Het ziet eruit als een mooi initiatief: de macht van het massamedium televisie gebruiken om mensen te helpen. En in dit geval zelfs om mensen te helpen genezen van een dodelijke aandoening. Ik heb het over het programma Je geld of mijn leven, waarin een poging wordt gedaan voor een vooraf geselecteerd groepje mensen die lijden aan een vermoedelijk binnen afzienbare tijd fatale ziekte geld in te zamelen (‘crowdfunding’) om een behandeling te ondergaan die hun leven moet redden of minstens verlengen, maar die duur is en niet vergoed wordt..
In De Wereld Draait Door werden de eerste ‘gelukkigen’ woensdagavond voorgesteld, vier mensen met totaal onvergelijkbare aandoeningen en ook onvergelijkbare kans op genezing en/of meer resterende tijd van leven. Alle vier hadden ze een compleet plan klaar: hoe de genezing zou worden aangepakt en wat dat ging kosten.
Dat laatste was uiteraard de aanleiding tot het programma: het ging stuk voor stuk over uitzonderlijk kostbare behandeling, van 90 duizend tot meer dan 200 duizend euro. En bij alle vier gold: dat betaalt de zorgverzekeraar niet en bij alle vier kwam daar nog bij dat genezing allesbehalve gegarandeerd was. Maar we mogen aannemen dat het programma was voorbereid met onbetwistbare deskundigen op elk van de betrokken gebieden – dwarslaesie, baarmoederhalskanker, een onlangs opgedoken virusziekte bij kinderen die polio-achtige gevolgen heeft; en een zeldzame vorm van MS.
De zorgverzekering wil niet betalen omdat de voorhanden mogelijke behandelingen niet of nog niet zijn erkend als therapeutisch effectief en ook wel omdat behandeling in Nederland (nog) niet mogelijk is en dus in een duur ver buitenland gedaan moeten worden.
Die laatste discussie wil ik hier even uit de weg gaan, ik wil het hebben over zin en onzin (en niet te vergeten ethische aanvaardbaarheid) van een dergelijk programma. Ik denk daarbij aan de beroemde nierenshow van Patrick Lodiers, maar die liep zoals bekend anders af.
Welbeschouwd is Je geld of mijn leven een loterij, waarbij de winnaars vooraf zorgvuldig worden geselecteerd en daarna de loten moeten worden verkocht om de prijs bij elkaar te krijgen, met als lokaas dat jongetje van 6 jaar dat zo zielig is of dat jonge meisje, zo knap en nog vol plannen. De wrange willekeur van het leven die de tv-kijkers ertoe zal moeten bewegen de portemonnee te trekken.
Een van de vier deelnemers van woensdag had al snel het geld bij elkaar, de andere drie bleven tot donderdagmiddag steken rond de helft of iets meer van het gevraagde bedrag, maar zelfs als voor alle vier de patiënten van de ‘kick off’ het gewenste bedrag bijeen geharkt wordt, blijft er dan voor de volgende afleveringen (waarvan volgens mij in principe een oneindig aantal vervaardigd kan worden) nog wel voldoende goedgeefsheid over?
En dan? Stel inderdaad dat de vier uitverkorenen voldoende geld krijgen om hun behandeling te bekostigen, dan is nog niets gezegd over de kans van slagen. Het is immers bekend dat zelfs door ervaring effectief gebleken behandelingen lang niet bij iedereen even goed aanslaan. Mogen die mensen dan nog eens terugkomen? Of zegt de EO: ja jammer, je hebt de kans gehad, meer kunnen we niet voor je doen?
En de mensen uit de volgende afleveringen, die moeten meemaken dat de goedgeefsheid van de Nederlanders toch zekere grenzen kent, is daar al adequate nazorg voor geregeld?
Om nog te zwijgen van andere aspecten. Bijvoorbeeld: zouden de zorgverzekeraars niet in de verleiding kunnen komen om nog meer aandoeningen bij de EO in de aanbieding te doen? Zouden mensen, ondanks uitputtende screening, niet terecht kunnen komen bij charlatans, tovenaars en kwakzalvers? Een van de vier mensen van gisteren wilde een stamcelbehandeling. Met dat type behandeling zijn in het recente verleden toch, laten we zeggen, wisselende resultaten behaald? Daar zijn, met andere woorden, toch grote twijfels aan? Zeker als het in Turkije en omstreken uitgevoerd moet worden? Of bij peperdure wonderdokters in de Verenigde Staten?
Presentator Bert van Leeuwen, die we tot nu toe vooral kenden van Het Familiediner, waagt zich hier op nog veel gladder ijs met een grote kans op een geweldige zeperd, met aan groot aantal terminaal zieke patiënten als gruwelijk slachtoffer van een omroep die zich, ik zou bijna zeggen: coûte que coûte namens Jezus als intermenselijk wil profileren.
__________