Door Peter Stiekema
De wolf is al een paar jaar terug in Nederland. Schattingen hebben het over een twintigtal exemplaren, verdeeld over Friesland, Drenthe, de Veluwe en de Strabrechtse Heide op de grens van Brabant en Limburg. Maar ook het getal veertig is al genoemd. Ook lopen er hier en daar zwervende dieren rond. De beruchtste daarvan was de wolf van Heusden (aan de Maas), die in een week tijd ongeveer 60 schapen doodde en een paar maanden later in de Vogezen (Oost-Frankrijk) werd doodgeschoten na ook daar behoorlijk te hebben huisgehouden.
Maar in totaal kunnen er best meer wolven zijn, want de dieren hebben geen wolvenasielzoekerscentrum in Appelscha, waar een en ander wordt bijgehouden. Er zullen er misschien best wel een stel door de mazen van de observators heen geglipt zijn. Toch maken velen zich zorgen. Vooral veehouders, want de laatste paar jaar zijn er in ons land vele honderden schapen, koeien en zelfs paarden opgegeten. In Friesland vragen landbouworganisaties dan ook om de wolf weer te mogen bejagen.
Wordt Roodkapje straks echt opgegeten? Vallen kinderen op de slee uit het liedje van drs. P. in de nabije toekomst werkelijk ten prooi aan een troep hongerige wolven? Het gevaar is dat het probleem misschien onderschat wordt. Wat gebeurt er als er roedels wolven ontstaan, bij voorbeeld op de Veluwe, van pakweg 8 tot 10 dieren, als die echt honger krijgen?
Martin van der Weerden, toen docent aan het Bernardinuscollege in Parkstad, schreef in 2018 een interessant stuk over de toen net teruggekeerde wolf en de consequenties daarvan. In het begin van de negentiende eeuw maakten wolven namelijk veel slachtoffers in Limburg, vooral onder vrouwen en kinderen. In de archieven van verschillende Limburgse gemeenten uit die tijd bevinden zich overzichten van gedode wolven én van hun slachtoffers, soms met de gruwelijkste details. In een jaaroverzicht uit 1811 van het plattelandsgebied ten oosten van Roermond worden 13 kinderen in de leeftijd van 3 tot 15 jaar genoemd, die aangevallen werden door wolven zo schrijft Van Weerden. Elf kinderen werden gedood en slechts twee kwamen er met verwondingen van af.
In het Franstalige overzicht – Limburg was op dat moment een Franse provincie - worden de naam, woonplaats, leeftijd, tijdstip van het vinden van het slachtoffer en details over de toestand van het slachtoffer vermeld. Van de driejarige Joan Peeters vindt men op 31 juli 1810 om acht uur ’s morgens alleen de benen en een arm terug. Van de elfjarige Pierre Biesen vindt men op 7 september om zeven uur ’s avonds de helft van zijn lichaam terug. De vijftienjarige Catherine Kilkers weet op 1 juni 1811 met een gewond been te ontsnappen. De bron vermeldt tevens dat zij geneest.
Aan de Duitse kant van de grens wordt nog tot laat in de negentiende eeuw melding gemaakt van de verwoede jacht op wolven, omdat daar ook veel slachtoffers vielen. In Nederland werd de laatste wolf rond 1869 geschoten, in de omgeving van Schinveld. Ook vandaag de dag maken autoriteiten zich zorgen over de gevaarlijke kant van wolven. Zo gaat in het Drentse Hollandscheveld een Halloweengriezeltocht in de omliggende bossen niet door omdat daar een wolf is gesignaleerd. Je kunt immers niet weten. In het Europa van vóór de 20e eeuw waren aanvallen van wolven op mensen niet algemeen, maar ze maakten wel deel uit van de alledaagse risico's van het leven.
In Frankrijk werden er in de periode 1580-1830 3272 mensen gedood door wolven, zo blijkt uit historische bronnen. Uit kerkelijke en administratieve bronnen uit Italië is naar voren gekomen dat er in het centrale deel van de Povlakte in de 15e tot de 19e eeuw 440 mensen slachtoffer werden van wolven. Vóór 1882 werden in Scandinavië in 300 jaar tijd 94 kinderen onder de leeftijd van 12 jaar gedood.
Tussen 1840 en 1861 vonden in Rusland 273 aanvallen door plaats, wat de dood van 169 kinderen en 7 volwassenen tot gevolg had, onder wie vermoedelijk ook de kinderen op de slee van drs. P. Tussen 1944 en 1950 werden in de regio Kirov nog 22 kinderen in de leeftijd van 3 tot 17 jaar gedood.
Er zijn talrijke verslagen vastgelegd van aanvallen door wolven in Azië, waarbij drie Indiase deelstaten melding maakten van een groot aantal aanvallen in de afgelopen decennia. Recent is er in Griekenland nog een Britse toeriste verslonden door wolven. Ook in de Rocky Mountains zijn er aanvallen op toeristen geweest. Het lijkt dus alleszins verstandig om de terugkeer van wolven in ons land nauwlettend in de gaten te houden en afstand tot het dier te bewaren.
De wolf is en blijft een gevaarlijk roofdier.