SanteLOGie

Toch wel bang, eigenlijk

Door Peter Stiekema

Bang ben ik zo langzamerhand toch wel en beetje. Afgelopen nacht heb ik zelfs al piekerend heel beroerd geslapen, maar misschien komt dat ook wel door de zomertijd, waar ik maar moeilijk aan gewend raak. Ik zit hoe dan ook in de risicogroep voor HET virus. Een tamelijk slechte gezondheid (hartproblemen en diabetes). En 68 jaar (ruim).

Uiteraard neem ik alle voorzorgsmaatregelen en zit vooral thuis.  Ik praat met niemand, behalve met mijn vrouw, die in de gezondheidszorg voor dieren werkt. Ja, ook dat werk gaat gewoon door, maar alleen voor spoedgevallen en onder strikte voorwaarden en betrachting van de uiterste hygiënemaatregelen. En wat als zij, of haar collega's ziek worden?

Hoe dan ook ben ik in een situatie beland waarin je gaat nadenken over de korte toekomst die nog voor je ligt. Mocht je het virus krijgen en het slaat een beetje fors toe, dan zou het zomaar ineens afgelopen kunnen zijn. Binnen een paar dagen of hooguit weken. Ik heb het gevoel dat ik daar nog niet echt aan toe ben. Zou ik  op een IC terecht kunnen, nu er een tekort aan die plaatsen dreigt? Of zouden jongere, gezondere, lieden voorrang krijgen van de dienstdoende dr. Mengele. 

Wil ik eigenlijk nog wel naar een IC als ik zo ziek ben dat ik wekenlang op mijn buik plat moet liggen, hetgeen met de omvang van mijn buik, na een leven lang culinair en spiritueel genot (van spiritualiën bedoel ik, ik zeg het er maar even bij) beslist niet gemakkelijk is. Er schijnen vooral te dikke mensen op de IC's te liggen, maar waarschijnlijk kom je er wel een stuk slanker uit, ook als je het wel overleeft.

Vooral de angst om ergens ver weg, onbereikbaar voor je naasten in eenzaamheid te moeten sterven in een buitenlands IC, boezemt me wel angst in. Zie je ze nog ooit terug, of houdt hier alles op. Ik ben niet gelovig, hooguit een agnost, zoals de vermoedelijk al lang vergeten cabaretier Fons Jansen in de jaren zestig ooit bad in zijn gebed voor een twijfelaar: 'God, als je bestaat, redt mijn ziel, als ik die heb'.

Ondertussen gaat de provincie Zeeland op slot en mag ik niet meer naar mijn tweede huisje in een gehucht in Zeeuws-Vlaanderen, waar ik sowieso al met een enorme omweg (want niet door België) naar toe kan. En ongeveer tegelijkertijd werd bekend dat vliegtuigpassagiers die vanuit New York (epicentrum van het virus in de VS) op Schiphol aankomen op geen enkele manier gecontroleerd worden op het aanwezig zijn van het virus. Wat zou het RIVM daar eigenlijk van vinden?  Of geeft die zijn fiat aan deze vorm van poging tot doodslag.

Een echte guilty pleasure

Door Peter Stiekema

Een echte guilty pleasure in deze coronavolle dagen, is voor mij het datingprogramma 'Lang leve de liefde' dat op werkdagen (bestaan die nog, behalve voor mensen in de zorg?)  tegen 19 uur wordt uitgezonden op SBS6. Mannen en vrouwen van 18 tot 88 kunnen zich er voor aanmelden en worden gematcht, in de hoop(?)  dat ze elkaar zo aardig vinden dat er iets blijvends ontstaat.

Ze hebben daarvoor het recht maximaal vijf dagen, maar in ieder geval minimaal 24 uur, in een luxe villa te verblijven, die van alle gemakken is voorzien. Het is een twee-onder-een-kap woning en er worden telkens twee stellen gedropt, zodat er van het ene stel op het andere kan worden overgeschakeld. Als de deelnemers het inderdaad vijf dagen met elkaar uithouden en er echt iets van liefde is ontstaan dan krijgen ze nog een verblijf in een hotel ergens in het land.

Het wordt natuurlijk pas echt leuk als de deelnemers het absoluut niet met elkaar kunnen en het liefst al binnen een uur gillend willen weglopen. Maar dat mag dus niet. Je moet het in ieder geval 24 uur, met daarin inbegrepen een nacht, met elkaar uithouden. Gaan ze wel in één bed slapen of slaapt een van de twee op de bank in de woonkamer? Meestal is het de man die daarvoor kiest, maar lang niet altijd. Er lopen trouwens wat mannelijke slijmjurken rond, in dit programma. De vrouwen zijn meestal wat beter te pruimen. Als er iets van vriendschap is opgebouwd dan wordt het bed, in alle kuisheid overigens, wel gedeeld.  En dan maar hopen dat er niet bomen worden omgezaagd, zoals in bijgaand filmpje  gebeurt, met uiteraard funeste gevolgen.

Je weet wel, mijn kamer

Ze doen het allemaal, in de Volkskrant: bij gebrek aan vrijheid een reis maken door de eigen kamer. Vanmorgen (donderdag 26/3) de aflevering van Bert Wagendorp gelezen: net als bijna iedereen een man met een boekenkast waarvan hij toegeeft dat hij de inhoud vooralsnog grotendeels ongelezen heeft moeten laten. Nog iets intrigerends: in het stuk beschrijft hij zijn kamer die in geen enkel opzicht overeenkomt met de kamer op de foto waarin Wagendorp ongemakkelijk op een ouderwetse kantoorstoel hangend in de camera koekeloert.

Dat kan beter.

Om te beginnen: maar eens geen foto. Niet zozeer wegens rotzooi – daarom ook wel – maar omdat ‘reis door mijn kamer’ een literaire kunstvorm is en dus geen illustratie kan velen. Niet dat ik literaire neigingen heb – ik weet niet eens precies wat ‘literatuur’ eigenlijk is.

Deze kamer is niet erg groot: 4.50 x 3.60 meter, als de witte vloertegens tenminste precies 30 x 30 centimeter meten, hetgeen ik toch eens moet nameten.

Deze kamer noemen we hier in huis de werkkamer, we maken er met zijn tweeën gebruik van sinds 1997, daarvoor was het onze slaapkamer, maar in 1997 was de aanbouw klaar waardoor het huis tweemaal zo groot werd.

Hoewel er tegenwoordig weinig meer in gewerkt wordt (in de betekenis van: geld verdienen) wordt er nog altijd veel getypt, zoals nu bijvoorbeeld. Maar er worden ook veel films gekeken (online en dvd), online kranten gelezen, getwitterd, muziek gedraaid. Tussen 2008 en 2014 maakte ik er de complete huis-aan-huiskrant van de gemeente waar ik woon, maar in februari van dat laatste jaar kreeg ik ineens ‘de neus vol’ van al die plechtstatige prinsen carnaval – het waren er, herinner ik me, meer dan we momenteel aan coronabesmettingen hebben.

Ik heb hier, vanaf dat ik een weblog schrijf, mijn stukjes geschreven, enkele jaren lang heel dwangmatig dagelijks, soms met langere onderbrekingen ‘wegens drukke bezigheden elders’ en de laatste tijd steeds meer sporadisch, niet omdat het niet meer kan, maar omdat ik het inmiddels een zwaar overschat communicatiemiddel ben gaan vinden. (En omdat er gewoon mensen zijn die het veel beter kunnen dan ik. Denk daarbij aan Bert Wagendorp.)

Ik doe dat allemaal aan een ouderwets stalen Gispenbureau, voor 15 gulden gekocht uit de boedel van het opgeheven en afgebroken Antonius Doctor College in Kerkrade. Er zit van alles in, maar erop ligt datgene dat ik dagelijks gebruik en dat door Djamila dan ook kortweg wordt gekwalificeerd als ‘die puinhoop van jou.’ Ik noem: een stapeltje notitieboekjes en oude agenda’s, een e-reader, een foto van mijn vader op een Italiaanse bergweg en een foto van zijn geboortedorp Fanna in Italië. De actuele agenda (van de Action, 99 cent) en stapeltje recent aangeschafte boeken, drie boeken waar ik nog een stukje over wil schrijven, een dienblad met lege koffiekopjes en een glas waaruit ik mijn dagelijkse kefir heb gedronken, een groot notitieblok met onvolledige en daardoor inmiddels overbodige informatie, zes zwarte stiftpennen, een elektrische puntenslijper.

Links naast me staat een kantoortafel met daarop de printer en het euvel van de draadloze wereld: drie lange stopcontacten met in totaal 27 stekkers, want in draadloze tijden wordt veel stroom gebruikt.

Maar wat de kamer ‘maakt’ zijn de veertien Billy’s van de Ikea, aan drie kanten om me heen. Daarin de verzameling boeken over talen (inclusief een Baskische, een Welsh en een Maltese grammatica), drie planken met boeken die ik nog moet lezen en die al lang wachten want ik lees de meest recente boeken eerst. En verder boeken uit de Franse, Algerijnse, Russische en Zuid-Amerikaanse literatuur. Dan de biografieën van Ho Tsji-minh tot Han Soe-jin met een aparte plank waar Hitler en Mussolini broederlijk naast elkaar staan, de Engelse en Amerikaanse literatuur, geschiedenis algemeen (waaronder de geschiedenis van het stokje waarmee Engelse schooljongens op de vingers en de billen werden getikt) en die van het zout, de kabeljauw en de oesters.) (De meeste boeken staan in de woonkamer, maar daar hebben we het nu niet over.)

Dan staat er een kastje met alle camera’s die ik ooit kocht en die allemaal nog perfect werken maar ongebruikt liggen omdat ik me beperk tot de Sony R100 III.

En aan de ‘overkant’ de DVD’s, de populair-wetenschappelijke boeken, de ringbanden met de reisverhalen die ik vroeger volschreef, mappen met negatieven en dia’s die ik net zo goed weg kan gooien, de tuinboeken, wat kookboeken, oude hobby’s zoals reisverhalen van anderen, de Duitse boeken, wijngidsen, architectuurboeken, onze eigen super-8-films, op DVD gezet (helaas niet erg professioneel).

Er hangen intrigerende tekeningen van de kleinkinderen en een klok die me bij de tijd houdt.

Rechts voor kijk ik de lange gang in naar de rest van het huis, met als blikvanger een prachtige krijttekening van de hand van de zich kunstartiest noemende Nijmeegse schilder Robert Terwindt, voorstellende Salomé.

Is dat in coronatijden mijn wereld?

Welnee.

Ik heb ook nog de tuin van tegen de 700 vierkante meter bevattende de woeste restanten van een avontuurlijk tuinleven – als ik er niks meer aan doe, mijmer ik wel eens (ik mijmer wel eens) is de tuin over tien jaar veranderd in een berkenwoud. Of nee: een walnotenwoud, want de notenbomen schieten overal uit de grond, door nijvere eekhoorns geplant. Ook eiken groeien er vanzelf en af en toe graaft iemand een gat, zoals gisteren nog.

En nu ga ik naar buiten, want ik moet het krat van het openhaardhout nog opbergbaar maken.

Twee kubieke meter was het, eerste klas Oekraïens berkenhout, wie weet hartstikke radioactief, maar van eerbiedwaardige berken die minstens 40 of 50 centimeter dik moeten zijn geweest voor de kettingzaag erin ging.

Ik zit al een week in en rond mijn huis, ik heb af en toe een glimp opgevangen van een buur, een paar keer de postbode en de pakjesbezorger gezien.

Soms denk ik: dat is net genoeg contact, ik scharrel gewoon door, zeker als de zon zo uitbundig schijnt en ik me nergens druk over maak. Ik merk dat zelfs de tv minder en minder aanstaat, het coronanieuws scan ik alleen nog een beetje. Steeds minder.

We zullen zien.

Misschien is dit onze reis naar het einde van de nacht.

________

hhBest

Boek & Film 

Plaats het svp in perspectief: ja, er gaan mensen dood. Altijd al

Als de Leider van de fascistoïde partij het eens is met de maatregelen van de regering, boer: pas op je kippen. Want dan ruiken die maatregelen naar knagen aan de fundamenten van de democratie.

Te meer omdat die maatregelen er ook zonder die steun al naar ruiken. Hoor de barse toon van de minister van Justitie: die heeft er zin in.

Al eerder heb ik hier geschreven dat ik tegenover bepaalde aspecten van het beleid sceptisch sta. Let wel: ik wil er niks aan veranderen, mede omdat ik niet bevoegd ben en geen verantwoordelijkheid kan dragen. Maar enige nuancering is op zijn plaats.

Het voornaamste bezwaar tegen het beleid is: men wil (of kan) de situatie niet in het perspectief van de totale gezondheidssituatie stellen.

Ten eerste: ik weet niet of het jullie al eerder opgevallen is, maar er gaan sinds jaar en dag dagelijks mensen dood. Dezer dagen ook met als oorzaak Covid-19, maar dat is een zéér kleine minderheid, zeker wanneer je rekening houdt met het cijfermateriaal dat de laatste dagen hier en daar (en van gezaghebbende zijde) is gepubliceerd. Bijvoorbeeld dat van de mensen wier overlijden in verband is gebracht met Covid-19 het allergrootste deel leed aan hart- en vaatziekten, diabetes en andere ouderdomsaandoeningen – Covid-19 gaf alleen het laatste duwtje.

Kort samengevat: volgens de CBS statistiek overleden de afgelopen zeven dagen ongeveer 3000 mensen in Nederland, waarvan minder dan 10 op de intensive care van een ziekenhuis met als officiële doodsoorzaak: infectie door het Covid-19-virus. (Dus na aftrek van de mensen die overleden nadat in overleg met de patiënt en de familie was besloten dat van de (zware) behandeling op de intensive care geen positief resultaat te verwachten zou zijn. Noem het ook: niet reanimeren., of gewoon: euthanasie.) Dat verschijnsel stelt ook het dodental in Italië en Spanje in een bepaald licht, als je begrijpt wat ik bedoel.

Nog korter samengevat: ik citeer hier uit een artikel in de Volkskrant van heden van de hand van hoogleraar Veiligheid Ira Helsloot en wetenschapsjournalist Peter Olsthoorn: ‘Wekelijks sterven in Nederland gemiddeld 3000 personen, waarvan dus 2800 níet aan corona’.

Ik citeer nog een zin: ‘Hoezeer elk overlijden een menselijk drama is, de aandacht voor corona heeft nu alle kenmerken van een hype… In de hang naar veiligheid offeren we de ratio en menswaardigheid van ons bestaan op… Natuurlijk is het nodig strenge maatregelen tegen corona te nemen, maar wel proportioneel graag. Dus: afstand houden voor volwassenen, geen af- of opsluiting van gezonde mensen noch paranoia over besmettingen… Een lovenswaardig streven. Maar het verminderen van de reguliere zorg en de economische recessie gaat honderdduizenden Nederlanders gezonde levensjaren kosten. Onze goedbedoelde maatregelen tasten óók mensenlevens aan. Terwijl bekend is dat het coronavirus leidt tot vele besmettingen en doden, wordt in de nieuwe paniek ‘normale’ sterfte vergeten… Media en politiek volgen op steeds verhitter toon de dagelijkse body count…’

En ik citeer verder: ‘Ja, maar kijk naar Bergamo en Spanje.’ En: ‘Inderdaad, daar voltrekken zich rampen. Die we overigens ook in perspectief moeten zetten. In Italië zijn tussen 2013 en 2017 al 67.000 mensen extra begraven in griepepidemieën. Die doden haalden nooit de krant. Ja, en er vallen wellicht nog honderdduizenden doden in de hele wereld, mede door corona. Dat is naar, maar een fact of life in een wereld waar jaarlijks 56 miljoen mensen overlijden, van wie 600.000 aan griep… sterftecijfers (die) te weinig in het perspectief worden geplaatst, (het perspectief) van het gegeven dat er altijd mensen doodgaan… Erken dat de controle over ons leven beperkt is.’

Dan horen jullie het ook eens van een paar vreemden.

_____

hhBest

Boek & Film 

We moeten af van dat gelik en geplak

En toen moest ik denken aan een oude mop die volgens de laatste ethische opvattingen absoluut niet meer kan, maar voor de gelegenheid toch even. (Denk hierbij aan een belangrijk wetenschappelijk doel dat slechts met een oude foute mop kan worden bereikt.)

De grap is kort. Er hoort eigenlijk een plaatje bij, waarop je een hand ziet waarvan duim en wijsvinger een bepaalde afstand tonen – ongeveer 5 centimeter. De tekst luidt: ‘Mannen maken hun echtgenote wijs dat dit (het gebaar met duim en wijsvinger) 30 centimeter is.’

We moeten anderhalve meter afstand van elkaar houden, maar hoeveel mensen zouden geen vermoeden hebben van wat die afstand van anderhalve meter, 150 centimeter dus, is? Dat is namelijk veel langer dan je denkt. En dan heb ik het er nog niet over dat als mensen staande met elkaar in gesprek raken, ze toch, zonder het zich bewust te worden, de afstand gaandeweg verkleinen tot een centimeter of zestig. Tot ruimschoots in elkaars spuugkring. (Kent u die uitdrukking? ‘Je spreekt met consumptie’)

Om de juiste afstand te houden zou je kunnen afspreken dat een van de twee op de grond gaat liggen, met de voeten tegen de voeten van de staande gesprekspartner. Als ze allebei ongeveer 1 meter 80 lang zijn, is de afstand tussen de betrokken monden volgens Pythagoras (en Bartjens) ongeveer 2 meter, en is de afstand dus ruim voldoende om besmetting te voorkomen (let wel op de windrichting); en tegelijkertijd geen gezicht en niet erg praktisch.

Gelukkig is de afgelopen jaren gebleken dat gewoonten die ooit raar werden gevonden, snel ingang kunnen vinden. Zelfs gewoonten met een ingewikkelde set regels.

Zo was, met name in arbeiderskringen, tot enkele tientallen jaren geleden, het geen gebruik elkaar zelfs maar een hand te geven. Ik vond dat ook heel goed. Want er zijn, behalve besmettingskans, ook andere praktische bezwaren: sommigen knijpen je hand helemaal fijn, anderen hebben natte handen waardoor je de hele tijd na zo’n hand stiekem je eigen hand aan je broek staat droog te wrijven.)

Ik noem, van de nieuwe gewoonten er twee. Ten eerste: drie kussen tijdens ontmoeting en afscheid. Regels: Eerst de rechterwang, dan de linkerwang, daarna weer de rechterwang. Het is toegestaan de lucht onder het oor te kussen in plaats van daadwerkelijk de wang. De regel geldt tussen mannen en vrouwen en tussen vrouwen en vrouwen. In heel erg chique, kunstzinnige kringen kussen ook mannen elkaar op deze manier.

En ten tweede: de laatste jaren is een stevige omhelzing tussen mannen in zwang gekomen, de zogenaamde accolade, die in zuidelijke landen al sinds mensenheugenis in zwang is, bij ons tot voor kort alleen weer (en ook daar zelden) in die chique kunstzinnige kringen voorkwam.

Veel mensen, onder wie meine Wenigkeit, doen wel mee aan al die flauwekul, maar hebben er eigenlijk een hekel aan. Met name voor nogal wat vrouwen grenst dat gekus en ge-omhels aan ongewenste intimiteit. Zie verder de jaarlijkse ophef rond Nieuwjaarsrecepties in bedrijf en kantoor.

Denk ook aan coronatijd. Stel, je wordt besmet met het Covid-19-virus. Je zou je moeten realiseren dat het als volgt gaat: je wordt op het moment van de besmetting opgenomen in een lange wereldomvattende keten van besmettingen door druppeltjes snot en spuug, een keten die je innig verbindt met een slager op een markt in de Chinese stad Wuhan, die de hele dag vredig vleermuizen staat te slachten en die een druppeltje spuug of snot van dat beestje in zijn neus heeft gekregen.

Smakelijk eten.

Misschien dat het nu iets aannemelijker wordt te wennen aan nieuwe gewoonten. Gewoonten die vallen onder een simpele regel: RAAK vrienden, kennissen, collega’s, veraf gelegen familieleden buiten je eigen gezin NIET AAN. Dus ook de ‘boks’, de elleboog en de voetgroet moeten worden uitgebannen. Ik zag een mooie begroeting, afkomstig van Java: de handen tegen elkaar en een lichte buiging. Ziet er veel esthetischer uit, ook. En je bent van dat gelik en geplak af. Dat is eigenlijk wel erg onsmakelijk? Toch?

En o ja, de supermarkten moeten allemaal twee- of driemaal zo groot worden.

________

hhBest

Boek & Film 

Gebruik je gezonde verstand

Dezer dagen probeer ik uit alle macht alles in perspectief te stellen. Ik teken de grafieken van het Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu op een papiertje na, en verander ze zodat ze wat realistischer en minder alarmerend uitzien. De grafieken die officieel de ronde doen zijn een uitstekend voorbeeld van de stelling dat statistieken de overtreffende trap van leugens zijn.

Ik puzzel een beetje op het bericht dat vermeldt dat van de doden die in Nederland zijn gevallen door het Covid19-virus het grootste deel is gestorven nadat in overleg met patiënt en familie werd besloten van behandeling af te zien, omdat de toestand van betrokkene ook zonder de besmetting al hopeloos was. Ik kom langs die weg tot de conclusie (die ik graag inruil tegen een betere) dat er tot nu toe twintig of dertig doden zijn gevallen, patiënten die echt op de intensive care lagen wegens Covid19 en het daar niet hebben gehaald.

Ik mag daar graag nog eens aan toevoegen, alweer voor dat perspectief, dat gemiddeld per dag in Nederland 418 mensen sterven, waarvan een belangrijk deel door kanker. En dat er elk (voor)jaar rond de tienduizend mensen – uit dezelfde risicogroep als die van Covid19 – sterven aan complicaties van de jaarlijkse griepgolf – en dat ondanks het feit dat veel van die ‘kandidaten’ er veilig tegen gevaccineerd zijn.

Natuurlijk houd ik in de gaten dat ook ‘milde gevallen’ soms een gruwelijke ziekteperiode meemaken met barstende hoofdpijn, dodelijke vermoeidheid – en mogelijk blijvende schade aan de longen, let wel dus: ik wil absoluut niet bagatelliseren. Maar aan het merendeel gaat de ziekte vrijwel ongemerkt voorbij.

De allerergste bedreiging wordt gevormd door een enorme mensenmassa’s die het gevoel hebben dat er eigenlijk niet zo gek veel aan de hand kan zijn – niet iedereen realiseert dat ‘resultaten uit het verleden geen garantie voor de toekomst’ bieden. En dus gaat men, hoestend of niet, massaal het strand op, naar de markt en de supermarkt. Zou men zich niet kunnen voorstellen dat bij harde wind en vochtig weer het virus vrij rondwappert? Dat heeft nog niemand met zoveel woorden gezegd, maar je mag toch wel je normale verstand gebruiken?

Daar staat tegenover dat je best naar buiten mag, dat is voor je gezondheid beter, want ook na de crisis moet je nog voort, dus wat bewegen en in de zon voldoende vitamine D opdoen kan absoluut geen kwaad.

Net gaat de telefoon: NL Alert waarschuwt dat je moet uitkijken. Goed idee, ok al omdat het (vermoeden van mij) met name mensen zal wakker schudden die de hele dag met de telefoon bezig zijn en luidkeels klagen dat binnen zitten zo saai is en dat hun vriendenkring eronder lijdt.

Maar maak je ook geen onrealistische illusies: op 6 april is het niet voorbij. Het is voornamelijk afwachten of de komende droge warme zomer er iets aan gaat doen. Wat je niet moet doen: je wenden tot tovenaars en piskijkers. En al helemaal geen optochten van flagellanten organiseren.

Wat we intussen wel weten: dat we in Nederland virusdeskundigen hebben van wereldniveau en dat de regerende politici hun richtlijnen volgen en weerstand bieden aan de verleiding om eens echt lekker dictatoriaal te gaan optreden, zoals ze dat in België, Frankrijk, Spanje, Italië doen, en zoals onze eigen populistische volksmenners likkebaardend zouden willen doen.

En die statistieken, die moeten natuurlijk niet sussen en doen of er niks aan de hand is. Maar dagelijks blijven opjutten en de mensen de schrik om het hart te laten slaan, dat werkt ook averechts.

_____

hhBest 

Boek & Film 

De voordelen van Corona

Door Peter Stiekema 

Je kunt het bijna niet geloven maar het Corona-virus brengt toch nog een paar voordelen met zich mee:

- Het Eurovisiesongfestival, het veruit beroerdste muziekfestival ter wereld, wordt uitgesteld, waarschijnlijk tot volgend jaar, maar misschien  leidt dit uitstel wel tot een eeuwig afstel. Intussen heeft het festival de gemeente Rotterdam, met veel armlastige inwoners, al 6,7 miljoen euro gekost. Pakweg tien euro per inwoner.

- Het bezoek van de koning en zijn aanhang aan Maastricht gaat 27 april niet door. Kost de belastingbetaler weer een hoop minder. De koningsspelen stoppen er ook mee. Wat een onzin allemaal.

- De voetbalcompetitie ligt op zijn gat en het EK-voetbal gaat evenmin door. Zijn we een tijdje van het geleuter van Joep Schreuder verlost. Heerlijk.      

- Wat zal het met Pasen rustig zijn in Nederland. Geen miljoen toeristen. geen Duitsers, geen meubelboulevards, geen pannenkoekenhuizen. Geweldig.

- De Grand Prix in Zandvoort kan het dit jaar ook vergeten. Prins Bernhard heeft dat circuit voor noppes opgezet. Geen motorgeraas, geen vervuiling. geen doodgeschoten of doodgereden herten in de duinen nodig. Zalig toch.           

- Het milieu is de grote winnaar voorlopig. Zelden zo'n schone lucht gehad in Nederland. Voldoen we ineens aan alle voorwaarden van het verdrag van Parijs. Kunnen we straks, als het virus voorbij is, weer lekker gaan bouwen, vervuilen en het klimaat verpesten. Hoera.

Minder corona, alstublieft

Programma’s die werden opgenomen toen de wereld nog heel en gezond was, daar zit ik op te azen. Neem Per seconde wijzer van gisteravond, daar was een kunstkenner die afging doordat hij niet wist dat Henri Charrière het boek Papillon heeft geschreven en dat de Markies de Sade een pornografische auteur was. En nog drie andere dingen wist hij niet, waardoor hem de ramp overkwam naar Groningen terug te moeten met een klokje.

Wat ik eigenlijk niet meer wil zien dat zijn live programma’s zonder publiek. Die drukken je elke seconde van de uitzending met de neus op het feit dat er iets verschrikkelijks aan de gang is. Het ergste is DWDD, waar in het bloedrood halfduister steeds sterker bijna tot tranen toe getreurd wordt over de teloorgang van het leven en van het verdwijnen van het programma. Matthijs van Nieuwkerk zei gisteravond zelfs tegen Prem Radakishun dat hij van hem hield. Kun je nagaan. En Nico Dijkshoorn kon niet komen, voor het eerst in twaalf jaar op woensdag, omdat hij ‘een heel klein beetje verkouden’ was. Maak dat de kat wijs, denk je dan, door al dat bloedrood en die lege stoelen.

Van Kooten en de Bie, die hadden het al voorzien – uit een lied uit de jaren zeventig met de veelzeggende titel ‘Onze god is de beste’ – de volledige tekst is zo politiek incorrect dat hij niet helemaal geciteerd kan worden – ruk ik even deze regel uit zijn verband: Hele volkeren de sigaar. Dat zouden T&G voor Nederland ook wel willen, maar wij hebben Mark Rutte & Jaap van Dussel. En al die andere koene strijders die duidelijk het onkruid wèl hebben uitgevonden.

Over DWDD gesproken: daar ontstond deze week spontaan het idee om weer eens de hele oude doos van de Nederlandse tv open te trekken; en hoewel ik herhaling van Theo & Thea en/of Kreatief met Kurk aantrekkelijke ideeën vind, kun je net zo goed zeggen: het is een oud idee, de meeste commerciële zenders zenden al sinds jaar en dag eindeloos ouwe meuk uit die ze voor een habbekrats hebben kunnen kopen in Amerika; ik noem Judge Judy, de voorgangster van De Rijdende Rechter die meester Visser en meester Lee trouwens nog altijd laat zien hoe het óók kan.

Netflix is veel te modern en bestaat ook voor 99 procent uit die verschrikkelijke series uit Hollywood en omstreken, waar elke aflevering exact hetzelfde is als de vorige. Ik wil een uitzondering maken voor Father Brown en voor Midsomer Murders, die ik nog wel eens wil bekijken op BBC First, inclusief eindeloze herhalingen, waardoor je de troost hebt van de zekerheid dat in die twee dorpen altijd nog een paar mensen zullen overblijven om in de volgende aflevering gruwelijk vermoord te worden.

Ik heb hier een paar honderd dvd’s, daar heb ik deze week al een kleine keuze uit gemaakt, maar ik ben er nog niet aan toegekomen omdat ik lekker in de tuin bezig ben, waar ook niets van corona te merken is. En boeken. Heerlijk, die stapel die is overgebleven uit de Boekenweek. Ik ben aangeland bij Finse dagen van Herman Koch. Zo vertrouwd: een schrijver over het schrijverschap.

En dan toch maar die oeroude mop – zo langzamerhand is de tijd aangebroken voor foute grappen over het virus, zie ik op mijn diverse tijdlijnen.

De keizer van Ethiopië, officiële titel ‘koning der koningen’, የነገሥታት ንጉሥ, uit te spreken als ‘negus negesti’ ligt ziek in bed. Een stoet van dokters trekt langs, maar niemand weet raad. Tot Jaap van Dussel zich meldt. Iedereen moet de ziekenkamer uit. Jaap komt na een uurtje de kamer uit waar de keizer lag te ijlen, leidt de wachtende lakeien naar het bed, waar in plaats van de keizer een kam bananen ligt. De lakeien kijken Jaap aan, in afwachting van een verklaring. ‘Die is heel eenvoudig’, verklaart Jaap, ‘Het is een simpele rekensom. Negus min virus is vijfus.’

Voor de jongeren onder ons: Fyffes (vijfus, dus) was vroeger een bekend merk bananen uit bananenrepubliek Colombia, die zelf tegenwoordig meer van het snuiven is, van coronaïne, zeg maar.

Hou elkaar gezond!

_______

hhBest

Boek & Film 

De Spaanse en de Chinese griep

De Engelse linkse krant The Guardian sprak er vandaag zijn verwondering over uit dat de EU niet doet wat voor de hand ligt: de wereld laten zien dat tegen het oprukkende Covid19virus alleen in een gezamenlijk optrekken van alle lidstaten de oplossing ligt. De krant zegt er niet bij wat er dan anders moet dan wat tot nu toe is gedaan.

Diezelfde krant wijst op de Spaanse griep die van 1918 tot 1920 in de hele wereld miljoenen slachtoffers eiste – typerend voor de toestand van toen in vergelijking met die van vandaag de dag is, dat we in de verste verte niet weten hoeveel slachtoffers er in de hele wereld vielen; tussen de 20 en 50 miljoen, volgens sommigen zelfs 100 miljoen mensen overleden er aan. Voor Nederland is een nauwkeuriger schatting (maar nog altijd een schatting) voorhanden: rond de dertigduizend slachtoffers.

Ik heb er het boek Pale Rider van Laura Spinney bijgehaald, over die ‘Spaanse’ griep. (in veel land heette de pandemie anders). Het boek kwam in 2017 uit en het maakte op mij destijds de indruk van een goed gedocumenteerd verhaal over een wereld die verbijsterd toekeek hoe een half miljard mensen werd besmet, waarvan er dus tientallen miljoenen het niet overleefden. Een ramp die zo gauw niet meer zou gebeuren.

En nu lijkt het ineens terug.

Nou, terug. Er zijn enorme verschillen met destijds. Zo had de wereld net de negentiende eeuw en de Eerste Wereldoorlog achter de rug. Zowel die eeuw als die oorlog hadden vooral tot gevolg gehad dat een zeer groot deel van de bevolking bepaald niet gezond was en weinig weerstand had. In ieder geval minder gezond was dan tegenwoordig, zeker waar het de ‘westerse’ wereld betreft. De medische wetenschap reageerde voornamelijk op de pandemie met de handen in het haar: wat ís dit, was lange tijd de eerste reactie.

Behalve dat de bevolking niet erg gezond was, was ook de medische wetenschap nog nauwelijks in de kinderschoenen terechtgekomen. Aan een vaccin tegen het virus, tegenwoordig vaak een kwestie van ontwikkelen door de farmaceutische industrie, was geen sprake. De Spaanse griep had, zoals alle besmettelijke virussen, het gemunt op de longen. Uiteindelijk ging ‘slechts’ 2.5 tot 5 procent van de toenmalige wereldbevolking ging dood. Net als nu bij de Covid19-pandemie was je vooral in levensgevaar door complicaties van de ziekte: als je andere (‘onderliggende’) aandoeningen had was je kwetsbaarder, en na de besmetting kregen veel patiënten bacteriële longontstekingen waar ze al snel aan overleden – ook in het huidige geval een van de verschijnselen, maar tegenwoordig goed te bestrijden met antibiotica. Maar die kwamen pas in 1938 beschikbaar (al was het principe in 1928 uitgevonden). Ander verschil is ook dat destijds veel kleine kinderen de ziekte ook kregen en overleden, voor Covid19 lijken kinderen (tot nu toe) niet bijzonder vatbaar.

Eén beeld van de Spaanse griep hoop ik niet nog eens te zien: foto’s van handkarren met daarop slordig neergegooide lijken, op weg naar een massagraf.

Wij hebben intussen wel een vermoeden wat een van de oorzaken was van de oorsprong – een slordige vleesmarkt in China – en de snelle verspreiding van het virus: de enorm toegenomen reislustigheid van grote delen van de wereldbevolking, ook voor volstrekt onnodige reizen. Ik las vandaag een bericht over 25 Nederlanders die in Vietnam rondreisden en daar gisteren in quarantaine werden geplaatst. Ze beklaagden zich erover dat het ziekenhuis in Vietnam zo vuil was. Wat heb je daar ook te zoeken, zou ik denken.

Een belangrijke overeenkomst tussen de Spaanse griep en Covid19: uiteindelijk bleken de meeste besmette mensen er weinig of geen last van te ondervinden, maar wel een rol speelden bij de verspreiding ervan. Dat laatste blijkt uit een artikel dat ik vandaag in de Volkskrant las: een steekproef heeft uitgewezen dat ook in Nederland al veel mensen rondlopen die dragers zijn van het virus en het vermoedelijk ook verspreiden maar geen ziekteverschijnselen hebben, behalve die van een griepje of een verkoudheid, normaal voor de tijd van het jaar.

Met alle verschillen kun je je voor de nabije toekomst misschien vasthouden aan de manier waarop de Spaanse griep intussen door ging. De eerste vlaag was die van de eerste maanden van 1918, de tweede in augustus en september van dat jaar en de derde en laatste begin 1919.

Het lijkt mij verstandig daar weer geen hoop uit te putten. Voor onze globale economieën zou een dergelijke scenario aanzienlijk rampzaliger zijn dan die veel regionalere economie van honderd jaar geleden. Ik denk dat het het beste is de economie maar even helemaal stil te leggen tot de storm gaat liggen en dan verder te zien.

Hoe dan ook, Laura Spinney trekt een belangrijke conclusie: de pandemie van honderd jaar geleden veranderde de wereldpolitiek grondig, evenals de verhoudingen tussen de bevolkingsgroepen van de wereld, familiebetrekkingen en het denken over medische wetenschap en zelfs over godsdienst en kunst.

__________

hhBest

Boek & Film 

Wat een schertsvertoning

Door Peter Stiekema

Ik veerde op uit mijn luie stoel, toen ik gisteren aan het eind van de middag op Teletekst de vetgedrukte mededeling zag dat het kabinet vanaf 18.00 uur crisisberaad had over het vervloekte Coronavirus. Nu zal je eens een aap zien vlooien, dacht ik bij mezelf. Daadkracht van het kabinet. De strijd tegen het virus begint en we zullen als natie eens laten zien wat we allemaal in onze mars hebben.

Het minste waar ik op rekende was alle verloven van politie en leger ingetrokken. Met de van Duitsland geleasete tanks naar de vaderlandse risicogebieden. Heel Brabant in quarantaine en alle grenzen hermetisch op slot. Ook de Efteling dicht tot na de zomervakantie en  alle dierentuinen eveneens gesloten.

Hoe bitter was mijn teleurstelling dat Rutte na afloop van het beraad met de mededeling kwam dat het schudden van handen in ons land voortaan taboe is. Om te laten zien dat het hem ernst was drukte hij aan het slot van de PC zijn buurman de hand. Hoe serieus kun je deze joker nog nemen, eigenlijk. Maar de meeste moslims blij, want die vinden het schudden van handen een hele vieze gewoonte, temeer daar nogal veel Nederlandse mannen met hun rechterhand veelvuldig aan hun reet of in hun kruis zitten te krabben.

Je zou toch verwachten dat Rutte ook de hinderlijke vaderlandse gewoonte, waarbij men elkaar ter begroeting drie keer op de bek zoent, tot levensgevaarlijk zou verklaren, maar niks van dat alles. Je neus snuiten in je ellenboog lijkt me ook geen frisse gewoonte. Ik ben nogal grieperig op het moment. Ik blijf vooral thuis. Voor alle zekerheid snuit ik mijn neus zelfs in mijn anus. U ziet, ik ben nog lenig op 68-jarige leeftijd en houd terdege rekening met mijn omgeving.

Intussen vraag ik mij in gemoede af of er in de vaderlandse hoerenbuurten nog wel wat te beleven is. Kun je daar met een extra sterk condoom en een stevig mondkapje op nog wel terecht, of ligt daar alles letterlijk en figuurlijk ook op z'n gat?