Als die grote bekken op de sociale media nou eens even hun stompzinnige muil dicht houden en we met verstandige mensen onder elkaar zijn, mensen die er ook nog een heel klein beetje kijk op hebben, en we een korte beschouwing wijden aan Matthijs van Nieuwkerk en zijn DWDD, zijn erfenis, dan kun je toch niet anders dan tot de conclusie komen: volkomen uniek, nooit vertoond op de Nederlandse televisie, komt ook niet gauw meer terug.
Vóór een smalend gehuil wordt aangeheven: natuurlijk heb ik zelf ook wel eens kritiek gehad op de uitvinder van de Nederlandse versie van het televisie-praatprogramma. Zijn onbegrijpelijke gekoketteer met ultrarechtse politieke tinnegieters – de eerste jaren van DWDD heeft hij het herhaaldelijk betreurd dat Geert Wilders weigerde bij hem aan te schuiven – en in die vijftien jaar dat DWDD bestaat zijn heus wel afleveringen aan te wijzen waarbij ook ik heb weggezapt.
Maar een jaar of vier geleden heeft Van Nieuwkerk al wèl afgerekend met een griezel als Thierry Baudet, toen die was aangeschoven om de oren gewassen te krijgen over zijn stelling dat wanneer vrouwen ‘nee’ zeggen ze ‘ja’ bedoelen en desnoods tot seks gedwongen moeten worden: Van Nieuwkerk bewees het Nederlandse volk daarmee een grote dienst, jammer dat het volk het niet in de gaten had.
Wat mij persoonlijk bijzonder hinderde waren de vele interviews met sportfiguren waarbij vaak de vraagstelling niet veel verder kwam dan ‘wat ging er door je heen’. Maar het schijnt dat veel kijkers juist dat weer interessant vonden.
DWDD is ook wel verweten dat een vaste kliek van gasten aan tafel zat; maar als je die vijftien jaar overziet en dan vooral naar de honderden figuren – ik schat rond de anderhalf duizend – die aan de tafel van DWDD aanschoven dan kun je dat moeilijk volhouden. Ze werden niet allemaal even deskundig ondervraagd, maar wat wil je ook. Dat sommige figuren respectievelijk onderwerpen zich als olijk gadget lieten gebruiken was juist datgene dat DWDD zo uniek maakte – ik noem Erben Wennemars (en Marc-Marie Huybrechts) respectievelijk de Elfstedentocht.
Van Nieuwkerk introduceerde onderwerpen waar men in Hilversum (en al helemaal bij de commerciëlen) met een wijde boog omheen gaat: het aan tafel slachten en toebereiden van eetbare dieren, (bijvoorbeeld het uitpersen van een eend) het componeren van opera’s van één minuut, het bespreken van boeken (Wat? Boeken? Kun je dat eten?) het interviewen van mensen die meer dan honderd jaar oud zijn, wetenschap met natuurkundige prof.Vincent Icke die ruimteschepen bleek te kunnen tekenen, slangen op tafel (met Freek Vonk) bijzondere kunstenaar die alvorens naar het Concertgebouw te vertrekken nog even een minuutje kwamen zingen of spelen in de Westergasfabriek, dichters, dokters en duikers, hele schoolklassen, symfonie-orkesten, de ijsmeesters uit Friesland, Gordon, Vlaamse en Nederlandse historici en beminnelijke maar vaak onstuitbare kletskousen – Bart van Loo en Herman Pley. En ik vergeet veel te veel. Kijk anders even naar het Wikipedia-lemma over DWDD.
DWDD was ook een buitengewoon Nederlands, zeg maar gerust Hollands (en wel heel vaak erg Amsterdams) programma, beter dan ooit Willem Duys (die wellicht wel voor inspiratie heeft gezorgd) met alle Nederlandse iconen, zoals Sonja Barend, Mies Bouwman, Neelie Kroes en Jan Terlouw (die met dat touwtje).
Onder de ongeveer zestig(!) tafelheren en -dames (en één tafelmens) waren er verscheidene die hun debuut in de media te danken hebben aan DWDD, zoals Özcan Akyol. Andere wáren al beroemd, maar zaten maar wat graag naast Matthijs, zoals uiteenlopende figuren als Theo Maassen (met een ‘onsterfelijke’ opmerking) en Maarten van Rossem.
Ook enkele popgroepen hebben hun vliegende start te danken aan hun treden als huisorkest van DWDD.
En dan is er indrukwekkende reeks programma’s en andere evenementen die bedacht werden door Matthijs van Nieuwkerk en zijn redactie (laten we die vooral niet vergeten te noemen) zoals het popup-museum, het kortstondig herleven van het VPRO-programma Hier is… Adriaan van Dis en DWDD University, met professor Eric Scherder, ook al iemand die zijn ‘roem’ te danken heeft aan DWDD.
Kortom: Matthijs van Nieuwkerk wás ook DWDD, het is dan ook logisch dat het programma, zijn naam en zijn formule, vanaf 27 maart nog uitsluitend te vinden is in het archief van de publieke omroep.
______