Donald Trump verzamelde 59.125.000 stemmen, afgelopen dinsdag. Hillary Clinton 59.375.000 stuks – een kwart miljoen meer en in een land het ‘one man, one vote’-systeem, is uitgevonden, Amerika dus, zou dat hebben moeten betekenen dat Clinton weliswaar maar een kwart miljoen meer stemmen heeft gekregen dan Trump, maar toch ook dat zij feitelijk had moeten winnen.
Goed, de Amerikanen hebben een door een iedereen goedgekeurd systeem waarbij in elk van de staten kiesmannen (electors) worden aangesteld, die bij de echte presidentsverkiezingen, tweede helft december, moeten stemmen op de kandidaat die in hun staat de meeste stemmen heeft gekregen. Het is een variant op het districtenstelsel dat veel landen nog hebben, het bekendste is Groot-Brittannië, waar sinds jaar en dag stemmen opgaan om dit systeem, dat invloed op het beleid ontneemt aan de mensen die in een district gestemd hebben op de verliezende kandidaat, te veranderen.
In de VS worden de grenzen tussen kiesdistricten per staat ook nog eens door het systeem van ‘gerrymandering’ om de haverklap veranderd, de ene keer door de republikeinse, de andere door de democratische partij.
En dan bestaat ook nog de mogelijkheid dat een kiesman weigert te stemmen op de kandidaat die hem is ‘toegevallen’ maar dat gebeurt zelden of nooit. In sommige staten is het zelfs strafbaar, in andere staten wordt zo’n kiesman een ‘faithless elector’ genoemd.
Deze week is enorm veel aandacht besteed aan één vraag: hoe komt het dat Trump ondanks alles toch ‘president elect’ is geworden.
Er zijn veel grote woorden gesproken. De politieke elite heeft een doodklap gekregen, de mensen die nooit aandacht van de regering hebben gekregen of die door het regeringsbeleid in de hoek terecht zijn gekomen waar de klappen vallen zijn door Trump wakker gemaakt en hebben hem aan de overwinning geholpen.
Maar Trump kon alleen president worden door dat kiesmannensysteem (hetzelfde gebeurde in het jaar 2000, toen Al Gore meer stemmen kreeg dan George W. Bush, die toch president werd. Mag ik er even aan herinneren dat Bush daardoor de gelegenheid kreeg op grond van leugens de Irak-oorlog te ontketenen en verder de klimaatverandering voorlopig nog even te ontkennen. En toen hadden we Facebook en Twitter nog niet.)
Maar als je weer even terug gaat naar hierboven: Trump is dus helemaal niet gekozen door de meerderheid. Nog eens, het verschil is klein, namelijk 0,4 procent, maar het is ook niet niks. Dus dat hele getheoretiseer over de woedende mensen die de elite een poepje hebben laten ruiken – het kan best het geval zijn, maar het is niet uit deze verkiezing af te leiden. Die zogenaamde elite heeft zelfs, als gewoonlijk, gewonnen.
En terzijde: Trump heeft een hoop onzin geroepen tijdens de campagne (Clinton beperkte zich tot de bekende tot op de draad versleten clichés) en ook een paar concrete en in principe uitvoerbare plannen geopperd. Als ze niet zo in strijd met elkaar waren.
Hij is van plan voor de rijken, het bedrijfsleven en voor alle gewone mensen de belastingen te verlagen. Maar daarnaast gaat hij de infrastructuur grootscheeps op de schop nemen. Het Amerikaanse wegennet is wel eens vergeleken met dat van Angola, om maar eens voorbeeld te noemen. Daar moet inderdaad veel aan gebeuren. En iemand moet dat betalen. Hoe gaat hij dat en niet te vergeten die muur langs de grens met Mexico betalen, nu de belastingopbrengst minder gaat worden? Dat zijn, let op mijn woorden, niet de vrienden van Trump in het bedrijfsleven.
Het zijn die arme kloten die op hem hebben gestemd omdat ze dachten dat hij Amerika weer groot ging maken, wat dat ook moge betekenen, en de verfoeide regering in Washington een lesje zou leren dat haar nog lang zal heugen.
Dat laatste klopt, helaas.
Wij zullen ons het keizerrijk Trump nog lang heugen.
_____