‘Wie zijn geschiedenis niet kent, is gedoemd haar te herhalen’. Het is een citaat van schrijver-filosoof George Santayana (1863-1952) die ik eerlijk gezegd even niet kan plaatsen, en ik heb er ook geen tijd voor vandaag, dus dit wordt een column waar jullie niks aan hebben. Maar Santayana had natuurlijk wel gelijk.
Behalve dan dat ik zeker weet dat wie zijn geschiedenis wél kent, die net zo makkelijk weer exact zo zal herhalen. Genetische kwestie, schat ik.
Al weet ik natuurlijk niet zeker of onze brave twintigjarigen, die op Forum voor Democratie stemmen, ooit hebben gehoord van de manier waarop Adolf Hitler in 1933 aan de macht is gekomen en wat daarop gevolgd is. En daar dan tóch geen les uit hebben getrokken.
Ook duidelijk: het maakt geen bal uit, standbeeld of geen standbeeld.
We hebben, zo is al terecht opgemerkt, gelukkig niet erg veel standbeelden in Nederland, maar wel veel foute: van Michiel de Ruyter tot J.P. Coen en Van Heutsz, de slachter van Atjeh. Maar als je een beetje verdergraaft, dan kom je nog andere dingen tegen; koningin Wilhelmina was nogal anti-democratisch en had ook niet veel met Joden, maar dat standbeeld van haar is wel een heel treffend kunstwerk. Over Pim Fortuyn wordt, laat ik maar voorzichtig zeggen, verschillend gedacht, maar we zullen het er toch over eens zijn dat dat standbeeld van hem een draak van kitsch is.
Dus inderdaad: waarom blijven verwijlen bij een niet geheel smetteloos verleden, uitgedrukt in weelderig brons voor meeuwen- en/of duivenpoep – ook al omdat veel van die beelden de meeste mensen in het geheel niets zeggen. Naar het museum ermee. En die dan vervangen door dingen die wel mooi zijn – hoewel dat natuurlijk ook altijd een kwestie van smaak blijft. (<-Fietswielenkunst in Heerlen, dát vind ik nou mooi; en door de omwonenden zelf geplaatst.)
Hetgeen weer niet mag betekenen dat we voortaan alles dat Akwasi zegt en doet leuk en mooi moeten vinden, want dat lijkt momenteel ’s mans bedoeling. Lijkt, zeg ik, want bewijzen kun je het uiteraard nooit.
Laten we maar zeggen dat ook dat een kwestie van smaak is.
En verder wil ik opmerken dat ik wel eens een goed boek willen lezen over de rol die de Ashanti, de stam van Akwasi in Ghana, hebben gespeeld in de slavenhandel.
En ten overvloede wellicht nog eens mijn standpunt over het verschijnsel ‘racisme’. Iedereen is van nature racist, zonder racisme zou er nooit een mensheid zijn geweest, of in de kiem zou zijn gesmoord.
Racisme – argwaan tegenover het vreemde – is een overlevingsmechanisme; ik houd het maar eenvoudig: nooit vreemden die ’s avonds laat bij je aanbellen zomaar binnenlaten.
________