Als je soms denkt dat het iets heel unieks is, dat Catalonië onafhankelijk wil worden moet je voor de grap eens het lemma ‘Separatisme’ van Wikipedia opslaan. Ik vat hier even samen wat daar staat, en voor de overzichtelijkheid beperk ik me even tot wat we in de wandeling ‘de westerse wereld’ plegen te noemen. Het gaat deels om geslaagde en/of gewenste afscheidingen.
België: Vlaanderen en Wallonië
Denemarken: Groenland en de Faroer
Frankrijk: Baskenland, Bretagne,, de Elzas, Frans-Catalonië, Corsica, Occitanië, Normandië, Savoye, Martinique en Corsica
Georgië: Abchazië, Adzjarië en Zuid-Ossetië
Italië: Padania, Veneto, Sardinië, Sicilië, Zuid-Tirol en iets dat Filettino heet. (Het is een gemeente in Lazio met 550 inwoners, die zich in 2011 onafhankelijk verklaarde.)
Oekraïne: Oblast Donetsk en Oblast Loehansk
Nederland: Friesland, Limburg en Noord-Brabant
Rusland: Dagestan, Ingoesjetië, Itskerië, Tatarije en Tsjetsjenië. (Dit ligt veel ingewikkelder.)
Spanje: Catalonië, Galicië en Baskenland
Verenigd Koninkrijk: Schotland, Wales, Cornwall, Man, Wales, Turks en Caicos, Montserrat, Nevis en Noord-Ierland
Verenigde Staten: Alaska en Californië, Texas, Vermont en Hawaii.
Merk op dat dit een ratjetoe is: veel van het genoemde kun je nauwelijks serieus noemen.
Niettemin, ook in min of meer recente tijden zijn afscheidingen met succes geregeld:
Joegoslavië: Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Macedonië, Montenegro, Servië, Slovenië en Kosovo
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland (met Luxemburg) en België
Slowakije van Tsjecho-Slowakije
Servië en Montenegro: Montenegro
(NB: rare kleurtjes en onderstrepingen komen mee over van de Wikipediapagina, waarvoor hartelijk dank. Ik krijg het er niet meer uit, dus laat ik het maar zo.)
Waarom willen staten eigenlijk doorgaans niks weten van landgenoten die voor zichzelf willen beginnen? Van het Verenigd Koninkrijk kun je het je levendig voorstellen: uit het lijstje blijkt dat er van het eilandenrijk alleen Engeland zou overblijven.
Waarom zijn afscheidingen een probleem? Ten eerste: voor een regering is baas zijn over een groot land mooier dan over een klein land. Ten tweede: het verlies van strategische landsdelen is moeilijk, de defensie van het land zou de mist in kunnen gaan. Ten derde: ongetwijfeld de belangrijkste beweegreden is van economische aard. Niet voor niets zijn de belangrijkste Europese afscheidingsbewegingen die van landsdelen die een buitenproportionele bijdrage leveren aan het bruto nationaal product van het ‘moederland’: Ik noem maar even Beieren, Noord-Italië, Catalonië en Baskenland. De laatste twee zijn ook gecompliceerd doordat ze beide voor een deel in Frankrijk overlappen.
In het afgelopen weekeinde hebben we weer eens staaltje gezien van het ware gezicht dat een land toont als het te maken krijgt met een serieuze afscheidingsbeweging.
Zoals het lijstje toont heeft Italië ook wel een paar afscheiders, maar het land gaat er totaal anders mee om dan de regering in Madrid. De aanhangers van Padania zwaaien met hun groene vlaggen, komen af en toe bij elkaar in de beoogde hoofdstad Venetië, eten daar eens lekker, maken er een leuk dagje van en gaan weer naar huis. Hun politici roepen van alles maar gaan gretig in op voorstellen om plaats te nemen in de regering van het verfoeide Rome.
Niet zo in Spanje. Terwijl ze in Italië al sinds de Tweede Wereldoorlog een soort democratie hebben, is dat in Spanje sinds 1978 pas het geval. In dat land is ook nog een (kleine) franquistische beweging actief, die voorstander is van een soort katholieke theocratische en autoritaire staat.
Tijdens de Spaanse Burgeroorlog in de jaren dertig, die uitliep op het autocratische bewind van Francisco Franco, waren de Catalanen en met name de stad Barcelona grotendeels verklaarde tegenstanders van Franco, uiteindelijk verloren ze de oorlog mede door onderlinge verschillen tussen diverse socialistische en anarchistische groeperingen die Franco bestreden. Lees Homage to Catalonia van George Orwell er maar op na.
In het afgelopen weekeinde werd duidelijk dat de geest van het franquisme in Spanje bepaald niet dood is.
Als dat maar goed gaat.
_________