Kijk uit met monumenten en straatnamen

Door Guido t’Sas

In Amsterdam, nog wel op het Leidseplein, is een standbeeld, nou ja een monument, onthuld ter nagedachtenis van Peter R. de Vries, misdaadverslaggever. De moord van drie jaar geleden ligt ons nog vers in het geheugen en de verdiensten van De Vries zijn niet aan twijfel onderhevig. Toch heb ik de neiging, om aan een (weer eens) typisch Amsterdams initiatief te denken, maar dat terzijde. In het algemeen denk ik dat voorzichtigheid met het oprichten van standbeelden/monumenten ter ere van wie dan ook geboden is.

Jan Pietersz Coen, Groot Inwoner van Hoorn, is in ons land het klassieke voorbeeld, Je moet liefst voorkomen dat je er achteraf een bordje bij moet plaatsen waarop staat dat zo iemand omstreden is. Ter verduidelijking: Coen was een aartskolonialist die in alle denkbare vormen fout is geweest.

Wat volgens mij voor monumenten moet gelden, betreft ook straatnamen. In Breda heeft men eens 'n straat moeten hernoemen die aan een hoge rijksambtenaar was gewijd, van wie achteraf werd vastgesteld dat hij met de Duitse bezetter had geheuld. Een journalist (toen nog zonder de volgens mij op marketing gerichte toevoeging onderzoeks-) ter plaatse had van de actie tot naamswijziging zo ongeveer z'n levenswerk gemaakt.

In Nederland krijgen leden van het Oranjehuis als automatisch een straatnaam. Zo ook Bernhard van Lippe Biesterfeld, de prins gemaal van koningin Juliana, die bij zijn leven al 'Schavuit van Oranje' werd genoemd en na zijn dood definitief werd ontmaskerd als een notoire leugenaar. Een aantal gemeenten heeft inmiddels zijn conclusies getrokken.

Soms plaatst een naar een persoon genoemde straat je trouwens voor een raadsel. Wie was bij voorbeeld in Best Secretaris Jansen en wat was de reden om hem deze eer te bewijzen? Het stikt van de secretarissen. En, o ja, Willem Lumey, commandant van de Geuzen tijdens de Tachtigjarige Oorlog, bijgenaamd Het Everzwijn, die verantwoordelijk was voor het ophangen van een aantal religieuzen (de Martelaren van Gorkum) in Brielle. Ik heb eens geprobeerd, samen met wijlen Rob Ruggenberg, de leerlingen van de aan de Lumeystraat gelegen protestantse school hierover voor te lichten. Het is er niet van gekomen.