SanteLOGie

Achter mijn rug breken ze alles af, ook de journalistiek (3)

‘Menselijk nieuws’ is uiteraard aan de orde van de dag: natuurlijk zijn veel mensen geïnteresseerd in verkeersongevallen, akelige ziektes, vooral wanneer er kinderen bij betrokken zijn (identificatie, het kan jou ook overkomen), in andere vooral stomme ongelukken (leedvermaak). Van Han Lammers is de uitspraak: Nieuws is nieuws, als je er de kop ‘dat komt ervan’ boven kunt zetten.

Nieuws heeft nog een ander aspect: nieuws is pas nieuws als het gepubliceerd wordt of is aan een min of meer breed publiek. Nog altijd geldt: als er geen journalist bij is, is er geen nieuws. Een bekend voorbeeld zijn oorlogen in afgelegen streken – zolang daar geen oorlogscorrespondent in de buurt is hoor je er niks over. Soms wordt dan ‘uitgeweken’ naar lokale verslaggevers, vaak geen beroepsjournalisten, of mensen die gelieerd zijn aan een van de strijdende partijen, en dan ontstaat de kwestie van de betrouwbaarheid van de berichtgeving. Niet voor niets is het gezegde ‘de waarheid is het eerste slachtoffer van een oorlog’.

Onlangs wijdde de Volkskrant een commentaar aan nog een ander aspect van dit onderwerp.

‘Een aanslag in Parijs is opening krant, een even grote aanslag in Beiroet een berichtje op pagina 9. De oorlog van 1998 tot 2003 in Congo (5,4 miljoen doden) kreeg minder zendtijd dan die in Kosovo in 1999 (10 duizend doden).
En jawel, daarvoor zijn heus goede journalistieke en praktische redenen te bedenken. Nieuws is geen wiskunde. Nieuws is geen liefdadigheid. Nieuws is geen rechtvaardige verdeling van bloed, zweet en tranen. Nieuws is nieuws omdat het, nou ja, nieuws is.

Maar misschien is er nog een verklaring: kuddegedrag. Conformistisch als wij als journalisten zijn, rennen we blind achter elkaar aan. Geen groter vijand van de pluriformiteit van de pers dan de pers zelf.’
Zelf ben ik geen haar beter, vervolgt de commentaarschrijver. ‘Zondagavond tikte ik, als dienstdoend redacteur, braaf 550 woorden kopij over Harvey en nul over de anonieme, Zuid-Aziatische moesson. Voor wat betreft de Bataclan kan ik de westerse bias naar eer en geweten verdedigen. Maar op de vraag waarom een verdronken peuter in Mumbai minder nieuwswaardig is dan een lotgenootje in Houston, sta ik met de mond vol tanden.
Zelfs tot welke conclusie dit allemaal leidt, weet ik niet. Misschien: voortaan wat eigenwijzer zijn.’

Dat laatste vind ik tamelijk zwak. Nieuws bestaat uit geverifieerde feiten die van belang zijn voor de lezers van de krant (en uiteraard elk ander nieuwsmedium) en die nog niet eerder zijn gepubliceerd. Dat is een duidelijke omschrijving waarmee een geroutineerde journalist goed uit de voeten kan of moet kunnen.

Wordt vervolgd

__________

hhBest

Boek & Film 

Achter mijn rug breken ze alles af, ook de journalistiek (2)

Mijn eerste hoofdredacteur, Louis Frequin, (ik sla de eerste drie maanden met Jan Onstenk even over) van De Gelderlander werd niet moe zijn journalisten dagelijks voor te houden wat de kurk was waarop de krant, De Gelderlander, dreef: de lezerskring van deze regionale krant, die abonnees had in een groot deel van Gelderland, een klein stukje van Noord-Brabant en een dito van Limburg. In de woorden van Frequin: wij doen het voor Tante Truus in Ziewent.

De mensen in die ‘verspreidingsgebied’ hadden een belangrijke reden om abonnee te worden en dat was dat de krant het nieuws bracht uit hun eigen regio, het nieuws van hun straathoek of zelfs hun eigen stoep. De krant had daarvoor de regio zelfs verdeeld: in acht regio’s verschenen de regiopagina’s naast het ‘algemene nieuws’.

De redactie van die krant kon je langs scherpe lijnen verdelen in twee groepen: de journalisten die met hart en ziel verknocht waren aan hun regio en zich de benen uit het lijf liepen om hun pagina’s zinnig te vullen en geregeld ook met hun nieuws op de voorpagina te verschijnen. En de journalisten (binnenland, buitenland, economie, kunst en sport) die de regio als een noodzakelijk kwaad beschouwden en droomden van reizen naar Amerika en Rusland en hun best deden om dat rare regionieuws van de voorpagina te houden.

Later, bij het Limburgs Dagblad was die verdeling er nauwelijks meer. De regio was de doelgroep, en daarmee basta, hoewel het nog lang duurde voor de voorpagina werd ingeruimd voor het belangrijkste regionale nieuws.

Maar daar maakte ik kennis met een merkwaardig en voor mij tamelijk nieuw verschijnsel: weliswaar was de regio in principe de provincie Limburg met het accent op Zuid-Limburg en het aangrenzende Duitsland en België – als zich in Kamsjatka of Chili of Zuid-Afrika een mijnramp voltrok, dan was dat voor het LD al heel gauw voorpaginanieuws. Een verticaal gevormde doelgroep, zou je kunnen zeggen: een overgroot deel van de abonnees van het LD had enig verband met de kolenmijnindustrie, en ook toen de mijnen gesloten waren, met de nasleep ervan, die tot op de dag van vandaag nog loopt. Pas als de laatste koempel het licht uit heeft gedaan, zal het ophouden.

Ondertussen bleek dat de doelgroep toch nog andere interesses had en zo ontstond ook bij de regionale krant de redacteur gezondheid, de redacteur onderwijs en de redacteur (in het begin vooral de eerste redactrice op de redactie) mode, huishouden – lifestyle dus, in goed Nederlands.

Maar er zijn natuurlijk veel meer deeldoelgroepen – zo ongeveer iedereen is zijn eigen doelgroep. De een wil alleen maar nieuws horen over zijn eigen voetbalclub, zijn eigen godsdienst, zijn eigen politieke richting, het koningshuis, zijn eigen hobby.

Wordt vervolgd

__________

hhBest 

Boek & Film 

En weer worden we belazerd

Door Peter Stiekema

En ja hoor, weer worden we belazerd door politiek Den Haag. Uit uitgelekte stukken is gebleken dat zowel het huidige demissionaire kabinet van VVD en PvdA als de samenzwerende partijen die een nieuwe coalitie uit de zware zeeklei proberen te trekken het eens zijn over een verhoging van de zorgpremie met minstens 6 euro per maand en een stijging van het eigen risico tot zeker 400 euro per jaar. En dat terwijl oud kamerlid en VVD-prominent Robin Linschoten onlangs voor de rechter verklaarde zelfs zijn (verplichte) ziektekostenpremie niet meer te kunnen betalen. Hij stond onlangs terecht voor het oplichten van de fiscus voor minimaal een ton. Klein, maar niet onbelangrijk detail: Linschoten was een dikke twintig jaar geleden staatssecretaris van Financiën. Hij heeft er wel een ontzettend potje van gemaakt. 

De usual suspects in Den Haag zijn in rep en roer. Een beetje vreemd eigenlijk dat zelfs de PvdA van zich laat horen. Kamerlid Nijboer zegt dat het eigen risico volgend jaar niet omhoog mag. Die reactie is des te merkwaardiger omdat de uitgelekte stukken voor Prinsjesdag zijn opgesteld door VVD en, jawel, de PvdA, overigens met medeweten van de nog steeds formerende partijen CDA, CU, D66 en de VVD zelf. De vier partijen hadden een stokje kunnen steken voor het oplopen van de zorgkosten voor de aankomende jaren, maar inmiddels is uitgelekt dat zij dat niet van plan zijn. Voor CDA en CU is dat des te pijnlijk. Zij hadden in hun verkiezingsprogramma’s staan dat zij het eigen risico met minstens 100 euro wilden verlagen. Maar verkiezingsprogramma's kunnen de dag na de verkiezingen al met het oud papier mee, zo is al vaak gebleken. D66 was voor afschaffing, maar dan zouden de belastingen extra om hoog moeten. Lood om oud ijzer derhalve. 

Gek eigenlijk, nu Prinsjesdag in zicht komt hoor je niemand meer over de miljardenmeevallers, waar dit kabinet zich al maanden mee op de borst slaat. Die miljarden lijken als sneeuw voor de zon verdwenen. Uitgegeven aan zinloze militaire missies, foute aanbestedingen, politieke blunders en ga zo maar door. De onderwijzers gaan 5 oktober al staken. Zij kunnen een substantiële inkomensverhoging wel vergeten. Dat geldt ook voor een groot deel van de rest van werkend Nederland. Na de ziektekosten stijgen ook de gemeentelijke belastingen, de kosten voor de waterschappen, de kosten voor het ophalen van huisvuil, de woonlasten, de energierekening. De loonstijging blijft daar over het algemeen ver bij achter.

Vuilnismaaaan kunnen die rotte appelen van CDA, CU, VVD, D66 en PvdA ook nog meeeee?

Achter mijn rug breken ze alles af, ook de journalistiek (1)

Dat heb ik al zo vaak meegemaakt, dat ik begin te denken dat het een soort natuurwet is die iedereen min of meer sterk te pakken neemt.

Die natuurwet laat alles dat ik achter de rug heb in puin vallen, doodgaan, in het niet verdwijnen.

Met het gezin waarin ik geboren werd heeft het nogal wat voeten in de aarde gehad, maar sinds 18 november 2015 bestaat het niet meer – gelukkig heb ik de foto’s nog.

Ook de woning waarin alles zich afspeelde is al jaren weg, net als mijn lagere school, de middelbare school en de kazerne waarin ik me op 3 december 1957 meldde ‘voor eerste oefening’. Ik heb bij drie kranten gewerkt met in totaal vijf of zes hoofdgebouwen, je begrijpt het al, alle zes zijn ze inmiddels van de aardbodem verdwenen. Vermoedelijk uit overwegingen van medeleven met al dit leed hebben ze met het laatste gebouw, dat van het Limburgs Dagblad, gewacht tot begin dit jaar.

De Gelderlander bestaat nog, heb ik begrepen, maar het Limburgs Dagblad mag geen naam meer hebben, ik heb er al eerder over geschreven, eind volgende maand verdwijnt de naam naar het milieupark van de geschiedenis, wachten tot de krant volgend jaar honderd jaar bestaat kon echt niet meer.

En onlangs werd er opeens geknaagd aan de grondbeginselen van de journalistiek, die ik al 58 jaar lang vanzelfsprekend vind en al die tijd mij gediend hebben als zuurstof – de eerste jaren vermengd met een dichte mist van sigarettenrook, maar het zal jullie na het bovenstaande niet verwonderen dat ook al die rokers op die redactie inmiddels de pijp, uiteraard zorgvuldig leeggerookt, aan Maarten hebben gegeven.

Journalistiek is ogenschijnlijk een gemakkelijk vak, mede omdat de theorie, desnoods achter enkele glazen bier in een café, in anderhalf uur geleerd kan worden.

Daarna was de toepassing van de beginselen een kwestie van vallen en opstaan, waarbij ook een hoop routine kwam kijken.

De journalist, dacht ik al die tijd, moest bij het toepassen van de beginselen één belangrijk punt scherp in het oog houden, zoals een moderne tank zijn kanonsloop exact op zijn doel gericht houdt, wat voor capriolen de tank zelf ook maakt. Dat punt was, het woord zegt het eigenlijk al, de doelgroep.

Wordt vervolgd

__________

hhBest’

Boek & Film