Door Peter Stiekema
Herinnert u zich de organisatie BB nog? Nee, niet het gezelschap rondom die bekende, inmiddels stokoude, Franse actrice, maar de Bescherming Bevolking. Dat was de Nederlandse organisatie voor civiele bescherming (van de burgers wordt hier bedoeld). De club werd opgericht in 1952 om de bevolking van ons land in tijden van oorlog te kunnen beschermen tegen de gevaren die oorlogen nu eenmaal met zich mee plegen te brengen. De organisatie was gestroomlijnd naar Brits model, waar de civiele bescherming een belangrijke rol had gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Denk maar aan de tv-serie Dad’s Army, waarin ook de Britse BB vaak in actie kwam, zij het op tamelijk lullige wijze.
De taak die de overheid aan de Bescherming Bevolking had toebedeeld, was die van het leveren van hulp aan de bevolking onder bijzondere omstandigheden, zoals de gevolgen van oorlogshandelingen, maar ook grootschalige rampenbestrijding, zoals de overstromingsramp in Zeeland. Begin jaren '50 ging men nog uit van een oorlog met conventionele wapens, maar vanaf het einde van dat decennium dacht de regering dat een eventuele Derde Wereldoorlog zeer waarschijnlijk met kernwapens zou worden uitgevochten.
Aangezien die oorlog alsmaar uitbleef en het vijanddenken wijzigde, werd de BB in 1986 opgeheven. In het Brabantse Helenaveen (gemeente Deurne) stonden toen nog enkele tientallen, nooit gebruikte, Magirus-auto's, die te koop werden aangeboden met nagenoeg nul kilometer op de teller. Ze dateerden uit 1952 en kostten de liefhebbers, naar ik meen, 2500 gulden per stuk. Veel van die auto's werden omgebouwd tot campers.
In 1961, toen de BB zeer actief was - een van mijn tantes was in die tijd Blokhoofd, hetgeen betekende dat zij verantwoordelijk was voor de bescherming van enkele straten in de buurt waar zij woonde - werd een pakket van vier brochures huis-aan-huis bezorgd met als titel ‘Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf’. Hierin adviseerde de overheid de burger hoe in huis te handelen bij met name bombardementen (met kernwapens). De teneur was dat als men thuis de juiste maatregelen trof het allemaal wel mee zou vallen. Voor schrijver Harry Mulisch was deze voorlichtingscampagne aanleiding bliksemsnel een persiflage te schrijven met als titel 'Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf tijdens de jongste dag' vaak ingekort tot 'Wenken voor de jongste dag'. Een dodelijke satire, en een van de oorzaken voor het feit dat veel burgers het er moeilijk mee hadden de organisatie Bescherming Bevolking serieus te nemen.
Waarom ik dit hier nu allemaal opschrijf? In de Belgische krant De Standaard las ik woensdag een artikel over een oorlogsbrochure die de inwoners van Zweden voorbereidt op het ergste. Bijna ogenblikkelijk schoten mij toen de vaderlandse wenken weer in gedachten. 'Om Krisen eller kriget kommer', (Als er een crisis of oorlog uitbreekt) is de titel van het 32 pagina's tellende pamflet. Daarin staat hoe de pakweg vijf miljoen Zweedse huishoudens zich kunnen voorbereiden op voedselschaarste en wat dies meer zij. En waar de schuilkelders te vinden zijn.
Toen in ons land de Coronacrisis uitbrak en velen aan het hamsteren sloegen, bleek er razendsnel een groot tekort aan toiletpapier te zijn. Daar heb ik zelf dus altijd een ruime voorraad van in huis. Voor een jaar schat ik zo. Maar daar schrijft de Zweedse BB niet over, wel dat je een voedselpakket voor minstens een week in huis moet halen en per persoon drie liter water per dag moet reserveren. Voorraden voor een week lijken me nogal weinig, maar misschien dat dan de kernoorlog al weer voorbij is, evenals de meeste Zweedse levens overigens.
Bij het woord schuilkelder vroeg ik me trouwens af hoe het in Nederland zit met die schuilkelders. Ik meen me te herinneren dat dat er bepaald niet genoeg waren voor de complete bevolking. We zijn nu met pakweg 18 miljoen inwoners en alleen de grotten van Valkenburg en de Sint Pietersberg en hier en daar een metrostation lijken me niet voldoende.
Zou daar door de recente kabinetten wel over nagedacht zijn? Met de koninklijke familie en hun aanhang en de zichzelf belangrijk achtende politici hoeft waarschijnlijk hier geen rekening te worden gehouden. Die hebben bij naderend gevaar al lang het vliegtuig naar Argentinië genomen. Want Groot-Brittannië is lang niet ver genoeg meer. Tijd voor een nieuwe versie van 'wenken voor de jongste dag' naar Zweeds voorbeeld dan maar, met tevens een loterij voor de nog beschikbare schuilkelderplekken?
Asielzoekers zijn dan vast van deelname uitgesloten, nietwaar heer Wilders en vrouw Faber?