Eerst maar eens die minister. Een uniek figuur in de politiek: een lobbyist voor de boeren die minister van landbouw en veeteelt is. Het ministerie heet anders, maar dat was natuurlijk nodig om te omzeilen dat het is wat het is: Carola Schouten, ook nog eens iemand met een godsdienst, zit in het kabinet niet voor algemeen belang, maar voor het belang van de boeren.
En om het belang van de boeren te dienen zijn kennelijk alle middelen geoorloofd.
Een Kamerlid van D66, een van de vier coalitiepartijen, komt op het lumineuze idee dat in Nederland de stikstofuitstoot – echt uitstoot: uit de kont van koeien, kippen en varkens – gemakkelijk omlaag kan door de intensieve veehouderij te halveren.
Maar dan staat Carola met tranen in de ogen die arme boeren te bewenen die zo geweldig hun best doen en dat ook zo goed kunnen an altijd weer het haasje zijn.
De veehouderij is een wel erg veel grond gebruikende activiteit die goed is voor precies één procent van de Nederlandse economie, en die ene procent wordt ook nog grotendeels geëxporteerd. Met andere woorden: de voorgestelde maatregel om vele miljoenen dieren weg te doen is niet schadelijk voor de Nederlandse voedselvoorziening. De boeren kunnen dan een kwaliteitsslag maken door biologisch te gaan boeren: gezien het klimaat en de voorkeur van een groeiende groep consumenten is er goud te verdienen in land- en tuinbouw gericht op een vegetarische levenswijze.
Nu worden grote delen van het landbouwareaal nog gebruikt voor het telen van veevoer, ik noem gras, bieten en maïs. Beide zijn gewassen die vooral goed gedijen door het massaal geven van kunstmest, en die kunstmest is voor een belangrijk deel NPK, afkorting voor Nitrogenium, Fosfor en Kalium. Nitrogenium is beter bekend als stikstof, het element dat zorgt voor al dat mooie donkergroene blad van gras en maïs.
Deze week zag ik tweets van klimaatontkenners (‘het klimaat bestaat niet’) die zich afvroegen waar die klimaatgekkies nou ineens weer stikstof vandaan hadden gehaald, of CO2 overal de schuld van geven al niet erg genoeg was?
Maar dan hebben de klimaatontkenners die laatste zestig, zeventig, misschien wel tachtig jaar een beetje zitten te dutten want de zogenaamde NOx-discussie is al zo lang aan de gang. Zelfs de uitvinder van de kunstmest, Justus von Liebig waarschuwde in de negentiende eeuw al voor de schadelijke gevolgen die kunstmestgebruik kan hebben.
De atmosfeer van de aarde bestaat voor ongeveer 80 procent uit stikstof, 21 procent zuurstof, bijna 1 procent argon (een zogenaamd inert gas), een heel klein beetje CO2 en methaan en wat waterdamp. Al die gassen en dampen hebben een zekere invloed op de mate waarin de warmte van de zon wordt geabsorbeerd dan wel teruggekaatst, en allemaal doen die dampen en gassen dat in meer of mindere mate.
Stikstof kwam dezer dagen trouwens ook op een andere manier in het nieuws: ook de partydrug lachgas bestaat uit stikstof en zuurstof.
De stikstof in kunstmest wordt door een ingewikkeld chemisch procent gewoon onttrokken aan de atmosfeer. Daarbij worden enorme hoeveelheden aardgas verbrand.
Kunstmest wordt uitgestrooid op de akkers en gebruikt door de daar groeiende planten. Een belangrijk deel van de kunstmest komt door uitregenen en degelijke terecht in grond- en oppervlaktewater. Gebruik van veel kunstmest tast het bodemleven aan en daarmee ook de natuur als geheel.
Maïs en gras worden gegeten door vee. Veel stikstof komt zo uiteindelijk terecht in de mest. Doordat in Nederland veel meer vee wordt geteeld dan logisch zou zijn gezien het beschikbare landoppervlak, wordt er ook veel te veel mest geproduceerd. Geen nood: de boeren hebben inmiddels prachtige machines waarmee die volstrekt overbodige mest in de grond kan worden gespoten. Weg is weg. Uiteindelijk blijft er morsdode grond over die ook nog steenhard is gereden door steeds grotere en zwaarder wordende tractoren en andere landbouwmachines.
Misschien hebben jullie het nog niet opgemerkt, maar het verdwijnen van veel insecten en vogels en andere nuttige dieren houdt voor een deel verband met die overmaat aan stikstof in de grond (en voor een ander deel aan het gebruik van zeer gemene onkruidbestrijders zoals Roundup).
Duidelijk zichtbaar is de verspreiding van stikstof aan de verbraming en vergrassing van vrijwel alle bossen en heidevelden.
En nu ik toch aan het zeiken ben: het voorstel van D66 wordt niet ingegeven door zorgen over het milieu, want de woningbouw die gepleegd zou moeten worden op de vrijkomende landbouwgrond, die gaat ook flink stikstof uitstoten.
Niettemin: een goed plan.
Maar het zal er niet van komen: het CDA, weet je wel. En die andere boerenlobby, de GristenUnie.
Wat is dat toch, die relatie van Jezus met de Hollandse boer?
________