Er zijn van die dingen die niemand mij vertelt, maar die ik wel zou willen weten.
Neem dat containerschip. Ik begrijp dat het schip dat 270 containers verloor waarvan de inhoud gedeeltelijk maar op toch al verwoestende wijze op de Nederlandse Waddeneilanden is terechtgekomen, maar liefst 19000 containers kon vervoeren. Het was uiteraard afkomstig uit Zuid-Oost-Azië waar nijvere kindervingertjes al die Ikeameubels, plastic schoenen en platte tv-schermen in elkaar hebben gezet. Ik weet niet of jullie zo’n container wel eens van dichtbij hebt gezien, behalve als ze passeerden op een trein, of op een vrachtwagen op de snelweg? Hier in de buurt komt iemand wonen die kennelijk zijn spullen overzee naar Nederland heeft laten transporteren, en één zo’n container staat nu in zijn tuin. Hij beslaat er ruim de helft van.
Nu de vragen. Wat kost het produceren van een container? Wat kost het bouwen van het containerschip? Wat kost het varen met zo’n ding – een mooie cent, neem ik aan, want het vaart van Hongkong via de Chinese Zee, de Straat van Malakka, de Indische Oceaan, de Perzische Golf, de Rode Zee, het Suezkanaal (daar wordt tol betaald) de hele Middellandse Zee, de Atlantische Oceaan, de Golf van Biskaje, het Engels Kanaal, de Noordzee, het Kattegat, een deel van Oostzee en dan nog een stuk de rivier de Elbe naar Hamburg, een afstand van precies 20604 kilometer. Wat kost dat? (Ik kan wel iets vinden op internet. Het schip is 54 dagen onderweg en als het op diesel vaart gebruikt het voor ongeveer 100.000 euro aan brandstof. Per etmaal, wel te verstaan. We hebben het dan over een kostenpost aan de pomp van ruim 5 miljoen euro voor de hele trip, enkele reis. Nog geen 200 euro per container. Koopje.)
Maar dat is lang niet alles. Er is een bemanning aan boord (ik neem aan ook goedkope kleine Aziatische kinderen). Wat kost dat? Wat kost het laden en lossen van het schip? Op welke windkracht is de zekering van de lading berekend? Wie controleert dat? Hoeveel verzekeringspremie wordt betaald voor deze massale overtocht? Is daar ook vergoeding in begrepen van eventuele, vermoedelijk ook onherstelbare schade aan derden zoals uitgestrekte unieke natuurgebieden?
Dat je polyurethaanschuim, ‘in het wild’ een rampzalig verwoestend materiaal voor natuur en milieu, gebruikt als verpakkingsmateriaal is wellicht begrijpelijk, hoewel iedereen ziet dat er vaak overdreven veel in een verpakking van bijvoorbeeld een wasmachine of een tv-toestel zit.
Maar dat je tonnen van dat materiaal min of meer op een in de openlucht op een schip laadt (gezien het feit dat de stalen containers zo slap zijn dat ze zelfs bij de val van het schip in het water open kunnen breken) in het water terecht kunnen komen tijdens zware winterstormen – en dat er tientallen van dat soort schepen onderweg zijn en hetzelfde kan overkomen – wordt daar dan niet erg lichtzinnig mee omgesprongen?
En dan heb ik het nog niet over de andere giftige stoffen die vrij kunnen komen uit diezelfde tv-toestellen, telefoons en andere elektronische apparatuur als ze in het zeewater terecht komen en vooral op de zeebodem of de stranden zullen liggen?
De kosten van het transport alleen al vormen dus een behoorlijk deel van de waarde van de vracht op een containerschip.
Wat ik ook helemaal niet begrijp is dit: ik zie bij een webshop een 32 inch tv van Philips voor nog geen 200 euro. Ik meen te weten dat de inkoopprijs van zo’n artikel verdubbeld of verviervoudigd wordt voor het bij de consument is. Dat toestel wordt dus door die fameuze kindervingertjes in Azië in elkaar gezet voor tussen de vijftig en honderd euro, let wel, dat zijn de productiekosten, ik neem aan dat zo’n werknemertje er een halve euro per stuk aan verdient. (Als je er per dag tien in elkaar zet kun je toch mooi een kartonnen bekertje noedelsoep kopen, toch?)
Als we daar nou eens naar gingen kijken voor we de multinationale industrieën nog meer in de watten gaan leggen, als we ze, als het ware, zouden aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Niet alleen voor de mensen in de landen waar ze hun producten op een slordige manier langs slepen. Maar ook op hun verantwoordelijkheid voor het milieu waarvoor iedereen behalve zij (en het hele rechtse zootje met hun vreugdevuren op het strand) bereid is offers te brengen. Het milieu waar ze zich geen, ook maar geen enkele bal van aantrekken.
Die denken: o ja, jongens, gaat de aarde naar de kloten? Hoe lang duurt dat nog? Vijftig, honderd jaar? Prima toch, in die tijd kan ik baden in weelde.
En daar is het in de grotemensenwereld om begonnen.
Toch?
_________