SanteLOGie

Uitnodiging om in te burgeren

Door Peter Stiekema

Ik woon inmiddels ruim vier maanden in België, om precies te zijn in Voeren, ongeveer 500 meter van de Nederlandse grens, aan de andere kant ligt Slenaken. Daarvoor woonde ik 32 jaar in het grensdorp Elsloo aan de Maas, schuin tegenover het Belgische Maasmechelen. Bovendien ben ik al geruime tijd gehuwd met een Vlaamse mevrouw. Groot was dan ook mijn verbazing toen ik een uitnodiging kreeg  voor een ‘programma inburgering’. Met andere woorden een verzoek om in te burgeren in Vlaanderen/België.

Men garandeert mij dat ik nuttige info krijg: 'over onze samenleving en wij helpen u om uw weg te vinden in België'.  En bovendien is inburgering voor mij gratis. De Vlaamse Gemeenschap betaalt de kosten. Dat laatste klonk mij, zuinige Nederlander, natuurlijk als muziek in de oren.

'Wat gaan we doen?', zo lees ik verder in de folder. 'Een medewerker ontvangt u.  We geven u uitleg over het programma. U volgt cursussen: Maatschappelijke Oriëntatie (MO), Nederlands op een eenvoudig Niveau (A1 en A2) Spreekt u Nederlands? Dan brengt u een bewijs mee. Of u legt een test af. U moet dan geen taallessen volgen'. Enzovoorts, enzovoorts.

Maar verderop in de tekst komt dan toch een vervelende aap uit de mouw. De corona-aap; 'De deuren van onze contactpunten’ (dat van mij bevindt zich in Tongeren, niet echt naast de deur) ‘zijn gesloten omwille van de coronamaatregelen. Gelieve contact met ons op te nemen via telefoon of email.’

Dat heb ik dan maar even gedaan. Telefonisch. Ik kreeg een tamelijk slecht Nederlands sprekende dame aan de lijn en haar heb ik getracht uit te leggen dat een cursus integratie en inburgering niet echt aan mij besteed is. En dat ik meer dan veertig jaar als journalist in Limburg gewerkt heb en nu nog regelmatig columns schrijf, in het Nederlands, ook over zaken in België. Ook breng ik regelmatig een bezoek aan Café De Zotte Lambiek en andere etablissementen. Daaruit zou toch moeten blijken dat ik genoegzaam ingeburgerd ben.

Ik hoop dat ik de dame in Tongeren met mijn betoog helder heb kunnen maken dat inburgeren voor mij een beetje averechts zou kunnen uitvallen.

En anders krijgt deze column ongetwijfeld een vervolg.

Jaloers op zoveel fantasie

Meestal kan het me niet erg veel schelen of een boek dik of dun is. Een dun boek heb je doorgaans eerder uit, dat is het verschil.

Dit boek had voor mij een keer of tien zo dik mogen zijn. En het past door zijn formaat niet gemakkelijk in de boekenkast, maar dat is in dit geval niet erg, want ik houd het graag bij de hand, om er zo nu en dan eens in de te bladeren. En dan opnieuw bekruipt mij de gedachte: het had heus wel wat dikker mogen zijn. En wat ben ik jaloers op zoveel fantasie.

Ik zal maar gauw tot de essentie komen: het boek waar ik het hier over heb heet kortweg Terra Ultima van Raoul Deleo, samengesteld door Dr. Noah J. Stern, bioloog.

Of die Noah Stern werkelijk bestaat of bestaan heeft, dat wordt niet duidelijk. Raoul Deleo bestaat wel degelijk, zij het dat die naam een (doorzichtig) pseudoniem is van Raoul de Leeuw, 52-jarige illustrator en tekenaar; ik heb zo’n donkerbruin vermoeden dat hij tevens Noah Stern is, ‘Erelid van het Koninklijk Genootschap der Wetenschappen, lid van de expeditie naar Terra Australis.’

Als dat laatste klopt is er iets mis met het boek, want uit de mij ter beschikking staande bronnen blijkt dat de laatste keer dat iemand op zoek ging naar het al door Ptolemaeus ruim 2000 jaar geleden vermoede bestaan van Terra Australis was ergens in de achttiende eeuw, toen Australië al ‘gevonden’ was.

Nou ja, het verhaal gaat als volgt: Stern vervoegt zich bij Raoul Deleo, ten einde meer te weten te komen over het, naar verluidt, door Deleo ontdekte Terra Ultima, letterlijk het Laatste Land, vrijer vertaald het Einde van de Wereld. Hij krijgt niets los, maar tot zijn verrassing ontvangt hij enige tijd later ‘vijf kloeke hutkoffers’ met daarin een groot deel van het ‘archief’ van Deleo – je krijgt direct een beeld van een Dickensiaanse Engelse buitenplaats in de negentiende eeuw waar de heer des huizes meteen begint het archief – een chaotische massa papieren en tekeningen – door te spitten.

Daaruit blijkt dat Deleo tussen Azië en Amerika een groot continent heeft ontdekt, en dat continent weliswaar geheim heeft gehouden, maar intussen ook, in zijn eentje, drie expedities daarheen heeft gemaakt. Dat is het relaas van het 75 pagina’s tellende boek. Wat een romantiek, voor wie daar gevoelig voor is.

Je hoeft niet ver te bladeren om te zien dat het op zich leuke verhaal in Darwinstijl alleen maar een voorwendsel is voor eigenlijke inhoud van het boek: de tekeningen die Deleo maakte van de onwaarschijnlijke fabeldieren die Terra Ultima bevolken.

Als voorbeeld reproduceer ik hierbij de tekening van Giraffa cochleanata, de Foedraalgiraffe, een wijngaardslak met huisje, voorzien van een lange giraffehals en –kop. Ik zal ze niet allemaal opnoemen, maar wij vinden verder de toekantweelingkrab, de geheel doorzichtige koraalpanter, de grootoogmuiskarper, de konijguïn (mijn favoriet), de goudgerande kikkever, de olifeniks en de blauwe waaierstaartkikker. En vele andere.

Alles uiterst verfijnd getekend, de meeste in kleur, en wel zo levendig dat je je van sommige van deze onmogelijke dieren zou kunnen voorstellen dat ze echt bestaan.

Terra Ultima is ook een soort sprookjesboek. En misschien is mijn wens dat het boek vele malen dikker had mogen zijn ook wel erg veel gevraagd.

Hoe dan ook: ik ben er al weken mee bezig en ik blijf erin bladeren.

Het boek was overigens genomineerd voor de Jan Wolkersprijs 2021, die werd gewonnen door Hans Mulder voor het boek De Ontdekking van de natuur, ook al een prachtig geïllustreerd boek.

______

hhBest

Boek & Film 

Duitsers stalen Gronings aardgas

Door Peter Stiekema

Het Gronings aardgas staat dezer dagen weer volop in de belangstelling. Vooral omdat Nederland zich verplicht voelt aardgas aan Duitsland te blijven leveren, nu dat land zelf over te weinig gas beschikt en overgeleverd is aan de goedheid (?) van Poetin. De politieke partijen in de Tweede Kamer praten vol vuur over nieuwe sancties tegen Rusland, zoals  tijdens de besprekingen van de regeringsverklaring.

Maar wat als de Russen, als antwoord daarop, de gaskraan definitief (of althans voor een tijd) dicht draaien? Dan schreeuwt heel Europa moord en brand en kan de gaskraan in Groningen weer op volle kracht gaan draaien. Niet alleen op verzoek van de Duitsers, maar ook van de rest van de EU. En daar hoor je in de Kamer niemand over.

Overigens zijn er in het verleden al vaker ruzies geweest tussen Nederland en Duitsland over aardgasleveranties. Al in de jaren zestig beschuldigde Nederland Duitsland ervan vanuit het Eems-Dollardgebied illegaal aardgas vanuit Nederlands grondgebied te pompen. Er waren destijds grenskwesties tussen wat in dat watergebied nu echt de grens was. Pas in de jaren negentig leidde dat tot een soort van overeenstemming.

Op 11 juli 1996 schreef dagblad Trouw dat Duitsland Nederland 33 miljard gulden moest betalen wegens 'te veel geleverd aardgas' (lees illegaal gewonnen P.S ) . De Internationale Kamer van Koophandel (ICC) in Zürich heeft dat beslist.

Het geschil tussen Nederland en Duitsland - en tussen de Nederlandse aardoliemaatschappij en haar Duitse tegenvoeter Brigitta - betreft de exploitatie van een uitloper in het Eems-Dollard-gebied van het grote Groningse gasveld. Deze uitloper bevindt zich voor een deel onder Duits grondgebied. Om gaswinning op zee te vermijden, hadden Duitsland en Nederland afgesproken dat de NAM het Duitse gas zou winnen en vervolgens aan de oosterburen zou leveren, maar de Duitsers boorden ook zelf.

Toen halverwege de jaren tachtig bleek dat Nederland te veel had geleverd, vroeg de NAM om compensatie. Er kwamen langdurige onderhandelingen op gang om het aantal te veel geleverde kubieke meters te bepalen. In 1991 werden de NAM en Brigitta het eens over 20 miljard kubieke meter gas. De onderhandelingen over de financiële afwikkeling liepen echter in 1992 vast.

NAM en Brigitta besloten daarop de kwestie voor arbitrage voor te leggen aan de ICC (de International Chamber of Commerce) in Zürich. Deze instantie heeft de vergoeding nu bepaald op 33 miljard gulden. Het grootste deel daarvan, 85 procent, vloeide in de Nederlandse staatskas. Het duurde nog tot 2013 voordat Nederland en Duitsland het eens werden over de werkelijke verdeling van het Eems-Dollardgebied  en de exacte grenzen ervan. Met vrienden als Duitsland, hoef je eigenlijk geen vijanden meer te hebben. En maar goed dat er (oud-)journalisten zijn, die zich deze geschiedenis nog goed kunnen herinneren.

Doe effe normaal

We worden nu wel enorm meegesleurd door dat zaakje bij RTL. Volkskrantcolumnist Peter de Waard schreef op 18 januari: ‘Dat Rusland en China bezig zijn respectievelijk Oekraïne en Taiwan in het nauw te brengen is van de voorpagina's verdreven door de vraag of Linda de Mol weer Ik hou van Holland zal presenteren of prins Andrew door koningin Elizabeth wordt verstoten.’

Dus zou het nuttig kunnen zijn de zaak tot zijn ware proporties terug te brengen.

Tot we donderdag – het is vandaag woensdag – kennis hebben genomen van het werk van Tim Hofman voor Boos kunnen we vaststellen dat al die uren kletskoek op radio en tv tot nu toe neerkomen op: een medewerker van RTL4 heeft jarenlang pogingen gedaan vanuit een positie vergelijkbaar met die van wijlen prins Bernhard Senior – dat de Allerhoogste hem genadig moge zijn – jongedames in te palmen. Ik heb nog niet vernomen of het ging om minderjarigen, terwijl dat toch een wezenlijk verschil zou maken. Van verkrachtingen of pogingen daartoe is nog geen gewag gemaakt. Blijft over pogingen tot verleiding, gevolgd door weigering dan wel toestemming van de betrokkenen. Doorgaans niet strafbaar.

Schunnige opmerkingen, hoe verwerpelijk ook, lijken mij niet ook al strafbaar.

Wat rest zijn kandidaten voor dat wezenloze programma die ook nog wel andere onmogelijke hordes tóch namen, met het oog op het starten van een carrière in de amusementswereld. Ik noem bij wijze van voorbeeld het tekenen van een wurgcontract, waarbij de ‘kandidaten’ zo’n beetje al hun rechten overdragen aan de organiserende partij, in principe voor de rest van hun carrière. In die contracten staan nog andere voorwaarden, zoals een verbod op spreken met de pers, zeker wanneer het resultaat van dat gesprek negatief zou uitvallen voor de organiserende partij.

Je moet wel óf heel naïef zijn, dan wel heel erg nodig en onder welke voorwaarde dan ook willen beginnen aan een carrière in de amusementsindustrie, of beide, wanneer je zo’n contract tekent. Dat deze of dergelijke bepalingen tevens aan dames en heren in dienst van de organiserende partij een grote vrijheid verleent op ‘geheel eigen wijze’ met de kandidaten om te gaan, is een aspect dat vermoedelijk aan de meeste ondertekenaars van het contract ontgaat.

Hoezeer de kandidaten met handen en voeten gebonden zijn aan de organiserende partij blijkt mede uit het feit dat deze zaak lang heeft kunnen doorgaan, terwijl wij intussen vernamen van die contracten in de eerste jaren van het bestaan van het type programma’s, en daar verontwaardigd over waren, en daarop uit Amerika de #metoo-beweging overwaaide compleet met het daarop volgende vertrek van een kunstpersoonlijkheid – naam is me ontschoten – die het bespringen van aan zijn zorgen toevertrouwde jongelui tot kunst had verheven.

De werknemers van de organiserende partij voelden zich, kortom, wel heel erg vrij in hun bewegingen.

Maar behalve schade aan de carrière van een paar figuren uit de amusementsindustrie en enige droefheid in de organiserende familie, die steenrijk is geworden in diezelfde amusementsindustrie, is er weinig aan de hand.

Ja, die familie zal dezer dagen wel onder elkaar mompelen ‘I cried all the way to the bank’, een paar meisjes moeten gaan zoeken naar eerlijk werk, en dat is dat.

We gooien er een glaasje prik tegenaan en aan de slag maar weer.

Zijn de Russen Oekraïne al binnengevallen?

_______

hhBest

Boek & Film 

Verraad

Door Guido t’Sas

Een notaris, tijdens de  Tweede Wereldoorlog lid van de Joodse Raad in Amsterdam, zou voor 85 procent zeker schuldig zijn (geweest) aan het verraad van de familie Frank in het Achterhuis, dus tevens debet zijn aan de dood van de 15-jarige Anne, over de hele wereld bekend van haar dagboek. De notaris zou dit hebben gedaan om zichzelf en zijn gezin tegen de Duitsers te beschermen. (Wit voetje halen, zo heet dat volgens een vergeten uitdrukking.) Vijf en tachtig procent bewijs; geen rechter die dat als wettig en overtuigend zou accepteren. Deze vrucht van een onderzoek door een internationaal team is dan ook onmiddellijk in twijfel getrokken.

De enige tastbare aanwijzing voor dit verraad zou bestaan uit een door vader Otto Frank overgetypt anoniem briefje. Frank heeft dat na de oorlog gelaten voor wat het was.

De media zijn daar deze week opgesprongen want ja, de media willen wel. Na deze gratis publiciteit zien we op de voorpagina van de dagbladen een advertentie voor het boek Het verraad van Anne Frank. Kassa! Ook tegen de titel zou je – hoewel formeel niet onjuist – bedenkingen kunnen hebben. Google maar eens op ‘het verraad van’. Je ziet dan dat de formulering even goed zou kunnen betekenen dat Anne verraad heeft gepleegd.

Het is een door uitgevers geliefde methode, eerst de massale publiciteit, vervolgens de uitgebreide reclame in welke vorm dan ook. Zo hoor je dezer dagen Claudia de Breij dagelijks verwijzen naar het boekske dat zij heeft gemaakt na haar gereguleerde interview dat zij vorig jaar had met de toen aankomende kroonprinses Amalia. Een en al lof natuurlijk voor het (wettelijk, dat klopt) als volwassen bestempelde meisje.

Jammer alleen, dat de prinses zich bij haar ontvangst door de Raad van State bediende van op z’n zachtst gezegd onvolwassen taalgebruik: ‘Ik besef me’. Nog meer te betreuren: kennelijk heeft Amalia vader Willem-Alexander niet gevraagd, of het wel slim was, in coronatijd 21 mensen uit te nodigen op de viering van haar achttiende verjaardag. (WA heeft daar achteraf zelf van gezegd dat het anders had gemoeten.)

Claudia de Breij put zich in de radioreclame voor haar boek intussen uit. de bijzondere eigenschappen van de kroonprinses te benadrukken. Ze desavoueert zichzelf daarmee als cabaretier, althans in de sfeer die het cabaret oorspronkelijk had: doortrokken van spot en aanklacht. Ook een vorm van verraad, maar dan aan zichzelf.

Zondagavond davert van klassiek

Of er sprake is van serieuze concurrentiestrijd, dat zou ik niet weten, maar tv-programmering op zondagavond doet het ergste vermoeden.

In het algemeen moet je voor klassieke muziek noch op de publieke, noch op de commerciële tv-zenders zijn – tenzij je André Rieu tot de klassieke muziek wilt rekenen.

Maar op zondag is er ineens een tsunami.

Jongstleden zondag 16 januari kon de liefhebber van klassieke muziek om 18.15 terecht bij de NTR voor Podium Witteman, om 19.30 gevolgd door AVROTROS met Tijl en de Negende van Beethoven en aansluitend om 20.23, zelfde omroep, de finale van de dirigeerwedstrijd Maestro.

Wie geen zin had in Tijl Beckand kon om 19.20 uur overschakelen naar NPO2 Extra (tegenwoordig kanaal 82 bij Ziggo) voor Podium Witteman Extra, waarna om 20.20 uur alsnog Beckands Negende, en tot slot om 21.20 uur Maestro After Talk (dat betekent ‘nagesprek’); voor wie dan de luikjes nog niet dichtgevallen waren, was er nog het Barcelona Concert van Cecilia Bartoli, om 23.30, maar daar kan ik niet over oordelen want dan slaap ik al een poosje. Bovendien ben ik een barbaar die niet tegen klassiek zingende dames kan.

En ik weet het, overlap tussen programma’s is geen probleem meer, we hebben Uitzending Gemist en wat dies meer zij, eventueel tegen betaling van een klein bedrag.

En om veel kabaal te voorkomen: Arte, BBC4, Stingray Classic NL en Mezzo leveren uiteraard ook veel klassieks – niet alleen muziek maar ook films – op maandag 17 januari om 20.15 op Arte Mulholland Drive van David Lynch en om 22.35 Il Sorpasso van Dino Risi, vermoedelijk helaas Duits nagesynchroniseerd.

Kortom: is het wat?

Van al die programma’s vind ik zelf Podium Witteman het leukste. Paul Witteman is inmiddels flink bedaagd en wil eigenlijk alleen maar Bach horen, hij spreekt geen Duits of Frans en zijn Engels rammelt, maar hij interviewt dus de wereldberoemde sterren die geregeld zijn podium betreden. Zijn belangstelling voor jeugdige virtuozen op allerlei instrumenten – en die zijn er nogal wat, tegenwoordig – zal door de echte zoekers van spijkers op laag water wellicht enigszins laatdunkend worden bekeken, zeer ten onrechte, Witteman blijft de mildgestemde opa die de musicerende kinderen op hun gemak stelt en kleine grapjes met ze maakt.

Hij heeft zich verder omringd met bijzondere mensen in de Nederlandse muziekwereld, zoals het ensemble Fuse, dat werkelijk alles speelt, Floris Kortie die attendeert op de nieuwste ontwikkelingen en Mike Boddé verrast elke keer weer; de reputatie van het programma onder kunstenaars is kennelijk dusdanig dat ze graag op zondagmiddag naar de studio afreizen om er hun nieuwste CD te presenteren. En soms zijn er zelfs legendarische musici die niks presenteren en alleen even hun wonderlijk kunnen tentoon komen spreiden.

Ik denk dat Wittemans afkomst hem ook een unieke uitgangspositie leverde. Zijn vader was een vooraanstaand KVP-politicus, maar meer van belang in muzikaal opzicht was dat zijn oom Hendrik Andriessen was, de bekende componist van vooral religieuze muziek, en diens hele familie, allemaal componisten en musici, inclusief de onlangs overleden Louis Andriessen, die tekende voor composities als De Staat en het schitterende Hoketus.

Tijl Beckand, daarentegen, kan geen noot lezen en is meer een groupie van klassieke componisten. Enkele jaren geleden deed hij een hele serie over J.S. Bach – waarbij ik me kapot ergerde aan het feit dat hij alle interviews in Duitsland in het Engels deed. Nu prepareert hij zich, aan de hand van een rondreis in Duitsland en Oostenrijk langs ‘landmarks’ van Ludwig van Beethoven, op het dirigeren van de negende symfonie van de meester.

Als dat maar goed gaat. Wat ik ervan gezien heb lijkt sterk op de beginnersfouten van de deelnemers aan het vrolijke programma Maestro, waarin elk jaar, gesponsord door een loterij, een min of meer bekende Nederlander wordt uitgeroepen tot winnaar, zoals gisteravond de rapper Sor (in de wereld Rosario Mussendijk). Hij kreeg verdacht veel stemmen van de ‘mensen in het land’, maar laten we geen stemming maken, het is gewoon een zeer vermakelijk programma. De formule van het programma is zoiets als: op een verjaardagsfeest is een piano aanwezig. Wie als eerste ‘Boer er ligt een kip in het water’ foutloos kan spelen wint een halve liter bier.

Wat je er ook van vindt: als je op het conservatorium – op welk instrument dan ook – geslaagd bent, moet je er nog zes (6) jaar aan vastknopen om dirigent te worden. Daar ontbreekt het Sor nogal aan, net als aan al die andere would be-dirigenten. En niet te vergeten Tijl Beckand.

Dat een goed orkest zich welwillend aan die kandidaten onderwerpt en daarbij mooie, zij het soms inmiddels overbekende, ietwat versleten stukken klassieke muziek deels live op tv ten gehore brengt, is voor de liefhebbers meegenomen, tenslotte. Denk daarbij een tiete kont, al is dat sinds het afgelopen weekeinde meer de specialiteit van RTL4.

En anders hebben we nog Radio 4. Helaas zonder beeld.

_______

hhBest

Boek & Film 

De Hemelbouwer van Franeker

Door Guido t’Sas

Over Eise Eisinga (Dronrijp 1744 – Franeker 1828) de – je kunt wel zeggen wereldberoemde – bouwer van het planetarium in Franeker, is onnoemelijk veel verteld en geschreven, maar dat heeft als onvermijdelijk geleid tot nogal wat mythevorming. Zo zou de wolkammer dat kunstwerk min of meer heimelijk op z’n eentje in en rond zijn huiskamer in het pandje De Ooijevaar tegenover het Franeker stadhuis hebben gemaakt als een antwoord op allerlei waanideeën die in zijn tijd de ronde deden over het heelal en een verwachte stand van planeten, die het einde van de wereld zou veroorzaken. Met dit soort verhalen rekent Eisinga’s biografie De Hemelbouwer van Arjen Dijkstra grondig af. Dijkstra, directeur van het Groninger Universiteitsmuseum en gespecialiseerd in de geschiedenis van de wetenschap, schreef in heldere, toegankelijke taal ‘het ware verhaal’ over Eisinga en zijn tijd.

Ik ben wel drie keer in dat planetarium geweest en telkens weer was ik zwaar onder de indruk. Dat iemand, bij de toenmalige stand van ‘de techniek’ zoiets kon. Alles te bekijken vanuit de bedstee. (Niet legendarisch is trouwens het verhaal, dat Eisinga zijn ‘uurwerk’ aanvankelijk liet aandrijven door een te lange slinger, wat niet bevorderlijk was voor de nachtrust van hem en zijn vrouw.) Op zolder, te bereiken via een smalle trap, zie je het enorme centrale raderwerk. Ik hoor nog de toenmalige conservator, Harke Terpstra, iedere bezoeker waarschuwen: ‘hoofd en afstapje’.

Eisinga was helemaal geen ‘arme wolkammer’, zoals de legende vertelt, maar had een goed lopende onderneming in het toenmalige lakenstadje Franeker. Hij had het vak bij zijn vader in Dronrijp geleerd, zoals die vader hem ook was voorgegaan in het maken van instrumenten. Het staat vast dat zij samen aan het planetarium hebben gewerkt; een broer verzorgde trouwens het schilderwerk.
De ‘Hemelbouwer’ behoorde tot de gezeten burgerij en schopte het zelfs tot curator van de Franeker universiteit, die meer dan tweehonderd jaar heeft bestaan, totdat ze op last van Napoleon werd opgeheven.

Eisinga was ook politicus op stedelijk en provinciaal niveau. Hij had een bewogen leven in zijn stadje dat rond 1789 een bolwerk van patriotisme was. Na zijn deelname aan die politieke strijd leefde hij enkele jaren als banneling in Duitsland en belandde hij zelfs in de gevangenis.

Maar uiteindelijk kreeg Eise Eisinga – mede door toedoen van vooraanstaande geleerden – de erkenning die hij met zijn vernuft had verdiend.

Geneeskunst in tijden van corona

‘Spreek ik met de poli cardiologie?’

‘Jazeker, daar spreekt u mee, wat kan ik voor u doen?’

‘Ik denk dat er iets mis is met mijn aortaklep, kan ik daar dezer dagen aan geopereerd worden?’

‘Natuurlijk kan dat, meneer. Kunt u vandaag even langskomen voor een intake? Dan kunnen we morgen om 8 uur meteen met u aan de slag.’

‘Kan dus niet meer vandaag?’

‘Eh, nou, ik denk dat u al wel iets gegeten of gedronken hebt vandaag?’

‘Ja, dat wel, natuurlijk.’

‘En voor de operatie moet u natuurlijk nuchter zijn.’

‘Ja, snap ik.’

‘Schikt het u over een uurtje, voor de intake?’

‘Met alle plezier, tot zo dan.’

Zo ging dat, vroeger. Heel vroeger. Minstens twee jaar geleden.

Nu niet meer.

Voor de zesendertigste keer krijg ik, na drie kwartier wachten, de poli cardiologie aan de lijn en vraag heel timide of er misschien uitzicht is op een plaatsje in de wachtlijst, voor die hartklepoperatie.

‘Wat denkt u zelf, meneer?’

‘Nou, eh, ik dacht, de cijfers dalen…’

‘Ja ja, maar dat betekent nog niet dat u aan de beurt bent. We hebben een paar honderd mensen die vóór u zijn, die hebben allemaal een paar duizend euri betaald voor een mooi plaatsje in de wachtrij. En als er dan weer eens een operatiekamer beschikbaar is, gaan onze chirurgen, die door het lange nietsdoen eens flink wat aan hun snijvaardigheid hebben ingeboet, het eerst eens proberen op een partij varkens. Ik adviseer u: belt u tegen september nog eens, misschien dat we dan iets voor u kunnen betekenen. Met de nadruk op misschien. Ik wens u een prettige wandeling.’

‘Hoezo, wandeling?’

‘U moet wel een beetje in goede conditie zijn voor zo’n operatie, natuurlijk. Nou, als u het goed vindt hang ik u even op, er zijn nog 646 wachtenden ná u, zie ik.’

‘O dag, dank u.’

Tuut tuut tuut.

________

hhBest

Boek & Film 

Wat meer inzicht, graag

Kop de op de website van dagblad De Limburger: Eerste klanten bestormen winkels en cafés in opstandig Valkenburg: ’Even genieten, heerlijk.’

Mijn eerste gedachte was: een kinderhand is gauw gevuld. De tweede ook. De derde ging meer over de vraag: wat voor leven leiden jullie eigenlijk, als je opgetogen op vrijdagmorgen bij ongeveer nul graden op een armzalig terras in al even armzalig Valkenburg tegen een passerende verslaggever zedgt: ‘Even genieten, heerlijk’?

(En hoe moet een verslaggever zich voelen als zijn/haar journalistieke taak van heden is die onbenullige opmerking ook daadwerkelijk te noteren en naderhand in te tikken in de tekstproductiecomputer of hoe dat tegenwoordig heet? Maar dit terzijde.)

Deze vraag bespringt mij al enkele dagen: hoe zou de toestand in het land zijn als de overheid vanaf het begin in alle talen zou hebben gezwegen over de covidpandemie – zouden de burgers van het land dan wel eigener beweging afstand zijn gaan houden van elkaar, een mondneusmasker op de juiste wijze zijn gaan dragen, zich bij ziekte zelf zouden gaan isoleren? Gewoon, omdat ze dat zelf verstandig vonden?

Gelukkig kan die vraag niet beantwoord worden, maar de beweging van de laatste dagen en de resultaten ondanks alle maatregelen van regeringswege laten zien: geen haar op het hoofd van wie dan ook (nou ja, misschien een kleine minderheid daargelaten) heeft er ook maar even aan gedacht zich werkelijk aan de maatregelen te houden en zich effectief te beschermen tegen de ziekte die het gevolg is van besmetting met een onsmakelijk vleermuizenvirus.

Als iedereen zich aan de bevelen, vermomd als vriendelijke verzoeken – die afstand, dat mondkapje, dat handen wassen – had gehouden was er eenvoudigweg niemand ziek geworden, laat staan overleden.

De overheid staat in haar hemd, maar diezelfde overheid heeft dat voornamelijk aan zichzelf te danken – als je er zelfs uitdrukkelijk bij vermeldt dat handhaven natuurlijk onbegonnen werk is, dat een groot deel van de maatregelen een min of meer vrijblijvend advies is, dan krijg je het effect van de loterij: de kans dat je iets wint in een loterij van betekenis is zo klein, dat nul komma nul een goede samenvatting ervan is. En ondanks dat worden al die miljoenen door de bevolking keurig geïnvesteerd in loten omdat nu eemaal uiteindelijk één enkeling die prijzen moet winnen. En dat dan omgekeerd: de kans dat ik de prijs – het virus in dit geval – win is verwaarloosbaar klein, de prijs gaat altijd naar iemand anders.

En de cijfers wijzen uit dat het wáár is: ik kan het cijfer zo gauw niet vinden, maar ik schat dat minstens twaalf miljoen Nederlanders (nog) niet besmet zijn, en de kans dat jij, eenvoudige krabbelaar, één van die twaalf miljoen, besmet wordt is verwaarloosbaar klein.

En dan is er zoiets als een schijnveilig gevoel: ook ik geloof al een tijdje dat mijn constitutie, of hoe heet dat tegenwoordig, mijn immuunsysteem, van zodanige kwaliteit is dat ik het virus niet eens kán krijgen, mede ook dankzij de enorme hoeveelheden vitamine C en D die ik dagelijks slik. En ik kan dat zelfs aannemelijk maken: ik ben de afgelopen twee jaar talloze keren op minder dan anderhalve meter van anderen geweest, in supermarkten hebben herhaaldelijk vreemden in mijn nek staan te hijgen omdat ze bij dezelfde vleeswaren als ik wilden, ik heb heel vaak vergeten mijn mondneusmasker te dragen, ik heb enkele keren op een zeer druk terras in Frankrijk gezeten, en ga zo maar door.

Nog iets anders heeft langzaam postgevat in mijn hoofd: dat de mensen in mijn bubbel allemaal net zo immuun zijn als ik. Twee van mijn kleinkinderen zijn weliswaar tweemaal positief getest, maar ziek zijn ze niet geweest. Aan de randen van mijn bubbel is er ook bij volwassenen wel eens een positieve test geweest en ja, een vriendin van Djamila heeft er zelfs mee in het ziekenhuis gelegen.

Maar dat was het dan.

Doden zijn er wel gevallen, dat was en is onvermijdelijk, veel mensen in mijn bubbel hebben er de leeftijd voor – maar de oorzaak was in geen enkel geval dat virus.

Dus je vraagt aan de doorsnee bevolking veel meer inzicht, bereidheid zich in te spannen, even in te schikken dan waartoe die mensen in staat of bereid zijn.

Dat bedoelen ze met ‘er gaapt een kloof tussen overheid en bevolking.

Doe daar eens wat aan.

______

hhBest

Boek & Film 

De persconferentie is voor de pers

‘Dan krijgen ze maar corona of een andere smerige ziekte, als ze voor die tijd maar hier binnen zijn geweest en een flinke smak poen hebben achtergelaten, dan zijn wij al tevreden.’

Dat lijkt me een bruikbare hypothetische samenvatting van de gedachtegang van de winkeliers die tegen de regels in de deuren wijd open gooien, de rokjes en jasjes nog eens aantrekkelijk schikken en de wacht betrekken bij de kassa.

Intussen hoor ik op de radio dat de persconferenties van Rutte en De Jonge veel te saai waren en dat de meeste mensen er niets van begrepen, of gingen denken dat Soros er achter zat, of het World Economic Festival of zoiets, dat ding dat af en toe plaats grijpt in het duistere Oosten van Zwitserland, Davos of Sankt Moritz, waarvan het belangrijkste nieuws is dat er weer driehonderd privéjets landen en na een paar dagen weer opstijgen.

Op diezelfde radio wordt ijverig meegedacht en ik hoorde een mevrouw uitleggen dat de persconferenties leuker moeten, met filmpjes en tekeningen en diagrammen – alsof de gemiddelde coronalijder weet hoe je een diagram moet lezen.

Het viel me nog mee dat Albert Verlinde, die kwam uitleggen hoezeer hij en zijn musicals lijden onder de geldende regels, niet aanbeval de optredens van de regering te doen begeleiden met zang en dans; kunstartiesten uit zijn stal, dat spreekt vanzelf, een andere stal is er meen ik ook niet, qua musicals. Apropos, ik denk dat een musical over poepen en piesen een enorm succes zou kunnen hebben.

En verder moet de persconferentie natuurlijk niet rechtstreeks worden uitgezonden op tv. De naam zegt het zelf al: het is een conferentie voor de pers; de gang van zaken is normaal als volgt: de politici die de regels bekend maken doen dat zo moeilijk mogelijk, omdat dat nu eenmaal de kerncompetentie van een politicus is: wat ik zeg moet altijd met een pondje zout worden genomen, en voor meerderlei uitleg vatbaar zijn, ik mag nooit nooit zeggen, nooit ja en nooit nee. Zelfs misschien is uit den boze.

De journalisten die de persconferentie hebben bijgewoond hebben dan de taak om er het nieuws uit te destilleren en met behulp van hun eigen kennis van de achtergronden van het onderwerp, plus nog wat belletjes hier en daar, een kort en samenhangend verhaal te schrijven dat in de krant kan, op de radio en in het journaal op tv en dan komt het allemaal in orde.

Wat ik de laatste dagen merk is dat de journalisten en presentators in kranten en op radio en tv zelf ook een menig hebben over het onderwerp – dat mag natuurlijk – maar die mening ook verwerken in hun berichtgeving, hetgeen zich uit in uitdrukkelijk medelijden met de winkeliers die het uiteraard allemaal geen reet kan schelen en alleen maar één ding willen, hun core business als het ware: poen beuren en na ons de zondvloed (die ditmaal de vorm zal aannemen van een dusdanige tsunami aan omikrongevallen dat er wellicht eerder sprake is van een omegapandemie.)

Nou ja, niets menselijks is ons vreemd.

Ik zou intussen wel eens willen weten hoeveel Nederlanders, bijvoorbeeld in de wijde omtrek van Ruinerwold, nog altijd niets vernomen hebben over een allesverwoestende epidemie.

_______

hhBest

Boek & Film