SanteLOGie

'Henk Krol is een drol'

Door Peter Stiekema

De ouderenpartij 50plus kan maar wat trots zijn op lijsttrekker en huidig fractievoorzitter Henk Krol. Zo'n onkreukbaar rechtschapen personage zie je vrijwel nooit in de politiek. Nou ja, hij ziet nog wel eens iets over het hoofd. Maar vergissen is menselijk, toch? Errare humanum est, heet dat in goed Latijn. Natuurlijk vergeet je, als je een  bedrijf hebt, pensioenpremies te betalen voor het personeel, maar dat was geloof ik, vooral de schuld van een secretaresse. Onhandig mens. En er was ook iets met subsidies voor de Gay Krant, die niet helemaal op de plek kwamen waar ze voor waren bedoeld.

En dan had je nog een leaseauto en een boete van de Belastingdienst, maar daar zaniken we niet over. Wat zegt u, een opgeleukt cv? Ach, dat doet toch iedereen. Hij mag dan amper op het gymnasium gezeten hebben maar een paar Latijnse spreuken zijn hem zeker niet onbekend. 'Pecunia non olet' bij voorbeeld. Of  'declarare humanum est’. Nog zo'n fijne: 'Declarandi te salutant'.  Ik heb dan weliswaar geen Latijn gehad op de hbs, maar (pseudo) Latijnse spreuken? Ik verzin ze waar u bijstaat.

Inmiddels moet Henk Krol toch wel een van de roestige spijkers aan Jan Nagels doodskist zijn. Jan Nagel, door vele partijpolitieke wateren gewassen, is de grote man op de achtergrond bij de ouderenpartij van Krol. Want die beschouwt dat partijtje zo'n beetje als zijn persoonlijk eigendom. Maar wat moet je met een lijsttrekker die beloofd dat de AOW-leeftijd weer teruggaat naar 65 jaar. Hij zou er zelfs een breekpunt van maken. Kost wel een miljardje of twaalf, maar dat lossen we wel op. Dat betalen die oudjes gewoon terug van hun veel lagere bevroren AOW. Een smakelijke bolknak uit eigen doos. Maar daar lullen we niet over. Jan Nagel moest deze week nog alle zeilen bijzetten om de gemoederen te bedaren en Henk was even onzichtbaar. Dat doet ie wel vaker, als het moeilijk wordt, of weer eens iets vergeten is.

In de vroege jaren zeventig, toen ik als beginnend journalist op de redactie van de dagbladen van Brabant Pers zat, werd ik al voor hem gewaarschuwd. Krol werkte daar namelijk ook, hoewel 'werken' in dit verband wellicht een te actief werkwoord is. Als we 's nachts na gedane arbeid gingen stappen in een kroeg te Best, die op de een of andere manier 'De erme mensen' werd genoemd. waarschuwden mijn collega's: 'Leen nooit een tientje aan hem uit, want je krijgt het nooit meer terug'. Niet veel later zat Krol bij de TROS-radio. Hij werkte voor een rubriek over menselijke mogelijkheden en onmogelijkheden, een soort 'Heel de Mens' maar dan op de radio. Presentatrice was Dorith Witte. Mijn toenmalige schoonouders waren voor een gesprek over hun gehandicapte dochter uitgenodigd en de Tros zou via Krol de reiskosten voldoen. Het geld is nooit overgemaakt, ondanks diverse telefoontjes naar en met programmamaker Krol. Mijn keurig nette schoonvader, inmiddels al lang overleden, wist het toen al: 'Henk Krol is een drol', zo verzuchtte hij na de zoveelste mislukte poging de onkosten vergoed te krijgen. 

De laatste spreker van het Friulaans

Pier Paolo Pasolini – ik wed dat er maar weinigen onder jullie zijn wie die naam iets zegt. En als hij wel bekend klinkt, dan toch als de regisseur van films als Canterbury Tales, Porcile, Il Decameron, Salò o le 120 giorni di Sodom, Accattone.

Boeken als Una vita violenta en Ragazzi di vita – nooit van gehoord. Olio? Welnee.

Ik heb hier wel eens geschreven over zijn deelname aan acties voor een autonoom Friuli, de streek in het Noord-Oosten van Italië waar hij weliswaar niet geboren was, maar waar hij zich thuisvoelde. Ik schreef, meer in het bijzonder, over zijn afkeer van Triëst, dat voorbestemd was als hoofdstad van de autonome regio Friuli-Venezia Giulia en dat ook werkelijk werd.

Ik lees momenteel de biografie die Enzo Siciliano in 2005 schreef (ik lees de tweede druk uit 2015) en zit midden in de worsteling van Pasolini – niet alleen met zijn homoseksualiteit maar ook met de Friulaanse zaak – hij schrijft polemische geschriften en ook gedichten in het Friulaans, waarbij hij mede tot de ontdekking kwam dat je van het ene ‘subdialect’ op de fiets in tien minuten kon aanlanden te midden van een ander subdialect.

Op dat moment begon ik aan mezelf te denken als de laatste spreker van een bijna uitgestorven taal; over zo iemand lees je nog wel eens: de laatste spreker van deze of gene taal. Zo iemand die kan spreken tot hij een ons weegt, maar er is niemand meer die hem verstaat.

Mijn vader was een geboren spreker van het Friulaans, althans het dialect van zijn geboorteplaats Fanna, dat inderdaad wezenlijk verschilt van tamelijk nabijgelegen dorpen. Door een niet zo slimme beslissing van mijn ouders leerde ik thuis nauwelijks iets van het Friulaans – ik had er ook niet zo’n behoefte aan, als kind, als puber – mijn ouders spraken de taal met elkaar als ze iets voor ons, kinderen, te verbergen hadden. Mijn moeder was Nederlandse maar sprak het dialect vloeiend. En ik denk toch dat ik er destijds mijns ondanks het nodige van oppikte, net als uit de gesprekken die mijn vader voerde met familie en vrienden in Nederland die stuk voor stuk uit hetzelfde dorp of uit Maniago of Cavasso Nuovo kwamen.

Natuurlijk hadden we ook nog veel familieleden in Italië en die vonden het stuk voor stuk al heel wonderlijk dat mijn vader zijn kinderen niet de taal hadden geleerd, de moedertaal, mari lenghe, de taal die in Friuli nog altijd op school geleerd wordt. Maar met die mensen heb ik geen contact meer en door instroom van werknemers uit het Zuiden hoorde je op straat toch voornamelijk Italiaans, hetgeen mijn vader al de opmerking ontlokte: a son ducjus forestiers, het zijn allemaal vreemdelingen.

Pas een jaar of dertig geleden, toen mijn vader al enkele jaren dood was, vond ik in boekhandels in Maniago en Udine boeken in het Friulaans, zoals de dichtbundel Fueis di Lèria, Klimopblaadjes, van Vittorio Cadel. En net als Pasolini ontdekte ik dat die taal niet zozeer met Italiaans, maar wel met het Provençaals, Catalaans, Dalmatisch en zelfs met Roemeens gelijkenis vertoonde, net als met dialecten in de duistere bergen van Zuid-Oost-Zwitserland.

Ik ben me sindsdien gaan verdiepen zodat ik nu vrij goed boeken in het Friulaans kan lezen – ik downloadede zelfs enige romans. Maar spreken gaat me niet goed af, hoogstens kan ik bepaalde gezegden en zinsdelen reproduceren die ik vroeger vaak thuis hoorde. (Ma ce votu mangja, ôs di calumbins? een uitdrukking die mijn vader gebruikte als ik rode kool met hachee weigerde te eten: ‘Wat wil je dan eten? Duiveneieren?)

Maar hoe dan ook, inmiddels is mijn vader dood, al zijn familie en vrienden in Nederland zijn dood of uit mijn blikveld verdwenen, de familie in Italië heeft zich over de wereld verspreid. In de jaren negentig van de vorige eeuw had ik via internet contact met een oude Friulaan in Durango in de Amerikaanse staat Colorado, hij schreef vlot Friulaans, maar hij moet lang dood zijn, hij was destijds al in de tachtig.

Ik heb nog een achternichtje en haar man in Den Haag, allebei tweede of derde generatie Italianen in Nederland, ras-Hagenaars die beiden nog Friulaans praten, maar die schakelen gauw weer over op Nederlands als ik eens een gesprekje in de mari lenghe probeer. Dus veel soeps is mijn kennis niet.

En toch beving me een zekere weemoed. Een weemoed van niks natuurlijk, ik had eerder moeten ingrijpen, ik had per jaar twee- of driemaal naar Friuli moeten gaan, maar we zullen maar zeggen dat er niet zozeer wetten in de weg hebben gestaan als wel praktische bezwaren – een daarvan is dat Friuli alleen via een enorme omweg vanuit Nederland bereikbaar is wegens ingewikkelde bergen. Je rijdt makkelijker naar Florence dan naar Maniago, hoewel ze daar wel verrukkelijke salami maken.

En zo blijf ik toch een beetje de laatste spreker van het Friulaans, en dat nog niet eens goed.

Nou goed, de laatste lézer van het Friulaans in Nederland, zo beter?

_________

hhBest

Boek & Film 

De droom van Jesse Klaver

Door Peter Stiekema

Jesse Klaver, Jong, clever en briljant. De ideale man om GroenLinks op te stoten in de vaart der volkeren, nou ja, de Nederlanders dan. Maar De Telegraaf bracht afgelopen weekeinde aan het licht dat er nogal wat kreukjes in 's mans kleren zitten. Zo heeft hij, aldus diverse bronnen, zijn jeugd nogal naar beneden bijgesteld en aanzienlijk moeilijker gemaakt dan in werkelijkheid.

Het was, aldus De Telegraaf, allemaal veel minder erg dan hij liet doorschemeren. Een normale jeugd in een plaats als Roosendaal, kortom. Ook blijkt hij behoorlijk te hebben geput uit toespraken van ex-president Obama – ook al onthuld in het satirische programma van Arjen Lubach –   die soms letterlijk zijn vertaald, dan wel aangepast aan de Nederlandse situatie. Voeg daarbij nog de kledingstijl van de Canadese premier Trudeau en je hebt een copycat die een oorspronkelijk politicus speelt.

En omdat ik nooit te beroerd ben om iemands gestolen politieke aspiraties nog wat verder naar de bliksem te helpen, heb ik hier nog een mooie toespraak voor Jesse, uit te spreken aan de vooravond van de verkiezingen:

'Ik heb heb een droom dat op een dag dit volk zal opstaan en de ware betekenis van zijn bestaan zal naleven. De volgende waarheid spreekt vanzelf: dat alle mensen gelijk geschapen zijn. Ik heb een droom dat op een dag op de pleinen en straten van dit land, ons Nederland, de zonen en dochters van Marokkaanse, Turkse en Nederlandse komaf dan ook in staat zullen zijn samen aan te schuiven aan een tafel van broederschap. Ik heb een droom dat op een dag zelfs heel Europa, waarvan sommige delen worden gesmoord  in de hitte van onrecht en in de kou van onderdrukking, veranderd zal worden in een oase van vrijheid en gerechtigheid. Ik heb een droom dat mijn kinderen op een dag zullen leven in een land waar zij niet beoordeeld zullen worden op hun huidskleur, maar naar de inhoud van hun karakter. Ik heb een droom vandaag.'

Voor wie het nog niet begrepen had, de droom van dominee M. Luther King, maar dan een beetje aangepast.

Succes ermee, Jesse.

_________

hhBest

Boek & Film 

Een stem in het algemeen

Een columnist die werkt voor een commerciële omroep opperde vanmorgen een geweldig goed idee: het stemrecht zou moeten worden ingehouden voor mensen van boven de 55 jaar. Reden: die mensen hebben geen toekomst meer.

Nou zou ik wel een discussie willen beginnen over de vraag of een toekomst die zich over nog minstens dertig jaar en misschien zelfs wel vijftig jaar uitstrekt niet gerekend kan worden tot de toekomsten zoals wij ons die voorstellen, maar ik wil een andere kant op.

Het is namelijk een goed idee, op zich, om bepaalde categorieën van mensen uit te sluiten van het stemrecht.

Zo vind ik het raar dat mensen tussen de 18 en 40 jaar mogen stemmen. Ik heb weliswaar weinig contact met die leeftijdsgroep, maar ik heb begrepen dat men daar uitsluitend bezig is met ‘leuk nepnieuws’ van zogenoemde ‘vloggers’ op de mobiele telefoon en vaak zelfs nog een abonnement heeft op de Donald Duck.

Nee serieus: mensen die geen idee hebben wat dat precies is, stemmen, en daarom hun stem geven aan de man of vrouw met het hoogste haar, die zouden wel mogen stemmen, maar dan pas na een serieuze cursus staatsinrichting afgesloten met een examen met gunstig gevolg. Ik begrijp dat dat een geheel nieuwe winstgevende bedrijfstak in het leven zou roepen – ‘wij geven uw stem in anderhalf jaar een zinvolle bestemming, €2500, exclusief examenkosten’ – maar dat moet dan maar.

Het kan ook anders. Als we toch terug in de tijd moeten, zou het stemrecht uitsluitend voorbehouden kunnen zijn voor mensen die alleen vermogensbelasting betalen. Daarmee zijn we terug bij koning Willem I en omdat dan nog uitsluitend en onveranderlijk een soort combinatie van VVD & D66 aan de macht komt, kunnen we net zo goed de verkiezingen helemaal aan de kant doen. Dat scheelt enorm in de kosten, en brengt ook de gemoederen in den lande tot bedaren.

Dat heeft tevens tot gevolg dat juist 55+’ers stemrecht krijgen, omdat het daarvoor benodigde type rijkdom tegenwoordig niet zo gemakkelijk meer uit erfenis wordt verworven en je dus zelf moet werken om zo ver te komen.

De rest van het stemloze gepeupel mitsgaders hun hologige kinderschaar kan vervolgens schilderachtig creperen in ineenstuikende Vinexwijken en zich vermaken met uitzicht op de zestienbaans autowegen voor de stemgerechtigden, die uiteraard ongelimiteerd snel mogen rijden, desnoods 400 km/u.

Dat het stemrecht ooit bedoeld was om te komen tot een vertegenwoordigend lichaam dat het algemeen belang en het welzijn van iedereen in het land voor ogen had en daar eensgezind en volhardend naar streefde, dat zijn we kennelijk vergeten, inmiddels.

Want dat algemeen belang, zo is tegenwoordig het algemeen behartigd vermoeden, dat is immers uitsluitend het belang van ‘de elite’.

Daar heddetetal, zeggen ze in Brabant.

St. Hypocritus weer in het land

Door Peter Stiekema

Sint Hypocritus waart weer door ons land. "Sint Hypocritus?", hoor ik u denken. "'Daar hebben de broeders en nonnen ons op de lagere school nooit over verteld. Was dat een martelaar?. Van Gorkum?" Nee, het was geen martelaar, maar wel een echte schijnheilige. Zijn feestdag valt dit jaar op woensdag 15 maart. Het merkwaardige van Hypocritus is, dat zijn verjaardag altijd op een woensdag valt, maar nooit op dezelfde datum en ook niet ieder jaar.

Hypocritus , ik zal het u uitleggen, is de beschermheilige van onze vaderlandse politici. Ter voorbereiding van zijn feestdag hebben de vroede vaderen van alle partijen mooie plannen ingediend om de kiezers te verleiden dit jaar vooral op hun partij te stemmen. Van D66 krijgt iedere werkende Nederlander er 500 euro netto bij. Let wel, iedere werkende, de ouderen en mensen met een uitkering blijven gezellig op de hun al lang bekende houtjes bijten.

Van Henk Krol, de kleine krabbelaar van de Ouderenpartij, moet de pensioenleeftijd terug naar 65 jaar. Een nobel streven, maar het kost wel een kleine 12 miljard. Hij maakt er al vast een breekpunt van. Voeg daarbij twee miljard van Markje Ruttewater (VVD) voor de zorg. "Als de partij 76 zetels haalt," zegt een altijd ginnegappende fractieleider Halbe Zijlstra er voorzichtigheidshalve maar vast bij. Twee miljard voor defensie en veiligheid, tien miljard voor het altijd noodlijdende Griekenland (dat horen we straks van de EU, maar Dijsselbloem weet dat al lang) en zo her en der nog een paar miljard. Ik zal er u verder niet mee lastigvallen.

Toch heb ik zelf ook nog een wens. Stop eens wat geld in die kolengestookte computersystemen van de diverse overheden. Iedereen met een beetje computerkennis wandelt rustig binnen en struint rond in de systemen met Windows Millennium, Windows XP en Windows 2003. Met dit laatste programma blijkt het Kadaster te zijn toegerust. 

Zelfs de vaderlandse overheid moet er toch inmiddels van op de hoogte zijn dat landen als Rusland en China graag rondneuzen in onze computers. Is dat om de verkiezingen op 15 maart te corrumperen? Nee, ik denk dat zulks veel dieper gaat. Wie de computersystemen van 'vijandelijke' landen kan beheersen, heeft amper tanks en vliegtuigen meer nodig. Het hele land ligt net zo plat als alle computers. Geen F16 vliegt meer, er is geen water, geen gas en geen elektriciteit. Hoog tijd om de ouderwetse Honest John- en Hawk raketsystemen maar uit de mottenballen te halen. Daar kunnen we, mits ze staan opgesteld in pakweg Kerkrade, nog gemakkelijk Keulen en Aken op één dag mee bombarderen. Oh, nee. dat zal wel niet de bedoeling zijn, toch?

Wist u trouwens dat Mark Rutte op 1 april jarig is? Ik geloof dat hij 50 wordt. Nee, 's mans geboortedatum is helaas geen aprilgrap.

Moeten we het nog over de Amerikaanse president Donald Fuck hebben? Hij schijnt gechanteerd te worden door de Russen. Zou iets met plasseks in een Moskous hotel te maken hebben.

Zal wel nepnieuws zijn zeker. Gelukkig hebben wij in dit verband Patricia P. nog. Vast er is nog wel een nepfilmpje.

________

hhBest

Boek & Film 

Ik kan niet goed tegen zweven

Vanmorgen keek ik even op van de mededeling van Volkskrantcolumnist Bert Wagendorp, dat hij zichzelf tot de zwevende kiezers rekent. De zwevende kiezers dus uit de reclame van de Volkskrant op tv, bevattende een ‘gesprek’ tussen twee mensen die alleen de koppen van de krant lezen – zich, met andere woorden, beperken tot het op internetsites samengevat nieuws.

Je zou verwachten dat zo’n doorgaans uitermate volledig ingelichte journalist weet welk partijprogramma hem voor zijn eigen situatie het beste voorkomt.

Maar nee, hij zweeft, en dat benadrukt De Stemwijzer nog een keer voor hem. Het kwam er uiteindelijk op neer dat hij het vooral moeilijk had bij de keuze tussen ‘eerlijke antwoorden’ en ‘gewenste antwoorden’. Hij antwoordde bijvoorbeeld ‘eerlijk’ dat hij vond dat de uitgaven voor ontwikkelingshulp niet omhoog moeten, maar bleek toen terecht te komen bij CDA, PVV en VVD, en daar wil hij (terecht natuurlijk) nog niet dood tussen gevonden worden.

Het probleem is uiteraard dat zo’n stemwijzer, wil iedereen vóór de verveling toeslaat tot het bittere einde de vragen beantwoorden, zich moet beperken tot een zeer willekeurige keuze – om niet te zeggen vooringenomen keuze. Voor je het weet zit de stemzoeker te schuiven op zijn stoel omdat RTL Boulevard zo begint, of Ik vertrek.

Maar goed, daarvan afgezien: waarom zou de kiezer besluiten een ‘gewenste’ stem uit te brengen? Ja, misschien om bij een vooraf gewenste uitkomst te belanden, maar dan ben je dus eigenlijk af als zwevende kiezer. Ik ben bijvoorbeeld geen zwevende kiezer omdat ik al sinds jaar en dag stem op een sociaal-democratische partij omdat die voor een procent of zestig mijn eigen standpunten in het programma heeft staan.

En ik ben dus geen politicus, die meestal niet mijn soort keuzevrijheid heeft. Ik moet dus niet doen wat politici vrijwel dagelijks doen: strategisch stemmen. In de Tweede Kamer is dat een manier om uiteindelijk toch een wetsontwerp erdoor te krijgen, of minstens voor een volgende kabinetsformatie in het vizier te komen voor een post in het kabinet. Voor een kiezer betekent het: je stemt niet op een partij die zoveel als mogelijk bij je past, maar op een andere partij om daarmee weer andere partijen van een plaats in de coalitie te weerhouden of er juist in te krijgen. Theoretisch houdt dat in dat ik dan op de Dierenpartij, de SGP of het CDA zou moeten stemmen – en in dat geval ga ik liever helemaal niet stemmen, hetgeen trouwens ook een riskante grap is, zie het mislukte Oekraïnereferendum.

Kortom, de kiezer heeft juist het grote voordeel boven de politicus, dat hij voor honderd procent zijn verstand kan volgen.

Ik heb nu tweemaal De Stemwijzer ‘gedaan’ en in beide gevallen was de uitslag: 1 GroenLinks, 2. ex aequo PvdA en SP.

Ik ben van mening dat je bij de verkiezingen op alles kunt afgaan, behalve op de kop van de lijsttrekker. Waar je naar kijkt is het partijprogramma en naar de manier waarop de lijsttrekker daar gestalte aan probeert te geven.

Maar toch.

Jesse Klaver’s kop kun jeniet eens goed zien, omdat hij er veel te veel mee in de wolken loopt, de SP wil (en kan, door extreme standpunten) nooit meeregeren, de PvdA heeft de afgelopen vier jaar hardhandig geleerd hoe nadelig het is om te regeren met een stel rechtse straatvechters (maar die misschien wel deels van extremistische plannen heeft afgehouden) en Lodewijk Asscher is een intelligente, bedaarde man die je niet gauw opgewonden zult zien schreeuwen, en die gewoon toegeeft dat hij onder Rutte nu eenmaal dingen heeft moeten doen die hijzelf anders had gewild. En die soms ook noodzakelijk waren om uit de crisis te komen. Een praktisch voorbeeld van het verschil tussen een politicus en een kiezer.

Dan nemen we maar voor lief dat zijn partij (net als de meeste andere trouwens) vóór enige vorm van referendum is. Als ik dat uit het programma wil, dan zal ik dat van binnenuit moeten doen.

Maar zweven, daar word ik alleen maar duizelig van.

________

hhBest

Boek & Film 

Waar is de romantiek van het reizen gebleven

Ooit werd het de enige plek met verkeerslichten op de autoweg van Amsterdam naar Milaan genoemd: de stadstraverse van de A2 door het oostelijk deel van Maastricht. Dat was trouwens een beetje onzin: wie van Amsterdam naar Milaan wil nam en neemt de A2 en de A12, en daarna in Duitsland de A61 en zo tot Basel, vandaar de Gotthardtunnel en via Como fiets je zo naar Milaan – lángs Milaan, als je even niet oplet. Via Maastricht en Luik reed je destijds en daarna nog heel lang een wirwar van landwegen en geitenpaadjes in, en als je niet uitkeek, brachten die je na een week ergens in Zuid-Frankrijk en dan was het nóg honderden kilometers naar Milaan.

Het had wel iets, die stadstraverse.

De eerste keer dat ik er kwam, op 3 augustus 1960, zat ik in een wrak VW-busje met zeven haastig in het café bijeengegraaide mensen, onderweg van Nijmegen naar de Spaanse Costa Brava. We deden er drie dagen over, en het eerste obstakel was dat verkeerslicht bij het Geusseltstadion. Als je tenminste even Mook, Gennep, Afferden, Bergen, Well (dan even paar kilometer autoweg), Arcen, Velden, Venlo, Tegelen, Steyl, Belfeld, Reuver, Beesel, Swalmen, Roermond, Herten, Roosteren, Holtum, Born, Urmond (en ik vergeet er zeker tien) niet meetelde als obstakels op een stukje weg van 133 kilometer.

Je stond er even stil, op dat kruispunt, bij dat verkeerslicht, het was nog vroeg in de ochtend, de zon scheen, maar vrolijk was het niet, met die haaks op de weg staande zelfmoorddozen die de eenvoudige Maastrichtenaar tot woonst dienden.

Later – toen je eenmaal Luik, Langres, Nancy en Metz (met tussen die twee het enige stukje autoweg van de route) voorbij was en we ook Lyon (en jaren later Parijs) hadden gezien zonder rondwegen en tunnels, met ook allemaal van die groezelige flats, gaf Maastricht je al echt het gevoel: we zijn in het Buitenland, een fenomeen dat toen terecht met een Hoofdletter werd geschreven.

Toen het licht groen was geworden en we via het centrum van Visé de weg naar Luik hadden gevonden, wisten we nog niet dat we even later volledig vast zouden rijden in het Middeleeuwse stratenpatroon van Luik, dat bovendien stonk naar kolen stoken, naar bitumen opwarmen en petroleumkacheltjes, naar uitlaatgassen en waar je vlak langs de voordeuren kachelde waar smoezelige kindertjes op klompjes je slaperig nakeken.

Ik wilde maar zeggen dat het geen moderne reis was, zo’n reis waarbij je instapt en zoef, even later gedumpt wordt op je bestemming – van ‘onderweg’ had je niets gezien, of heel weinig, want de autowegen in Nederland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en verderop zijn met opzet zo aangelegd, dat de omringende landschappen vrijwel volledig met elkaar verwisselbaar zijn. Het kan zijn dat je geboekt hebt voor Barcelona maar zonder er veel van te merken in Tallinn aanbelandt. Of zo.

Wij vonden vooral dat het niet echt opschoot, toen, in 1960, zonder te beseffen dat we het voorrecht hadden de laatsten te zijn die mochten genieten van de romantiek van het reizen, en dat traagheid en ongewisheid omtrent de reisduur daar onmisbare onderdelen van waren.

Daar moest ik dus allemaal aan denken toen ik, komende vanuit Heerlen, links aanhield op de A79 zodat we op de juiste rijbaan van de A2 terecht kwamen en de onderste tunnel van de goednieuwe A2-tunnel indoken. Een decor als een film over Batman of Superman: een gapende mond met zes ogen, alles uitgevoerd in lichtgrijs beton. Dan een opvallend lange, langzaam slingerende tunnel en aan het eind was je Maastricht, de schuin staande flats, de armoeflats vlak langs de autoweg, het opschrift ‘Ich bin ein Berliner’ op de muur die het lawaai van de A2 vergeefs bij de flats weg had proberen te houden, en waar een humorist het woord ‘bol’ achter had gekalkt.

De hoge flat op het Oranjeplein waar vriend Robert ooit zijn kostelijke schilderijen van een dikke laag verf voorzag, die hadden we ook gemist, en de afrit naar de Kennedybrug, aan het eind waarvan ik zelfs ooit gewoond had – maar dan hadden we maar de bóvenste tunnel moeten nemen, net zo’n gapend gat met zes holle ogen in lichtgrijs.

De romantiek van het reizen is natuurlijk al lang naar de kloten, wat zeg ik, naar de pietgijs, als gevolg van de soms oprecht waanzinnige geluidswallen langs alle autowegen. Dit, dat stukje autoweg door Maastricht, was nog een van de weinige overgebleven plekken in Europa waar je de opwinding van het komende avontuur in je voelde opwellen.

Je mag in de tunnels maar 70 km per uur in rijden – trajectcontrole! – maar voor je het weet ben je erdoor, rechts nog net de gebouwen van ‘Maastricht University’ en dan verder, de tunnels van Luik en Lyon tegemoet.

Nou, gelukkig niet.

We moesten namelijk naar Gronsveld.

Daar bleek, net als in ons eigen dorp, carnaval in aantocht.

__________

hhBest

Boek & Film