SanteLOGie

De ondergang van de Siciliaanse leeuwen

In juni 2019 plaatste ik hier een bespreking van het boek De Leeuwen van Sicilië van Stefania Auci, over ontstaan en opkomst van het geslacht Florio – berooide immigranten in Palermo die dankzij slim en vaak meedogenloos zakendoen van de eerste Vincenzo Florio een imperium vestigden dat bescheiden begon met een handeltje in kruiden en specerijen en dat snel uitbreidden tot allerlei andere zaken, zoals de typische Siciliaanse Marsalawijn; Vincenzo bemoeide zich ook met de politiek in deze roerige tijd voor Sicilië, dat wordt opgenomen in de in 1861 tot stand gekomen Italiaanse republiek maar daarin niet direct voor vol wordt aangezien.

Ook de echte ‘eigenaars’ van het eiland, de adellijke grootgrondbezitters, kijken een tijdlang de Florio’s met de nek aan – maar door allerlei oorzaken raakt de adel financieel aan lager wal en dan begint Florio interessant te worden; Vincenzo leent de adel grote sommen gelds. Tegelijk wordt hij door de bevolking op handen gedragen doordat hij voor werkgelegenheid zorgt in zijn zich snel uitbreidende imperium.

Mijn stukje eindigt nogal abrupt, zie ik, maar hoe dan ook: nu is het tweede en laatste deel verschenen, met de onheilspellende titel l’Inverno dei Leoni, De winter van de leeuwen. Want winter wordt het, en hoe.

Als Vincenzo in 1868 overlijdt wordt hij opgevolgd door zijn zoon Ignazio die als eerste Florio pas getrouwd is met een meisje uit de Palermitaans adel, baronessa Giovanna d’Ontes Trigona, en zich daarmee een plaats heeft veroverd in de upper ten van het eiland, een omstandigheid die hij vooral benut om nog machtiger en rijker te worden. Het huwelijk met Giovanna is volstrekt liefdeloos.

Ze krijgen niettemin vier kinderen waarvan de oudste, Vincenzo, op 13-jarige leeftijd overlijdt. Stamhouder is dan Ignazio junior, die al op 30-jarige leeftijd het imperium moet overnemen: zijn vader overlijdt tamelijk plotseling als hij 53 jaar is. Ignazio is weliswaar een losbol en een rokkenjager, maar het bedrijf floreert onder zijn bewind. Dat helaas ook veel mislukte goks telt; ook wordt er onwaarschijnlijk met geld gesmeten. Hij koopt de Egadische eilanden inclusief de tonnara, de tonijnvangst, bouwt daar en elders schitterende paleizen, wordt senator van de Italiaanse Republiek. Door een en ander weet hij de rechten (en de subsidies) te verkrijgen voor een aantal lucratieve scheepvaartlijnen. Waarbij hij steeds moet opboksen tegen de vooroordelen die opgeld doen op het vasteland van Italië, waar men neerkijkt op Sicilië.

Maar Florio’s ijzergieterij floreert een tijdlang, evenals de tonnara. Zijn scheepswerf komt pas veel later van de grond. Niet eens helemaal.

Want het ‘bewind’ van Ignazio luidt vooral de neergang van het imperium in, ook al doordat genoemde projecten steeds meer gaan haperen.

Hij is dan getrouwd met de beeldschone Francesca Jacona, baronessa van San Giuliano. Ze krijgen vijf kinderen waarvan er twee op jeugdige leeftijd overlijden, een derde kind wordt doodgeboren; uiteindelijk blijven er twee meisjes over, Costanza Igiea en Giulia – waarmee het geslacht Florio uitsterft, door gebrek aan mannen zal de naam Florio verdwijnen.

Intussen zijn de Florio’s wel het middelpunt van het sociale leven op het eiland. Ze ontvangen de meest beroemde gasten: de componist Giacomo Puccini, de dichter Gabriele d’Annunzio, de keizers van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije prikken er een vorkje mee, om maar eens kleine greep te doen.

Intussen neemt de rokkenjacht en geldverspilling door Ignazio epische vormen aan. Francesca, genaamd Franca, ziet met lede ogen toe dat haar man achter de vrouwen aan zit – iedere keer komt hij wel weer bij haar terug, en overlaadt haar dan met kostbare juwelen. Zij laat zich inmiddels ook niet onbetuigd, ze koopt onbekommerd bergen kleding en schoenen in Parijs en Londen. Bovendien vergokt zij een vermogen aan de speeltafel.

Ook Ignazio’s jongere broer Vincenzo ziet het Florio-concern vooral als een schier onuitputtelijke bron van geld, zakendoen vindt hij maar saai. Hij (en trouwens ook Ignazio) koopt kostbare zeiljachten, en snelle auto’s waarmee hij racewedstrijden organiseert, nog altijd bekend als de Targa Florio – waarbij (het is 1906) de maximumsnelheid naar liefst 50 kilometer per uur is. En terwijl de tonnara teloor gaat, de scheepswerf er wel komt maar niets te doen heeft en de subsidies uit Rome voortaan naar Livorno en Genua gaan komt de bodem van de schatkist snel in zicht. Ignazio maakt bovendien de ene commerciële en politieke blunder na de andere, tot hij feitelijk failliet raakt – aanv ankelijk zonder het te merken – en de familie weliswaar stijlvol, maar toch, aan lager wal raakt.

In mijn bespreking van De Leeuwen van Sicilië zei ik dat er weinig over was van de familie – dat klopt: Tijdens het schrijven van De Winter van de Leeuwen leefde er nog één nazaat van Igeia, Forese Antonio, hertog van Salviati. Ik heb geen overlijdensbericht gezien, de man is inmiddels 95 jaar en ik heb geen idee of hij nog wat uitspookt.

Er is wel geklaagd dat het werk van Stefania Auci wel aansluit bij dat van Elena Ferrante of Lucinda Riley, maar dat is niet eerlijk. De beide delen over Florio zijn gebaseerd op waar gebeurde en geverifieerde feiten, alleen vormen ze geen formele biografie maar een historische roman. Waarin Auci veel aandacht besteedt aan kleding en juwelen en er veel gehuild en geleden wordt. Haarfijn verdiept Auci zich in de geestelijke gesteldheid van Giovanna, Franca en andere vrouwen. Mede daardoor zijn de twee boeken zeer boeiend.

Als je vanuit Marsala op Sicilië de kustweg naar het Zuiden neemt, die trouwens de Via Vincenzo Florio heet (genoemd naar welke Vincenzo staat er niet bij) passeer je een groot, hagelwit, volledig ‘blind’ gebouw waar met grote letters ‘Cantine Florio’ op staat. Want de likeur genaamd Marsala all’uovo, wordt nog altijd gemaakt even als andere vormen van bewerkte wijn. En daardoor zal de naam voorlopig nog wel even in leven blijven…

__________

PS: Het portret van Franca Florio, hierboven afgedrukt, heeft een bijzondere geschiedenis. Ze liet zich, om haar man Ignazio te pesten, portretteren door Giovanni Boldoni, bewust op een voor die tijd (omstreeks 1924) ietwat gewaagde manier – een ruim décolleté, een blote arm, met voeten en één been zichtbaar. Ignazio trapte er met beide voeten in: hij verweet haar zich te hebben laten afbeelden met lichaamsdelen zichtbaar die alleen door hem bloot gezien mochten worden. Hij gaf opdracht het schilderij aan te passen. Het maakte vervolgens een zwerftocht over de wereld, werd uiteindelijk in de oorspronkelijke vorm hersteld en bevindt zich nu in een museum in Palermo. Op bovenstaande foto is het rechterbeen nog altijd zedig bedekt.

Wordt Roodkapje werkelijkheid?

Door Peter Stiekema

De wolf is al een paar jaar terug in Nederland. Schattingen hebben het over een twintigtal exemplaren, verdeeld over Friesland, Drenthe, de Veluwe en de Strabrechtse Heide op de grens van Brabant en Limburg.  Maar ook het getal veertig is al genoemd. Ook lopen er hier en daar zwervende dieren rond. De beruchtste daarvan was de wolf van Heusden (aan de Maas), die in een week tijd ongeveer 60 schapen doodde en een paar maanden later in de Vogezen (Oost-Frankrijk) werd doodgeschoten na ook daar behoorlijk te hebben huisgehouden. 

Maar in totaal kunnen er best meer wolven zijn, want de dieren hebben geen wolvenasielzoekerscentrum in Appelscha, waar een en ander wordt bijgehouden. Er zullen er misschien best wel een stel door de mazen van de observators heen geglipt zijn. Toch maken velen zich zorgen. Vooral veehouders, want de laatste paar jaar zijn er in ons land vele honderden schapen, koeien en zelfs paarden opgegeten. In Friesland vragen landbouworganisaties dan ook om de wolf weer te mogen bejagen.

Wordt Roodkapje straks echt opgegeten? Vallen kinderen op de slee uit het liedje van drs. P. in de nabije toekomst werkelijk ten prooi aan een troep hongerige wolven? Het gevaar is dat het probleem misschien onderschat wordt. Wat gebeurt er als er roedels wolven ontstaan, bij voorbeeld op de Veluwe, van pakweg 8 tot 10 dieren, als die echt honger krijgen?

Martin van der Weerden, toen docent aan het Bernardinuscollege  in Parkstad, schreef in 2018 een interessant stuk over de toen net teruggekeerde wolf en de consequenties daarvan. In het begin van de negentiende eeuw maakten wolven namelijk veel slachtoffers in Limburg, vooral onder vrouwen en kinderen. In de  archieven van verschillende Limburgse gemeenten uit die tijd bevinden zich overzichten van gedode wolven én van hun slachtoffers, soms met de gruwelijkste details. In een jaaroverzicht uit 1811 van het plattelandsgebied ten oosten van Roermond worden 13 kinderen in de leeftijd van 3 tot 15 jaar genoemd, die aangevallen werden door wolven zo schrijft Van Weerden. Elf kinderen werden gedood en slechts twee kwamen er met verwondingen van af.

In het Franstalige overzicht – Limburg was op dat moment een Franse provincie - worden de naam, woonplaats, leeftijd, tijdstip van het vinden van het slachtoffer en details over de toestand van het slachtoffer vermeld. Van de driejarige Joan Peeters vindt men op 31 juli 1810 om acht uur ’s morgens alleen de benen en een arm terug. Van de elfjarige Pierre Biesen vindt men op 7 september om zeven uur ’s avonds de helft van zijn lichaam terug. De vijftienjarige Catherine Kilkers weet op 1 juni 1811 met een gewond been te ontsnappen. De bron vermeldt tevens dat zij geneest.

Aan de Duitse kant van de grens wordt nog tot laat in de negentiende eeuw melding gemaakt van de verwoede jacht op wolven, omdat daar ook veel slachtoffers vielen. In Nederland werd de laatste wolf rond 1869 geschoten, in de omgeving van Schinveld. Ook vandaag de dag maken autoriteiten zich zorgen over de gevaarlijke kant van wolven. Zo gaat in het Drentse Hollandscheveld  een Halloweengriezeltocht in de omliggende bossen niet door omdat daar een wolf is gesignaleerd. Je kunt immers niet weten. In het Europa van vóór de 20e eeuw waren aanvallen van wolven op mensen niet algemeen, maar ze maakten wel deel uit van de alledaagse risico's van het leven.

In Frankrijk werden er in de periode 1580-1830 3272 mensen gedood door wolven, zo blijkt uit historische bronnen. Uit kerkelijke en administratieve bronnen uit Italië is naar voren gekomen dat er in het centrale deel van de Povlakte in de 15e tot de 19e eeuw 440 mensen slachtoffer werden van wolven. Vóór 1882 werden in Scandinavië in 300 jaar tijd 94 kinderen onder de leeftijd van 12 jaar gedood.

Tussen 1840 en 1861 vonden in Rusland 273 aanvallen door plaats, wat de dood van 169 kinderen en 7 volwassenen tot gevolg had, onder wie vermoedelijk ook de kinderen op de slee van drs. P. Tussen 1944 en 1950 werden in de regio Kirov nog 22 kinderen in de leeftijd van 3 tot 17 jaar gedood.

Er zijn talrijke verslagen vastgelegd van aanvallen door wolven in Azië, waarbij drie Indiase deelstaten melding maakten van een groot aantal aanvallen in de afgelopen decennia. Recent is er in Griekenland nog een Britse toeriste verslonden door wolven. Ook in de Rocky Mountains zijn er aanvallen op toeristen geweest. Het lijkt dus alleszins verstandig om de terugkeer van wolven in ons land nauwlettend in de gaten te houden en afstand tot het dier te bewaren. 

De wolf is en blijft een gevaarlijk roofdier.

Geluksgevoel in oktober

Vandaag 119 jaar geleden is mijn moeder geboren en trouwden 82 jaar geleden de ouders van mijn echtgenote, een echte feestdag dus.

Ik heb sowieso vandaag iets feestelijks over me.

Jarenlang heb ik me te sappel gemaakt over de vraagt hoe het komt dat de twee sterren die ik zie door de hoge ramen van mijn slaapkamer elke (onbewolkte) nacht van links naar rechts schuiven, altijd op dezelfde hoogte en op dezelfde tijd, ongeveer een meter van elkaar af, terwijl dat helemaal niet kan, gezien de wilde tolvlucht die de aarde elk jaar door het heelal maakt – vanmorgen bedacht ik ineens, wat kan mij dat eigenlijk schelen, ik beschouw het als een houvast, een teken van stabiliteit, iets in die richting.

Ik ben tevreden over het feit dat de medicatie die ik twee weken geleden meekreeg inderdaad blijkt te werken.

Hoe dan ook ben ik tevreden over het feit dat ik over twee weken 84 jaar wordt, en dus een van de weinige van mijn generatie ben die nog niet dood, dement of doorgedraaid is. (Dat kan nog wel voor 12 november, natuurlijk, maar daar ben ik nu niet voor in de stemming.)

En dat ik deze tijd leef waarin voor bijna alles een oplossing voorhanden is – ik lees momenteel het tweede deel van de geromantiseerde geschiedenis van de Siciliaanse familie Florio, ik ben aangeland in het begin van de vorige eeuw toen het zomaar mogelijk was dat je in een paar maanden tijd drie van je kinderen verloor door ongeneeslijke aandoeningen als nekkramp, hartstilstand en doodgeboorte.

Ik denk aan de oktoberdagen uit het verleden toen er mooie dagen waren waarop je kon fietsen in de bossen tussen Mook en Groesbeek en dat de oktoberdagen tegenwoordig beduidend mooier zijn dan toen – fietsen doe ik niet meer, maar op een terrasje lunchen zit er nog dik in. Komend weekeinde, bijvoorbeeld.

En vandaag is het dinsdag en ik kan me werkelijk verkneukelen over de ’s dinsdagse avondmaaltijd met schoondochter en kleinkinderen (de zoon moet werken) en de malle gezichten die de kleindochter zal gaan trekken, met daarbij de originele theatrale gebaren en als ik niet zat te eten zou ik er tientallen foto’s van kunnen maken, hoe leuk is dat?

Over leuk (en lekker) gesproken: als ontbijt staat nu voor me een voortreffelijk broodje halfom (royaal pekelvlees en runderlever, gul bestrooid met veel versgemalen peper), een espresso uit de nieuwe koffiemachine, de pillen, de kefir en een glaasje gazpacho, veel rijker en beschaafder kan het niet worden. Vind ik.

En o ja, de tomaten die ik eind september groen plukte in de eigen tuin hebben besloten alsnog rood te worden en daarbij sappig en smakelijk te blijven.

Nee, laat de donkere dagen maar komen, ik kan met gemak de kerstboom zien binnendragen, ik verheug me op de vreugde die iedereen hier in huis daarbij beleeft, al begrijp ik het niet. En dan weer óp naar de stralende lente, die nog mooier wordt dan alle 84 lentes die ik heb mogen beleven.

En ik hoop uiteraard voor jullie hetzelfde, mutatis mutandis.

(Als jullie dit stukje manisch depressief willen noemen, be my guest.)

______

hhBest

Boek & Film 

Gewoon de bestaande wetten toepassen

Ja, dank jullie wel, gaat goed, resultaat nog niet om over naar huis, of hier, te schrijven. Wordt wellicht vervolgd.

Ik zie tot mijn schrik dat ik al bijna een maand niet voldoe aan de door mijzelf aan mij opgelegde verplichting, om ongeveer dagelijks een stukje te publiceren. Dat heeft een goede reden, constateer ik achteruit kijkend, namelijk dat ik als altijd vrees in herhaling te vervallen en/of me te bemoeien met dingen waar ik geen verstand van heb.

Van journalistiek heb ik natuurlijk ook geen verstand; wel heb ik mij ooit een aantal trucs en handgrepen eigen gemaakt waardoor ik in staat was als journalist te werken, maar daarvoor is algemene kennis over journalistiek meestal niet nodig. Een timmerman hoeft ook geen verstand te hebben van bosbouw. (Zoals alle vergelijkingen gaat ook deze nogal scheef.)

Maar nu hebben we een penibel vraagstuk te pakken waarvoor wel degelijk enige inhoudelijke kennis van het vak journalistiek nodig is.

Of eigenlijk van communicatiewetenschap.

Of eigenlijk: moet een journalist zich er rekenschap van geven wat het effect zal zijn van de inhoud van zijn of haar publicaties voor zijn of haar eigen reputatie en/of veiligheid?

In de praktijk wordt daar wel degelijk over nagedacht – zo wordt bijvoorbeeld al heel lang terughoudend bericht over gebeurtenissen waar zelfmoord onderdeel is van de informatie, omdat bekend is, of in ieder geval vermoed wordt, dat berichten over zelfmoord inspirerend kunnen werken op mensen die spelen met zelfmoordgedachten.

Zo hebben wij thans het volgende onderwerp bij de hand: Kamerlid schaft zich een cameraploeg aan en maakt van zijn Kamerlidmaatschap en de daarbij passende onschendbaarheid gebruik om onverhoeds binnen te vallen bij journalisten, met het voorop gezette plan om de betreffende journalist neer te zetten als ‘rioolrat’.

Wat dat precies is, ik zou het niet weten – een rioolrat is, lijkt mij, ook maar een mens.

De vraag is nog even waar dat Kamerlid denkt zijn video te kunnen uitzenden, en als dat de website van zijn partij is zou ik hem geen strobreed in de weg leggen, en als hij het denkt uit te zenden bij die omroep die onlangs per ongeluk tot het publieke bestel is toegelaten, mag het van mij ook.

Voor de rest valt het allemaal onder de vrijheid van meningsuiting, waarover Voltaire (of een andere Franse wijsgeer) ooit heeft gezegd dat hoe gemeen, stuitend en vals iemands mening ook is, hij zich nog liever zou doodvechten dan de betrokkene te verbieden diens mening te hebben en te uiten.

Kijk voor de zekerheid nog naar artikel 7 van de Grondwet, waarin de vrijheid van meningsuiting wordt geregeld, en waarin sinds jaar en dag de zinsnede voorkomt: ’behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet’. Dat klinkt raadselachtig, maar er staat gewoon: als jij in je uitingen dingen doet of zegt die bij wet verboden of strafbaar zijn, dan kun je worden vervolgd.

Het gaat daarbij om misdrijven zoals laster, smaad en uiteraard opruiing; wat er dus vooral mis is in dit land dat is dat het Openbaar Ministerie, wellicht gedreven door de betrekkelijke moeilijkheid van het leveren van bewijs voor genoemde misdrijven, terughoudend optreedt. Zie bijvoorbeeld het Minder Marokkanenproces tegen een van de hier bedoelde Kamerleden.

Mocht dat inderdaad het geval zijn, lijkt het me aangewezen de omschrijving betreffende de in het Wetboek van Strafrecht genoemde misdrijven wat scherper te formuleren en vervolgens aan de slag te gaan, daarbij geholpen door aangifte van de zijde van de slachtoffers.

Tevens zou ik de geachte collega’s willen adviseren wat minder lacherig te doen over de uitingen van de hier bedoelde politici en hun aanhang – ze zijn inderdaad een gevaar voor de parlementaire democratie en voor het ongehinderd voortbestaan van Nederlands soevereine staat.

Dat laatste is uiteraard ook maar een mening.

__________

hhBest

Boek & Film 

Drie dagen in de zorg

Bijna drie dagen in het ziekenhuis en dan een paar stevige opdonders verkopen die nog lang zullen nadreunen? Er zijn tijden geweest dat ik daar mijn hand niet voor omdraaide. Maar nu iedereen tegenwoordig alles omver schopt aangezien iedereen het weer eens beter weet, doe ik het, lekker puh, een beetje genuanceerd.

De laatste keer dat ik enkele dagen achtereen doorbracht in een ziekenhuis, met inbegrip van een operatie, was jongstleden september precies dertig jaar geleden. Het speelde zich af in het Academisch Ziekenhuis in Maastricht, waar ze toen de galblaas al langs laparoscopische weg verwijderden. Alleen was ik toen zo onverstandig geweest eerst een aantal heftige galsteenkolieken te negeren – voor ik met zo’n koliek in volle gang in de trein naar Maastricht stapte waar ik, naar zeggen van de SEH aldaar, half comateus aankwam; ik zal verdere details achterwege laten, maar dit nog wel even: door mijn te lange wachten met hulp zoeken was de ingreep laparoscopisch niet meer uitvoerbaar en ik kreeg dus die gezellige streep van 30 centimeter op de rechterbovenbuik; tevens maakte ik kennis met het hoofd van de afdeling verpleegkunde van de chirurgie, dat niet in staat was een verband behoorlijk te verwisselen. Hij moet dus in iets anders goed zijn geweest, bijvoorbeeld leidinggeven.

Vorig jaar – midden in de coronatijd, ik ben dan weer goed in het uitzoeken van onmogelijke tijdstippen – kreeg ik problemen in benen en onderrug. Met een MRI-scan werd vastgesteld dat een en ander het gevolg was van vernauwing van een deel van de wervelkolom, met als gevolg uitval van enkele zenuwen.

Lang verhaal kort: precies een jaar, doorgebracht op de wachtlijst, na die constatering was ik deze week aan de beurt. Ditmaal ging ik wel naar het Zuyderland Ziekenhuis in Heerlen. Maandagmorgen om zeven uur daar, om kwart over acht onder het mes, kwart voor tien klaar, ik maakte nog mee dat ik werd opgepakt van de operatietafel en op mijn eigen bed gelegd, half uur later was ik wakker en wel op de kamer.

Waar ik een kamergenoot ontmoette die zojuist langs operatieve weg de helft van zijn rechteronderbeen kwijt was geraakt. Ik zal opnieuw de details niet noemen, maar het was een ervaring van een type dat ik de eventuele volgende keer graag wil missen.

Ik maakte ook kennis met het verplegend personeel. Goed georganiseerd, alleen toegankelijk via het belletje boven het bed, zodat je nooit de kans loopt aan de poetsploeg of de voedingsbrigade te vragen om even je verband te verwisselen. Er viel trouwens nauwelijks verband te verwisselen: een flinke pleister, meer niet.

Ik heb dus weinig ervaring met deze materie, maar het viel mij op dat deze afdeling drijft op een kleine groep doorgewinterde professionals die alles al eens hebben meegemaakt en een iets grotere groep voornamelijk vrouwen die betrekkelijk onlangs een gedegen opleiding hebben gevolgd en van aanpakken weten.

En ‘daaronder’ een groep meisjes die hier stage liepen, wellicht zelfs een snuffelstage, die af en toe zichtbaar geschrokken toekeken hoe de meer doorgewinterde collega’s bij een manspersoon een katheter inbrachten, of iets dergelijks. Ik hoef, neem ik aan, hier niet in het bijzonder te wijzen op een patiënt die net zijn rechteronderbeen kwijt is en zicht- en hoorbaar moeite heeft om met die omstandigheid in het reine te komen.

Zo ziet, dacht ik, het personeelstekort in de zorg eruit.

Ook geheel anders dan destijds in 1992 in Maastricht, toen ik zes dagen moest blijven, kon ik ditmaal precies twee dagen later al met ontslag met instructies om het een beetje kalm aan te doen, en ‘lees de handleiding goed, ook die van de fysiotherapie.’ En over zes weken wordt u gebeld door de neurochirurg, die zal vragen of alles naar wens gaat.’

Intussen denk ik af en toe nog enkele seconden aan mijn ‘voorbereiding’, te weten de verwachtingen van een rasechte hypochonder. Je kon doodgaan tijdens de narcose, of daar niet gauw uit wakker worden, als oud mens, de chirurg kon met het mes uitschieten en je hele ruggenmerg naar god helpen, je kon zwaar gedementeerd uit de narcose komen en zo nog het een en ander.

Niets van dat alles. Ik voelde me direct na het wakker worden zelfs licht euforisch, ik nam gretig een boek in Siciliaans dialect ter hand en bleek dat gewoon nog altijd te kunnen lezen.

Eenmaal thuis, ik noem dat ‘de wilde natuur’, viel het natuurlijk toch weer tegen.

Maar ik doe mijn best. Voor al die mensen die zich in dat ziekenhuis uit de naad werken om je zo goed mogelijk te helpen.

_______

hhBest

Boek & Film 

HAK zet consument een hak

Door Peter Stiekema

Nee, in de eerste zes weken van 2023 moet u even niet de groe(n)ten van HAK hebben. Martine Bijl zal zich omdraaien in haar graf. Zij maakte destijds de spotjes voor deze groentepottengigant.

Vanaf januari legt HAK de productie zes weken stil om de energiekosten te drukken. De potjes groenten worden duurder, maar blijven wel te koop. De fabrikant telt uit zijn winst en de consument is de dupe, zeker indien nog meer fabrikanten dit voorbeeld volgen en er helemaal geen of heel weinig groentepotten en -blikken op de markt komen.

Tel daarbij het feit dat veel tuinders al hebben besloten in de wintermaanden te stoppen met het kweken van kasgroenten, eveneens vanwege de onbetaalbare energie en we gaan een hongerwinter tegemoet, waarbij de voedseltrucs  als gaarkeukens door de straten rijden, zoals ik onlangs al in een column van mijn hand, toen nog enigszins gekscherend, suggereerde. En de fabrikanten maken desondanks woekerwinsten door de voedselschaarste. Gaan D66, Groen Links en Partij voor de Dieren voor hun hongerige leden nu voedseltochten naar de boeren organiseren om toch nog iets te bikken te krijgen? Ik zou er niet van opkijken.

De prijzen van de potjes groente zullen nog verder stijgen is de verwachting. De appelmoes van HAK is al zo'n 20 cent duurder geworden. Als de energieprijzen zo hoog blijven, zullen de producten over de hele breedte nog veel duurder worden en voor heel veel mensen onbetaalbaar.

Er rust voor minister Schouten van Armoedebeleid, zo noem ik haar departement maar, nog een schone taak, waar ze niet tegen opgewassen zal blijken te zijn.

Het leven gaat zijn gewone gangetje

De geschiedenis pleegt zich te herhalen, maar iedere keer net weer anders. Klinkt inmiddels als een cliché van formaat. Tot je je realiseert dat je er zelf middenin zit.

Voor de mensen in het algemeen maakt het weinig uit, die worden iedere keer weer verrast door de geschiedenis, omdat ze ervanuit gaan dat alles altijd hetzelfde zal blijven.

De mensen zijn als dat konijn dat zich bewust is van de aanwezigheid van de wurgslang, maar denkt dat het niet zo’n vaart zal lopen als het maar doet of er niks aan de hand is. En de andere kant op kijkt.

Net als jullie bijna allemaal heb ik de aanloop tot de Tweede Wereldoorlog niet bewust meegemaakt. Weliswaar heb ik het jaar 1939 en de eerste maanden van 1940 wel degelijk meegemaakt, maar ik was niet eens een konijn – op de dag dat de Wehrmacht Polen binnenviel, 1 september 1939, was ik tien maanden oud.

En toen op 10 mei 1940 diezelfde Wehrmacht de truc geheten Blitzkrieg herhaalde met Nederland en België, was ik nog niet erg opgeschoten: ik was zestien maanden en de familielegende wil dat ik, comfortabel op de arm van mijn vader gezeten, ‘papa boem boem!’ riep tegen de zwermen Duitse vliegtuigen die, keurig het midden van de Nijmeegse Thijmstraat aanhoudend, Nederland binnenvlogen. Inmiddels weet ik dat een kind van zestien maanden dat soort opmerkingen niet zou maken, en zelfs ik niet.

Het was al begonnen in 1936, toen Hitler het Rijnland bezette, dat in 1919 bij het verdrag van Versailles was ‘gedemilitariseerd’. Gevolgd door de inlijving van Oostenrijk in maart 1938, maar daar hadden de Oostenrijkers zelf om gevraagd – je merkt dat de geschiedenis zich soms wel een beetje herkenbaar herhaalt. En daarna volgde de inval in Tsjechoslowakije, waar met name Engeland mee had ingestemd; het ging Hitler om de Sudeten-Duitsers, die een soort Duits spraken en dus hevig terugverlangden naar die Heimat, die inmiddels was omgetoverd tot een tot de tanden gewapend Oud-Germaans Derde Rijk onder leiding van een nogal daadkrachtige Leider – dat die vooral stapelgek was, dat zag menigeen over het hoofd. Peace in our time, zei Chamberlain.

Wanneer kom ik tot de vaststelling: Poetin is Hitler? Nou, bij deze dan. Een heilig Vaderland heeft Poetin ook, annexatielust (Lebensraum!) is hem absoluut niet vreemd, het houden van lange redevoeringen is ook zijn lust en zijn leven, al eindigt hij zijn onbegrijpelijke sprookjes nooit, zoals zijn illustere voorganger, met totaal onbeheerst geschreeuw. Ik zei het toch, niet alles is hetzelfde. Voor zover bekend waren heel veel Duitsers uit zichzelf enthousiast over de prestaties en plannen, dat schijnt in het geval van Rusland niet helemaal zo te zijn, het gerucht gaat dat de menigte die de annexatie van tien procent van Oekraïne kwam toejuichen, per bus was aangevoerd en ervoor betaald werd. Let op: gerucht.

Nog een groot verschil: Hitler had een legermacht die dankzij een voor die tijd ultramoderne staalindustrie en veel enthousiast vernuft veruit de sterkste ter wereld was, te land, ter zee en in de lucht. Pas toen hij van twee kanten werd aangevallen en zijn legers niet meer bevoorraad werden, moest hij het bijltje erbij neergooien.

Zelfs als je geneigd bent niet álles te geloven, lijkt het erop dat Poetin daarentegen met pijl en boog, hellebaard, speer en goedendag meende wel even Oekraïne op de knieën te dwingen. Terwijl de beoogde verdere tegenstander, de NAVO, gerekend moet worden tot de sterkste van de wereld – uiteraard weer met uitzondering van Nederland. (Maar of dat wat uitmaakt…)

Helaas is er nog een veel groter verschil: het had niet veel gescheeld of Hitler had daadwerkelijk beschikt over atoombommen – maar hij had ze dus niet en Poetin helaas wel. Hoewel me niet weten of die dingen niet al die tijd enorm hebben staan roesten, zoals zijn tanks en pantserwagens.

Langs deze enorme omweg kom ik tot mijn eigenlijke onderwerp: de mate waarin wij hier gewoon doorgaan met onze beuzelarijen, onze kleine kibbelarij op allerlei niveaus, over de vraag of een kamertemperatuur van 19 graden wel iets is dat je de mensen kunt opdringen en wat heeft dat voor gevolg voor de volgende verkiezingen, of we nog wel in Turkije op vakantie kunnen, waar we volgend jaar eens heen zullen gaan en hoe het is met Gordon en met André Rieu.

Kort samengevat: terwijl wij, hier in Nederland, rechtstreeks bedreigd worden met vernietiging door middel van atoombommen, besteedt Dagblad De Limburger vandaag vier volle pagina’s aan de zielenroerselen van een voormalige wielrenner en is heel Nederland in de ban van de vraag, of een voormalige voorzitter van de Tweede Kamer heel vroeger niet te bazig bezig is geweest tegenover haar personeel.

Zoiets hoor je nou nooit over het leven van alledag van 1938 en 1939, voordat het pandemonium van de Tweede Wereldoorlog zich ook over ons heen stortte.

Papa, boem boem, zeker.

______

hhBest

Boek & Film