‘Menselijk nieuws’ is uiteraard aan de orde van de dag: natuurlijk zijn veel mensen geïnteresseerd in verkeersongevallen, akelige ziektes, vooral wanneer er kinderen bij betrokken zijn (identificatie, het kan jou ook overkomen), in andere vooral stomme ongelukken (leedvermaak). Van Han Lammers is de uitspraak: Nieuws is nieuws, als je er de kop ‘dat komt ervan’ boven kunt zetten.
Nieuws heeft nog een ander aspect: nieuws is pas nieuws als het gepubliceerd wordt of is aan een min of meer breed publiek. Nog altijd geldt: als er geen journalist bij is, is er geen nieuws. Een bekend voorbeeld zijn oorlogen in afgelegen streken – zolang daar geen oorlogscorrespondent in de buurt is hoor je er niks over. Soms wordt dan ‘uitgeweken’ naar lokale verslaggevers, vaak geen beroepsjournalisten, of mensen die gelieerd zijn aan een van de strijdende partijen, en dan ontstaat de kwestie van de betrouwbaarheid van de berichtgeving. Niet voor niets is het gezegde ‘de waarheid is het eerste slachtoffer van een oorlog’.
Onlangs wijdde de Volkskrant een commentaar aan nog een ander aspect van dit onderwerp.
‘Een aanslag in Parijs is opening krant, een even grote aanslag in Beiroet een berichtje op pagina 9. De oorlog van 1998 tot 2003 in Congo (5,4 miljoen doden) kreeg minder zendtijd dan die in Kosovo in 1999 (10 duizend doden).
En jawel, daarvoor zijn heus goede journalistieke en praktische redenen te bedenken. Nieuws is geen wiskunde. Nieuws is geen liefdadigheid. Nieuws is geen rechtvaardige verdeling van bloed, zweet en tranen. Nieuws is nieuws omdat het, nou ja, nieuws is.
Maar misschien is er nog een verklaring: kuddegedrag. Conformistisch als wij als journalisten zijn, rennen we blind achter elkaar aan. Geen groter vijand van de pluriformiteit van de pers dan de pers zelf.’
Zelf ben ik geen haar beter, vervolgt de commentaarschrijver. ‘Zondagavond tikte ik, als dienstdoend redacteur, braaf 550 woorden kopij over Harvey en nul over de anonieme, Zuid-Aziatische moesson. Voor wat betreft de Bataclan kan ik de westerse bias naar eer en geweten verdedigen. Maar op de vraag waarom een verdronken peuter in Mumbai minder nieuwswaardig is dan een lotgenootje in Houston, sta ik met de mond vol tanden.
Zelfs tot welke conclusie dit allemaal leidt, weet ik niet. Misschien: voortaan wat eigenwijzer zijn.’
Dat laatste vind ik tamelijk zwak. Nieuws bestaat uit geverifieerde feiten die van belang zijn voor de lezers van de krant (en uiteraard elk ander nieuwsmedium) en die nog niet eerder zijn gepubliceerd. Dat is een duidelijke omschrijving waarmee een geroutineerde journalist goed uit de voeten kan of moet kunnen.
Wordt vervolgd
__________