SanteLOGie

Een lesje voor de toekomst

Weten we net van Vadertje Opstelten uit welke richting het terrorisme komt, rijdt er een zogenaamde monstertruck – het allerkinderachtigste dat tot nu toe is voortgevloeid uit de autobranche – vanuit een heel andere richting in op een menigte toeschouwers. Die zijn er op af gekomen omdat ze het sensationeel vinden: een auto die ze zelf ook wel zouden willen hebben om over de slappe fantasieloze tweedehands karretjes van buren, collega’s en familieleden heen te rijden, ongestraft, ook nog.

Zelf heb ik dat met vliegtuigen, hoor, ik heb gisteravond weer eens zitten kijken naar Youtubefilmpjes van spectaculaire vliegtuigcrashes. Daar staan vaak ook toeschouwers aan het eind van de startbaan, of aan het begin, juist daar, want dan komt zo’n ding, al of niet brandend, al of niet defect, laag over je heen. Kicken.

Dus wij hebben helemaal geen IS-terroristen nodig, wij zorgen zelf wel voor wat afwisseling in het leven.

Er is Opstelten wel verweten dat hij de mensen angst aan jaagt, maar dan kennen jullie de mensen nog niet: die willen graag de stuipen op het lijf gejaagd krijgen in de wetenschap dat áls het al gebeurt, het ánderen treft, en dan graag op zo’n manier dat je er ’s avonds bij het Journaal en morgen in de krant lekker bij kunt gaan zitten griezelen. En een stille tocht organiseren. Met knuffels.

En nou we het er toch over hebben: het hele verhaal over de naar Syrië en Irak vertrokken en weer teruggekeerde ‘jihadisten’ en de berichtgeving daaromtrent bevat voor mij enige nog niet opgeloste raadsels.

Bijvoorbeeld: als het mensen met de Nederlandse nationaliteit betreft kunnen ze bij terugkeer in de Schilderswijk toch meteen worden opgepakt op verdenking van in militaire dienst treden van een vreemde mogendheid? Dat het hier een mogendheid betreft die geen lid is van de VN, dat hoeft toch geen belemmering te zijn?

En waarom zijn de terugkeerders per definitie verdacht en gevaarlijk? Je zou zeggen: ze zijn er geweest, het zag er toch heel wat ruiger uit dan ze zich in hun dromen hadden voorgesteld – er werd écht op mensen geschoten! – en ze hadden de scooter ook al niet mee kunnen nemen. Nee, dan toch liever een saai leven als pizzakoerier of uitkeringtrekker.

Zou je denken. Maar dat zijn dan de gunstige gevallen – de echt ongunstige zijn de luitjes die terugkeren met het posttraumatisch stresssyndroom. In Amerika heb je om de haverklap incidenten met mannen en vrouwen die na terugkeer uit Vietnam, Irak, Afghanistan, Somalië en noem nog maar wat landen op waar de VS orde op zaken hebben proberen te stellen, het thuis zelf ook eens probeerden met vaak fatale gevolgen – en dat waren en zijn merendeels geen mensen die voor hun optreden verwachten in het hiernamaals tweeënzeventig maagden en een scooter toebedeeld te krijgen.

En dan nog. De kans dat je er hier ook mee te maken krijgt is heel klein, zo wordt ons verzekerd. Kleiner dan de kans op de hoofdprijs in de loterij.

Tja. Mijn vader deelde elke zaterdagavond, vlak voor de trekking (met Zusatzzahl) van de Duitse Lotto zijn hoofdprijs al uit aan zijn kinderen. Of hij het meende, dat weet ik niet. Hij zag een goede kans dat hij zou winnen. Hij vermaakte zich er enorm mee.

Daar zie ik natuurlijk wel een verschil: tussen die trekking van de loterij en de zelfmoordterrorist. Bij de eerste krijg je hoogstens onverhoeds Winston Gershtanowitz over de vloer, bij de laatste sta je gewoonlijk op de verkeerde plaats achter een zwak dranghek naar een monstertruck en diens capriolen te kijken.

Dat noemen we voortaan: De Les van Haaksbergen.

_________

hhBest

Boek & Film 

Het verschil tussen bezit en eigendom

Gaan wij even terug naar de – achteraf bezien – onwaarschijnlijk serene jaren vijftig, meer in het bijzonder 1956 en 1957, de schooljaren, wel te verstaan. Dat waren de jaren waarin ik definitief afdaalde, of opsteeg, het is maar hoe je het bekijkt, naar de literair-economische richting van de HBS, beter bekend als HBS-a. Een belangrijke vormgever van die studierichting was de leraar handelsrecht, Van Zandvoort, wiens voorletters ik helaas niet kan vinden – het archief van het college staat weliswaar online, maar bestaat slechts uit twee woorden: ‘service unavailable’.

Alle begrip van juridische zaken dat ik nog wel eens wil raadplegen – uit het hoofd – heb ik van deze man, een ietwat botte, op het sarcastische af ironische man. Niet erg ingewikkeld hoor: ne bis in idem, je bent onschuldig zolang niet bewezen is dat je schuldig bent, een bekentenis is geen bewijs, het verschil tussen vrijspraak en ontslag van rechtsvervolging. (Van Zandvoort: ‘als de rechter tot de conclusie komt dat je het niet gedaan hebt, dan ontslaat hij je van rechtsvervolging, als de rechter denkt dat je het wel degelijk hebt gedaan, maar dat het aangevoerde bewijs daarvoor onvoldoende is, dan spreekt hij je vrij.’)

Zo herinner ik me een ander fascinerend aspect van het recht: het verschil tussen bezit en eigendom. Je kunt namelijk iets bezitten zonder er eigenaar van te zijn; je leent bijvoorbeeld een boek, dan ben je de feitelijke bezitter van dat boek.

Een en ander kwam bovendrijven in mijn verwarde en getormenteerde geest toen ik las, dat Marina Sanders uit Deurne niet zal worden vervolgd omdat ze, toen ze twee overvallers doodschoot, kennelijk handelde uit noodweer – maar haar man Willy krijgt een proces aan de broek omdat hij een illegaal wapen bezat (en wellicht ook eigenaar was.) Dat wil zeggen: hij had geen wapenvergunning.

Sterker nog: hij had op het moment van de overval het wapen niet eens onder handbereik, het lag in de werkruimte achter de winkel en toen de daar aanwezige Marina op de camerabeelden zag wat er gaande was, pakte zij het wapen. Volgens Van Zandvoort was zij op dat moment zo niet feitelijk eigenaar dan toch in ieder geval in het bezit van het wapen – het verhaal vertelt niet of de twee getrouwd zijn in gemeenschap van goederen.

Hoe dan ook, toen zij schoot deed zij dat met een wapen dat wel in haar bezit was, maar waarvoor zij geen vergunning had.

Ik denk dat er wel een juridische kronkel te vinden is waardoor je kunt bewijzen dat in geval van kennelijke noodweer het niet van belang is of het daarbij gebruikte wapen legaal dan wel illegaal in je bezit is, maar hoe dan, ik kijk reikhalzend uit naar het hoger beroep dat de advocaat van de nabestaanden van de twee overvallers gaat instellen – want het blijft mij een te eenvoudige oplossing voor een netelige kwestie: zij schoot, hij had geen vergunning voor het wapen waarmee zij dat deed.

Ik zou bijvoorbeeld wel eens willen weten: als niet de echtgenote van de juwelier maar een werknemer geschoten had, wat was dan de conclusie geweest?

Docent Van Zandvoort zal wel reeds lang vooral bezig zijn de madeliefjes omhoog te duwen, anders kon hij zijn onfeilbare licht nog wel eens kunnen laten schijnen op dit geval.

Oh, nog iets leuks: het is niet uitgesloten dat de oom, mr. René Ficq, van de advocaat van de nabestaanden van de overvallers, Bénédicte Ficq, ooit de eerste beginselen van het recht te horen kreeg van dezelfde Van Zandvoort, want hij bezocht het Canisius College in de jaren 1956 en 1957 – hij is een jaar jonger dan ik.

In dat geval, ben ik geneigd te zeggen, komt het allemaal nog wel een keer in orde.

_________

hhBest

Boek & Film 

Een brandend cultureel probleem

Natuurlijk, de onbetaalbaarheid van de gezondheidszorg, IS, Oekraïne, de beveiliging van Europese functionarissen, alles komt aan bod in de krant van vandaag.

Maar First things First, natuurlijk: van pagina 2 en 3 grijnzen je de Toddezèk uit Grubbenvorst aan, de winnaars van het Limburgs Vastelaovesleedjeskonkoer 2014. Het konkoer is een evenement dat vrijwel het gehele jaar het cultureel klimaat van deze prachtige provincie beheerst, vooral omdat er altijd onderlinge mot is. Over het reglement. (Het hierbij afgedrukte plaatje komt van de website van de zanggroep.)

Ik meen me te herinneren dat het carnavalsseizoen eigenlijk pas op de elfde van de elfde begint (elf is het gekkengetal, snap je?) maar ik begrijp dat het moeilijk is daar op te wachten – ditmaal was het op 22 september al niet meer te houden, en ik moet zeggen: het gaat ook om een brandend en in al de jaren van het bestaan van het konkoer voortdurend terugkerend probleem: het reglement.

Als er één ding is dat het reglement namelijk moet regelen, dat is dat geen van de deelnemers en liefhebbers het idee mag krijgen dat het reglement zo ingericht is dat ánderen meer kans hebben het konkoer te winnen dan de coryfeeën uit het eigen dorp in het zuidelijk gebergte of de noordelijke moerassen tussen Mook en Eijsden.

Vandaar dat er vijf jury’s zijn. (Vijf!) De hoofd- of vakjury, die de meeste invloed heeft (waaruit kan worden afgeleid dat het hier niet om een rare hobby maar om een vák gaat), drie provinciale (eigenlijk regionale) jury’s en wat genoemd wordt ‘het volk’. De activiteit van het volk in dezen lijkt nog het meest op wat gebeurt bij laagvoorhoofdige tv-programma’s als de X-factor en Holland’s got talent (De Nederlandse god heeft talent, meen ik). Per telefoon of sms kan het volk meestemmen.

De regionale jury’s zijn er natuurlijk meteen ook om te zorgen dat geen enkele landstreek zich achtergesteld voelt – indien wel, dan wordt volgend jaar het reglement weer veranderd.

Terzijde kan worden opgemerkt – en als u een beetje goed bij uw hoofd bent wist u dat al – dat het vooral neerkomt op het bepalen van wat nou de mooiste paardenbloem is in een wei met een miljoen paardenbloemen, maar ja, wie het konkoer wint is binnen, want, zo staat in het artikel in de krant, ‘Als je het LVK wint, heb je meteen de agenda voor een paar jaar vol.’ Die Toddezèk die ons zo vrolijk aangrijnzen, trekken al de hele zomer met hun winnende liedje door het Limburgse land en gaan daar nog jaren mee door en verdienen zo een bom duiten. Wie degenen zijn die voor die flauwekul willen betalen, dat laat zich raden.

Is dat stuk trouwens van de hand van Guus Urlings? Nee, van Marlous Flier! Urlings loopt zich zeker nog warm, die gaat pas op elf november van start en dan moet hij helemaal tot 17 februari 2015 elke godgeslagen dag twee pagina’s in de krant vullen met een onderwerp waar een normaal mens na ongeveer 500 woorden mee klaar is: carnaval.

Ontnuchtering: als je googlet op ‘carnaval 2015’, dan krijg je veel hits, maar de eerste valt het meeste op: ‘Carnaval 2015 begint op 15 februari en duurt tot 17 februari’, en zo is het maar net en zo was het ook bedoeld door de Heere Jezus toen hij toestond dat op de vooravond van de veertigdaagse vasten nog een heel varken werd genuttigd, en dat daarna alles in het vastentrommeltje moest, tot op paaszaterdag de kerkklokken terugkamen uit Rome en iedereen in het jaarlijkse bad ging en daarna een gekookt of gebakken ei mocht nuttigen.

Toen de wereld nog overzichtelijk was en ze geen tijd hadden voor konkoeren.

__________

hhBest

Boek & Film 

Zondagavond tussen de rails

Je voelt je ineens een beetje iemand die op de vlucht is uit een oorlogsgebied. De stations van Tilburg, Eindhoven en Heerlen zijn alle drie een doolhof, ’s avonds in het donker, en als je er, samen met een grauwe menigte, doorheen dwaalt, soms ook op een holletje, voel je je even ontheemd. Kom ik nog thuis? Waar zal ik de nacht doorbrengen? Waar is al dat NS-personeel? Klopt het wel wat iemand zegt die je aanspreekt omdat ze zo’n raar vrouwonvriendelijk plat rond hoedje op heeft?

En het was zo mooi begonnen. Stipt op tijd vertrok de Veoliatrein uit Landgraaf naar Heerlen, in Heerlen stond de intercity naar Schiphol klaar, in Utrecht was de verbinding naar Den Haag ook tijdig aanwezig, nog vóór daar de voetbalsupporters aan de slag gingen, in Den Haag scheen bovendien uitbundig de zon, tram 2 bracht me op het adres van het jarige kleinkind, het begin van een genoeglijke middag in de tuin van vrolijke kout met familie, vrienden en kennissen.

Teneinde redelijk op tijd thuis te zijn de trein van 19.23 uur genomen, waarmee je, weliswaar na drie overstappen, maar toch, omstreeks half elf in Landgraaf zou kunnen zijn.

Zou kunnen zijn.

Om kwart voor een stak ik thuis de sleutel in het slot van de voordeur.

De trein van 19.23 was gloednieuw, van een model dat ik nog nooit gezien had. We vertrokken op tijd maar al gauw merkte ik dat de trein zich eigenaardig gedroeg. Er klonken steeds harde geluiden, de wagon waarin ik zat slingerde hevig, de glazen tussendeuren knalden voortdurende ongehinderd heen en weer. Niet erg gezellig.

Dat vonden de conducteurs en machinist ook, zo bleek in Tilburg. De omroepinstallatie in de trein werkte ook nauwelijks zodat ik er eigenlijk toevallig achter kwam dat iedereen inmiddels was uitgestapt en glazig op het perron stond te kijken. Ik liep naar de drie NS-functionarissen die bij het staarteind van de trein stonden. Ik vroeg of de trein defect was. ‘Nee,’ liet een van de drie zich ontvallen, ‘maar het is wel nieuw materieel, daar weten we nog niet alles van.’ Hij werd streng door een van de anderen gecorrigeerd. ‘Maar we stoppen hier omdat er een wisselstoring is bij Boxtel.’

Het begon al snel een beetje kil te worden op het perron. De trein werd intussen afgesloten, het licht ging uit en het hele geval reed achteruit weg. Wat was hier aan de hand?

We konden een gratis kopje koffie of thee afhalen, werd er omgeroepen, maar er werd bij vermeld: ‘Wij vinden het ook heel vervelend, en een oplossing hebben we ook nog niet.’

Intussen zag de oplettende reiziger dat er wel gewoon treinen binnenreden en vertrokken die kennelijk géén last hadden van de wisselstoring. Nou ja, weet ik veel van het spoor.

Na een klein half uur werd omgeroepen dat de wisselstoring verholpen was en dat we weer gingen rijden. Na nog een poosje verscheen een volle dubbeldekker waar we ons met inmiddels honderden nog eens in propten en vertrokken naar Eindhoven. Bij aankomst op het station daar ging een kreet van afgrijzen door de trein: daar stonden vele honderden mensen ergens op te wachten. Toch niet op deze trein? We stapten allemaal uit en gingen in de chaos van bouwmateriaal en hekken op het station op zoek naar een mogelijkheid om verder te reizen. Want de vertrouwde gele borden met de vertrektijden waren nergens te bekennen. Toevallig kwam ik in de tunnel onder het station een verwijzing naar Spoor 1 tegen: daar stond een trein richting Maastricht op vertrekken. Ik kon nog net, achter de mevrouw met het ronde hoedje, de achterlichten van de trein het station zien uitglijden. Naast me stond een man die zei: ‘Ik ben er niet ingestapt. Veel te vol.’

Keurig op tijd, om 23.02 uur, reed de volgende intercity naar Maastricht voor. Zou het nog lukken? Een nieuw obstakel: vóór de intercity zat een stoptrein, waardoor de intercity ook stoptrein werd. Zodat we pas om middernacht in Sittard aankwamen. Daar stond, oh wonder, een Intercity die ons snel en efficiënt naar Heerlen kon brengen en dat ook daadwerkelijk deed.

Bij aankomst kon ik nog net de achterlichten van de laatste Veoliatrein richting Landgraaf het station uit zien glijden.

Een duister station vol onheilspellende steigers, onduidelijke bouwkeetjes, hoge trappen, glinsterende lichten. Ik draaide me langzaam om en keek door een duister raam, waarachter ik een paar beeldschermen ontwaarde en daardoor zag ik ook iemand op een stoel zitten; hij speelde met zijn telefoon.

Ik klopte op het raam. ‘Is er nog een mogelijkheid om naar Landgraaf te komen?’ vroeg ik. ‘Ik vrees van niet,’ zei de man en wilde het raam alweer sluiten. ‘Ik ben om half acht in Den Haag in de trein gestapt,’ hernam ik, ‘Mij dunkt, toch voldoende op tijd om op een redelijke tijd nog in Landgraaf te komen.’ Hij knikte. ‘Ik kan iets voor u proberen,’ zei hij. ‘Maar ik geef u weinig kans.’ Hij ging zitten en begon te telefoneren.

Bij mij vervoegden zich twee heren die ook naar Landgraaf bleken te willen, en die eerst op zoek waren geweest naar een stationschef, om daar hun beklag te doen. Maar de stationschef was nergens te bekennen, die bevond zich vermoedelijk al enige tijd comfortabel achter de gebreide broek, niet wetend dat wij stonden te kleumen op zijn station.

De man achter het raam haalde een papiertje uit zijn bureaulade en schreef iets op. ‘Alle drie naar Landgraaf?’ riep hij. Op ons bevestigend antwoord vroeg hij één naam – ik noemde de mijne – en één mobiel nummer, het mijne. Hij belde het door en even later kreeg ik een sms’je dat er een taxi gereed stond voor het station.

Vijf minuten later stond ik bij mijn (en bij een andere door de beide heren daar ’s morgens geparkeerde) auto, nog vijf minuten later was ik thuis.

Mijn telefoon had nog wat actueel nieuws van de NS: er bleek een wisselstoring bij Boxtel.

________

hhBest

Boek & Film 

111 jaar geleden werd een zachtzinnige man geboren

Een jaar geleden, toen het de honderdtiende verjaardag was van mijn (nu al 32 jaar geleden overleden) vader, was ik in Italië en kon ik er op de juiste datum geen aandacht aan besteden omdat de internetfaciliteiten op de camping en in het dorp niet erg handig waren (en nog altijd zijn.) Op zijn honderdste verjaardag, zie ik, was ik ook al in Italië en toen kon je ‘iets doen met internet’ al helemaal vergeten.

Maar 111 jaar is ook een jubileum, toch? Dus maar nu.

Het was op 19 december 1903 dat mijn vader, Sante Brun, werd geboren in het dorpje Fanna in de toenmalige provincie Udine, tegenwoordig Pordenone, in het Noordoosten van Italië. Zijn vader Giuseppe was er mogelijk bij, hetgeen niet zo voor de hand lag: hij had een bedrijf in het Noordduitse plaatsje Heide in Sleeswijk-Holstein en kwam dus meestal alleen maar ‘op bezoek’ bij zijn gezin, dat bestond uit een aantal leden, van wie ik de twee broers van mijn vader, Luigi en Matteo en zijn zuster Emma wel eens in levenden lijve heb gezien. Hij had ook een zusje Lidia, die op 18-jarige leeftijd aan hersenvliesontsteking was overleden. Vraag me niet naar de data – ik weet alleen dat mijn grootvader in 1908 is overleden; mijn grootmoeder Domenica overleed in het jaar dat ik geboren werd, 1938. Mijn vader was een nakomertje – toen hij in 1921 naar Nederland emigreerde was hij in gezelschap van zijn jongste broer Luigi, die een aantal jaren ouder was dan hij.

Wij kunnen ons nauwelijks een voorstelling maken van het leven in dat afgelegen dorp in die tijd. De familie had een boerderij met wat grond en kon daarmee nauwelijks voorzien in de eigen behoefte. Vandaar dat buiten de vader alle drie de broers emigreerden, zoals velen uit het dorp en de rest van de streek.

Mijn vader kende het boek ‘I Reali di Francia’ van de zeventiende-eeuwse schrijver Andrea da Barberino van buiten, althans wist er hele passages uit aan te halen – mogelijk had zijn moeder, die wellicht analfabeet was, hem verhalen over het boek verteld. Het is een dikke pil, die ik een paar jaar geleden in een antiquarische boekhandel in Florence terugvond. Berta met de grote voeten stond er inderdaad in.

Mijn vader had alleen een zeer basale opleiding – toen hij elf jaar was ging Italië deelnemen aan de Eerste Wereldoorlog, die zich juist in het Noordoosten van het land afspeelde. Trefwoorden Isonzo en Piave. De onderwijzers uit het dorp vochten allemaal aan het front. Niettemin kon mijn vader uitstekend rekenen en had hij een prachtig handschrift.

Hij onderbrak zijn bestaan in Nederland in 1922 of 1923 voor de vervulling van zijn dienstplicht bij de Alpenjagers – ik heb zijn scherpschuttersdiploma hier. Hij bracht het tot korporaal kok, en hij kon dan ook heerlijk koken zoals dat in Fanna gedaan werd.

Hij was terrazziere van beroep, een vak dat hij in de praktijk geleerd had bij verschillende ‘bazen’ in Nederland, onder wie een broer van zijn moeder, Luigi Sante d’Agnolo Valan in Nijmegen. Hij trouwde daar op 19 december 1929 met mijn moeder en ze kregen tussen 1930 en 1944 vier kinderen, waarvan er twee inmiddels ook zijn overleden, de oudste en de jongste. Hij was een zachtzinnige man en hield enorm van zijn kinderen, vond alles prima dat we deden toen we rond de 15 jaren, al mompelde hij wel eens wat.

In de oorlog toonde hij zich een overlever, voor zijn werk moest hij op veel verschillende plaatsen zijn en bracht daar altijd iets van mee naar huis, een halve varkenskop, een kilo kersen, een stuk spek. Hij maakte zelf boter en spaghetti en schoot met de windbuks de lekkerste mussen en spreeuwen uit de lucht.

In 1949 begon hij een eigen bedrijf dat geen grote vlucht nam – daar was mijn vader veel te onzakelijk voor. Met een zucht van verlichting stopte hij in 1968 met werken en verkocht het bedrijf.

Hij hield altijd heimwee naar zijn dorp maar liep er niet mee te koop. Maar de eerste grote trip die wij maakten met de begin jaren vijftig aangeschafte auto ging richting Italië. Het was 1955, we deden er drie volle dagen over en het laatste stuk ging voor een deel door droge rivierbeddingen. De familie daar was teleurgesteld dat we geen drie maanden of meer zouden blijven, maar na drie weken was de bouwvakvakantie in Nederland voorbij en riep de plicht. Alle drie die weken zat mijn vader met zijn zuster Emma aan de keukentafel te praten, en dat tafereel herhaalde zich tussen 1955 en 1975 een aantal malen.

In 1979 verbleven mijn ouders inderdaad echt een keer drie maanden in Fanna, nu in hotel Edelweiss. Het was de laatste keer dat mijn vader zijn land zag. Op 6 juni 1982 overleed hij, mogelijk mede aan de stoflongen die hij door zijn werk als terrazziere had opgelopen.

Ik loop nog altijd rond met spijt dat ik veel te weinig met hem heb gepraat.

En dat ik geen beroepsofficier ben geworden, want dat was zijn grootste wens.

________

De foto moet gemaakt zijn in 1939. Van links naar rechts: mijn moeder, uw columnist, zijn zusje (9) en zijn vader, toen 35 jaar oud.

_________

hhBest

Boek & Film 

Een prachtig verwarrend boek

Zie een stukje over De bekentenis van Adrià van de Catalaanse schrijver Jaume Cabré op http://santelogie.wordpress.com/2014/09/18/een-prachtig-verwarrend-boek/

Hoort wat klopt daar niet, kinderen?

’s Nachts hoor ik ze wel eens op de radio, medewerkers van WNL, de Telegraafzender. Als je het bewijs wilt dat rechtse journalistiek en rechts presenteren uitdrukkingen zijn met een innerlijke tegenspraak, of hoe heet zoiets ook alweer, taalkundig gesproken, moet je voor de aardigheid hier eens naar luisteren. Kletskoek van een niveau waar menig gezellig samen afwassend echtpaar zich kapot voor zou schamen.

Nu blijken die lui ook al op de tv te mogen. Weliswaar op een tijdstip waarop geen normaal mens tv kijkt, te weten ’s morgens vóór acht uur, maar toch. Ik veronderstel dat veel leaserijders wier politieke horizon wordt bepaald door vóór maximaal 7 procent bijtelling te zijn en tegen de maximumsnelheid, er toch hun boterhammetje met Nutella en het verplichte glaasje melk bij nuttigen.

Ik zou van een en ander onkundig hebben willen blijven, ware het niet dat gistermorgen ineens Geert Wilders groot politiek nieuws exclusief voor onze bladen kwam verkondigen.

Tussen haakjes: wat ziet die man eruit! Hij steekt vermoedelijk al zijn geld in solide wetgeving, want een ooglidcorrectie kan er niet meer af. Voor zijn ogen blijken inmiddels spectaculaire lichaamsdelen te hangen, van een kwaliteit die mijn moeder ‘scheigordijntjes’ placht te noemen.

De solide wetgeving bestaat in dit geval uit een door Geert en de luguberste aller politici, Martin Bosma, in het weekend in elkaar gedraaide wet, die het gemeenten, provincies en het rijk verplicht bij de komende Sinterklaasviering Zwarte Piet ook echt zwart te laten zijn. Zo deelde Geert het WNL-journaille mee – blijkbaar veronderstellend dat die twee al op de hoogte waren van het feit dat Sinterklaas en Zwarte Piet niet echt bestaan, en dus elk jaar weer op nieuw beschilderd moeten worden.

Hoe dan ook, ze vonden het prachtig en informeerden niet of het hier een verlate of vervroegde aprilgrap betrof. Ze vroegen wel of Geert er zeker van was dat de Tweede Kamer achter het wetje zou gaan staan, mede misschien door het feit dat ze niet eens ooit van het bestaan van een initiatiefwetje hadden gehoord. De echte Telegraaf-presentator denkt namelijk, dat moet van Sjuul Paradijs, dat alle wetten door de koning persoonlijk worden geschreven, en dat denkt Sjuul omdat hij denkt dat al zijn tanend lezers- en kijkers- en luisteraarspubliek dat denkt.

Het lijkt mij dat het ook door de partij van Wilders onderschreven principe van de vrijheid van meningsuiting ook hier van toepassing is en dat iedereen zelf mag uitmaken of Zwarte Piet wit, zwart of zoals ze in Nijmegen zeggen ‘pimpelpäörs met ’n goud rendje’ is.

De kranten besteden er vanmorgen, afgezien van enige geinige columns, weinig aandacht aan.

En daarmee geef ik u terug naar Hilversum, voor het weerbericht door Roodaangelopen Piet Paulusma. Die weer van een andere, maar daarom niet mindere omroep is.

_______

hhBest

Boek & Film 

Klaagzang in het paradijs 2

‘Mag ik een kopje koffie van u?’

‘Eén kopje?’

‘Ja graag.’

‘Maar dat gaat helaas niet. Minimum bestelling is twéé kopjes koffie.’

Zo ver is het nog niet, maar afgaande op de menukaarten van veel, vooral de duurdere restaurants in Levanto, mag je verwachten dat het binnen afzienbare tijd helemaal zo gek niet meer zal zijn.

Ik noem maar eens wat: de Levantese vissoep, de risotto met frutti di mare, de grigliata van diverse zeevis, de vis gebakken in zoutkorst, allemaal staan ze op de kaart, maar wel voor minimaal twee personen. De rest kennen we allemaal: de spaghetti bolognese, de trofie al pesto, de pasta con salsi di noci, die kunnen we zo langzamerhand thuis beter maken dan ze ze hier serveren.

Vorige week heb ik moeten doen wat ik echt alleen in het uiterste noodgeval doe: opstaan en overrichterzake het restaurant l’Oasi op Piazza Cavour verlaten. We waren wel met zijn tweeën maar de gerechten waarop ik me verheugd had staan haar weer minder aan, voor schaaldieren is ze allergisch.

‘Bestel gewoon twee porties,’ stelde ze voor, maar dat vind ik dan zonde en een hond hebben we niet. Bovendien was de vis in zoutkorst ‘zeven euro per honderd gram’ – dan zit je toch al gauw voor zeventig euro een hoofdgerechtje te nuttigen.

Het was onze laatste avond, en het mocht gerust wat kosten, maar nergens was nog plaats want alle restaurants zitten ook in september zowel voor lunch als diner mudvol, voornamelijk met pizza-eters. We weken uit naar een tent waar je van alle voorgerechten wat krijgt, maar veel daarvan was al niet veel meer voorhanden en wij kregen dingen op ons bord die overduidelijk uit een blik waren geklopt of uit de diepvries gehaald.

De hele week hadden we allerlei rare dingen meegemaakt. Zoals een salade van frutti di mare die vrijwel geheel uit inktvis bestond, met één uitzondering: er zat één garnaal bij, die in kleine stukjes was gesneden. Of een bord met zeker een pond gefrituurde zeevruchten, zoveel dat je niet alleen in je eentje de helft niet op krijgt, maar de andere helft je ook nog tegen gaat staan.

De tegame vernazzana – het pannetje van Vernazza – is een ovenschotel bestaande uit lagen tomaten, aardappelen en ansjovisjes, het was een smakelijk gerecht, maar wel heel erg basic, om niet te zeggen boers, en dat in een zeer hoog gelegen restaurant, met prachtig uitzicht over zee en sjiek gedekte tafels.

Intussen klagen de restaurateurs steen en been: in toenemende mate gaan de toeristen een aperitief drinken – bier of een spritz – en krijgen daar gratis flink bij te eten, stukken pizza en/of focaccia, chips, olijven, plakjes worst en ham. Gratis is trouwens een betekkelijk begrip: een spritz kost op de meeste plaatsen 6 euro, voor een fikse plas die voornamelijk uit water bestaat. Restaurant Vineria heeft een nieuwe stap gezet: nu staan de hapjes, gratis af te halen door degenen die aperitieven bestellen, klaar op een uitgebreid buffet. Resultaat is dat de klanten wegblijven, zeggen de restaurateurs, omdat ze bij de borrel al voldoende te eten hebben gehad. Hetgeen weer tegengesproken wordt door de mate waarin de tent mudvol zit voor lunch en diner.

De scherpzinnige lezer zal opmerken: ho wacht even, als die restaurants zo veel klanten trekken, dan zal het gebodene wel in de smaak vallen.

Dat zal ook best, maar ik zou zo graag weer eens willen merken dat er een vindingrijke kok in de keuken staat, of, bij ontstentenis daarvan, een nonna, een grootmoeder die het nog doet zoals het vroeger hoorde, toen er geen menukaarten waren en er alleen geserveerd werd wat op die dag op de markt voorhanden was.

Nou hup, niet zeiken, het was gezellig, je vulde je buik, je dronk een glas, deed een plas en constateerde dat je er, hoe dan ook, schitterend weer bij had.

Voor twee personen of meer.

En de volgende keer zoeken we een paar sjieke restaurants in Venetië weer eens op.

_______

hhBest

Boek & Film 

Klaagzang in het paradijs 1

Je drinkt gezellig een aperitief in de late middagzon op een terras langs de hoofdstraat, Via Dante Alghieri, van het plaatsje Levanto aan de Italiaanse Riviera. Langs het terras een hele parade van mensen die van het strand komen, op weg naar camping, hotel, woning. Veel jongelui die ietwat schaars gekleed zijn, enkele opgedirkte Italiaanse dames die van plan zijn nog één keer te vlammen, in bikini met doorzichtige sjaal eroverheen, kerels met snorren en baarden en die eeuwige dracht van Gianni Cazzo, zeg maar Jan Lul: de driekwartsebroek.

In het park aan de overkant zitten op een bank vier uit de kluiten gewassen mannen, die er al een tijdje bezig zijn en inmiddels diverse flessen rode wijn hebben geledigd. Ze zetten gretig de fles aan de mond en lurken er stevig aan. Op een bankje wat verder zitten vier dames op leeftijd die het onder elkaar gezellig hebben. Dan vindt een van de vier mannen dat het tijd wordt voor een dansje. De dames doen niet mee, maar ze kunnen er wel om lachen.

Het lijkt wel of het even helemaal stil wordt in de straat voor hét moment van de dag: er komt een oudere man langs met grijs hoog haar, witte schouders en blote armen met rode brandplekken, daaronder een paar dunne benen met schaarse haren en blote voeten – en daartussen zijn enige kledingstuk: een vaalgele versleten badhanddoek die hij maar met moeite bij elkaar houdt en in zijn oksels klemt.

Zover is het gekomen met Levanto.

Toen we er een jaar of vijfentwintig geleden voor het eerst kwamen was het een sereen stadje van een bescheiden Noord-Italiaanse luxe: niet al te uitbundig, maar wel goed zichtbaar. Wij keken onze ogen uit: de mobiele telefoon was net uitgevonden maar iedereen had er een en liet dat ook merken. In de Via Dante wemelde het van de winkeltjes met het accent op de betere etenswaren. Alles vers: de pasta, de pesto, de focaccia, de vis, het vlees, de wijn, het gebak, de groente en het fruit.

Buitenlanders waren er nog ver te zoeken, buiten een paar geoefende wandelaars die ergens thuis, in Duitsland of Oostenrijk, de geheime tip hadden gekregen van het wandelpad dat van Levanto langs de kust met de Vijf Dorpen – de Cinque Terre – voerde naar Portovenere, op de punt van het schiereiland.

De camping aan de rand ven het stadscentrum, Acqua Dolce, was klein en nauwelijks toegankelijk voor campers die er toen ook al massaal waren en hun toevlucht moesten zoeken in campings buiten het dorp of de parkeerplaats bij het station van Levanto.

De juiste tijd om er te komen was in april en mei, als de berghellingen in bloei stonden en het overdag nog niet te warm was om te wandelen. Na de wandeling over bergpaden met fenomenaal uitzicht op zee en door de wijngaarden waar de druiven groeiden voor de DOCG-wijnen van de Cinque Terre, reisde je comfortabel met de trein terug naar Levanto, waar een keur van eenvoudige maar smakelijke restaurants voor de inwendige mensen beschikbaar waren. Die restaurants zijn er nu ook nog, ik zal daar een apart stukje aan wijden, en de treinen ook. Maar die zijn geregeld overvol, zeg maar gerust: afgeladen met toeristen die niet wandelen maar wel de Vijf Dorpen willen zien.

Neem een van de vijf: Vernazza. Vanaf het wandelpad vanuit Monterosso zie je het liggen, het is het mooiste plaatje dat door tienduizenden wandelaars is gemaakt.

De wandelaars die in het dorp aankomen, zijn er intussen in de minderheid. Want begin september kun je er nog steeds over de koppen lopen, maar de toeristen komen met de trein of van de eindeloze stroom schepen met soms tweehonderd toeristen aan boord. Van het ooit lieflijke dorpje waar je ooit een enkele toerist (meestal een wandelaar, dus) tegenkwam is niets meer over: de drukte van Venetië verbleekt erbij. Honderden Amerikanen, Spanjaarden, Fransen, Japanners en Chinezen verdringen zich rond de kramen met souvenir-prullaria en de restaurants. De toeristen hebben haast, want de boot vertrekt na een dik half uur naar het volgende kustdorpje. De eettenten langs de driehonderd meter lange hoofdstraat – verder is er niet veel in Vernazza – mikken op de snelle hap, de pizza en de pasta met pesto. Voor de toeristen die een selfie maken, en dan gauw weer weg rennen.

Ik moest ook dringend weg, uiteindelijk. Misschien dat je voortaan in december of januari moet komen, voor wat oorspronkelijke rust.

Morgen meer verongelijkte klaagzang.

A Dirty Mind is a Thing of Beauty

Poetry is the spontaneous overflow of powerful feelings: it takes its origin from emotion recollected in tranquility.”

Ik herinner even aan dat citaat van de Engelse negentiende-eeuwse dichter William Wordsworth, ten eerste omdat ik af en toe de neiging heb te laten doorschemeren dat ik niet van de straat ben en verder beschik over een geheugen dat prima in orde is, mits de herinnerde feiten (en citaten) er lang genoeg geleden ingestopt zijn. Eerlijk gezegd herinnerde ik me alleen de laatste vier woorden, maar internet heeft een nog veel sterker geheugen dan ik en dus is een aanvulling snel gevonden. Wordsworth zei het, en nu is mijn eigen geheugen weer aan het woord, in de situatie waarin hij een lange wandeling had gemaakt in het Lake District en daar, bijvoorbeeld, een poosje in stille verwondering had stilgestaan bij een narcis. Hij ging naar huis, trok een makkelijke stoel naar zijn schrijftafel met pen en papier onder handbereik en als hij de staat van tranquillity had bereikt overwoog hij de emoties die hij had gevoeld bij dat eenvoudige gele bloempje en schreef daarna het poëem ‘On A Daffodil’.

Behalve dat ik niet van de straat ben, was er ook geen fatsoenlijk internet op de camping in Levanto. Jawel, er was WiFi, en ik had gewoon niet de juiste apparatuur: mijn zes jaar oud laptopje moet per se ‘aan de stroom’ en aangezien de WiFi in Levanto alleen in de receptie en het restaurant van de camping werkzaam is, en in dat restaurant tweemaal per dag ‘volle bak’ geblazen is qua eters, komt er niet veel van het in alle tranquillity recollecteren van emoties, ditmaal aangaande de verontrustende ontwikkelingen in een van mijn favoriete plekjes van Italië. Zodat ik besloot me tijdelijk ontslagen te voelen van enig journalistiek getint elektronisch contact met de buitenwereld.

Niet helemaal. Ik kocht tweemaal La Repubblica, en de tweede keer was het raak: ik zag daarin pagina’s lang verslagen van de bijeenkomst van vijf Europese socialistische leiders, die gearmd, in wit overhemd en spijkerbroek, te Bologna op de foto gingen en daarna een bakje van het plaatselijk nationaal gerecht, tortellini in brodo, nuttigden, hetgeen, aldus de krant waar ook veel fijnproevers werken, bij 32 graden een zwaar karwei is.

La Repubblica deed Diederik Samsom, want hij was een van de vijf, een lol door hem te typeren als de ‘vice van Mark Rutte’.

Goed, dus verder geen nieuws van het front. Wel nog iets voor camperaars: in Turkije is een oude Italiaanderd vermoord, hij stond in de grote stad Trabzon aldaar met zijn camper wild te kamperen (samen met zeven andere campers) en werd toen vermoord door twee ‘tossicodipendenti’, drugsverslaafden, midden in de nacht. Ja, er gebeurt van alles in de wereld waar je niet zo gauw bij stilstaat als je op het strand naar de glasheldere Middellandse Zee kijkt, een spritz onder handbereik, benevens een bordje gesorteerde vleeswaren, je afzijdig ligt te houden van de berichtgeving. Ik begon maar gewoon een stapel recente Italiaanse boeken door te nemen waarvan er een, alweer een, van Andrea Camilleri, zijn en natuurlijk ook mijn favoriete onderwerp betreft: Donne, oftewel Vrouwen. Camilleri mag alles, dus is het boekje een samengeraapt zootje maar een paar kostelijke verhalen zitten er toch in. De oude snoepaard.

Zo, dus de komende dagen doe ik een poging enige aspecten van de teloorgang van het Oostelijk deel van de Italiaanse Riviera aan de openbaarheid prijs te geven. Recollected in tranquillity. Mind you.

______

hhBest

Boek & Film