SanteLOGie

Berk en kastanje

Twee oude buurtgenoten staan op het punt om te verdwijnen. Eigenlijk drie, maar het gaat nu om de twee bomen in het gezelschap, een treurberk en een paardenkastanje. De treurberk heeft inmiddels het loodje gelegd.

Het waren ietwat lastige buren, die twee. Maar ook wel schoonheden.

De kastanje (hier in herfstkleur) laat in de loop van het jaar van alles vallen, van plakkende omwindsels van de bloesem tot de daaruit resulterende kastanjes en uiteindelijk het blad. De bloemen, kaarsen worden ze wel genoemd, zijn al 37 jaar de trouwe herauten van het hoogtepunt van de lente. De boom staat op de lijst van gezichtsbepalende bomen in de gemeente, maar hij lijkt ziek. Steeds vroeger in het jaar wordt het blad bruin, en tussen takken en stam vertonen zich vervaarlijke scheuren. De twee dames die hem ooit plantten zijn al heel lang naar de hemel, en buurman Jos heeft er, zacht gezegd, niet zoveel mee. Die is meer van het gras.

De berk is ooit door de Plantsoenendienst geplant, toen dat bedrijf nog die naam mocht hebben. Bij het verdelen van de lapjes grond die de gemeente daarna kwijt wilde, kwam de boom terecht bij de andere buurman, Erwin, die een soort haat-liefdeverhouding heeft met de boom. Het ding was werkelijk beeldschoon, had een schitterende schors en een stamomvang van een centimeter of tachtig. En hij was, mijn schatting, elf of twaalf meter hoog. Ooit is de top er al uit gehaald want de boom helde toen, en daarna nog steeds, vervaarlijk in Noordwestelijke richting – ik sluit niet uit dat ooit een Zuidwesterstorm hem zou hebben omgeduwd, waarna de overburen tijdelijk zouden moeten worden ondergebracht in de sporthal.

En dat is niet alles. Het hele jaar door zegende de boom de omwonenden met allerlei ongewenst materiaal. In het voorjaar met de uitgebloeide katjes, in de zomer met miljoenen zaden die tot in de diepste krochten van kelders, kruipruimten en autokoetswerken kropen, daarna de spectaculaire bladval en tussendoor bij harde wind dikke bossen doden takken.

Persoonlijk had ik ook nog grieven tegen de beide bomen: van september tot april schoof de zon in de loop van de dag achtereenvolgens achter de berk en de kastanje en daardoor verminderde de productie van de zonnepanelen op mijn dak gevoelig. Bovendien verhinderde die schaduw dat we ’s middags ons dagelijkse glaasje dronken in de late herfst- en vroege lentezon, ter opwarming van de oude botten.

De kastanje blijft (gelukkig) nog even.

Maar de treurberk heeft er toch aan moet geloven – de zuinige buurman heeft iemand gevonden die het karwei gratis opknapt, met medeneming van het kostelijke openhaardhout. Een kuub of drie, schat ik.

Ik heb voor de zekerheid maar een paar foto’s gemaakt van de berk, die de hoogste boom in de buurt was, en daarom een uitkijkpost vormde voor talloze eksters en houtduiven.

Ik ben niet zo gek op eksters en houtduiven. De eksters eten jonge merels en mezen, de houtduiven zijn stuitend dom en niet eens erg lekker.

De natuur, die wil wat.

________

hhBest

Boek & Film

Atheïstische exegese

Iedereen heeft er al een beetje zijn zegje over gezegd, maar een waarachtig atheïstisch geluid heb ik er nog niet over mogen vernemen. Ik bedoel de nieuwe tekst van het gebed getiteld Onze Vader.

Ik geef gevoelige belijders van diverse betrokken religies nu de gelegenheid ergens anders heen te gaan, ik noem maar wat, de website van De Telegraaf. Hier verder lezen gebeurt uitsluitend op eigen risico. De directie is niet verantwoordelijk voor enig onvoorzien ongerief.

Nou ja, atheïstisch: nuchter is misschien een beter woord.

‘Onze Vader die in de hemel zijt’. Is het jullie wel eens opgevallen dat in elk gebed keurig de geadresseerde in de eerste regel wordt genoemd? Kennelijk met de bedoeling dat niet Teresia van Lisieux, of die van Avila, beide bewoneressen van de hemel, denkt: hé, daar richt zich ineens iemand rechtstreeks tot mij!

‘Uw naam worde geheiligd’. Ik las vanmorgen in de krant dat op de middelbare scholen veel te weinig aan taal of cultuur wordt gedaan. Dus de opgroeiende jeugd is nu al  gestuit op twee werkwoordsvormen die in het moderne onderwijs niet meer ter sprake komen: zijt, een archaïsche derde persoon enkelvoud onvoltooid tegenwoordig tijd van het werkwoord ‘zijn’, en ‘worde’, de derde persoon enkelvoud aanvoegende wijs van het werkwoord ‘worden’. Het is allemaal heel eenvoudig, maar je moet het even weten.

Dat geldt ook voor enkele werkwoordsvormen in het vervolg. Ik zeg het maar even bij.

Nu inhoudelijk verder.

‘Uw rijk kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel’. Dat is natuurlijk nogal boud gezegd. Ik bedoel, de bidder impliceert hier dat naar zijn mening de wil van God de Vader nú op aarde nog niet geschiedt zoals in de hemel, waar uiteraard alles beter geregeld is; hij wenst het de aangesprokene alleen maar toe, en vertelt er gemakshalve niet bij hoe hij daar zelf aan gaat bijdragen.

‘Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef onze schulden zoals wij onze schuldenaars vergeven.’ Alleen al die volgorde, die het bewijs is dat Bertold Brecht helemaal de spijker op de kop sloeg toen hij dichtte: Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral. En dan die vermaning aan het Opperwezen: wij hebben onze schuldenaren al vergeven, dan moet daar ook wat tegenover staan, dus kom nou maar eens over de brug met je ontslag van rechtsvervolging voor ons! Of minstens vrijspraak!

En als ik het Opperwezen was, dan zou ik onwillekeurig denken dat Ik hier een verwijt naar het Hoofd geslingerd krijg: ‘En leidt ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze’. Ik wil nog even afzien van het feit dat hier ineens een dader wordt aangewezen, ‘de boze’, in plaats van het boze of het kwaad. Die boze is, zou ik denken, van nature, als het ware, de dader van de verzoeking; degene die hier aan het bidden is heeft nog nooit gehoord van de essentiële taakverdeling in het metafysische: het Opperwezen is er voor het goede, de boze is er voor (de verzoeking tot) het kwade. toch? Of ligt het ingewikkelder? Nou ja, kijk maar. Ik leg intussen even aan de moderne middelbare scholier uit dat ‘verzoeking’ geen nieuw maar een heel oud woord is en gewoon ‘verleiding’ betekent; dan weten jullie allemaal meteen heel goed wat dat is.

Dan neemt de bidder voor de zekerheid in stilte nog even de voorgaande tekst door en denkt: oei, daar staan wel een paar dingen in die Onze Vader als onvriendelijk zou kunnen ervaren.

Dus nog maar snel als slot een potje byzantijns slijmen:

Want van U is het koninkrijk

en de kracht en de heerlijkheid

in eeuwigheid. Amen.

Maar dat van die 72 maagden, dat is met zo’n ondoordacht gebed nog lang niet zeker.

Lijkt mij.

________

hhBest

Boek & Film 

Land zonder grenzen

Deze & gene is het al opgevallen: de gaten tussen mijn ‘dagelijkse’ columns zijn de laatste tijd allengs groter geworden.

Hoe komt dat? Geen idee.

Of misschien ook wel.

Vanmorgen drong het opeens tot me door dat 2014 het eerste jaar sinds mijn 21^ste levensjaar is waarin ik geen regelmatige werkzaamheden heb verricht met de bedoeling inkomsten te verwerven. Sinds 1 maart jongstleden verstrijken mijn dagen in waardig nietsdoen. Bij mijn afscheid van het dagblad op 11 november 1999 hield ik een toespraakje waarin ik te berde bracht dat op dat moment mijn streven naar een arbeidsloos inkomen werkelijkheid werd – maar nauwelijks zes weken later had ik alweer een lucratieve fulltimebaan, die in de jaren sindsdien is gevolgd door kortstondige baantjes en freelance opdrachten, plus zes jaar parttime werk aan een huis-aan-huisblad.

Ik sta nog altijd open voor opdrachten, ik zou wel weer eens een boek willen vertalen, of een vertaling willen redigeren of gewoon, interviews maken met mensen of iets willen researchen. Vandaar dat ik bijvoorbeeld een account heb bij LinkedIn. Ik krijg daarvandaan ook regelmatig berichten dat mensen mijn CV hebben bekeken, maar ik heb niet de illusie dat men bij de lezing verder is gekomen dan mijn geboortedatum.

En dus leef ik gezellig in een ongestructureerd fluïdum, ik hang alleen maar rond/ kijk eens door de ramen/ en ik krab wat aan mijn kont, zoals De Dijk het zo prachtig verwoordde, al heb ik dus geen Bloedend hart. We hebben een opgewekt sociaal leven zonder onoverkomelijke verplichtingen.

Die zelf opgelegde verplichting om driehonderd columns per jaar te schrijven valt natuurlijk ook onder de nieuwe situatie.

En daar komt nog wat bij.

Ik heb aanzienlijk minder neiging om me met van alles te bemoeien, je nadert uiteindelijk toch gauw een grens die ik, in mijn rol van oude wijsgeer, liever niet overschrijd: die van de onuitstaanbare betweterigheid. Misschien heb ik die zelfs wel eens overschreden. Misschien vond ik dat toen zelfs wel leuk, of wenselijk.

Ik heb onlangs nog eens een paar honderd van die stukkies doorgenomen. (Het zijn er in totaal tussen de drie- en vierduizend). Mij vielen nogal veel vertikkingen op, niet lopende zinnen, spelfouten – haastig in elkaar gezette stukken die ik ’s morgens vroeg tikte en waarvan ik me nu afvraag of ik er niet een beetje rustig voor had moeten gaan zitten. En heel vervelend: met daarin vervat een mening die nergens op sloeg, onbekooktheden en het allerergste: stukken die volkomen onbegrijpelijk zijn geworden doordat de aanleiding ertoe niet terug te vinden valt.

Dus ik zit niet alleen niet meer vast in een dagelijks patroon, ik overweeg mijn mening beter alvorens die aan de openbaarheid prijs te geven.

En dat leidt tot minder stukkies.

Maar stukkies blijven er, vanzelfsprekend, komen. Ik gooi bij deze mijn limiet van driehonderd stuks per jaar overboord en ga voortaan grenzeloos door het leven.

Observaties aangaande een kleindochter

Volgende week bereikt ze de mijlpaal van veertien maanden, mijn kleindochter E. Gisteren was ze er weer even, bij haar moeder op de arm, brede grijns op het niet meer geheel tandeloze bekkie, kirrend, trappelend met haar benen, zwaaiend met beide handen zoals de koningin van Lombardije (‘die ging uit rije’).

We staan in de gang waar enkele foto’s uit de oude familiedoos aan de muur hangen. Opeens wijst ze met een mollig vingertje naar mij, draait zich om en wijst op een foto van… mijn vader. Ik vind zelf dat ik sterk op mijn moeder lijk, maar E. ziet blijkbaar een andere gelijkenis.

Ze heeft ook gelijk: op de foto was mijn vader net 76 geworden, ik ben daar nog maar ruim twee maanden vandaan, maar hij woog de helft van mij en hij had die bril op met glazen als colaflesjesbodem. Maar daar kijkt E. blijkbaar doorheen, ons in verbijstering achterlatend.

Eerder in de week krijgt ze, na een demonstratie van haar nieuwste activiteit, zonder ondersteuning lopen – mond wijd open, armen en benen gespreid, wat haar betreft wordt snelwaggelen een nieuwe Olympische sport – een paar soepstengels. Tevreden steekt ze er een in de mond en gooit de helft van de rest in stukjes achteloos om zich heen. Ze is op haar sokken, en ineens zie ik dat ze een voet schudt. Er zit een stukje soepstengel onder en ze vindt het lastig om erop te staan. Ze gaat zitten, schudt nog een keer met beide voeten maar voelt dan toch onder de sokken, en haalt daar het stukje soepstengel onderuit.

Alle theorieën aangaande kleine kinderen moeten op de schop, wat haar betreft. Ik heb altijd voetstoots aangenomen dat voor kinderen van die aanminnige leeftijd dingen die ze niet zien ook niet bestaan. Voor E. geldt dat blijkbaar niet. Een paar maanden geleden, toen ze, op aandrang van haar vader, enigszins prematuur begon te lopen, moest dat wel aan twee vaders- moeders- of grootvadershanden gebeuren.

Als je probeerde of het ook aan één hand ging, corrigeerde ze je streng, ze reikte met haar andere hand achter zich – ze wist dus dat zich daar nóg een hand moest bevinden, zonder dat ze die zag.

Ik heb vier kinderen grootgebracht, niet alleen en niet altijd even goed. Maar daar was je toen zo druk mee dat objectieve observatie erbij inschoot. Je was ook bezig met jezelf, eerlijk is eerlijk.

Waardoor ik nu iedere keer als E., kirrend en zwaaiend en trappelend opduikt, of volkomen argeloos ligt te slapen, steeds weer nieuwe, pseudo-wetenschappelijke observaties doe.

Het is een bijzonder kind. Noem mij dan maar een trotse grootvader.

______

hhBest

Boek & Film 

Altijd weer die boeren

Het was bekend: boeren hebben altijd wat te klagen, is het niet over het weer, dan is het wel over de levertijd van de Mercedes.

Dat was natuurlijk vroeger.

Tegenwoordig wordt de Mercedes al geleverd vóór hij besteld is, ‘met slechts 14 procent bijtelling’, wat dat ook moge betekenen.

Maar met het weer blijft het sukkelen.

Als het te droog en te warm is willen de boeren kostbaar grondwater oppompen om de piepers nat te houden, als het veel regent ligt de schuldige voor de hand: het waterschap, dat niet snel genoeg het hemelwater afvoert waardoor de piepers onder het water op de akkers liggen te rotten.

En dan kom ik ook nog eens roet in het eten gooien.

Dat hemelwater, mijne dames en heren, dat moet niet worden afgevoerd, dat levert de hemel namelijk om de grond vochtig te houden waardoor de piepers kunnen groeien, desnoods als kool. Als er te veel regen valt voor één bevochtiging, dan heeft de natuur het zó geregeld, dat het overblijvende water naar de diepte zakt, als aanvulling van het grondwater.

Maar nee, dat water moet weg, weg, weg, en als het Waterschap de sloten niet dieper maakt en niet het groen langs de waterlopen maait, dan doen de boeren het zelf wel: onkruid wegspuiten en eigen kanaaltjes graven waardoor het water weg kan.

Het gevolg is een nieuw en veel groter probleem: erosie; het wegstromende water neemt de vruchtbare bovenlaag mee – een deel van die bovenlaag maakt de sloten weer ondieper, en zo voort.

De claims voor schadevergoeding hebben boeren altijd klaar liggen, met voorgedrukte tekst. Datum invullen, handtekening eronder in de postbus ermee en wachten tot de poet binnenkomt.

Een en ander is vandaag weer eens onderwerp van de opening van de regionale krant, die ook in Noord- en Midden-Limburg verschijnt en die zich dus het lot van de aldaar massaal gevestigde boeren aantrekt.

Bij het huilerige verhaal staat ook een tragische illustratie: een reusachtige tractor staat op een desolaat stuk land vol diepe rijsporen waarin, inderdaad, water. Als de tractor niet zo mooi knalgroen was zou je kunnen denken dat het hier een illustratie uit 1942 betreft, voorstellende een Duitse tank, vastgelopen in de modder van de eindeloze vlakten van Rusland.

De foto is een argument zonder woorden dat het huilverhaal grotendeels ontkracht – want dat het water op het land blijft staan en de bonen, aardappelen en bieten doet verrotten, daarvan is nou precies die tractor de oorzaak. Sinds jaar en dag karren de boeren met die enorme machines, die blijkbaar voor een habbekrats verkrijgbaar zijn, over het land. De grond is daar nog net niet zo keihard als beton van geworden, maar het scheelt niet veel. Daar blijft regenwater op staan, ja. Een beetje tuinier weet dat zelfs te veel belopen van de grond op klompen of schoenen al maakt dat de aarde minder snel water opneemt als het regent. Laat staan dat je het land opgaat met die steeds zwaardere tractoren.

Het zal wel te maken hebben met Winstmaximalisatie, die blijkbaar de plaats heeft ingenomen van Sint Isidorus.

Maar mij houd je niet voor de gek.

________

hhBest

Boek & Film 

Vooruitgang in Frankrijk

Frankrijk is een veel te groot land waar je uren en uren kunt rijden zonder dat je merkbaar opschiet. Vooral als je de tolweg neemt zie je vrachtwagens, personenauto’s, Nederlandse caravans en dat alles in een vrijwel leeg landschap – soms zie je aan de horizon het silhouet van een stad of dorp, een industrieterrein. Maar het landschap bestaat vooral uit golvende akkers en dito wouden.

Die leegte valt je trouwens vooral op wanneer je de Route Nationale neemt. Dat zijn de gevaarlijke rechttoe rechtaan wegen die Noord-Frankrijk doorkruisen, de hoofdwegen voor de autowegen werden aangelegd; ze zijn vaak vele kilometers korter maar helaas ook in veel slechtere staat van onderhoud dan de tolwegen. Maar dit is dan wel een karakteristiek Frankrijk, op de autowegen zou je evengoed in Polen of Duitsland kunnen zijn.

De laatste keer dat ik Picardië en Normandië doorkruiste op een ‘RN’ was, denk ik, in 1970 of 1971. Toen kwam je ook nog door een vrijwel onbegaanbaar dorp in Wallonië, Jemappes geheten en daarna door tientallen Franse dorpen en stadjes. Als je door een Nederlands dorp rijdt valt het je niet zo op, maar in die Franse dorpjes raak je geheel vervreemd door het feit dat je vrijwel nooit iemand op straat ziet, en dat alle luiken gesloten zijn, alsof men zonder achterlating van een adres is vertrokken. Nu is de RN vaak om een dorp heen gelegd, zodat de leegte je meer opvalt.

De kantine van de camping in het departement Calvados biedt een ontluisterende aanblik. Het is er overvol (buiten op het terras is het fris) Keiharde bonkebonkemuziek met vals gezang – karaoke – dikke mensen achter grote borden opgetast met niet onmiddellijk als voedsel herkenbare spullen. Dit is het elegante douce France van de beste cuisine van de wereld.

Wie zich een beetje verdiept heeft in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog let wel op als hij door de streek rijdt door en vooral langs plaatsen als Péronne, Albert, Bapaume, Cambrai. Hier is het grote zinloze slachten van de twintigste eeuw voor het eerst met succes beproefd. Langs de RN tref je, vlak achter elkaar, een reeks begraafplaatsen met al die eenvormige witte stenen en onheilspellende monumenten.

En het bewijs dat de Fransen, Engelsen, Canadezen en Australiërs in 1916 terreinwinst boekten op de ‘Hunnen’, zoals ze de Duitse soldaten toen noemden. Rijdend in Noord-Oostelijke richting kom je driemaal een bescheiden bordje rechts van de weg tegen, waarop staat: verloop van het front in september, oktober en november van dat jaar, steeds een paar kilometer verder de ‘goede kant’ op. De doden die erbij vielen liggen langs de weg op grote en kleine begraafplaatsen. Je verwacht in de buurt parkeerplaatsen waar nabestaanden die graven willen bezoeken de auto kwijt kunnen (en waar we zelf een ogenblik in beschouwelijkheid zouden kunnen doorbrengen) maar nee, we moeten dóór.

Het is inmiddels honderd jaar geleden, en voorzichtig mogen we vragen: en wat is hier vandaag tweehonderd, driehonderd, vierhonderd jaar geleden gebeurd?

Ik heb geen idee, maar noteer alvast 25 oktober 2015. Op die dag, zeshonderd jaar geleden,w as het ook raak in Noord-West-Frankrijk, de slag bij Azincourt. De Eerste Wereldoorlog bleek achteraf de laatste loopgravenoorlog te zijn geweest, de Tweede Wereldoorlog was een en al beweging met tanks en vliegtuigen. De slag bij Azincourt betekende voor Frankrijk het einde van de ridders in hun zware harnassen die in de modder geen kant op konden toen ze bestookt werden door de beweeglijker Engelse boogschutters en voetsoldaten.

Bij Azincourt vielen enkele duizenden doden, vooral onder Franse ridders. In diezelfde buurt (nou ja, wat kilometers verder naar het Oosten) vielen tussen 1914 en 1918 honderdduizenden soldaten.

Noem het vooruitgang.

______

hhBest

Boek & Film 

Korte geschiedenis van een stad aan zee

Je kunt er misschien lekkerder eten en drinken dan in Zeeland, maar voor het klimaat hoef je niet naar ‘het strand van Parijs’ Deauville/Trouville te gaan aan de Normandische kust, La Manche, De Mouw, Het Kanaal, Het Nauw van Kales voor mijn part. Gietende regen en een loeiende storm die je zowat uit je ondergoed blaast, statige snel voorbijschuivende wolkenpartijen, ternauwernood 20 graden. Ik las ergens van iemand die het weten kan dat in de zomer op twee van de zeven dagen de zon schijnt in Deauville. En toch is het een toeristische trekpleister van jewelste.

Trouville was er al lang, aan de noordelijke oever van de monding van de rivier de Touques, Deauville was er ook maar dan als een armoedig gehucht in een moeras aan de zuidelijke oever. Rond 1860, Deauville had 104 inwoners, kwamen enkele mensen op het idee om het naburige zeer brede en lange strand beter te benutten en begonnen er met iets dat al snel leidde tot een toeristische attractie, vooral voor de gegoede burgers van Parijs. Het schijnt dat de hertog De Morny er een flink aandeel in heeft gehad, in ieder geval is het naar hem genoemde plein – zijn standbeeld staat er, om alle misverstanden weg te nemen – een druk bezochte plek in het centrum van Deauville, dat er inmiddels is gaan uitzien als een pittoresk outletcentrum voor de modemerken van vorig jaar.

Je zou even het misverstand kunnen koesteren dat we hier met een zeventiende- of achttiende-eeuwse stad te doen hebben, maar – nog afgezien van de architectonische misbaksels van de laatste dertig jaar, hoge flatgebouwen in vakwerkstijl – veel andere gebouwen stammen dus van na 1860. Ze kunnen wellicht gekenschetst worden als ‘spookhuizen’ waar je het best films opneemt waarin een massamoordenaar met een kettingzaag in de weer is.

Bij de vormgeving van deze op zich spectaculaire villa’s was de Normandische vakwerkstijl leidend. Maar die stijl was niet bedoeld voor sjieke villa’s, het was ooit een buitengewoon goedkope manier van bouwen op het platteland: een houten geraamte dat werd op gevuld met onder andere leem en stro.

De echte glorietijd van Deauville, waar men dus mikte op de gegoede burgerij van Parijs en daarom gokpaleizen bouwde en er maar liefst twee paardenrenbanen er op nahoudt, was ergens tussen 1910 en 1940, met een opflakkering na de oorlog met een uitloop naar de jaren tachtig van de vorige eeuw. Nog altijd zie je in de eerste helft van augustus bijna uitsluitend auto’s met Parijse kentekens rondrijden. De Place de Morny, die verkeersvrij zeer fraai zou kunnen zijn, zit in die periode de hele dag verstopt met een wriemelende partij automobielen, een en ander versterkt door de moderne Franse voorkeur voor stuitend lelijke en vooral zwarte bakbeesten van auto’s. De koffiedrinkers op de terrassen rond het plein maakt het trouwens allemaal niks uit.

In de jaren van het bestaan van Deauville heeft de berichtgeving in de bladen omtrent de beroemde bezoekers die in groten getale in de zomer de stad aandeden, zeker bijgedragen aan de bijna mystieke reputatie van de stad. Het is ook niet niks – films als Aimez-vous Brahms en Un homme et une femme werden er opgenomen, maar vooral de gokgelegenheid die het Casino en de renbaan boden en bieden trok beroemdheden aan als Isadora Duncan, Françoise Sagan, Rita Hayworth, Jean Cocteau, Mistinguett, Maurice Chevalier, Aga Khan, koning Alfonso XIII van Spanje, Coco Chanel, Georges Simenon, Robert Capa, Buster Keaton, Jean Patou, Erroll Flynn, Edith Piaf, Clark Gable en Guillaume Apollinaire, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Zij woonden of verbleven een poosje in Deauville of kwamen er maar heel even voor vakantie of een optreden of ander werk. Ook niet allemaal om te gokken maar ook gewoon, omdat ze de usual suspects waren die elkaar dagelijks in Parijs zagen en nu, wegens vakantie, elkaar dagelijks zagen in Deauville.

In de jaren vijftig was dat vooral in de Bar du Soleil aan het strand. Robert Capa, over die naam: ‘Ze hebben de bar de naam gegeven van het zeldzaamste natuurverschijnsel van Deauville’.

Intussen hebben ook andere Parijzenaars Deauville ontdekt. Dagelijks parkeren er bussen in de buurt van de Boulevard Cornuché en eruit stappen tachtig, negentig mensen uit de ‘banlieue’ van de Franse hoofdstad, vaak immigranten die van de roem en de mystiek van Deauville niks weten, maar alleen dat het strand van de stad zo dicht bij Parijs ligt.

Vergane glorie, met andere woorden.

Zij wilden allemaal ‘iets doen’

Dit vinden wij tegenwoordig normaal. Ik citeer het NOS Journaal van gisteravond acht uur. ‘Honderden motorrijders maakten vanmiddag een tocht van Nieuwegein naar Hilversum uit eerbetoon voor de slachtoffers van de vliegramp. Bij de kazerne waar de lichamen worden geïdentificeerd hielden ze een minuut stilte en legden kransen en bloemen. Ze kenden geen slachtoffers, maar de motorrijders wilden ‘iets doen’ na de ramp.’

Bewonderenswaardig hoe presentator Jeroen Overbeek zoiets vertelt – hoewel hij tegen het eind natuurlijk wel een scheve schaats reed, door de toon waarop hij ‘iets doen’ uitsprak.

Intussen zagen we de stoet motoren – een stille tocht kon het natuurlijk niet zijn – en daarna de kransleggingen waarna in min of meer militaire kledij gehulde, afgetrainde motorrijders stram achteruit stapten en al even stram salueerden. En daarna weer huns weegs gingen, neem ik aan, maar dat kregen we niet te zien.

En dat, mijne dames en heren, vinden wij tegenwoordig normaal.

Ik hoop maar dat de nabestaanden maar eens een keertje niet naar het journaal keken, veel nieuws viel er niet meer te verwachten uit Grabovo en het was tenslotte een mooie avond om in de tuin bij elkaar te zitten en een glaasje te drinken.

Vandaag is het dus honderd jaar geleden dat Duitse troepen plunderend en brandschattend België binnentrokken nadat de Belgen hun de vrije doortocht naar Frankrijk hadden geweigerd. Vier jaar later – om precies te zijn 51 maanden later, werd de Wapenstilstand van kracht, op de elfde van de elfde om elf uur ‘s morgens, gelukkig was dat toen nog niet het begin van de carnavalsviering.

Het was het einde van de laatste oorlog, de oorlog die een einde had gemaakt aan alle oorlogen.

Maar in de Eerste Wereldoorlog waren wel hele leuke wapens ontwikkeld, zoals het jachtvliegtuig, de tank en de onderzeeër en dan is het heel verleidelijk om een politieke smoes te vinden om die spullen eens terdege uit te proberen. Hopelijk weten we allemaal nog waar dat allemaal toe geleid heeft.

Oorlogen worden tegenwoordig sneller afgewikkeld: we vinden de vier wéken van het optreden van Israël tegen Hamas alweer ruim voldoende.

Een nieuwe oorlog in Europa is niet ondenkbaar: guerrillatactieken gecombineerd met diplomatiek gecamoufleerde oorlogsmisdaden en minachting voor het oorlogsrecht zijn hier nog onvoldoende uitgeprobeerd. Ik heb de indruk dat de specialisten ter zake zich al grondig warmlopen, ergens ver weg, maar niet heel erg ver: maar 2600 kilometer naar het Oosten.

Zo en nu voor de tv: om half elf gaan we live het begin van de Eerste Wereldoorlog nog eens overdoen.

Ik pak er het boek uit 1962 van Barbara Tuchman ‘The Guns of August’ nog maar eens bij, dat begint met de beschrijving van de begrafenis van de Britse koning Edward VII. ‘Zo schitterend was het schouwspel op die ochtend in mei van 1910 toen negen koningen te paard meereden in de begrafenisstoet van koning Edward VII dat de bedrukte, zwartgeklede menigte kreetjes van bewondering niet kon onderdrukken… na hen kwamen vijf kroonprinsen, veertig koninklijke en keizerlijke hoogheden, zeven koninginnen van wie vier weduwen en drie regerend, plus nog wat ambassadeurs van ongekroonde landen. Het was de grootste verzameling op één plaats van royalty en hoogheid uit zeventig landen ooit vertoond – en het was meteen ook de laatste.’

Dat lijkt me een leuke inleiding op de uitzending van straks, waar ook weer al die hoogwaardigheidsbekleders in grote harmonie bijeen zijn, een harmonie met een later te bepalen uiterste houdbaarheidsdatum.

Eén intrigerende zin uit Tuchmans inleiding wil ik jullie niet onthouden: Wilhelm II, keizer van Duitsland, in Engeland populair als altijd, was tijdens de begrafenis gehuld in het uniform van een Britse veldmaarschalk. Zoek zelf even op hoe dat ook alweer in elkaar zat, het is verrassende lectuur.

Wilhelm kende nog geen van de slachtoffers, maar hij wilde ‘iets doen’.

Zoiets.

________

hhBest

Boek & Film 

De tweeëntwintigste (en laatste?) Montalbano

Salvo Montalbano, veruit de meest eigenwijze commissaris van politie uit de politie-literatuur, heeft, als ik me goed herinner, al een paar keer eerder ontslag genomen, dikwijls uit walging over zijn vak en ook over de ontoereikendheid van de politietaak ten opzichte van de Siciliaanse maffia en niet te vergeten de concurrentie: de Carabinieri. Maar daar kwam hij in de loop van hetzelfde boek steeds weer van terug.

Uw onaangenaam verraste boekenlezer komt ditmaal, na lezing van La Piramide di fango van Andrea Camilleri tot de voorzichtige conclusie dat de tweeëntwintigste tevens de laatste Montalbano is. Zie verder Boek & Film 

Wat ben ik toch een vrek

Als Barack Obama dat proces verliest dat de Republikeinse fractie in het Huis van Afgevaardigden van de Verenigde Staten van Amerika tegen hem heeft aangespannen, dan is dat een beetje mijn schuld.

De aanleiding, en ik doe dat uit mijn hoofd: de fractieleider, Boehner, vindt het niks dat president Obama de behandeling van een wetsvoorstel waar de Republikeinen tegen zijn heeft uitgesteld, omdat het daardoor bij verkiezingen voor een nieuw House in november geen onderwerp meer is waar de Republikeinse Partij zijn pijlen op kan richten.

Tot voor een week of twee was het alleen maar een van die koddige gebeurtenissen in het kader van de voor ons volstrekt onbegrijpelijke machinaties die ze in Amerika ‘parlementair’ en ‘democratisch’ vinden.

Maar op de een of andere manier ben ik er persoonlijk in betrokken geraakt en hoewel ik er nog altijd geen zák van begrijp, is mij in die periode wel duidelijk geworden: wat het ook is, of het ook enig belang heeft – in de Amerikaanse politiek wint niet degene die duidelijk het beste voor heeft met het land en zelfs niet wie de meeste stemmen krijgt, maar wie de meeste centen heeft.

Begin juli is het begonnen: voormalige voorzitter van het Huis, Nancy Pelosi, stuurt me een mailtje met het verzoek mee te doen aan een ‘grassroots fundraising’ waarbij zelf het luttele bedrag van vijf dollar voldoende zal zijn om voor mij en voor de Democratische Partij en president Obama het verschil te maken. Ik weet wel wat een fundraising is, maar graswortels zijn dingen die onder de grond ook zonder mijn hulp hun werk doen. Nadien ontvang ik van Nancy nog een stuk of zes, zeven mails, waarvan de toon steeds meer verwijtend wordt: waarom heb je nou nóg niks gestuurd? Je laat toch zeker de Tea Party niet winnen?

Ik citeer zonder te vertalen: ‘I hate to keep mailing’, ‘you haven’t answered’, ‘kiss all hope goodbye’, ‘Listen, I am pleading again’, ‘still no donation!’, ‘bad news to share’, ‘I wouldn’t normally mail you twice a day’. Etc.

Daarna komt er een mailtje van vice-president Joe Biden, wat meer jongens-onder-mekaar van toon. ‘Die republikeinen gaan president Obama vervolgen omdat hij gewoon zijn werk doet. Dat laten we toch niet gebeuren? Kom op, voor vijf dollar doe je al mee!’

Dan mailt Michelle Obama me. ‘Ik kan het weten: Barack is dag en nacht in de weer voor de Amerikaanse middenklasse en nou willen ze al zijn werk aan de gezondheidszorg, de gelijke behandeling en een beter leven voor de middenklasse teniet doen!’

En tot slot krijg ik een mailtje van Barack Obama zelf. Ik lees het uiteraard staande, met de hand op het hart. Ook hij spreekt me op kalme toon toe: die onzin van de Republikeinen moet ophouden.

Er is een miljoen dollar nodig om… ja, om wat? Is de president van de Verenigde Staten niet onschendbaar? Je kunt dus gewoon een proces tegen hem aanspannen? En is dat miljoen dan nodig om een advocaat in te huren? Hoe zit dat eigenlijk allemaal? Als dat proces van de republikeinen kansloos is, wat is dan het probleem?

En ik stuur geen vijf dollar – het zou zo uitgelegd kunnen worden: dat Obama, door mij geld te vragen en de opbrengst te accepteren, om hoe dan ook te winnen, de hulp van Europese communisten heeft ingeroepen.

En intussen heb ik nog altijd geen idee waar dit allemaal over gaat.

Nou ja, het is te laat, want de deadline voor de inzamelingsactie is verstreken.

Ik heb Obama de das om gedaan.

________

hhBest

Boek & Film