SanteLOGie

Mens wordt ooit onsterfelijk (maar wij dus niet)

Iedereen slikt wel eens een pilletje. Ik bedoel die pilletjes die je bij de drogist krijgt, pilletjes die je geen geneesmiddel mag noemen maar voedingssupplement. Vitamines, mineralen. Sommige mensen, ik bijvoorbeeld, kijken af en toe een beetje argwanend naar de bijwerkingen van die producten, het internet staat er vol mee. Zo ben ik onlangs gestopt met vitamine B12, omdat uit een bloedonderzoek (voor een ander doel) bleek dat ik daar veel te veel van in het bloed had. Maar verder denkt de hypochonder: baat het niet het schaadt ook niet. Wat zeg ik? Ik meen te weten dat het feit dat ik sinds jaar en dag dagelijks 75 microgram Vitamine D tot mij neem mij grotendeels, niet helemaal, beschermd heeft tegen Covid 19.

Maar hij, David A. Sinclair PhD neemt bij het ontbijt dagelijks 1 gram NMN (het heet nicotinamide mononucleotide, maar de afkorting leest wat makkelijker), 1 gram resveratrol en 1 gram metformine, met het doel minstens 132 jaar oud te worden. En als het even kan in goede gezondheid nog iets mee te krijgen van de 22^ste eeuw, en van zijn achter-achter-achterkleinkinderen. (Hij neemt trouwens ook vitamine D en 82 mg aspirine, dat doe ik dus ook al jaren, dus dat moet goed zijn.)

Van resveratrol had ik al vaker gehoord, het zit onder andere in blauwe druiven en dus in rode wijn, dat was jaren geleden een geweldige aanleiding om nog diverse glaasjes te nemen, puur voor de gezondheid; tot bleek dat je, voor enige werkzaamheid van het product, 1500 glazen rood per dag zou moeten drinken. Een alcoholvergiftiging ligt dan al gauw op de loer en dan heb je ook niks aan resveratrol.

Van NMN en metformine had ik nog nooit gehoord, eerlijk waar.

Ik kwam er wel achter door het lezen van het boek van David Sinclair, genaamd Lifespan – Why We Age – and Why We Don’t Have to , in het Nederlands vertaald als Langer gezond leven. Ik denk dat Sinclair dat zelf geen rake vertaling zou vinden, maar dit terzijde. (Nog een terzijde: ik liet het uit Sinclairs geboorteland Australië komen voor een tientje, de Nederlandse vertaling kost op een cent na 25 euro.)

Welaan dan. Sinclair maakt, samen met een menigte bollebozen op biochemisch en andere gebieden studie van het antwoord op de vraag: waarom we oud (en ziek en gebrekkig) worden en vaak ellendig doodgaan.

Fundamenteel uitgangspunt (en deels conclusie): oud en gebrekkig worden zelf is een ziekte. Wat de moderne wetenschap in toenemende mate doet tot ieders tevredenheid is de afzonderlijke ziekten genezen die met veroudering gepaard gaan, of die minstens draaglijk maken. Sinclair en de zijnen zijn van mening dat je, wanneer je de ziekte ‘veroudering’ zou kunnen genezen, je meteen ook al die akelige aftakelingsverschijnselen voorkomt. En ze denken die oplossing op het spoor te zijn, namelijk door het aanpakken van het verouderingsgen in het DNA.

Het is op het niveau van het petrischaaltje in het laboratorium en in muizen mogelijk gebleken het DNA te verjongen, en wel door herprogrammeren. (Ik zal niet op de details ingaan,die ik zelf ook niet snap. Ik ben namelijk zelf al flink aan het verouderen.) Sinclair noemt in zijn boek het geval van muizen – die bij het verouderen snel hun gezichtsvermogen achteruit zien gaan doordat de oogzenuw min of meer verloren gaat – door die herprogrammering weer gingen zien, doordat de oogzenuw weer aangroeide. Muizen leefden ook aanzienlijk langer, en konden langer hard en ver lopen.

Het lukte dus bij muizen om hun leeftijd terug te draaien, en ook in andere experimenten werden vergelijkbare resultaten bereikt. Maar solide wetenschappelijk onderzoek bij grotere dieren, laat staan bij mensen, is voorlopig nog niet aan de orde, mede doordat met name in de VS instellingen die de ethiek van de geneeskunde bewaken bezwaar hebben tegen Sinclairs uitgangspunt dat je veroudering zou kunnen stoppen en terugdraaien. Sinclair zelf denkt dat er nog minstens dertig of veertig jaar voor nodig is, zonder die hinder van ethici.

Dus de meesten van degenen die het boek lezen hebben inmiddels begrepen dat ze het nakijken hebben.

Intussen heeft Sinclair zijn oude vader weer helemaal fit gekregen, hij ging op hoge leeftijd weer studeren, beklimt de ene berg na de andere en heeft een vrolijk leven.

Sinclair ziet zelfs voor de verre toekomst de mogelijkheid de mens onsterfelijk te maken, maar voorlopig mikt hij vooral op ‘lang en vooral tot de dood gezond leven’.

Over de vraag of dat niet pas echt tot overbevolking zal leiden stapt hij, in zijn enthousiasme, nogal luchtig heen. Met name genetische verandering van voedingsmiddelen – als we toch bezig zijn met veranderen – kan ertoe leiden dat er voldoende voedsel is. Het is overigens jammer dat Sinclairs boek gereed was vlak voor het covid-19-virus toesloeg.

Maar ik kan me zijn reactie wel voorstellen: als niemand echt oud is en geen onderliggende problematiek heeft, word je ook daar niet zo ziek van.

Trouwens heel gewone dingen, zoals veel wandelen en sporten, weinig suiker eten en andere koolhydraten, niet roken, weinig drinken en een regelmatig leven vol frisse lucht zullen ook hun steentje bijdragen aan een langdurige en gezonde oude dag, dat moge duidelijk zijn. En dus die drie genoemde supplementen, die, zij het nogal duur, gewoon in Nederland te koop zijn. (Mijn oude huisarts placht bezorgd op te merken dat je met al die supplementen wel onnodig je lever belast. Altijd wat te zeuren, die oude zeer ervaren artsen.)

Dus: een fijn, optimistisch boek, als je door het deel heen bent waarin de duizelingwekkende details van het onderzoek worden uiteengezet. Een boek ook dat je een interessant inkijkje geeft in de bubbel waarin een hele groep schrandere geleerden elkaar lekker opjutten en avontuurlijke ontdekkingen doen.

_________

hhBest

Boek & Film 

Wie zijn eigenlijk landverraders?

‘Dat zijn geen vluchtelingen, dat zijn landverraders’. Ik zou graag weten welke diakritische tekens ik in dat citaat zou moeten plaatsen om het te laten klinken zoals die mevrouw het zei tegen de verslaggeefster die haar aansprak bij de opvanglocatie voor Afghaanse vluchtelingen in Harskamp.

En meteen maar voor de duidelijkheid: als Afghanistan niet een ongeorganiseerd woest stuk woestijn was in Azië, waar al eeuwenlang een middeleeuwse stammenoorlog heerst, zat er best iets in wat die mevrouw zo pinnig ten beste gaf.

Om er ook maar meteen de Tweede Wereldoorlog bij te halen: de NSB’ers en de SS’ers die hand- en spandiensten verleenden aan de Duitsers werden terecht beschouwd en beoordeeld als landverraders.

De mensen die in Nederlandsch Indië hand- en spandiensten verrichtten voor de koloniale bezetter en diens strijdkrachten werden terecht door de Republik Indonesia beschouwd als landverraders en als zodanig behandeld.

Dat zijn drie situaties die afzonderlijk bezien moeten worden.

Niet alle motieven waarom NAVO-troepen naar Afghanistan werden gestuurd waren helemaal zuiver, maar je kon toch zeggen dat het nodig was de bevolking daar te hulp te schieten tegen een moordzuchtige overheersing door de Taliban, voornamelijk voortgekomen uit één van de vele stammen in het land.

De grootste fout die de NAVO-landen maakten was dat ze wel lokaal personeel in dienst namen, maar voor hen niet bij het in dienst nemen al een goed heenkomen organiseerden, mocht het ooit verkeerd gaan. En dát het verkeerd zou gaan stond vast: alleen door het voor altijd daar blijven met een grote legermacht zou in het land een soort rust gehandhaafd kunnen worden.

Maar inderdaad: voor de Taliban en nog wat andere groeperingen waren en zijn mensen die de bezetter hielpen gewoon landverraders.

Over NSB’ers en SS’ers kunnen we kort zijn: die kozen de kant van een regime dat volkerenmoord, slavernij en gewelddadige onderdrukking tot regeringsbeleid had verklaard.

Bij niemand is het ooit opgekomen dat Amerikaanse, Britse, Canadese en Poolse troepen na hun invasie in ons land zich gedroegen als bezetters; maar al te graag hielpen later daarvoor terecht geprezen Nederlanders de geallieerden bij hun opmars tegen het Hitler-regime.

En Indonesië, daar hebben we nog altijd boter van op ons hoofd. Onder het mom van ‘orde en rust herstellen’ voerde Nederland een gruwelijke koloniale veroveringsoorlog, daarbij geholpen door enkele tienduizenden Indonesiërs. We zullen maar zeggen dat die mensen net zo misleid waren als de bevolking van Nederland. Maar als ze niet door Nederland op de boot naar Nederland waren gezet, zouden Soekarno en de zijnen wel raad met hen hebben geweten: ze waren verraders van een land dat voor Nederland niet bestond, maar wel door de rest van de wereld als zelfstandige staat werd erkend.

Het ligt, als altijd, erg genuanceerd.

Maar wie zegt dat de Afghanen die Nederlandse troepen als tolk, kok, gids etc hielpen, landverraders zijn, bedoelt daarmee dus dat ze het goed vinden dat de Taliban huishoudt in dat land, 7000 kilometer van huis. Onder het motto: wat moeten wij daar, bij die bruine moslims.

Maar inderdaad: wat moeten wij daar.

Dat brengt je op een breder probleem: hoeveel landen zijn er niet in de wereld waarvan de toestand ons tegen de borst stuit? Zou er echt aanleiding zijn half Afrika, grote delen van Azië en Zuid-Amerika echte democratie te gaan opdringen?

Daar komt dan onze geschiedenis als koloniale macht aan de orde. In veel van die landen worden wij als gevaarlijke bezetters beschouwd, die alleen maar voet aan wal zetten om er beter van te worden. Ze móeten ons eenvoudigweg niet. En neem ze dat eens kwalijk.

Onze deelname aan de campagne in Afghanistan is ons opgedrongen door de Verenigde Staten, die van de NAVO-landen een blijk van solidariteit eisten, maar nu, vandaag en morgen, liever hun kostbare tanks, kanonnen en andere apparatuur in de laatste vliegtuigen op de luchthaven van Kaboel in vliegtuigen laden dan mensen. Die de komende dagen hopeloos afgeslacht zullen worden. Ja ja, solidariteit.

Maar zou die mevrouw in Harskamp uiteraard allemaal geen zak kunnen schelen. Als ze het al wist.

________

hhBest

Boek & Film 

Bananenrepubliek zonder bananen

Kan het nu even afgelopen zijn? Laat PvdA en GroenLinks rustig samen een delegatie samenstellen die gaat onderhandelen in de formatie, maar de voorwaarde is: als er geen wonder gebeurt – en dat wonder zou moeten zijn: CDA en VVD gaan mee met de linkse partijen op een aantal punten waar ze ook niet op terug kunnen komen of er ‘hun eigen interpretatie eraan geven’ – als dat wonder niet gebeurt, dan gewoon zeggen: zie je wel, het lukt niet, we doen niet meer mee.

Het argument: ja, dan duurt de formatie nog veel langer – het is al lang duidelijk dat die zo lang duurt ligt aan het getraineer van de rechtse partijen. De neiging om te zeggen, laten we maar meedoen anders duurt het nóg langer, moet maar eens ferm onderdrukt worden.

Gezien de voorgeschiedenis kan het doel van VVD en CDA, in laatste instantie daarin vermoedelijk gesteund door D66, om toch te onderhandelen met links, niet anders zijn dan: links inkapselen zodat er in de Tweede Kamer nauwelijks nog oppositie kan worden gevoerd. En vervolgens doen wat ze altijd al wilden, met als voordeel dat de linkse partijen de mond gesnoerd zijn omdat elke onenigheid in het kabinet leidt tot een kabinetscrisis met als effect: wie breekt betaalt. In casu: de totale ondergang van de sociaaldemocratie in Nederland.

Ja, maar als de linkse groepering inderdaad wèl een aantal van haar doelen verwezenlijkt ziet, wat dan?

Ja, wat dan.

Ik denk dat je niet eens tijd moet verspillen aan dat plan B, het gebeurt gewoon niet. Want met name het CDA tekent zijn eigen doodvonnis door bijvoorbeeld te besluiten de boerenklimaatcriminaliteit aan te pakken. De VVD kan zich absoluut niet veroorloven de arbeidsmarkt te vermenselijken en het daarvoor nodige geld op te halen bij het van de poen bulkende bedrijfsleven. Beide rechtse partijen kunnen zich niet veroorloven de huisjesmelkersbende aan te pakken als eerste stap om de woningnood te lenigen.

PvdA, als de partij van de bestaanszekerheid voor iedereen en niet alleen voor de aandeelhouders, en GroenLinks als de partij van het milieu die er belang bij heeft dat aan de verpesting van de resterende natuur en het algemene leefklimaat in Nederland een einde komt, die zullen op die punten moeten scoren en anders maar keiharde oppositie gaan voeren.

Tegen het kabinet dat dan opdoemt: met Joost Eerdmans, Ome Geert en boeren-Lientje.

Het lijkt me trouwens veel leuker om dat stelletje, dat aangevuld zal worden met wonderbaarlijke schepselen als Ankie Broekers-Knol, kleine Ankie Bijleveld en Cora Huppelepup, ferm achter de broek te zitten.

Als je de kranten vandaag de dag leest, ga je inzien dat Mark Rutte zich feitelijk als een dictator beschouwt die al die minkukels om zich heen om zijn vingers windt – en nu denkt dat ook te kunnen doen met Lilianne Ploumen en Jesse Klaver.

De kiezer is aan zet, moet eindelijk eens het eigen belang en het belang van het land in het vizier zien te krijgen, want anders wordt Nederland een soort bananenrepubliek, ook nog zonder bananen.

De beste ziekenzorg van de wereld

Het begint al bij de huisarts, die me doorstuurt voor een overbodig onderzoek.

Sinds begin juli heb ik dusdanig last van uitvalverschijnselen in de benen dat ik me zeer beperkt om niet te zeggen gehandicapt voel. Pijn in de benen, gevoel op watten te lopen, af en toe ook onstabiel. Ik benadruk bij de anamnese dat ik prikkels voel ‘zoals van het telefoonbotje’, tintelingen, gevoelloosheid. Maar de huisarts wil eerst vernauwing van de beenslagaders laten controleren. Ik krijg twee afspraken, dus ik zwijg maar – die tweede afspraak zal dan wel bij een neuroloog zijn. De data van die afspraken: eind juli. Ik denk dan nog: tja, het zal wel druk zijn, ik overleef het wel.

Ik heb een reservering staan voor een weekje op een camping in Italië in de tweede helft september, dan is er natuurlijk al lang uitsluitsel en een behandeling.

Op 27 juli wordt mijn bloeddruk gemeten op vier plaatsen, armen en benen. ‘Morgen krijgt u de uitslag’. Dus niks neuroloog. De volgende dag krijg ik de uitslag: op een paar spatadertjes na niks aan de hand.

Zoals ik al dacht. De mevrouw die me de uitslag meedeelt adviseert me om ‘gewoon naar Italië gaan joh, dat lukt best.’

De neuroloog komt alsnog in beeld: 13 augustus. Ik word aan alle kanten betast, daar op het Wervelkolomcentrum. Hij besluit, zoals ik al een tijdje zag aankomen, tot een MRI-scan. En tot een electromyogram. Dat laatste kan al op 31 augustus, De datum en tijd voor de MRI hoor ik morgen, zegt de neuroloog. Morgen is zaterdag, maar het is, zoals gezegd, druk.

Zaterdag krijg ik niks.

Ik wacht tot woensdag en bel dan de Medische Beeldvorming van het ziekenhuis. Of er al iets bekend is over een afspraak. ‘Nee meneer, we hebben hier een hele stapel aanvragen liggen, dat wordt wel half oktober.’

Intussen bel ik het Vaatlab plat om te kijken of er iets te doen is aan die 31^ste augustus. Dat blijkt plotseling te kunnen: ik kan op 19 augustus om 13.30 terecht, er heeft zich iemand afgemeld.

Ik worstel verder met de MRI. Half oktober? Ik bel met Medische Beeldvorming van het ziekenhuis in Genk, België, waar ik al eerder was. ‘U kunt terecht op maandag 23 augustus om 15.15 uur. U moet wel de aanvraag van de neuroloog meebrengen.’

Terug naar de Wervelkolommers. ‘Helaas meneer, wij mogen die aanvraag niet aan u meegeven.’ ‘Maar daar staat in dat ze een MRI-scan moeten maken van een vermoedelijke spinale stenose in het lumbaal gebied. Kan ik dat gewoon niet zelf vertellen?’ Nee, dat kan niet.

Het ziekenhuis bestaat uit twee locaties, dus ik bel de Wervelkolommers aldaar (die dus van dezelfde afdeling zijn) en vertel mijn relaas. ‘Hee, wat gek, wij sturen die aanvragen altijd gewoon door naar Genk.’

Dan maar weer naar ‘mijn eigen’ afdeling van de Wervelkolommers en leg ze die uitspraak voor. ‘Nee hoor, dat mag niet, wacht, ik bel u zo terug, ga ik ze even bellen.’

Ze belt terug: ik kan voor de MRI terecht op 21 september. Maar wel in Echt.

Dat ken ik, ik heb ook internet: in Echt is een centrum voor medische beeldvorming gevestigd, waar je terecht kunt voor een MRI. Zonder verwijzing kost het een paar honderd euro. Het ziekenhuis heeft met die instelling kennelijk afspraken en zo kan ik daar terecht.

Maar eerst dus gisteren het EMG. En leuk meisje en een jolige neuroloog met een Syrische of Irakese naam (kan ook Libanees zijn) die lol heeft in zijn werk, doen die test. Beiden zijn verbijsterd dat ik pas op 21 september een MRI krijg – en de uitslag door de behandelend neuroloog op 1 oktober, zoals ik inmiddels weet; de dag van de eerste sneeuwval, schat ik. Bijna drie maanden na het eerste gesprek bij de huisarts.

In een West-Europees land dat er prat op gaat een van de beste zorgsystemen ter wereld te hebben – intake, vaatlab, MRI –  kan zoiets natuurlijk niet. Daar had ik uiterlijk een week na de verwijzing door de huisarts al geweten wat er aan schort. Ook al omdat lang uitstellen van behandeling de problemen groter maakt en mogelijk zelfs onherstelbaar. Zie ik op internet.

Het EMG levert op: ‘Ik zie wel een paar dingetjes,’ zegt de neuroloog van dienst.’ ‘Maar daar kunt u gemakkelijk tweehonderd jaar mee worden.’

Dat is nou ook weer niet nodig.

Ik had graag nog iets aan mijn zomer gehad, maar dat was kennelijk te veel gevraagd…

Verdrietig heb ik de reservering in Venetië geannuleerd.

________

hhBest

Boek & Film 

Nederland op de rand van de afgrond

Dat Nederland überhaupt nog bestaat, dat is de vraag die we inmiddels weleens eventjes serieus kunnen stellen.

En dan begin ik maar bij het begin, of middenin, wat kan mij het schelen: Mark Rutte die met zijn verloofde Sigrid Kaag het café uitkomt, roept dat het allemaal goed gaat komen, alleen moeten die vermaledijde linkse partijen nog eens goed naar hem luisteren: samen op één stoel gaan zitten, en pootjes geven. Hoe spreekt-ie dan? (Mijn voorspelling: PvdA en GL trappen daar niet in. Maar ik geef toe: ook en vooral in dit geval is voorspellen moeilijk, met name omdat het over de toekomst gaat.)

Terwijl we dus nog altijd niet inzien dat er voor de huidige toestand een precedent is in de recente geschiedenis. Nee, geen godwin deze keer, de Heere beware me. Benito Mussolini was gewoon minister-president voor het leven, met als titel Duce, Leider (dat durft Rutte nog niet) en intussen had het land gewoon een koning (‘koninkje’ zeiden de Italianen, want Vittorio Emmanuele III was een piepklein onderdeurtje) net als Nederland. (Die van ons is tamelijk groot, met het uiterlijk van een VVD-buschauffeur. Ik noem maar iets. Niks ten nadele van de mediale buschauffeur, dat begrijpen jullie natuurlijk wel.)

Maar eerlijk is eerlijk: wij hebben hier het meest exotische nieuws van de gehele wereld. Daar is ten eerste de VVD-staatssecretaresse van migratiezaken – ik wil het niet steeds over iemands uiterlijk hebben, maar ongelooflijk hoe ze bij de VVD hun acteurs kunnen casten – die heeft nu met de hand over heur hart gestreken en de jengelaars uit de Tweede Kamer gedeeltelijk hun zin gegeven: laat maar komen, al die Afghanen die wel eens een eitje voor een Nederlandse commando hebben gebakken.

Een toegeeflijkheid die nergens voor nodig was natuurlijk, want de VVD is toch de baas, zeg maar il Duce. En daar vanaf gezien: Nederland heeft noch het materiaal, noch de deskundigheid om die mensen op te halen, en als toch, dan is het vliegtuig kapot en bij de garage hebben ze een wachtlijst van een week of zes. De regering vertrouwt er blindelings op dat de Taliban in die tijd het probleem met de van haar bekende efficiëntie zal oplossen. Al aan het oplossen is.

Nee, we hebben wel iets anders aan ons heufd. Zoals de prinsenrace op Zandvoort die wel door mag gaan en de drieduizend festivals niet – een klap voor met name de drugshandel, natuurlijk.

En als we dan toch dat lijntje gesnoven hebben, dan kunnen we rustig een boompje opzetten over onze genderneutrale actreutelaars, hun genderneutrale gouden kalveren – gouden ossen is beter –  en hun onverstaanbare films; en als nieuwste snufje: twee heren met een baard die zwanger zijn, die weliswaar vadertje en moedertje gespeeld hebben –hoe kom je anders aan een zwangerschap – maar voor geen prijs zo genoemd willen worden, en om dat te bereiken desnoods het juridisch apparaat willen inschakelen. Dat nog ligt uit te hijgen van al die gedingen en aanklachten van de zijde van hen die sterven gaan: de gladiatoren van de vaccinweigerarij.

Verwachte afloop: dat kind schrikt zich na de bevalling bij het aanschouwen van het ouderpaar onomkeerbaar dood. (Niks over iemands uiterlijk, begrijp me goed.)

Dus Nederland staat op het randje van de platte aarde.

Ik hoor dat ik een mogelijkheid heb de Italiaanse nationaliteit terug te vragen.

Maar is dat ook niet een beetje te gek voor woorden?

________

hhBest

Boek & Film 

Groeten uit mooi Afghanistan

Op Twitter zag ik iemand de tegenstelling poneren: in Afghanistan gaan ze weer handen afhakken en in Nederland gaat de discussie over het al of niet deelnemen van de Christenunie aan de regering.

Op het eerst gezicht de tegenstelling: in Italië schijnt de zon en in Nederland regent het; ik bedoel: het is een vergelijking van niks en ligt natuurlijk allemaal genuanceerder.

De Taliban is een clubje dat zich van een godsdienst bedient om het volk aan een bepaald regime te onderwerpen. In Kaboel stond een grote menigte nochtans juichend langs de kant, zoals in 1945 de Amsterdammers bij de intocht van de Canadezen.

In Nederland hebben we een stuk of drie van die godsdienstige partijen die, als ze de kans kregen, het land een regime zouden opdringen dat ook barbaarse trekjes heeft.

En let wel: er is, denk ik, een meerderheid te vinden in Nederland die dat nog helemaal zo’n slecht idee niet vindt.

Luister naar onze minister van Defensie, Ank Bijleveld. ‘In de twintig jaar dat wij aanwezig zijn geweest in Afghanistan is de levensverwachting er gestegen van 40 naar 60 jaar’. Degene die haar dat ingefluisterd heeft rolt sindsdien over de grond van het lachen, om zoiets stoms. ‘In de driehonderd jaar dat wij kraaltjes en spiegeltjes hebben uitgereikt in ons Indië is daar de levensverwachting gestegen van 0 tot 350 jaar’.

Misplaatst superioriteitsgevoel, zullen we maar zeggen, en het blijft natuurlijk heel aangenaam voor de wereld dat er op de wereld weliswaar 80 miljoen Duitsers zijn, maar gelukkig maar 17 miljoen Nederlanders, en dat laatste niet allemaal even fanatiek.

De Taliban opereert in een land dat helemaal geen land is, althans geen natiestaat. Men is daar nog in het stadium waarin een aantal etnische groeperingen met elk ook nog een eigen religieuze opvatting elkaar het licht in de ogen niet gunnen, en het land is daarin verre van uniek.

‘De Afghaan’ bestaat eigenlijk niet. De Taliban wordt door een deel van de bevolking, langs etnische scheidslijnen, beschouwd als een zegenrijke beweging.

Wat wij de afgelopen twintig jaar hebben gedaan was een poging om een heel dun bovenlaagje van de Afghaanse ‘samen’leving te helpen bij het bouwen van een land naar westerse maatstaf, te beginnen bij een democratisch staatsbestel terwijl er – zie boven – helemaal geen sprake is van een ‘staat’.

Het leger liet zich braaf bewapenen en trainen, terwijl het nooit van plan is geweest de Taliban tegen te houden. Duizenden Amerikanen en enkele tientallen Nederlandse militairen betaalden voor deze roekeloze bemoeizucht met hun leven.

Dat het bewind in Den Haag is blijven neerkijken op die onbeschaafde Afghanen valt af te leiden uit het aanvankelijke idee dat het Afghaanse personeel dat het Nederlandse leger hielp bij het beschavingsoffensief, het beste af zou zijn bij braaf in Afghanistan blijven.

Dat vliegtuig dat een selectie van die personeelsleden in Afghanistan gaat ophalen is nu al twee dagen onderweg. Is het verdwaald? Wordt gewacht tot we vergeten zijn dat het zou gaan? Staat het nog in Eindhoven te wachten op de kist met noodzakelijke administratieve voorzieningen zonder welke de start niet eens zou lukken?

________

hhBest

Boek & Film 

De deugdzaamheid van de ondernemer

Al jaren roep ik het, ben ik ervan overtuigd, gaat het zelfs een beetje een geloofspunt te worden: geen enkele ondernemer is te vertrouwen.

Om dat ik toch wel van de nuance ben, eerst een paar ondernemers die ik wél vertrouw. Daar is de schilder uit Aken die weliswaar niet goedkoop is, maar zich strikt houdt aan de regels – in Duitsland bestaat er bijvoorbeeld een regel voor het uurloon van een Mahlermeister. Hij heeft laatst vier weken aan ons houtwerk gewerkt, elke dag liet hij een A4-tje achter met daarop het aantal gewerkte uren en de gebruikte materialen. Hij gebruikt exact de afgesproken materialen, dus niet stiekem de rotzooi uit de bouwmarkt. Hij stuurt uiteindelijk een dik papier waarop alles, tot laatste schuurpapiertje, gespecificeerd is. En daaronder dan een beetje helaas: het eindbedrag van 5000 euro.

Daar is ‘de worstenman’, die geregeld naar het geboortedorp van mijn vader in Italië rijdt en daar de salami inkoopt zoals ik die wel hebben. Hij gaat dus niet stiekem naar een goedkoop slagertje, maar naar een worstfabriek die een niet goedkoop maar wel superieur product verkoopt.

Ik zou er nog wel een paar kunnen noemen.

Maar ik wil iets anders doen.

Eerst de beun die door de buurtbewoners hier werd aangeprezen als een prima vakman. Hij had tijd, al duurde het lang voor hij een offerte stuurde. De afspraak dat hij een bepaalde kwaliteit watervast verlijmd plaatmateriaal zou gebruiken ter vervanging van een stuk boeiboord aan mijn huis – dat bestaat, met garantie van 25 jaar. Maar hij bleek inferieur spul te hebben gekocht, dat al na twee dagen en een regenbui begon te bladderen. De Akense schilder weigerde aanvankelijk dat materiaal te schilderen, maar deed het na enige aandrang toch ‘zonder garantie’. Gelijk heeft hij. De beun gaf uiteraard ‘niet thuis’.

Voor ik met die beun in zee ging had ik voor hetzelfde karwei een groot timmerbedrijf aangetast. Realisering zou weliswaar eind van het jaar worden, maar hij zou zeker dat geweldige materiaal gebruiken. Offerte kwam er aan. De offerte kwam nooit, waarom niet – geen idee. Misschien was het karweitje te min voor dat grote bedrijf.

De marktkoopman bij wie ik vaste klant was. Wás, zei ik. Ik wees, lopend langs zijn kraam, de artikelen aan die ik wilde hebben, kilootje hier, kilootje daar en aan het eind was het, wonder boven wonder, altijd een rond bedrag, bijvoorbeeld 50 euro. Raar, toch? En vooral als thuis bleek, hetgeen vaak gebeurde, dat de asperges rot waren, of de bananen krom.

Exact datzelfde bij de garage. Ongespecificeerd handgeschreven bonnetje, met een krabbeltje en weer dat ronde bedrag. 300 euro, bijvoorbeeld. En dat iedere keer.

We hebben een lange geschiedenis met ondernemers die beloven langs te komen en dat nooit doen. Zelfs niet als het karwei – loodgieten, ramen wassen, tuinwerk doen – gedetailleerd was afgesproken.

En dan nog altijd die lui die uitsluitend contante betaling eisen, en dus wel btw rekenen die ze vervolgens gaan ontduiken.

Alvorens over te gaan tot het grote werk eerst de bekendste truc, die vrijwel alle middenstanders gebruiken: de 99-cent prijs. Iets dat 3 euro kost staat geprijsd als 2.99 euro. Ik ken mensen die daar steevast intrappen. ‘Zie je dat? Die kersen kosten maar 2 euro per pond!’ Ik zag laatst zelfs een bankstel als volgt aangeprezen: 1785.99 euro.

We kennen allemaal de verhalen over kledingzaken die de prijzen eerst verhogen en daar vervolgens 10 procent korting op geven. Dat is ook de wereld waarin gezegd wordt: ‘normaal’ 25 euro, alleen vandaag 22.50’. Wat is eigenlijk normaal in dit geval? En waarom alleen vandaag?

Moet ik het hebben over de hele cosmetica-industrie en –handel, met zijn fantasieprijzen, zijn nepproducten en zijn gelogen claims?

Of kan ik maar beter doorgaan naar het grote werk, de ondernemers die beloven hun uitstoot van vuiligheid te zullen verminderen en dat vervolgens gewoon niet doen? De ondernemers die op het punt staan uit winstbejag het wereldklimaat naar de ratsmodee te helpen?

‘Jullie willen toch allemaal die producten die de wereldzeeën en de lucht vervuilen, jullie willen toch twee keer per jaar naar Thailand vliegen?’

Om te beginnen zijn veel nutteloze producten en diensten bedacht door een gehaaide ondernemer, waarna de zielige consument ze, na een misleidende reclamecampagne, gaat aanschaffen.

Er is één leuk aspect aan deze hele geschiedenis, dat ons overigens niet veel verder helpt. Ik doel op het antwoord op die zogenaamde vraag waaraan de ondernemer maar al te graag aan voldoet zou moeten zijn: nee, jammer, dat product vervuilt de lucht te erg en u krijgt er alleen maar rimpels van, dus maken we het niet meer.

Maar het antwoord is meestal: allemaal goed en wel, maar als ik het niet maak en verkoop, doet een ander het wel.

Die neiging om de soortgenoten kapot te concurreren, daar kan ik me dan weer wel over verkneukelen.

______

hhBest

Boek & Film 

Der Vulkan: grootse roman over ballingschap

Waarom blijven we toch steeds de allernieuwste romans aanschaffen, die we voor een belangrijk deel zuchtend halfgelezen wegleggen – wat een waardeloos boek – ?, terwijl, laten we zeggen: uit de laatste 150 jaar – talloze grootse romans ongelezen blijven.

Zo kwam ik in een grote ramsjbak bij de Mayersche Buchhandlung in Aken de roman Der Vulkan van Klaus Mann tegen (Ik kan het niet laten: perfect gebonden boek van 650 pagina’s voor 6 euro 50, de eerste Nederlandse vertaling uit 2018 kost 26 euro). Terwijl de eerste druk toch in 1939 uitkwam bij… Uitgeverij Querido in Amsterdam, die een afdeling had – Querido Verlag – die gespecialiseerd was in Duitstalige uitgaven die onder het naziregime niet in Duitsland uitgegeven konden worden.

Klaus Mann is een zoon van Thomas Mann. Ik ken van die zoon geen ander werk dan Der Vulkan; ik ben er bijzonder van onder de indruk.

Mann schreef het boek tijdens zijn ballingschap (‘Exil’). Hij zag de bui al snel hangen en was in 1933 vertrokken uit zijn vaderland. Hij vestigde zich in Amsterdam, later op diverse plaatsen tot hij uiteindelijk in de Verenigde Staten belandde en vandaar via het Amerikaanse leger weer in Europa.

Maar toen was Der Vulkan al uitgegeven. En de Tweede Wereldoorlog werkelijkheid geworden, die oorlog die men in 1939 wel zag aankomen, maar waar men niettemin niet in durfde te geloven.

Het boek beschrijft de levens van een groot aantal mensen in de jaren dertig die om allerlei redenen Hitler-Duitsland ontvlucht waren. Onder hen vele Joden, maar ook communisten, socialisten, anarchisten, homoseksuelen, kunstenaars, intellectuelen, dichters en schrijvers.

Aanvankelijk lijkt het een vrolijke schelmenroman te worden, met de ballingen die in Parijse cafés samenklitten en dronken worden, van elkaar sigaretten bietsen en samen heimwee hebben naar hun geboorteland. En denken dat het wel snel afgelopen zal zijn met Hitler. (Uit het boek blijkt ook dat het niet waar is dat de Duitsers ‘es nicht gewusst’ hebben – Klaus Mann schrijft in ieder geval over de concentratiekampen waar met name Joden uitgeroeid zouden worden.)

In dat Parijse caféleven duiken de mensen op die een centrale rol spelen: Marion von Kammer, voordrachtskunstenares en haar zuster Tilly, Martin Korella en de Braziliaan Kikjou, later ook Abel Benjamin – ik doe een beperkte greep.

Klaus Mann beschrijft magistraal in detail de wederwaardigheden van deze ballingen en daarbij wordt de lezer er zich langzamerhand bewust van dat Martin Korella het alter ego van de schrijver zelf is – later nog eens vervangen door zijn vriend (en geliefde) Kikjou. Klaus Mann was homoseksueel en verslaafd aan heroïne en had, zo blijkt uit zijn biografie, vaak zelfmoordgedachten, die hem inderdaad er in 1949 toe brachten de hand aan zichzelf te slaan. In het boek sterft Martin Korella uiteindelijk aan die heroïneverslaving.

Dat alles tegen de achtergrond van de woelige jaren dertig van de vorige eeuw, met de machtsovername door Hitler, de Röhmputsch, de Reichskristallnacht, de eerste concentratiekampen, de bezetting van het Sudetenland en de inlijving van Oostenrijk (met een gruwelijke scène waarin een losgeslagen menigte een Joodse bankier te grazen neemt.) En niet te vergeten de Spaanse Burgeroorlog.

In die wereld hebben de ballingen het gevoel aan de rand van een vulkaan te leven, vooral als blijkt dat het idee dat het wel gauw voorbij zou zijn met Hitler geen werkelijkheid lijkt te worden.

De roman neemt even een heel lieflijke wending wanneer Marion von Kammer, op tournee met haar voordracht in het Amerikaanse Midden-Westen, daar toevallig Abel Benjamin tegenkomt en tussen hen een idylle ontstaat.

Het laatste deel van het boek is een indrukwekkende analyse van het leven van ballingschap en ballingen met hun onzekerheid over wat er gaat gebeuren, hun geldgebrek, hun heimwee, het racisme dat ook welig tiert in de landen waarheen ze gevlucht zijn, de ‘ballingen’ die spionnen van Hitler blijken. Het eindigt met een paar hoofdstukken waarin een engel de diepgelovige Kikjou bezoekt en hem aanzet tot het schrijven van dat boek over de ballingen en de ballingschap – hier blijkt Kikjou dus een ander alter ego van Klaus Mann.

Het boek eindigt met een optimistische noot: het is dan begin 1938 en het lijkt er even op dat de oorlog die iedereen verwacht nog even op zich zal laten wachten of misschien helemaal niet doorgaat.

Dat dachten meer mensen in die tijd – niemand is verplicht rekening te houden met het ondenkbare.