‘History doesn't repeat itself, but it does rhyme.’ Het zal ook Mark Twain niet zijn geweest, aan wie deze wijsheid wordt toegeschreven.
Een hele mooie is deze, uit Ulysses van James Joyce (een boek dat ik uiteraard nog niet uit heb, maar waaruit wel het citaat komt: ‘History is a nightmare from which I am trying to awake.’
‘Wie zijn geschiedenis niet kent, is gedoemd haar te herhalen.’ Dat is een sterkere versie van Twains uitspraak, en die blijft de beste. De geschiedenis herhaalt zich weliswaar, maar nooit op dezelfde manier.
Dat is misschien het excuus dat Jeroen Dijsselbloem en zijn vrienden in Brussel zullen gebruiken als de hele Europese Unie ineenstort en/of naar de ratsmodee gaat als gevolg van de stijfkoppigheid waarmee geprobeerd wordt van een kale kikker veren te plukken – de kale kikker is Griekenland, in dit geval. Ik sluit zelfs niet uit dat het tot een militaire invasie komt, om te zorgen dat een paar dikkoppen elders in Europa hun (als altijd zuurverdiende) centjes terugkrijgen.
Ik sluit dat niet uit, omdat ik The March of Folly van de nog altijd zeer betreurde Barbara W. Tuchman heb gelezen, haar boek (en volgens mij haar meesterwerk) uit 1984 waarin ze aan de hand van drie reeksen van gebeurtenissen in de wereldgeschiedenis van de laatste duizend jaar, ingeleid door hét schoolvoorbeeld: Het Paard van Troje, vertelt hoe leiders telkens weer de fout maken om veel te lang en tegen beter weten, tegen het eigenbelang en tegen verstandige adviezen in, hun eerder ingenomen standpunt blijven innemen, tot voorbij de catastrofe.
Het gaat om de manier waarop de pausen van Rome tussen 1470 en 1530 met hun losbandige, zeg maar gerust liederlijke gedrag de protestantse afscheiding provoceerden en ook nog eens totaal niet zagen aankomen.
Ten tweede om de stijfkoppigheid van het Britse parlement toen het zo ongeveer iedereen duidelijk was geworden dat de kersverse Verenigde Staten van Amerika zich hoe dan ook onder het koloniale juk zouden uitworstelen.
En tenslotte hoe diezelfde Verenigde Staten tweehonderd jaar later probeerden het roekeloos aangegane Vietnamese conflict probeerden op te lossen door nóg meer olie op het vuur te gooien – tot aan de smadelijke aftocht aan toe. En de dood van meer dan vijftigduizend jonge soldaten.
En dat zijn nog maar een paar voorbeelden, er zijn er veel meer. Ik noem Hitler die bleef doorvechten tot het laatste kind en helaas moet ik één adem ook Willem Drees noemen die tegen beter weten in tot ver voorbij de houdbaarheidsdatum vasthield aan het koloniale rijk in Oost-Indië.
En daar komt nu de Griekse tragedie (sorry voor het cliché) bij. Het aan Griekenland geleende geld komt allang niet meer terug, niemand gelooft daar ook nog in. Waarom Griekenland ooit tot de euro werd toegelaten, weet niemand, en al helemaal niet wat Griekenland in de EU te zoeken heeft, behalve een eenzijdige gratis geldstroom.
Maar het wereldpolitieke toneel is de laatste tijd drastisch veranderd, de Europese landen kunnen inmiddels veel profijt hebben van de strategische aanwezigheid van Griekenland in de EU – je moet er toch niet aan denken dat Griekenland liefdevol wordt opgenomen door de Russische Federatie.
Jesse Frederik schrijft in een zeer informatief artikel in De Correspondent onder meer het volgende: ‘Dus ja, er moet veel, heel veel gebeuren in Griekenland. De corruptie moet worden aangepakt, de belastingheffing worden verbeterd, vrouwen zullen meer moeten gaan werken en misschien moeten er zelfs meer migranten toegelaten worden om de vergrijzing op te vangen. Maar alles wat er structureel mis is met het land, moet ons niet blindmaken voor wat er nu mis is.
Nu stijgt de kindersterfte, nu stijgt het aantal zelfdodingen en nu stijgt de armoede. Nu staat een kwart van de beroepsbevolking werkloos aan de kant. En nu is de economie een kwart gekrompen ten opzichte van 2008.
Je hoeft geen medelijden met de Grieken te hebben om de waanzin van deze situatie in te zien. Zelfs als je als Noord-Europees land koste wat kost je geld terug wilt, dan nog is het contraproductief om een economie zo te laten verstikken.
Toch eisen de Eurogroep en het IMF dat er nog een 'hulpprogramma' komt, waarin weer wordt ingezet op 'groeivriendelijke hervormingen' zoals het korten van de pensioenen en het verhogen van de btw. Dat doet denken aan een uitspraak van Albert Einstein, die 'idioot' eens definieerde als iemand die steeds hetzelfde doet en toch andere resultaten verwacht.’
Loslaten van de rigide ultrakapitalistische principes, ruimhartig kwijtschelden van alle schulden – waarvan de meeste alleen boekhoudkundig van aard zijn, inmiddels – is de enige manier om de Grieken weer een beetje de goede kant op te sturen.
Maar dat mag niet van ‘de geldschieters’, die heilig blijven geloven in het kapitalistisch systeem dat sinds 2008 veel economieën naar de kloten heeft geholpen. Geldschieters die ongetwijfeld ook weer goede maatjes zijn met de Griekse reders die geen belasting hoeven te betalen en mede daardoor naar verluidt driemaal de huidige omvang van de Griekse economie stilletjes op de bank in Zwitserland hebben staan.
En Dijsselbloem, die ik een tijdlang voor een slimme socialist heb gehouden – dat is natuurlijk een pleonasme – is bezig te doen wat staat in de titel van het eerste hoofdstuk van Tuchmans boek: ‘Pursuit of policy, contrary to self-interest’.
________
Laatste reacties