In februari 1978 maakten Djamila en ik een trip over Java en Bali. We deden dat op de eenvoudigste manier: we kochten twee retourtickets Amsterdam-Jakarta, vlogen erheen en deden de rest met openbaar vervoer.
Op luchthaven Halim moesten we, ook nog ouderwets, de vliegtuigtrap af – en daar gebeurde wat je nu niet meer zo snel zal gebeuren: niet alleen kwam je meteen in een vlaag echt ‘Indisch’ gebeuren terecht – kretek, vuilnis, bloemen – maar ook kroop de hitte voelbaar door je broekspijpen omhoog.
In hotel Indonesia op de Jalan Jenderal Sudirman namen we kort onze intrek. Daar blies de airconditioning dusdanig op volle kracht, dat je het gevoel had ter plekke te bevriezen (al was de temperatuur binnen 29 graden Celsius.) En het rook er naar niks.
Nog vóór het vertrek, nog een beetje bangelijk per taxi, naar de Poentjakpas (tegenwoordig Puncakpas) hadden we besloten voortaan hotels te zoeken waar de ventilatie gedaan werd door een grote ventilator aan het plafond en de lichaamsreiniging met behulp van de mandibak. Weg met die airconditioning.
Die toen nog, behalve enorme kou, ook nog flink wat lawaai produceerde.
Op Java slaagden we er in om steeds terecht te komen in hotels en pensions zonder airco, maar op Bali moesten we er weer aan geloven: in hotel Sanur Beach bij Denpasar werd ik binnen de kortste keren snipverkouden door de ijskoude airco, en een beetje ziek door het aldaar geserveerde ‘Europese’ eten en de aanblik van saignant gebraden Australiërs.
Dat bracht ons vele jaren op het standpunt dat airco onzin was en in Nederland zelfs aanstellerij.
Totdat de ons toebedeelde lichamen er anders over begonnen te denken. Met name de warmtehuishouding van ondergetekende begon spectaculair na te laten, in de vorm van enorm zweten bij de geringste beweging en dientengevolge slecht slapen. En wat je op onze leeftijd moet zien te vermijden is natuurlijk: slecht slapen.
Een aantal jaren hielen we het stug vol, je moest daar tegen kunnen, een beetje warmte, lekker toch?
Nou, niet dus.
En toen begonnen de leeftijdgenoten in de buurt allemaal airco aan te schaffen en als je daar binnen kwam moest je constateren: hier is het wel uit te houden. Want een moderne airco kan, met een beetje handigheid, perfect naar wens ingeregeld worden.
En zo lieten we twee tweedelige airco’s installeren, een in de woonkamer en een in de slaapkamer en de afgelopen dagen hebben we daar voor het eerst volop van kunnen genieten.
Eerst maar even de negatieve kant: als de airco in de woonkamer ‘draait’ van ongeveer 11.00 uur voormiddag tot een uur of 19.00, en de kleinere in de slaapkamer van 22.00 uur tot 07.00 uur, kost dat ongeveer 8 kWh. Relativeren: wat betreft het stroomverbruik zijn we nu op warme dagen terug op het verbruik uit de tijd dat onze jongste zoon hier nog woonde, de computers dag en nacht liet draaien en ook van langdurig douchen hield.
We hebben zonnepanelen, dus het verbruik van de airco kost niks (hetgeen niet waar is: we leveren nu gewoon minder terug) en die extra kosten zijn ongeveer twee euro per dag.
In de winter gelden iets andere regels. Een moderne airco werkt tot zekere hoogte ook als verwarming, dat wil zeggen: hij haalt warmte uit de buitenlucht, comprimeert die en blaast dan naar binnen. We hebben dat al een beetje uitgeprobeerd: werkt voortreffelijk. Ik zie aankomen dat we ’s winters dus aanzienlijk kunnen besparen op (duur) gas door de airco in te zetten.
Nog even over dat inregelen: ik heb ontdekt dat de airco (bijvoorbeeld bij een buitentemperatuur van 32 graden) ingesteld kan worden op 24 graden, en als dat te koud is op 25. De thermostaat zorgt ervoor dat de airco niet permanent draait.
Voor de rest zoeken jullie het maar zelf uit (aankoop en installatie zij bepaald niet gratis), maar wij zijn er blij mee.
Ik experimenteer met het openzetten van alle binnendeuren, om te zien of een airco alleen, of desnoods de twee tegelijk, het hele huis (alleen begane grond) van de aangenaamste temperatuur kan/kunnen voorzien.
En dan ’s avonds laat nog een lekker glaasje nuttigen in de tuin, want daar is dan toch nog wel even heel aangenaam, bij een graad of dertig.
________
Op de foto: een tweedelige airco, boven het binnendeel, onder het buitendeel, aan de gevel of op het dak.
_________