SanteLOGie

Het (politieke) klimaat en ik

Hoe is het toch zo ver kunnen komen dat Nederland nu geregeerd wordt door een partij die uitsluitend met belang van ondernemers wil dienen? Of het ontwerp van Klimaatwet van Samsom en Klaver het haalt in het parlement en of het ook daadwerkelijk zal bijdragen aan de redding van de planeet, dat staat allemaal nog te bezien. Maar één ding is duidelijk: de VVD doet er niet aan mee.

Fractievoorzitter en beoogd opvolger van Mark Rutte, Halve Zoolstra, was heel duidelijk: als we die wet aannemen gaan bedrijven weg uit Nederland die een hekel hebben aan beperkende maatregelen op milieugebied. Ze gaan dan in het buitenland helemaal los en die buitenlanders, die zijn slimmer dan wij en zeuren niet over het klimaat en halen onze bedrijven juichend binnen.

Het was wel merkwaardig dat Zoolstra zijn ‘betoog’ eindigde met: ‘Nederland wordt armer, en de wereld wordt warmer’.

Het is trouwens helemaal niet in het belang van de ondernemers en dus van de VVD dat je überhaupt gelooft dat er zoiets aankomt als een catastrofale ontwikkeling van het klimaat die uiteindelijk tot gevolg zal hebben dat de planeet aarde onbewoonbaar wordt voor de levende wezens die er nu op rondlopen. Zorg voor het klimaat is goed, als het er maar niet toe leidt dat we de maximumsnelheid omlaag gaat en goedkope kolencentrales moeten sluiten. Verbruik van energie beperken is zelfmoord, en zonnepanelen en windmolens vervuilen het uitzicht.

Hier is kortzichtigheid niet dom, maar juist een voordeel: als je zorgvuldig niet verder wilt kijken dan de volgende verkiezingen blijf je gewoon aan de macht, en breng je geen onheilstijdingen aan de kiezers. Bij de komende verkiezingen zal het gaan tussen Zoolstra en Wilders, en die zullen als om strijd roepen dat die linkse kletspraat over klimaatrampen allemaal bangmakerij is, en wie daar het effectiefst in optreedt – en natuurlijk ook de suggestie wekt dat onder de komende regering eindelijk al die zwartjes op een lekke tjoekietjoekieboot de Noordzee op worden gestuurd – die wint en gaat regeren.

Wat ze vooral zullen doen is nog eens die op radio en televisie uitgezonden speech van Joop den Uyl aanhalen. Den Uyl had het daar weliswaar niet zozeer over het klimaat, maar over het verwachte gebrek aan fossiele brandstoffen. Hij zei onder andere: We moeten beseffen met elkaar dat we niet kunnen doorgaan met het verbruik van beperkte voorraden brandstoffen en grondstoffen zoals we dat in de laatste kwart eeuw hebben gedaan. We zullen ons blijvend moeten instellen op een levensgedrag met een zuiniger gebruik van grondstoffen en energie. Daardoor zal het bestaan veranderen. Bepaalde vooruitzichten vallen daardoor weg. Maar ons bestaan hoeft er niet ongelukkiger op te worden.

Het was eind 1973, en wat is er sindsdien vooral gebeurd? Precies, van een tekort aan grondstoffen hebben we sindsdien nooit meer iets vernomen en het verbruik van aardolie, gas en kolen is verveelvoudigd, en toch bestaat de wereld nog steeds en is de enige verandering in levensgedrag geweest dat we nog nooit zoveel verspild hebben als vandaag de dag. Nou dan? Die zure socialisten hadden het toen mis, waarom zouden ze het nu bij het rechte eind hebben? Kom op, niet zo somber, het komt allemaal goed, de aarde bestaat al zo lang, die blijft nog wel even heel gezellig!

Zou het? Het kan best zijn dat ik het niet meer meemaak, maar geldt dat ook voor mijn kleinkinderen die met gemak de 22^ste eeuw zullen halen?

_________

hhBest

Boek & Film 

Een stil kind met blonde krullen

In mijn familie van voornamelijk donkerharige mediterrane types loopt een goudadertje: zo nu en dan wordt er eentje geboren met blond krulhaar en lichte, meestal groene, soms blauwe ogen. Ik herinner me toen ik zelf net vijf jaar was, mijn zus Lidia, als het engeltje van bijna drie jaar met blond enigszins krullend haar en blauwgroene ogen dat voor, tijdens en na het bombardement van Nijmegen, in februari 1944, in het Canisius Ziekenhuis in Nijmegen in quarantaine werd gehouden wegens longontsteking en natte pleuritis, en dat nietbegrijpend door de ramen van de ziekenkamer keek naar ons, haar ouders, haar zus en mij.

Lidia was een stil kind, maar dat viel nauwelijks op door het lawaai dat de overige kinderen Brun plachten te maken. Ik ben, moet ik zeggen, maar sporadisch getuige geweest van haar leven. Dat werd veroorzaakt door mijn, maar vooral door haar uithuizigheid als reisgids – vijfentwintig winters bracht ze door in Crans Montana in Zwitserland, minstens een jaar in Bangkok, vele zomers in Lignano, ook enkele zomers op Sicilië en in Tunesië – Lidia was maar zelden in Nederland. Ze kreeg er geleidelijk aan een zeer on-Hollandse levenswijze van. Ze verving die door, wellicht onwillekeurig, de levenswijze aan te nemen van mensen die je elke dag op Italiaanse markten kunt zien: de chic maar niet uitbundig geklede en gekapte oudere dames die kieskeurig de ingrediënten voor il pranzo of la cena uitzoeken, zich inmiddels bewust van de ernst van het leven. Onderweg enkele overwegingen uitwisselend met een toevallig passerende prelaat.

Zelden heb ik iemand gezien die zo onverstoorbaar haar eigen plan trok zonder zich ooit door iemand anders van de wijs te laten brengen. Ze had ongetwijfeld een mening over alles, maar meestal hield ze die voor zich. Dat is althans mijn ervaring – dat kwam ook doordat ze wel wist dat veel van haar opvattingen diametraal tegenover die van mij stonden, en ruzie in de familie was wel het laatste dat ze wilde.

Deze schets zou onvolledig zijn als ik niet zou vermelden dat ze zeer begaan was met het lot van veel naasten. Ik zeg niet te veel als ik stel dat haar vader, mijn vader, haar grote liefde was. Ze noemde diens overlijden in 1982 ooit ‘het ergste dat haar ooit was overkomen’.

Lidia was, in al haar behoudendheid, een cosmopoliet. Op onze reizen kwamen we haar herhaaldelijk tegen: in Sorrento, in Rosazzo del Cividale, in Crans Montana, in Camogli, in Napels. Zonder veel ophef kon ze vertellen van haar trips als reisgids, bijvoorbeeld langs de architectuur van Frank Lloyd Wright in Amerika, de cruises met Amerikaanse toeristen op Rijn en Donau, tot mannen met peniskokers op Nieuw-Guinea. Het moet een mooi, druk en afwisselend leven zijn geweest.

Afgelopen woensdag in de zeer vroege ochtend is ze in haar slaap overleden, halverwege tussen haar 74^ste en 75^ste jaar. Ze was allang niet blond meer, maar ijdel bleef ze wel, dat heeft ze zelf zwart op wit gezet.

Ik ben als enige nog over van dat vrolijke gezin van weleer.

________

hhBest 

Boek & Film 

Bloeddorst en taartgevechten

Ik vraag me bijvoorbeeld af of er reclamebureaus zijn die onder embargo op de hoogte worden gesteld van voorgenomen aanslagen, zodat ze tijdig hun ideeën voor bijpassende logo’s klaar hebben. Begin dit jaar hadden we ‘Je suis Charlie’, nu hebben we Eiffeltorens (vooral als korrel op de loop van een wapen) en de Franse vlag, op de Eiffeltoren zelfs heiligschennend geprojecteerd als de omgekeerde Nederlandse vlag (de kleuren van de Franse vlag staan verticaal, suffie, te beginnen aan de stok met de kleur blauw.) En overal hoor je opeens het bloeddorstigste volkslied on the planet, de Marseillaise, nauwelijks een vredesboodschap, eerder een scheldkanonnade, met daarin een tekst die, indien niet gebruikt tegen de vijand met wie je in oorlog bent maar tegen bijvoorbeeld je vrouw of de buurman of een medeweggebruiker die je hindert een veroordeling wegens bedreiging zou opleveren: ‘Opdat jouw onzuivere bloed door de goten stroomt.’

Dat laatste klinkt natuurlijk toch een beetje misplaatst, in een volkslied. Vind ik.

Nee, dan de Amerikaanse talkshow host John Oliver. Die mij ten eerste inneemt wegens zijn Britse accent. Maar vooral door zijn tekst van afgelopen maandag. Gemakshalve laat ik hem onvertaald, omdat de woorden arseholes (en dus niet assholes) en fuck in deze context niet exact vertaalbaar zijn. Maar het gaat dus over de aanslagen in Parijs. En o ja, HBO is dus een soort publieke omroep, niet, zoals de meeste andere Amerikaanse tv-stations, honderd procent afhankelijk van het bedrijfsleven, dat meestal niets moet hebben van gevaarlijke dingen als ‘vieze woorden’ en ‘vrijheid van meningsuiting’.

‘Look, it's hardly been 48 hours and much is still unknown, but there are a few things we can say for certain. And this is when it actually helps to be on HBO, where those things can be said without restraint. Because after the many necessary and appropriate moments of silence, I'd like to offer you a moment of premium cable profanity.

So, here is where things stand. First, as of now, we know this attack was carried out by gigantic fucking arseholes. Unconscionable flaming arseholes, possibly working with other fucking arseholes, definitely working in service of an ideology of pure arseholery.

Second, and this goes almost without saying... fuck these arseholes. Fuck them, if I may say, sideways. And third, it is important to remember, nothing about what these arseholes are trying to do is going to work.

France is going to endure, and I'll tell you why, if you're in a war of culture and lifestyle with France, good fucking luck, because go ahead. Go ahead, bring your bankrupt ideology, they'll bring Jean-Paul Sartre, Edith Piaf, fine wine, Gauloise cigarettes, Camus, camembert, madeleines, macarons, Marcel Proust and the fucking croquembouche.

You just brought a philosophy of rigorous self-abnegation to a pastry fight my friend; you are fucked, that is a French freedom tower.

(Dat laatste snap ik niet helemaal, maar dat komt doordat ik niet weet wat een croquembouche is.)

Voor de rest dele ik jullie mee dat ik doorga met mijn waterdichte taktiek: ik blijf uit de buurt van lui met een kalasjnikov en/of een bomgordel.

_______

hhBest

Boek & Film 

Geen brief aan mijn jongere ik

En dan bedenk ik: ik heb wel eens een ouder boek aan de orde gesteld, er een oordeeltje over gegeven dan wel de vloer mee aangeveegd of het zelfs misbruikt als uitgangspunt voor een standpunt.

Dus waarom dan nu niet het boek besproken, dat ik vorige week las, geheten ‘Titaantjes waren we’? Dat de CPNB in maart 2010 uitgaf bij het 75-jarig bestaan van de Boekenweek? Een kloek gebonden boekwerk, mét leeslint?

Op zich een wat gemakzuchtig idee: je vraagt een heleboel schrijvers (of mensen die wel eens een boek hebben geschreven, wat niet noodzakelijkerwijs precies hetzelfde is) of ze een brief willen schrijven aan hun jongere ik: de CPNB gaat daar dan, heel origineel in alfabetische volgorde op de voor(schuil)naam van de inzenders, een boek van maken.

Veel schrijvers bleken zich niet goed genoeg of te goed voor het karwei te vinden, of waren al dood, of vonden het idee wel erg maf, of hadden geen tijd en/of een combinatie van al die factoren om aan het verzoek te voldoen, maar het boek kwam toch tot stand – een en ander leidde er wel toe dat er nogal wat schrijvers bij zijn van wie ik nog nooit iets gehoord had (en nog meer schrijvers van wie ik wel had gehoord, maar nog nooit iets gelezen).

Ik kan nu twee dingen doen: ik kan een bloedserieuze recensie schrijven van dit boek dat in de kelders van de CPNB al jaren liggen te verstoffen/verschimmelen, of zelf een brief proberen te schrijven aan mijn jongere ik.

Ik doe geen van beide. Ik ben namelijk geen schrijver, althans niet in de zin van velen van degenen wier schrijven aan hun jongere ik wel in het boek staan: slechts één ervan bekent nooit een boek te hebben gelezen, maar van de rest is het een beetje ‘koekoek eenzang’ geblazen: allemaal kwamen ze ter wereld met een boek in de hand en hebben het wel geregeld voor een ander verwisseld maar nooit weggelegd – ja, ze begonnen op anderhalfjarige leeftijd, moeders borst nog nonchalant in de mondhoek, een dagboek en/of werkten reeds aan de opzet van een roman die alle overige romans overbodig zou maken.

Dat deed ik dus niet. Ik schijn – dat heb ik uit de familie-overlevering – er op anderhalfjarige leeftijd een punt van te hebben gemaakt de krant voor te lezen, die ik ondersteboven vasthad. En dat telt dus niet. Voorlezen heeft niks met schrijven te maken en de krant is geen boek. Ze zouden wel willen, op die redacties. Er was trouwens wel veel interessants te lezen in de krant, want het was mei 1940 en dan weten jullie het wel.

In 1946 – we slaan een heel stuk over, dus – kreeg ik een abonnement op Robbedoes, een blad dat van mij een striplezer maakte, nog altijd, ik schaam me werkelijk nergens voor (net nog de nieuwste Asterix gekocht en verslonden, inmiddels hebben ze in het Romeinse Rijk ook Twitter ter hand genomen) en de eerste boeken die ik las waren Jikkemien van Dignate Robbertz, Sil de Strandjutter (‘Jag ikke Lobke’) van Cor Bruijn en Siebe van de Dijkhoeve, door mij stiekem ook wel Diebe van de Sijkhoeve genaamd, van S. Franke.

Ik heb laatst nog eens een exemplaar van dat laatste boek aangeschaft, maar inmiddels nog niet herlezen, omdat ik de inhoud nog altijd uit het hoofd ken.

Die Siebe was misschien wel mijn jongere ik. Aan wie ik nog postuum (het boek speelt in de Middeleeuwen) zou willen adviseren: laat je niet kisten door Hans Brinker, jij wist honderden jaren eerder al dat één vinger in een gat in de dijk lang niet voldoende is, daar zal iets grootscheepsers aan te pas moeten komen.

Zo leren wij nog dagelijks bij, mits wij ervoor open staan.

______

hhBest

Boek & Film 

De huisarts is positief

In de tijd dat ik voor de krant verslag deed van het reilen en zeilen van de gezondheidszorg in Zuid-Limburg en ook wel daarbuiten, was ik, en ben ik tot op de dag vandaag slachtoffer geweest van een lichte verbijstering omdat het als ‘normaal’ werd gevonden dat ‘artsen niet goed zijn in het voeren van een goed gesprek met de patiënt over diens aandoening, op een manier die de patiënt volledig op de hoogte stelt van aard en omvang ervan.’ En nog gekker: hoe ernstiger de aandoening, hoe minder zin de dokter bleek te hebben daarover met de patiënt te praten.

Nu dringt het ook tot me door wat de zin ‘Ik heb vandaag dertig patiënten gezien’ betekent – gezien en dus niet (of nauwelijks) gesproken.

Over mijn eigen huisarts heb ik geen klachten, met hem heb ik de afgelopen vijfendertig jaar geregeld goede gesprekken gehad over al mijn aandoeningen die ik, ingebeeld of niet, met hem besprak. Heel af en toe was hij ook iets te direct, door bijvoorbeeld te zeggen dat een bepaalde leverwaarde wel eens een teken van alvleesklierkanker kon zijn, waarna een andere test uitwees dat het loos alarm was. Ik zat een week in zak en as, en dat deelde ik hem ook mee, waarna hij zich daarvoor verontschuldigde. ‘Ik dacht, die schrijft erover, die kan er dus wel tegen.’

En ik sluit niet uit dat hij om die reden – en omdat ik het medisch jargon een beetje begon te kennen – mij uitvoeriger dan anderen op de hoogte stelde van wat er aan de hand was en wat er moest gebeuren.

De compagnon die mijn huisarts soms verving, was anders: een zwijgzame man die echter wel heel accuraat en intuïtief de toestand op een rijtje zette en dat kort meedeelde onder het overhandigen van een verwijzing of een recept, waarop prompte genezing volgde.

Mijn eigen huisarts was dus beter. Wás, want hij is onlangs opgevolgd door zijn dochter.

De medische faculteit in Maastricht postuleerde vanaf het begin in de jaren zeventig, dat de artsen die daar opgeleid gingen worden, veel beter zouden zijn in het voeren van een goed gesprek, waarbij de patiënt ook echt begreep wat er gezegd werd. Blijkbaar heeft dat nog niet geholpen, ondanks het feit dat de eerste in Maastricht afgestudeerde artsen inmiddels alweer met pensioen zijn, en het probleem ineens weer actueel is.

En wel verrassend anders dan ik tot nu toe had gedacht.

Artsen blijken te vinden dat ze voor een goed gesprek met de patiënt – de kern van de medische activiteit, vind ik – momenteel niet betááld worden, en als het verplicht wordt, dan vinden ze het maar niks: ze zouden hun werkwijze moeten veranderen. De extra betaling heet kijk- en luistergeld. Als ik klompen had waren ze nu met een luide knal gebroken.

Ik lees in de krant: ‘Hoogleraar Van der Weijden waarschuwt dat er weerstand kan ontstaan bij artsen om hun werkwijze te veranderen. "De patiënt laten meebeslissen in de behandelmethode raakt aan hun autonomie en hun verantwoordelijkheidsgevoel voor de patiënt. Ook is het een vak apart om patiënten goed in te lichten over consequenties van een behandeling."

Van der Weijden vermoedt dat een uitgebreider gesprek tussen arts en patiënt niet altijd extra tijd hoeft te kosten. "Die tijd win je later in de behandeling terug, omdat de patiënt beter op de hoogte is. Ook kan het schelen in het aantal second opinions."

Directeur­bestuurder Dianda Veldman van patiëntenfederatie NPCF is een groot voorstander van de invoering van kijk­ en luistergeld. "Hier hebben wij altijd voor gepleit. In sommige gevallen kan de uitkomst ook zijn dat het beter is om niet te opereren. Nu komt die optie te weinig aan bod.

Artsen worden betaald om de produceren."

"Een goed gesprek tussen arts en patiënt staat voorop", zegt Lilian Jansen van de Federatie Medisch Specialisten. "Dit onderwerp staat hoog op onze agenda. Er moet wel tijd zijn voor zo'n gesprek."

Ik haal dit zo uitgebreid aan om deze onwaarschijnlijke misstand in al zijn verbijsterende omvang tot jullie te laten doordringen.

En ik wil nú mijn oude huisarts terug, wie weet hoe lang het duurt voor precies uitonderhandeld is hoeveel minuten zo’n gesprek dan wel mag duren en wat het mag kosten en welke woorden de dokter moet gebruiken en welke niet.

Ik noem een tamelijk neutraal voorbeeld: als de dokter zegt dat de uitslag van het onderzoek een positief resultaat heeft opgeleverd, dan bedoelt hij: u heeft kanker.’ Een negatieve uitslag heeft de voorkeur, maar de meeste patiënten snappen dat niet.

Maar misschien heeft de dochter, die de taak heeft de reputatie van haar artsenfamilie hoog te houden, zich wèl goed voorbereid.

Ik zou dat een welkom negatief resultaat vinden.

_______

hhBest

Boek & Film