Zag ik Open het Dorp live op televisie? Welnee, nou ja, een paar stukjes.
Mijn ouders hadden eind november 1962 geen tv-toestel, zoals volgens mij de meeste Nederlanders geen toestel hadden: het aantal apparaten was eind van dat jaar 1.2 miljoen, en die bevoorrechte Nederlanders keken verrukt naar de wazige zwart/wit-beelden die maar liefst dertig uur per week vanaf half acht ’s avonds werden uitgezonden, op Nederland 1, toen nog gewoon de NTS – in het Oosten en Zuiden van het land konden ook Duitse en Belgische zenders worden ontvangen.
Mies Bouwman was nauwelijks bekend in Nederland, ze had daar zelf ook weinig moeite voor gedaan sinds haar eerste optreden in proefopnamen – naast een rotan plantenstandaard – ergens in de jaren vijftig.
Maar toen moest er een speciaal dorp gebouwd worden, in de buurt van Wageningen, voor gehandicapte mensen en daarvoor werd de geldophaal-tv in het leven geroepen. De formule was eenvoudig. Vooraf werd via pers en radio flink propaganda gemaakt en de gehele bevolking werd ingeschakeld, er kwam iets met luciferdoosjes die je bij de kruidenier moest inleveren aan te pas.
En het stralende middelpunt van het 23 uur durende programma was Mies Bouwman, een hele eenvoudige, ietwat argeloze – maar dat was schijn – Hollandse huisvrouw die een lange stroom aan goede gevers ontving, waarbij zelfs het absolute reclameverbod onder de voet werd gelopen want veel Hollandse ondernemers waren wel goed maar niet gek, ze gaven gul, maar daar moest wat tegenover staan: reclame dus.
Mies Bouwman streek ook die plooi als vanzelfsprekend glad, was net zo blij met een kwartje van een kind als met duizend gulden van een grote ondernemer, en bedankte aan het eind van de marathon-uitzending de ‘lieve, lieve mensen en winkeliers van Nederland’ en had toen nog een klein primeurtje want voor het eerst werd een echt traantje weggepinkt en ook emotie-tv was begonnen.
En ik had nachtdienst op de krant. Daar was uiteraard geen tv-toestel voorhanden, we luisterden er tijdens het werk naar via de Radiodistributie (zoek even zelf op) maar begrepen wel dat hier iets bijzonders gebeurde en dus werd ondergetekende na middernacht meegestuurd met de witte Volkswagen Kever van een collega om in Arnhem en Nijmegen te gaan kijken of er ook iemand naar het programma keek.
Dat bleek niet tegen te vallen, we vonden althans tussen half een en vier uur nog zeker vier of vijf huiskamers waar het licht nog aan was, alsmede de blauw flakkerende tv, en waar wij dus aanbelden, voor misschien ook wel onze eerste straatinterviews, zij het dan dat ze zich binnenshuis afspeelden.
En we keken met zijn tweeën bij die mensen bewonderend mee naar de vrolijken chaos van Mies’ uitzending, we konden ons er nauwelijks van losrukken.
De mensen vonden het prachtig en de presentatrice was vanaf die nacht de koningin van de Nederlandse televisie.
Die daarna ook snel moest meemaken dat de roem van de televisie een krappe uiterste houdbaarheidsdatum heeft, want ruim een jaar later kreeg zij al de eerste menselijke uitwerpselen door de brievenbus, wegens haar deelname aan het programma Zo is het toevallig ook nog eens keer – als je daar nu nog een paar afleveringen van terugkijkt zou je denken dat je naar een kinderprogramma kijkt.
Maar toen was het godslastering en demonisering, zoals wij later leerden hoe je dat moest noemen. Intussen zijn we beschaafder geworden en bestaan de uitwerpselen meestal uit geurige reacties op Facebook en Twitter.
En daarna werd Mies Bouwman geheel terecht alsnog wereldberoemd en onaantastbaar in Nederland en absoluut zonder de kapsones die de rest van de wereld van de media’s gingen beheersen, en bleef dat ook tot gistermiddag half twee, toen zij in haar woonplaats Elst in de provincie Utrecht overleed. Ze was op 31 december jongstleden 88 jaar geworden.
________