Waarom schiet me eigenlijk niks te binnen bij de uitslag van het referendum waarbij het Verenigd Koninkrijk aankondigt het lidmaatschap van de Europese Unie op te zeggen?
Ik zou het niet weten.
Of misschien ook wel, maar wat me dan te binnenschiet: waarom rent het volk als puntje bij paaltje komt altijd achter halve zolen aan? Wilders, Farage, Le Pen, Grillo, Erdogan, Poetin, Orban – allemaal met een imaginaire vijand uit een ver buitenland als doelwit. En dan beperk ik me maar tot Europa, in een tamelijk brede zin van dat woord. Trump, die is nog niet gekozen, maar met name het Brexit doet toch rekening houden met de mogelijkheid dat deze pias, beroepsleugenaar en succesvol ondernemer (ik weet niet welke van die drie mij het meest schrik inboezemt) president wordt van Amerika. Amerika heeft veel presidenten gehad die niet goed snik, succesvol zakenman of rokkenjager waren (of met combinaties van die eigenschappen) maar deze gaat de eerste worden die zal proberen, met de godsdienstwaanzinnige wapenbezitters achter zich, de Verenigde Staten om te vormen tot een theocratische dictatuur.
Die we trouwens ook in voldoende mate in de wereld hebben: het hele Midden-Oosten is ermee behept; inclusief Israel, zeg ik er maar even volledigheidshalve bij.
Vele jaren verkeerde ik in de waan dat we na twee wereldoorlogen echt tot het besef waren gekomen wat ervoor nodig was om nooit meer oorlog, althans op het Europees deel van het continent, te hebben. Een federale staat, of iets anders, als dat praktisch beter uitkomt. Maar sinds kort kan een gek als Thierry Baudet volkomen ongestraft en grotendeels onweersproken verkondigen dat oorlog met de buurlanden de natuurlijke staat van een volk is. In de jaren zeventig van de vorige eeuw duwden we zo eentje een gitaar in zijn hand, en dat was vaak voldoende om de betrokkene af te leiden van zijn rare ideeën. Nu stemmen mensen massaal op gekken als deze.
Het rare is natuurlijk ook nog eens dat de zwijgende meerderheid, die we in de jaren zeventig ontdekten, tegenwoordig – anders dan toen dus – bestaat uit mensen die wel twee keer nadenken voor ze zich blindelings van de krijtrotsen van Dover storten, om halverwege de vlucht tot de ontdekking te komen dat het eb is. Je weet wat je hebt, je weet nooit wat je krijgt.
Kijk, het is onvermijdelijk dat we zakkenvullers en ijdeltuiten in de regering hebben zitten (of met combinaties van die eigenschappen) en dat is in orde zolang ze niet van hun positie misbruik maken om hun tijdens de verkiezingscampagne gepostuleerde terugkeer naar de mores van het Stenen Tijdperk ook echt te proberen te bewerkstelligen.
Maar waarom vertrouwen we onszelf zo weinig dat we niet proberen te zorgen dat die types goed in het gareel blijven en de rare ideeën waarmee ze hun kiezers gelokt hebben, snel in de map ‘Zaken waar we maar beter niet meer aan kunnen denken’ te stoppen.
The Guardian had vanmorgen een aardig overzicht waarin de tien plaatsen op een rijtje werden gezet waar het aantal Brexitstemmers maximaal was. Zonder enige uitzondering vervallen dorpen in de periferie, vol mensen die bingo spelen en bierdrinken en nog altijd denken dat Britain rules the world. Dorpen die het meest geprofiteerd hebben of konden hebben van de strategie voor ontwikkeling van achtergebleven gebieden van de EU. (Die bedoelde dat om de koopkracht van de dorpelingen beter naar de ondernemers te laten toevloeien – maar wat maakt het uuit. Die weg lag er en verving het voormalige geitenpad.)
Ik zag ook Churchill geciteerd (geen patente democraat in hart en nieren, trouwens) die gezegd schijnt te hebben: ‘Democratie lijkt een mooie staatsvorm, tot je tien minuten met een kiezer hebt gesproken’.
Het is een onoplosbaar probleem – ergens in het genetisch materiaal van mensen zitten fouten die steeds weer tot dit soort ontsporingen leiden.
Daarom is het misschien dat ik geen zin had er een stukje over te schrijven.
Ik doe het dan ook maar niet.
________