SanteLOGie

Rustige dagen in Luilekkerland

Als je het goed bekijkt hebben we het toch maar getroffen met de mensheid. Elke dag weer kranten vol met leukigheid. Het is met de kranten als met Nijmegen: waar je ook een schop in de grond steekt, daar komt een interessante archeologische vondst naar boven. Is het niet een beeldje van de godin Minerva, dan is het wel een opgedroogde keutel die kan worden teruggevoerd op een Romeinse centurion die door de Ooypolder oprukte naar het Valkhof.

Ik heb dezer dagen schuddebuikend op de grond gelegen (natuurlijk wel eerst een lekker warm dekentje neergelegd) bij de gedachte dat in Nederland ergens in 1941 de mensen riepen: we zijn nu helemaal klaar met de Tweede Wereldoorlog, we willen gewoon weer terug naar het oude normaal!

Ja, die opstand was er wel, dat was de staking van februari van dat jaar en de enige overeenkomst is dat de opstand tegen de coronabeperkingen ook een aantal mensen het leven zal kosten, zoals de Februaristaking van tachtig jaar geleden ook deed. Toen was de kreet ‘Blijf met je rotpoten van onze rotjoden af’, nu luidt het ‘We willen de terrassen open’. Het blijft toch beide een opstand tegen het feitelijke gezag.

Daarna werd het in 1941 flink minder met het verzet, maar Rutte heeft geen Grüne Polizei, dus dan is het verzet aanzienlijk gemakkelijker dan tachtig jaar geleden.

En ik ben dan ook benieuwd wat er gaat gebeuren.

De terrassen gaan open. Ramt de ME de bezoekers in elkaar zodat die beseffen: dit hadden we beter niet kunnen doen? Of gaan de BOA’s uit solidariteit zelf zitten en bestellen een halve liter?

Dat probleem hadden ze dan weer niet, in februari 1941. Het had op 26 februari 4 graden gevroren, overdag kwam de temperatuur op 1 graad boven nul – dat lijkt me al geen goed idee voor een halve liter kouwe pils, maar bovendien: het was tachtig jaar geleden oorlog, Feind hört mit en was trigger happy en ik meen te weten dat er van ‘terrasjescultuur’ absoluut geen sprake was. In de kroeg kwamen trouwens alleen de echte alcoholisten en toen was daar natuurlijk ook alle aanleiding voor. Kortom: buiten zuipen deed je toen ook al niet als demonstratie en helemaal niet voor je lol.

En dan had ik nog even van leer willen trekken tegen mevrouw Janice Deul, die een paginagroot podium kreeg in de Volkskrant van heden om uit de doeken te doen hoe je racisme, zoals bedreven door de blanke bevolking van Nederland pareert, door er een schepje zwart racisme tegen blanken tegenover te stellen. Het ging mevrouw Deul om het feit dat de Nederlandse (voor de zekerheid: blanke) Nederlandse schrijfster Marieke Lucas Rijneveld – onlangs beroemd geworden doordat ze de Britse Man Bookerprijs voor beste buitenlandse boek had gewonnen – de opdracht had gekregen om een dichtbundel van de Amerikaanse (voor de zekerheid: zwarte) Amerikaanse dichteres Amanda Gorman – beroemd geworden door haar rol tijdens de inauguratie van president Biden én om haar kanariegele jas – te vertalen in het Nederlands. Mevrouw Deul moet die vrijheid hebben natuurlijk. Maar ze hanteerde het verkeerde argument. Ze vond het niet omdat ze Rijneveld tot een dergelijk karwei niet competent achtte en ook niet omdat Rijneveld zichzelf man noch vrouw vindt maar mens – op zich wel een apart standpunt – maar omdat ze blank is.

Volgens Deul kan een blanke niet de cultuur waaruit de zwarte Amerikaanse dichteres is voortgekomen begrijpen en dus die gedichten nooit goed vertalen. Zij weet er wel een paar die dat wel zouden kunnen, allemaal ‘mensen van kleur’ zoals dat tegenwoordig heet, en geheel onbeschaamd noemt ze er een stel, die toevallig allemaal tot haar eigen netwerk horen. Vooral in Nederland, waar Deul zelf ook opgroeide. Deul doet zelf iets in de mode (die gele jas) en met influencing, en hoort nadrukkelijk tot dit soort moderne de Nederlandse cultuur; dan heb je bij mij je beurt al voorbij laten gaan, maar dit terzijde.

Nou ja, inmiddels heeft Rijneveld zich al teruggetrokken wegens deze racistische polemiek omtrent dit klusje dat ze voor Meulenhoff zou klaren. Zou ik ook doen.

Maar met die Deul moeten we intussen wel oppassen. Haar kennelijke stelregel: ‘racisme is prima, mits gericht tegen blanken’ stuit althans bij mij op enige weerstand.

_____

hhBest

Boek & Film 

'Gezellige' Coronafeestjes in stadsparken

Door Peter Stiekema

Het was woensdag heel gezellig toeven in de diverse stadsparken in ons land, het Vondelpark in de hoofdstad voorop, uiteraard. Je zou bijna kunnen spreken van Coronafeestjes, want nergens in de betrokken parken leek er enige angst te zijn voor deze vreselijke ziekte. Het zag er, figuurlijk gesproken, zwart van de mensen. Ik laat de term 'letterlijk' hier bewust achterwege, want anders zou men mij van racisme kunnen beschuldigen. En dat ben en word ik niet, een racist bedoel ik. Maar dat zeg ik natuurlijk wel zelf.

Het duurde tot laat in de avond voordat er ingegrepen werd, met tamelijk zachte hand. Nou ja, een paar handhavers werden bekogeld met lege flessen. Maar dat was vooral ter verhoging van de feestvreugde. De burgemeester van Amsterdam was in geen velden of wegen te bekennen, met of zonder mondkapje. Zij had het misschien wel te druk met het in de gaten houden van man en kroost, of die niet wellicht met een of ander (nep)wapen op weg waren naar een min of meer duister doel.

Het was heel gezellig in het park, natuurlijk hielpen lachgas en andere drugs, en niet te vergeten alcohol, daar ook wel een beetje bij. Of misschien wel een beetje veel. Het leek wel of er geen duizenden slachtoffers van het virus te betreuren zijn. Nepnieuws waarschijnlijk en ach, je gunt de jeugd best wel een verzetje op zijn of haar tijd.

Jammer dat er bij zo'n spontaan feest altijd zo veel rotzooi wordt achtergelaten. Want de zaak schoonhouden, dat hebben de jongeren niet geleerd, in al die jaren van gebrek aan opvoeding. Nee, hier luidt het spreekwoord: 'Laat na een tijd van aangenaam verpozen, de boa's en gemeenteambtenaren de rotzooi en lege dozen'.

Ben ik gemeen als ik zeg te hopen dat een procent of tien van dat tuig, een beetje/erg veel/ flink (doorhalen wat niet verlangd wordt) te lijden krijgt van dat virus, zonder dat anderen en mensen in de ziekenhuizen daar last van krijgen? Vast wel, maar ik ben in ieder geval geen racist en ik roep ook geen vrouwen en meisjes na met termen als kanker- of stoephoer.

Het gebeurde 77 jaar geleden en ik was er bij

Het is nu tegen 9 uur in de ochtend van de 22^ste februari 2021. Het is bewolkt en dat gaat, zo aan het satellietbeeld te zien, voorlopig niet over. Vind je het gek? Het is hartje winter, de Elfstedentocht staat voor de deur!

Nee, dan gisteren, toen het de hele dag vrijwel onbewolkt was, de temperatuur naar 19 graden steeg.

Gisteren was het, ik kom er maar rond vooruit dat het daar weer eens over moet gaan, zo’n weer als op 22 februari 77 jaar geleden, 1944 om precies te zijn. Het bombardement van Nijmegen.

Wat deed ik toen, op die ochtend omstreeks 9 uur? Tja, wat doet een kind dat net zijn vijfde verjaardag achter de rug heeft? Een beetje voor de kat zijn viool rondlummelen, denk ik. Ik zat in ieder geval niet op de kleuterschool, toen in de wandeling kakschool genoemd, want mijn moeder vond dat je kind daar ziektes opliep.

Ik herinner me niets van die ochtend.

Maar dit gebeurde later, ik weet intussen dat het even over enen was. Wat voor altijd voor mijn geestesoog (en –oor) staat: mijn moeder staat voor een kleine console in de hoek van de woonkamer. Op dat consoletje staat een wit met blauw porseleinen Mariabeeldje, en het springt heen en weer. In en om het huis klinkt geraas, de vloer van de kamer golft, en ik kijk naar dat beeldje, naar mijn moeder. Die dat jaar 40 zou worden en vijf maanden zwanger was van mijn broertje. Voel ik iets? Niet dat ik me herinner. Of toch wel: ik ben nieuwsgierig: wat gebeurt hier? Ik hoor ook iets dat mijn moeder met gierende uithalen roept: Lidiaatje! Lidiaatje!

Lidia was mijn engelachtige zusje van bijna drie jaar, dat in het Canisiusziekenhuis werd verpleegd, in quarantaine, wegens wat toen heette ‘natte pleuritis’.

En mijn moeder meende dat zij in gevaar was.

Daarom haastten we – mijn ouders ik en mijn oudste zusje van 13 – ons naar dat ziekenhuis. Daar liepen we in de weg. Het ziekenhuis was niet geraakt, het lag, net als ons huis, enkele kilometers van de plek waar ‘iets’ was gebeurd. Terwijl we via de ingang aan de Verlengde Groenestraat naar binnen gingen, werden we haast ondersteboven gelopen door brancardiers die gewonden binnen brachten, trappen op, gangen door. Of ze tegen ons riepen dat we maken dat we wegkwamen, dat weet ik niet en ook niet of we Lidia ongedeerd hebben aangetroffen – in ieder geval was duidelijk: het ziekenhuis was onbeschadigd.

Het volgende dat ik me herinner, iets van uren later: een bijzondere vorm van avondrood. Niet in het Westen maar in het Noorden. Het avondrood van het brandende stadscentrum, met daarin levend onder het puin vastzittende mensen door die vuurstorm omkwamen. Dat leerde ik later. Op het moment zelf keek ik alleen, wellicht verwonderd naar dat rood en oranje aan de hemel.

Ik vertelde dit laatst aan een Vietnamese vriendin. ‘Wie gooiden die bommen?’ vroeg ze. ‘Amerikanen,’ zei ik. Ze trok een gezicht. Wellicht denkend: altijd weer die Amerikanen.

Het beeld dat daarna in mijn geheugen gegrift staat: mijn pasgeboren broer, bestaande uit een dikke bos zwarte krullen.

Hij zou dit jaar ook 77 zijn geworden.

Hij is, net als iedereen die ik hierboven noemde, niet meer onder de levenden.

Ik ben de drager van de herinnering.

______

hhBest 

Boek & Film 

Chanteren moet je vroeg leren

Die heeft de chantage in ieder geval al geleerd; Gianna, in een ingezonden stuk in de Volkskrant:

‘Als 18-jarige mag ik over een maand gaan stemmen, maar ik doe het niet. Wat voor zin heeft het? De Tweede Kamer heeft met een grote meerderheid ingestemd met verlenging van de avondklok tot 2 maart. Het kabinet verwees naar de grote meerderheid van 80 procent die het daarmee eens is. Ik ken geen jongere die mee mocht doen met die peiling, maar het aandeel jongeren dat eenzaam, depressief en opstandig wordt, nadert de 100 procent.
De enkele partij die de coronamaatregelen wel wil versoepelen, vertrouw ik niet. Politici als Femke Halsema (O&D, 12 februari) die zo begaan lijken met de jongeren, geloof ik niet. Stop meteen met die avondklok, open de scholen, de winkels en de cafés: geef ons ons leven terug. Elke dag dat deze lockdown langer duurt, wordt onze depressie dieper en langer. Hoeveel doden moeten er vallen onder tieners voordat politici onze problemen echt begrijpen?’

Ik weet niet of deze jongedame iets van betekenis studeert, maar zo ja: ik houd mijn hart vast voor het geval ze er ooit een dioploma voor krijgt en ze losgelaten wordt op de maatschappij.

Ze ziet niet in dat als je niet stemt je sowieso niet meedoet, en als je wel stemt jouw verlangens niet automatisch worden ingewilligd. Hoe ze de statistiek een oor aannaait door de zin die begint met ‘Ik ken geen jongere die…’ Alsof dat iets zegt. Ik ken ook maar twee mensen die een coronabesmetting hebben gehad en er niet al te ziek van zijn geworden, maar wat zegt dat voor de statistiek? Ik ken twee mensen buiten mijzelf die gevaccineerd zijn, maar wat betekent dat? Dat er dús buiten dat aantal niemand gevaccineerd is?

‘Jongeren die eenzaam, depressief en opstandig worden’, ook zo’n zinnetje. Ik hoor vooral berichten over jongeren die samen gaan wandelen en daarbij afstand houden, dus met die 100 procent valt het misschien wel mee. Opstandig waren jongeren toch al, en maar goed ook. En met de zeer ernstige, levensbedreigende aandoening depressie goede sier proberen te maken – hoe diep kun je zinken ten koste van leeftijdgenoten die inderdaad die diagnose hebben gekregen.

En over het dreigen met doden, daar zullen we het ook maar niet over hebben, die Gianna moet ook nog een kansje krijgen, vind ik.

Waar ik wel mijn hart voor vast houd: wanneer Gianna en degenen die het in hun grenzeloze verwendheid met haar eens zijn gevaccineerd zijn – dat is over een maand of drie – blijft de dreiging van de ziekte vrijwel even groot, zover we nu weten. Maar zij zullen ongetwijfeld helemaal los gaan, zoals ze ook al deden toen ze twee jaar waren en nergens gevaar zagen.

De derde, vierde of vijfde golf zal daar vandaan komen.

Overasselt, 58 jaar geleden

Vanmorgen zat ik me, hopelijk voor de laatste keer voorlopig, nog eens lekker kapot te ergeren aan de journalistiek anno 2021: eindeloze reeksen foto’s van mensen met een stompzinnige grijns op het gezicht die over bevroren water glijden.

Ik denk aan de eerste les van de journalistiek: ‘hond bijt man’ is géén nieuws, nieuws is pas wanneer de tekst luidt: ‘man bijt hond’. Dus vertaald naar dit geval zou het pas echt nieuws zijn als het gehele land bedekt is met ‘zwart ijs’ (ijs is natuurlijk nooit zwart, maar gewoon doorzichtig) en dat niemand op het idee komt dat je daarop zou kunnen glijden. Daarbij achtergrondinformatie: dat komt door we de afgelopen veertig, vijftig jaar hebben geleerd dat je alleen maar kunt glijden vanaf een hellend vlak en daar heb je bergen met sneeuw erop voor nodig.

Maar nee, ook kranten die beter zouden moeten weten en die de schijn willen ophouden dat ze hun lezers serieus nemen – moet ik Trouw, Volkskrant en NRC met naam en toenaam nemen? – gaan zich ook vandaag nog te buiten aan die schaatserij.

Hopelijk voor de laatste keer dit jaar, en volgend jaar een beetje kalm aan – geen nieuws is geen nieuws.

En toch.

En toch werd mijn oog getroffen door de column van T. Heijmans in de Volkskrant die herinneringen ophaalt aan schaatsen op de Overasseltse Vennen in heden en verleden.

En hoewel ik geen schaatser was en/of ben riep het stuk wel een herinnering bij me op.

In februari 1963 vroor het al weken en ook sneeuwen deed het dat het een aard had. Hele dorpen waren door de sneeuwduinen van buitenwereld afgesloten, op de meeste wegen was de gevallen sneeuw direct door het verkeer tot een spiegelgladde koek samengereden, nadat de weinig effectieve sneeuwschuivers het bovenste laagje aan de kant hadden gelegd. Ik was regioverslaggever voor de editie Omgeving Nijmegen van De Gelderlander en ik had, op de terugweg van de Köpkesmert in Aijen Noord-Limburg – op die markt werden ter gelegenheid van het feest van Sint Antonius varkenskoppen verkocht – mee mogen maken dat de bus van de Zuid-Ooster ineens heen en weer begon te zwaaien op de weg tussen Mook en Nijmegen en daarbij met een ferme knal met de zijkant tegen een boom was beland. De passagiers schrokken natuurlijk, de chauffeur keek of het nog ging, en het ging nog. We kwamen levend aan bij het NS-station in Nijmegen.

Enkele weken later was Overasselt eindelijk weer bereikbaar, en daar ging op die woensdag in februari gewoon de vergadering van de gemeenteraad door. Ik moest die vergadering verslaan en online bestond natuurlijk niet en dus daarhenen, op de brommer.

Stel je voor: een volledig onverlichte weg met aan weerszijden sneeuw, opgeschoven tot twee meter hoog, het wegdek voorzien van een overlangs gegroefde laag spiegelgladde sneeuw. Ik vorderde maar langzaam. De voeten aan weerszijden op de grond, het motortje van de brommer zachtjes pruttelend.

Op enkele tientallen meters voor me zag ik een gedaante aankomen, toen ik die passeerde zag ik dat het een vrouw was, te voet ergens onderweg naartoe. Mogelijk raakte ik daardoor uit mijn concentratie waardoor ik, alweer een eindje verder, plotseling onderuit ging en met een klap op de weg terecht kwam. Ik bleef beduusd even liggen in de plotseling neergedaalde ook nog door de sneeuwmuren gedempte stilte. Dat duurde enkele seconden.

‘Meneer!’ hoorde ik een benepen stemmetje roepen. Het was de vrouw, die wellicht dacht: o jee, waar zit ik nu mee opgescheept. ‘Ik geloof dat het wel gaat, mevrouw!’ riep ik, omzichtig opkrabbelend.

De raadsvergadering leverde weinig nieuws op.

Regel of tien, denk ik.

Ook geen nieuws, hoor ik jullie mompelen.

Nee, natuurlijk niet, dit is geen krant maar een weblog met meningen en herinneringen van een oude man.

Die, zoals het oude mannen betaamt, aanzienlijk meer verleden heeft dan toekomst.

_______

hhBest

Boek & Film 

Wüst en Kramer uitgeschaatst?

Door Peter Stiekema

Is de tijd van afscheid gekomen voor Ireen Wüst en Sven Kramer? Het heeft er alle schijn van. Sven Kramer beheerste jarenlang het internationale schaatsen bij de mannen, sinds 2006 ongeveer. Voor Ireen Wüst geldt nagenoeg hetzelfde bij de vrouwen. Al kreeg zij forse tegenstand, vooral op de lange afstanden, van de Tsjechische Martina Sàblikovà. Kramer heeft al een paar jaar last van fysieke problemen en faalde bij de WK afstanden op de vijf kilometer afgelopen week zodanig, dat hij zich terugtrok voor de ploegenachtervolging, tegenwoordig in goed Nederlands 'Teampursuit' genaamd. Ireen Wüst werd nog wel wereldkampioen in die tak van schaatssport maar haalde op de individuele afstanden geen medaille meer.

Beiden zijn 34 en hebben hun hoop nog gevestigd op deelname aan de Olympische Spelen van 2022 in Peking, mits die doorgaan. De vraag is of het virus tegen die tijd geen brokken meer maakt. In China schijnen ze namelijk een heel smakelijke, maar wel giftige nieuwe vleermuissoort ontdekt te hebben dus ik zou maar nergens op rekenen.

Sven Kramer moet in Nederland al een paar jaar zijn meerdere erkennen in Patrick Roest en ook internationaal zijn er nieuwe kapers op de schaats, zoals de Zweed Nils van der Poel (vermoedelijk een verre neef van de wielrenners Adrie en Mathieu met diezelfde achternaam) die met nieuwe trainingsmethodes furore maakt en superieur is op de vijf en tien kilometer (met een ongelooflijk snel wereldrecord). Bovendien kunnen in Peking bij zowel de mannen als vrouwen maximaal tien schaatsers worden ingeschreven en Sven alleen laten meenemen voor de ploegenachtervolging betekent dat er een afstandsspecialist moet thuisblijven.

Ondanks het feit dat van de twaalf verreden afstanden op de WK er zeven door Nederlanders werden gewonnen (vier bij de vrouwen en drie bij de mannen) is er weinig nieuw talent op komst. Alleen bij de vrouwen-sprinters kloppen vooral Femke Kok en Jutta Leerdam nadrukkelijk op de deur. Maar bij de langere afstanden staan geen nieuwe talenten op en hebben de gevestigde namen De Jong en Schouten het nog steeds voor het zeggen. Daarbij moet wel aangetekend worden dat de sterke Japanners er wegens coronagevaar niet bij waren en dat ook de Zuid-Koreanen en Chinezen ontbraken, terwijl ook enkele sterke Canadezen (ex-wereldrecordhouder op de tien kilometer Fish bijvoorbeeld) er de voorkeur aangaven thuis te blijven. Mocht Peking doorgaan dan zal de tegenstand dus sterker zijn.

Ook bij de Nederlandse mannen is er weinig nieuw talent. Patrick Roest is weliswaar een uitstekende schaatser, maar faalt op sommige momenten behoorlijk, zoals op de 10 kilometer van zondag. Hij staat weliswaar al enige tijd op kop van de Noorse Adelskalendern, waaruit blijkt dat hij een geweldige allrounder is, maar vertoont toch  wat wisselvallig gedrag als het er echt op aankomt.

Wie is nu eigenlijk de beste  schaatser allertijden, hoor ik u vragen. Dan houd ik het op de Amerikaan Eric Heiden, die op de Olympische Spelen van Lake Placid in 1980 alle vijf de afstanden won, drie keer wereldkampioen allround werd en vier keer wereldkampioen sprint. Heiden beëindigde zijn schaatsloopbaan op 21-jarige leeftijd. Hij stortte zich toen op zijn studie medicijnen, terwijl hij als profwielrenner en passant nog Amerikaans wegkampioen werd en tweemaal de Tour de France reed. Momenteel is hij orthopedisch chirurg, maar treedt nog regelmatig als teamarts in het wielrennen op.

De zaak voor de Hoofdletter

Tegenwoordig denk ik bij een leuk onderwerp voor een column al gauw: dat heb ik eerder al eens behandeld, of: moet dat nou alweer? Of: wat maakt het eigenlijk uit wat ik ervan vind?

Dat laatste argument geldt uiteraard voor alles dat ik schrijf, en dat houden we ook zo: ik schrijf mijn stukjes op omdat ik er ’s nachts een poosje voor wakker heb gelegen, de ervaring leert dat ik er voor lange tijd vanaf ben als ik het eenmaal opgeschreven heb.

Maar afgelopen nacht hebben twéé onderwerpen die, toegegeven, al een paar dagen oud zijn, me meer dan slechts enkele uren wakker gehouden. En als jullie eens wisten wat voor magistrale stukken ik daar over schreef in mijn hoofd, nou nou nou.

Die twee onderwerpen waren dus: het IQ, met name in het kader van het definitief oplossen van het Baudetvraagstuk, enerzijds, zie daarvoor hier onder, en de kwestie van de eerbiedshoofdletter. (Zie iets verderop ook het stuk van Peter Stiekema).

Het was mij eerlijk gezegd nog niet opgevallen, maar in recente drukken van de Bijbel in het Nederlands bleek de uitgever zich te hebben ontdaan van de zogenaamde eerbiedshoofdletter.

Voor wie niet zo ingevoerd is in deze materie: als in de Bijbel God ergens wordt genoemd (gebeurt uiteraard nogal eens), dan schreven de gewijde schrijvers, drukkers en uitgevers die naam met de hoofdletter. Dat is tamelijk logisch, zou je zeggen want namen schrijf je toch met een hoofdletter?

Zeker, zeker. Maar ik herinner me vagelijk dat vlak na de oorlog kranten en tijdschriften de naam van Hitler met een kleine letter schreven (en verplichtten hun lezer die uit te spreken als hitler en niet als hietler) en de echt rechtzinnigen in de leer schreven zelfs duitsland met een kleine letter. Dat zou ze leren.

Vandaar dat de bijbeluitgevers na die eerbiedshoofdletterschennis duizenden protest brieven kregen van mensen die écht oog hebben voor wat essentieel is en wat niet: God en alles dat op Hem en Zijn Acties terugslaat schrijf je met een hoofdletter. Dat zal Hem volgens mij niet aan Zijnen Reet roesten, maar volgens de briefschrijvers vindt Hij het essentieel. Het is net zoiets als onze vorige Vorstinne die er aan hechtte als Uwe Majesteit te worden aangesproken – als ze al aangesproken mocht worden – en ik denk stiekem dat ze zich maar met moeite ervan heeft kunnen weer houden voor ZichZelven het majesteitsmeervoud te hanteren, in Heur kerstboodschap of zo.

Het is me wat, met die hoofdletters, in het Latijnse schrift. (en Grieks. En Cyrillisch. Bij de meeste andere schriften ontwaar ik geen hoofdletters). Om een recent voorbeeld te noemen: het werd op sociale media een tijdlang niet prettig gevonden indien men zijn hele tweet in hoofdletters schreef, dat werd beschouwd als schreeuwen. Tegenwoordig is Twitter ook zonder hoofdletters één grote brul- en schreeuwpartij, dus daar zie je dat het feitelijk niks uitmaakt.

Sterker nog: er zijn in het land der talen allerlei eigenaardige gewoonten met hoofdletters, zonder dat de wereld merkbaar daarvan vergaat. Neem het Duits, waarin alle zelfstandige naamwoorden, inclusief als zelfstandig naamwoord gebruikte bijvoeglijke naamwoorden en als zelfstandig naamwoord gebruikte verleden deelwoorden met een hoofdletter worden geschreven – dat is overigens eigenlijk zo gek nog niet, bij het begrijpend lezen. In het Engels daarentegen heb je weer iets anders: de titels van films en boeken worden daarin of helemaal met hoofdletters geschreven: Gone By The Wind, bijvoorbeeld. In beide talen wordt trouwens gewoon de eerbiedshoofdletter gehanteerd in de Bijbel en aanverwanten, daar is geen discussie over. In de Angelsaksische wereld heeft men intussen wel de vrijheid genomen de Bijbelse namen te verengelsen. Zo heet de ’s Heeren Jesu’s apostel Jacobus daar dus James.

Vijftig jaar geleden hadden we in Nederland, en in ieder geval ook in Duitsland, plotseling de hoofdletter afgeschaft. Dat gebeurde in het kader van een radicaal soort democratisering, en wat bleek? Het maakte eigenlijk niks uit. Het beeld van het schrift werd er iets rustiger van, dat vond ik destijds wel aangenaam. En het was natuurlijk ook een verklaring: wij zijn progressief en trekken ons van conventies (konventsies) niks aan. Korte tijd later was de hoofdletter terug.

Waar was ik gebleven?

Juist: als jullie het nietbestaande Opperwezen, de Heere Heere, dus eigenlijk, met een hoofdletter willen schrijven, dan kan ik dat ten zeerste aanbevelen. Wat ik ook zou doen: eisen dat alle Bijbels waarin de Heere Heere hoofdlettergewijs wordt beledigd, ingeruild zouden worden en tegen bijbetaling vervangen door rechtzinnige exemplaren. Mede in het kader van Brood Op de Plank.

Ik kan zelfs nog een nuttig advies aandragen: zet die woorden allemaal in het vet, en een of twee trappen korpsgrootte hoger, (GOD) maak er een tekening bij en kleur die; binnen de lijntjes. Uiteraard in gewijde en eerbiedige kleurtjes.

Maar vertel het verhaal NIET in je eigen woorden, want dat mag niet. Van de Paus.

hhBest

Boek & Film 

De flauwekul van het Intelligentie Quotiënt

‘Geen enkele test kan alle verschillende facetten van de intelligentie omvatten en op een betrouwbare en valide wijze vaststellen.’

Nogal cruciaal zinnetje in een Wikipedialemma over het onderwerp IQ, het Intelligentie Quotiënt. Het IQ is een lang geleden uit Amerika overgewaaid idee, gebaseerd op de gedachte je werkelijk alles nauwkeurig kunt opmeten. De leugendetector, een apparaat dat zou kunnen meten of iemand liegt, komt uit diezelfde hoek.

Het genoemde lemma in de internet-encyclopedie zou eigenlijk voorgelegd kunnen worden aan het nieuwste genie dat sinds enige tijd onze landouwen teistert, de politicus Diederik d’n Ezel. Met name om diens scheve mondje ermee te snoeren.

Maar ik wil er toch nog even over verder zeiken.

Mij viel bijvoorbeeld op dat hij, ter verdediging van de superioriteit van het blanke boreale ras, met blond haar en blauwe ogen, waartoe hij zichzelf en zijn sinistere vriendjes blijkbaar ook rekent, cijfers aanhaalt over het IQ van ‘African Americans’ en ‘Latino’s’. Daaruit zou blijken dat deze bevolkingsgroepen aanzienlijk en zelfs buitengewoon lage IQ’s scoren. Waarom mensen in de VS met dit soort termen worden aangeduid kan geen ander doel hebben dan tegen mensen te discrimineren (waarom zou je benadrukken dat de huidige vice-president van het land uitdrukkelijk van gemengd Afrikaans-Amerikaanse en Aziatische afkomst is) Gebruik ervan is niet alleen daar, maar ook in Nederland puur racisme – en de woorden zelf slaan in de Nederlandse verhoudingen nergens op. Wie zijn in Nederland Latino’s?

Maar dan die IQ.

Ik heb zelf enkele malen een IQ-test gedaan, eenmaal aan het eind van mijn militaire dienstplicht als hulpmiddel bij beroepskeuze (ik moest van de test leraar Engels of Aardrijkskunde worden – nogal wiedes: ik had voor beide een 9 op mijn eindlijst van hbs-a) en de tweede keer voor een baan bij de overheid, namelijk voor de functie van voorlichter van de toen juist opgerichte Rijksuniversiteit Limburg. Ik scoorde bij die laatste test hoog: ik bleek een IQ van 148 te hebben, maar dat hielp niet: de leiding van de universiteit kwam daarna tot de ontdekking dat men voor het aan mij in het vooruitzicht gestelde salaris ook een echte doctorandus zou kunnen huren. Die ik daarna jaren aan het werk heb gezien en elke keer weer de Heere Heere op mijn blote knietjes heb gedankt dat die beker aan mij voorbij was gegaan.

Maar dit allemaal terzijde.

Want waar ik naartoe wilde: het verzamelen van de door Thierry gebruikte cijfers moet nogal wat moeite hebben gekost. Mijn ervaring leerde mij namelijk, dat in mijn beide gevallen met het afnemen van de test een hele werkdag gemoeid was en met het serieus analyseren van het resultaat ook nog wel menig uurtje, en de vraag is dus: wie heeft er zoveel tijd en moeite gestoken in het verkrijgen van betrouwbare resultaten over een dusdanig gevoelige kwestie als die over (het eventuele gebrek aan) intelligentie van blanke mensen, afkomstig uit Midden- en Zuid-Amerika en van zwarte mensen van wie de verre voorouders wederrechtelijk naar het Amerikaanse continent waren versleept.

Op internet staan natuurlijk wel IQ-testjes bestaande uit tien of twintig vragen, maar ook daarmee zijn geen cijfers van enige betekenis over een voldoende grote groep mensen te verzamelen om uitspraken te doen die onze Thier bij herhaling doet en deed.

Of heeft iemand aan de bar van een café in Atlanta die cijfers genoemd in een bezopen discussie op basis van rauw racistische vooroordelen? Vervolgens toegejuicht door zijn maten, die trouwens ook met vrouwen nog een peertje te schillen hebben, en die voor deel nog getuige kunnen zijn geweest van lynchpartijen in hun streek. Waarvan de slachtoffers nooit een roomblanke huid hadden, voeg ik daar overbodigerwijze nog aan toe.

Ik zou hier kunnen eindigen met: ga eens een beetje gamen joh en wacht, hier heb je een glaasje cola.

Maar er is nog iets:

Stel, de cijfers zijn het resultaat van een serieuze test met als serieuze uitkomst zoals stellig beweerd, dat dus krankzinnig veel geld en tijd moet hebben gekost, en het blijkt waar: de geteste personen, althans de bruinen en zwarten onder hen, zijn inderdaad min of meer zwakbegaafd, wat dan nog?

Behalve wanneer de kern van de boodschap van Thier is: mensen van een bepaalde afkomst of huidskleur hebben een laag IQ en zijn dus minderwaardig. Wij Borealen zijn het Herenras met het hoogste IQ, en wij willen dat stel zwakbegaafden niet in onze omgeving hebben, weg ermee.

Waarheen?

Dat befaamde lekkende schip? Concentratiekampen? Gaskamers?

Nee toch?

_________

hhBest

Boek & Film 

God als 'It'

Door Peter Stiekema

Het gaat hier weliswaar niet om de twisten tussen Gomaristen en Arminianen (in de 17e eeuw, zoek op Wikipedia maar op hoe het precies zat) maar het is wel een merkwaardig geschil in inzicht over de belettering van God, belichaamd in het woordje Hij (hij). Bezield zou ik in dit verband niet willen gebruiken. Waar wenst men zich in hemelsnaam (lol) druk over te maken in deze barre coronatijd. Hebben die gelovigen niks beter te doen? Bidden om genezing bij voorbeeld. Of om verdwijning van het virus, ook tamelijk nuttig.

Waar gaat het hier nu om? In de nieuwste vertaling van de bijbel, die later dit jaar uitkomt, keert de zogenaamde eerbiedskapitaal (mooi scrabblewoord trouwens) terug. Sinds de vorige versie uit 2004 werden geen hoofdletters meer gebruikt en stond er bij de verwijzingen naar God en Jezus (wel met hoofdletters) weer 'hij' met een kleine letter. Kennelijk werd er in de richting van de de Heilige Geest (het christendom heeft immers een God in drie personen, God de vader, zijn zoon Jezus en een wat onduidelijk, zo niet zwevend element, de Heilige Geest) geen verwijzing gebruikt, in ieder geval geen 'hij'. Bij zwevende geesten is het sowieso al moeilijk om te bepalen of men  nu vrouwelijk of mannelijk is. Dan maar onzijdig doen? Maar nu wordt bij God de Vader en zijn zoon Jezus dus weer geschreven over 'Hij' met een kapitaal (een mooi woord voor hoofdletter, het is maar dat u het nog begrijpt). En dat is voor met name feministische theologen  een klap in het gezicht. Althans zo noemen de dames het zelf. In een open brief aan het Nederland Bijbelgenootschap (NBG) schrijven ze dat dit 'voor veel vrouwen een stap achteruit is in een lang gevoerde strijd om als gelijkwaardig (aan de man. PS) te worden beschouwd.  Dat God blijkbaar een man is wordt niet te missen'. Voor de dames feministische theologen staat dat namelijk allerminst vast. Maar 'hij' met een kleine letter helpt daar natuurlijk geen moer aan.

Wat kunnen we er nog aan doen?  Door bij verwijzingen naar God altijd hij/zij te zetten met daarachter de mededeling 'Doorhalen wat niet verlangd wordt'. Of  God gewoon onzijdig te maken door 'Het' (en daar opperwezen bij te denken) te gebruiken, uiteraard wel met hoofdletter, want dan kan het geen kwaad meer, ook niet voor feministen. In het Engels wordt dat dan wel 'It'. Persoonlijk moet ik dan toch vooral aan die enge clown van Spielberg denken. Maar ja, voor het hedendaags feminisme moet je dat wel over hebben, dunkt me.

Je lacht je dood met Ik Vertrek

Over Ivo Niehe kunnen we kort zijn: hij is een brutale typisch Nederlandse journalist en hij is (was) overal welkom omdat het resultaat – zijn uitzending – altijd precies aansluit/sloot bij de belangen van de geïnterviewde. Van Britney Spears had ik nog nooit gehoord en dat kan ook zo blijven, als ik hedenochtend de kletsende goegemeente goed begrepen heb. Het moet mogelijk zijn exact te berekenen hoeveel dollars die zogenaamde spontaan opgekomen laatste vraag van Niehe in het plotseling gewraakte interview van 22 jaar geleden – de vraag over de tietelatuur van Britney – haar heeft opgeleverd. En dan mogen we nog blij zijn dat Ivo ‘breasts’ zei en niet ‘boobs’. Verder viel mij op (zoek zelf het filmpje even, moet gemakkelijk zijn) dat Britney een van de vroegste beoefenaarsters geweest moet zijn van de vocal fry (een stem opzetten alsof je stembanden geroosterd zijn.)

Maar dit alles geheel terzijde, uiteraard.

Hoewel.

Ik wilde het eigenlijk hebben over een van de schandelijkste afleveringen van de tv-serie Ik vertrek in deze schier eindeloze serie.

Gisteravond.

Wij zagen een echtpaar uit Breda, Carlos en Colinda (heten ze echt zo?), toegewijde beoefenaars van de Brabantse gezelligheid, hij huisschilder en zij taxichauffeur, tijdens hun avonturen met een origineel idee: een huis in Spanje kopen, dat opknappen en er een bed & breakfast van maken. Uiteraard niet gehinderd door enige kennis van de horeca, (buiten die van habitué.)

Hun keuze is gevallen op de plaats Bellreguard, een eind ten zuiden van Valencia. Wij zien een hoogst onaantrekkelijk rijtjeshuis (oh, pardon: herenhuis) in een nogal vervallen buurt – de toegangspoort en de rest lijken samen wel op een gevangenis, maar dan wel een die zelfs voor veroordeelde criminelen te ongezellig is bevonden. Het huis is dan ook al jaren onbewoond. En goedkoop te verkrijgen. Binnen zien we door rot en vocht en ander verval aangetast ensemble van duistere kamertjes. Een paar verdiepingen hoger zien we een piepklein dakplatje. Als je daar op je tenen gaat staan zie je een aantal kilometers verderop, over de huizenzee van Bellreguard heen: de Middellandse Zee. Het uitzicht over de stad doet de kijker vooral denken aan een verwaarloosd Palestijns vluchtelingenkamp waarover in de Verenigde Naties al jaren steen en been wordt geklaagd.

Maar dat zien Carlos en Colinda dus totaal anders: dit is hun nieuwe paradijsje waar ze, in een Spanje zonder Hollandse regeltjes, voor altijd op vakantie zullen gaan. ‘Kippenvel!’ roept Carlos geregeld en barst dan, voor de zoveelste keer, in een alles verwoestende lachbui uit.

Nou ja, geen regeltjes – geen dúidelijke regeltjes en dat zijn natuurlijk de ergste. Vergunningen zijn nodig, maar wat precies – kom er maar eens achter als je zelf uitsluitend zelf gefabriceerd Engels spreekt en die Spanjolen uitsluitend Catalaans. De buren kijken dan ook verbijsterd toe als C&C, Carlos onafgebroken gierend, langs komen met plastic zakjes met Hollandse bloembollen, waarvoor de buren helaas de tuin ontbreekt. ‘Doe maar in een bloempot!’ roept Carlos, die een verdroogde dahliaknol overhandigt. ‘Daar doe je het voor!’ roept hij gierend tegen de camera.

Het stel begint welgemoed aan het puinruimen in de zomer van 2019. Met de bedoeling enkele maanden later de deuren van de horecagelegenheid te openen. Maar inclusief de pandemie kost dat Carlos en Colinda niet alleen veel geld maar vooral veel tijd, zodat ze na anderhalf jaar – afgelopen Kerstmis – voor het eerst gasten kunnen ontvangen die na één nacht schielijk weer vertrekken, na te hebben opgemerkt dat een nachtkastje wel handig zou zijn geweest. C&C hadden gelukkig wel aan een ontbijttafel gedacht, eentje van naar schatting 40x40x40 centimeter.

De ervaring met andere afleveringen van Ik vertrek – ik schrik nog wel eens zwetend wakker van die mensen die op Aruba een minigolfbaan wilden beginnen, maar toch min of meer slaagden – leert dat het te voorbarig is om te zeggen dat het project mislukt. Maar het optimisme van vooral Carlos, die schaterend uitmeet hoe het zwembad van anderhalf bij anderhalf op het dakterras eruit gaat zien, is misschien toch ietwat ongefundeerd.

En wat ik maar wilde zeggen: de televisie mag gerust mensen voor schut zetten, met name als ze in de show business zitten of in de politiek. Maar twee op zich aardige mensen met een droom, mag je die zo te kakken zetten zoals ze met Carlos en Colinda doen? Dat zijn eerder mensen naar wie, zoals KRO/NCRV elke dag postuleren, eens omgekeken zou moeten worden.

___________

hhBest

Boek & Film