Marcel Gelauff, de hoofdredacteur van het NOS Journaal, doet het al: zelfcensuur, om VVD-staatssecretaris Sander Dekker niet tegen zich in het harnas te jagen. Want die gaat over de centen voor de publieke omroep en van dat bedrag zijn zó een paar nullen af, zodat je Gerri Eikhof moet ontslaan. En dat zou zonde zijn.
Gelauff formuleert het vooralsnog zo: als hij of zijn redactie vermoeden dat nieuws dat wellicht door een belangrijk deel van de kijkers niet zal worden geloofd, wordt het met omzichtigheid behandeld – maar dat is een ingewikkelde formulering (deze samenvatting is van mijn hand) om te zeggen: wij doen aan zelfcensuur om onze geloofwaardigheid bij de kijkers op peil te houden. Waar of niet waar.
En dan zwijg ik nog even over de misstap om de Bekanntmachungen van Wilders zonder commentaar integraal uit te zenden, een hachelijke voorbode. (Dat doet de NOS trouwens niet alleen.)
Dan ben je al op een vrijwel niet meer om te keren hellend vlak terecht gekomen waarop je vrijwel zonder ongelukken nog vóór het eind van 2017 kunt aanlanden bij het beruchte station Staatsomroep HMV. Waarmee je dan wel de publieke omroep, althans het belangrijkste uitingsmiddel van die omroep, het NOS Journaal, niet alleen VVD- maar uiteraard ook PVV-proof gemaakt zult hebben.
Dat alles met op de achtergrond de nieuwe Amerikaanse president Donald J. Trump die de pers uit en te na dreigt met ‘gevolgen’, als ze zijn alternatieve feiten blijven betwijfelen of zelfs het stempel ‘leugens’ geven, en dat kan alleen maar betekenen: muilkorven, verbieden. En dan denkt zo’n directeur van een kranten- of televisiebedrijf, net als Marcel Gelauff: nou ja, ik heb ook een paar duizend mensen in dienst die moeten blijven eten – ‘meneer Trump, vertel ons maar wat we dan nog wél mogen’. (Voor ‘meneer Trump’ lees je dan natuurlijk: ‘meneer Rutte’ of ‘meneer Wilders’, al naar gelang de verkiezingsuitslag waarbij in het geval van Rutte misschien ‘meneer Dekker’ gelezen moet worden, want onze Normaal.Doen. premier mag graag de handen zoveel als enigszins mogelijk schoon houden, dat wordt namelijk, vóór het avondeten, gecontroleerd door zijn moeder. Dit laatste is een door mij satirisch bedoeld uit de lucht gegrepen alternatief feit dat een grap is en dus niet per se op waarheid berust, hoewel het wel zou kunnen.)
En let wel: het is nog niet zover. Maar als het in Amerika gebeurt, wordt het al gauw in Europa overgenomen, mutatis mutandis. Mooi zou zijn als we wat het internet betreft flink minder afhankelijk zouden worden van Amerika – Twitter, Facebook, Instagram, Microsoft, Apple & Adobe, om er maar enkele te noemen – komen, als Trump inderdaad toeslaat onder nog meer censuur te staan dan nu al het geval is.
Want vergis je niet: Trump gaat nu moslims verbieden het lansd binnen te komen omdat er wel eens terrorist bij zou kunnen zitten. Maar in Amerikaanse gevangenissen zitten tienduizenden mensen die elkaar voor de raap hebben geschoten. Amerika is het grootste land ter wereld waar sinds jaar en dag racisme heel gewoon in de wet staat. Als je Amerikaan bent, staat in je paspoort wát voor Amerikaan je bent: Caucasian (zeg maar Ariër) African American, Asian of Native American en dat staat er natuurlijk alleen in om je te kunnen onderscheiden, dat wil zeggen: discrimineren.
En dat alles in de grootste mogelijke schijnheiligheid: als iemand een foto of video toont waarin mogelijk een vrouwentepel te zien is, dan is het huis te klein. Zelfs foto’s van of verhalen over de president die de dames bij de poesie grijpt worden (denk ik) binnenkort verboden. (Hij schijnt zich bij Theresa May te hebben beheerst, wat me trouwens ook weer niet zo moeilijk lijkt. O sorry, dat heb ik niet gezegd.)
In de Volkskrant van vandaag staat een buitengewoon informatief artikel van Michael Persson, waaruit blijkt dat Amerika sinds het begin een xenofobisch land is geweest: ze hebben een Burgeroorlog gevoerd om de vraag of de slavernij afgeschaft moest worden, in zuidelijke staten is de slavernij feitelijk nog altijd aanwezig, deportatie van ongewenste immigranten is de afgelopen zeventig jaar aan de orde van de dag geweest, en dan zie ik, om het niet te ingewikkeld te maken, af van het uitroeien van de oorspronkelijke bevolking: daar kon Hitler niettemin nog een puntje aan zuigen.
Nog in de eerste decennia van de twintigste eeuw werd arme sloebers uit Europa, op de vlucht voor pogroms of gewoon, voor oorlog en hongersnood, op Ellis Island de toegang tot de VS geweigerd; de mensen werden direct op de boot terug naar ‘huis’ gezet.
En verder zou ik de lezing willen aanbevelen van het boek The Plot Against America, waarin Philip Roth de gevolgen beschrijft die de verkiezing van vliegenier Charles Lindbergh had kunnen hebben tot president van Amerika. Die had openlijk de Joden de schuld gegeven van de Tweede Wereldoorlog en onderhield in het geheim contacten met Hitler.
Nou nou, zeiden de critici in 2004 toen dat boek uitkwam, de fantasie is wel met Roth op de loop gegaan, zeg.
En nu begint het verdorie nog waarheid te worden ook, al heet de nieuwe president niet Lindbergh en is Hitler dood.
Kort samengevat: het is de hoogste tijd dat weldenkend en empatisch Nederland zich op de al of niet kalende kruin krabt en denkt: zouden we wel op een van die twee stemmen? Of zijn er nog andere mogelijkheden?
Het antwoord op die laatste is, wat mij betreft, een duidelijk: ja.
________