Dat zouden we in Nederland nooit meer doen, de kust volbouwen met torens vol hotels en appartementen, met als schrikbeeld Benidorm en Knokke.
Maar dan reken je toch mooi buiten aannemers/projectontwikkelaars/makelaarscomplex; en zo zagen we enkele jaren geleden op die rommelige parkeerplaats in Kijkduin (gemeente Den Haag) een paviljoentje verschijnen waar je informatie kon krijgen over de plannen die werden uitgebroed voor een van de mooiste strandgebieden van Nederland. Die informatie was niet voor iedereen, je werd door de stewardessen en stewards in dat paviljoentje openlijk geschat op je vermoedelijke financiële status en als je eruitzag als een eenvoudige gepensioneerde dan werd je er zonder pardon uitgebonjourd; toen kon je al weten wat er stond te gebeuren: dat mooie kustgebied zou worden volgebouwd met vakantiehuizen voor het grote contingent superrijken dat Nederland intussen telt.
Toen was het er allemaal nog, de vuurtoren, het draaimolentje, Pannenkoekenhuis Klein Seinpost, het aandoenlijke overdekte winkelcentrum dat ooit, in de jaren zestig, al argwanend was bekeken naar intussen iets was geworden dat je ook in leuke dorpen in de Achterhoek en Zuid-Limburg kon tegenkomen: iets voor sportieve fietsers van alle leeftijden. Iets meer in noordelijke richting waren nog kleine cafés en restaurantjes met terras aan zee, waar de fietsers en wandelaars en zonaanbidders uit de omgeving terecht konden samen met de buurtbewoners, achter glas tegen de koude wind, om te genieten van een simpele maar voortreffelijke maaltijd of gewoon, een kopje koffie.
De voorlaatste keer dat we er waren hadden we de tekeningen gezien, die toonden dat men van plan was vierkante torentjes van een stuk of vijf, zes verdiepingen te bouwen op de plaats van het winkelcentrum en de terrasjes, het was verkeerd maar het zag er nog draaglijk uit.
Afgelopen maandag waren we er weer eens. Helemaal in de 23ste eeuw! Ik citeer de website van NieuwKijkduin, ook afgekort tot NKD: ‘Het oude winkelcentrum wordt gesloopt! Deze plek vol verhalen en nostalgie wordt opnieuw opgebouwd en er kunnen hier weer nieuwe herinneringen worden gemaakt.’ En bij de foto van een maquette: ‘Zo zal Nieuw Kijkduin er straks uit zien. Wat een verschil! Het wordt genieten voor jong en oud. Een fijne plek waar iedereen welkom is en 365 dagen per jaar alle zintuigen worden geprikkeld!’
Wat leefden ze eenvoudig toen
In simp'le huizen tussen groen
Met boerenbloemen en een heg
Maar blijkbaar leefden ze verkeerd
Het dorp is gemoderniseerd
En nou zijn ze op de goeie weg
Want ziet, hoe rijk het leven is
Ze zien de televisiequiz
En wonen in betonnen dozen
Met flink veel glas, dan kun je zien,
hoe of het bankstel staat bij Mien
en d'r dressoir met plastic rozen
Daar dacht ik de hele aan toen we ongelukkig dwaalden tussen de hopen zand, de steigers, de afzettingen, de bergen bouwmateriaal en de lange betonnen trap bestegen om de zee te kunnen zien, de mensen ontmoetten die manmoedig tussen de steigers dwaalden waar je ooit, heel ouderwets, kon genieten van de duinen, de zee, de branding. De overzichtelijke blokjes die er leken te komen volgens de maquette die nog steeds te zien zijn op de website nieuwkijkduin.nl zijn intussen verdwenen onder enorme flatgebouwen waarvan de architectuur nog het meest doet denken aan wat je wel tegenkomt op woonwagenkampen.
In de plaats van het knusse winkelcentrum van weleer is – natuurlijk zou ik bijna zeggen – een food court gekomen, want het woord levensmiddelenzaak is natuurlijk veel te ouderwets geworden. Erg druk was het er niet, de kaas- en de groenteboer leunden over de toonbank om klanten te ronselen, zij worden wellicht de eerste slachtoffers van de grootheidswaanzin van het projectontwikkelwezen.
Aan het eind van onze wandeling kwamen we langs het Atlantic Hotel en een bejaardencomplex die er opeens vreselijk ouderwets uitzagen, maar wel knus vertrouwd, gelukkig. Hoe lang nog? Er achter strekt zich nog tot Scheveningen een prachtig duingebied uit waar de makelaars ook watertandend naar kijken: de woningen in de inmiddels gereed gekomen flats kostten tussen de 4 ton en één miljoen euro – een van de flats, gekocht voor 9 ton, staat nu alweer te koop voor 1.7 miljoen.
Dus ik wed dat die min of meer ongerepte duinen er voor de projectontwikkelaar ook uitzien als gouden bergen.
Oh oh De Haag, moaje stad achter de duinih!
_________