Wat je al heel in de verte zag aankomen en waar critici voor hadden gewaarschuwd: dat bevolkingsonderzoek naar darmkanker door middel van onderzoek van ontlasting op ‘occult’ bloed zou leiden tot overdiagnostiek en overbehandeling. Ik hoor net op de radio dat de pilot waaraan ik heb meegedaan en die tot de conclusie heeft geleid dat ik géén darmkanker heb, zal worden beperkt omdat er zo veel mensen bloed in de ontlasting blijken te hebben dat de ziekenhuizen, die intakegesprekken moeten voeren en inwendig darmonderzoek moeten doen, al het werk niet meer aan kunnen.
En dit is nog maar een pilot. Probeer je eens voor te stellen wat er gebeurt als iedereen tussen 55 en 75 jaar zijn of haar ontlasting instuurt – de halve gezondheidszorg zit binnen de kortste keren in de anus van de andere helft te loeren, als ik me voor één keer eens zo mag uitdrukken.
Natuurlijk, er worden ook gevallen van kanker ontdekt. In de vorige afleveringen van deze serie liet ik al een ‘slachtoffer’ aan het woord bij wie in het kader van de pilot wel degelijk een kankergezwel was aangetroffen dat, zo bleek later, ook uitgezaaid was. Hij is geopereerd en moet nog een chemokuur, en hij en wij wachten af.
Intussen kreeg ik dus de geruststellende mededeling dat bij mij weliswaar bloed was aangetroffen, maar dat de coloscopie had uitgewezen dat ik geen kanker had. Daarna volgt een intrigerende mededeling. ‘Bloed in de ontlasting kan ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld aambeien of kwetsbare bloedvaatjes. Soms is er geen reden voor bloed in de ontlasting gevonden.’ Met het woord ‘reden’ wordt natuurlijk ‘oorzaak’ bedoeld, maar dit geheel terzijde.
Het kan dus van alles zijn. Om die zelfde reden is al eerder afgezien van bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker, omdat het daarbij gehanteerde criterium, het PSA-gehalte, de hoeveelheid Prostaat Specifiek Antigeen in het bloed, van alles kan betekenen, inclusief inderdaad prostaatkanker. Zo is ook afgezien van bevolkingsonderzoek naar longkanker: als vermoedelijke longkanker wordt aangetroffen is het in de meeste gevallen te laat.
Nog een opvallende mededeling in het verslagje van de coloscopie dat ik uit het ziekenhuis ontving: ‘Omdat u vandaag een coloscopie hebt ondergaan (waarbij niets is aangetroffen, voeg ik er zelf maar even aan toe) is er geen aanleiding u eerder te controleren dan over tien jaar. De kans dat u binnen deze periode darmkanker krijgt, is heel klein.’
Waarom is deze coloscopie dan eigenlijk gedaan? In de afgelopen tien jaar, in 2004 en 2009, heb ik tweemaal een coloscopie gehad omdat mijn huisarts die nodig achtte. De laatste keer dus vijf jaar geleden. Volgens bovengenoemde mededeling was de kans dus zo klein dat ik in die periode darmkanker gekregen zou hebben, dat er nog rustig vijf jaar gewacht had kunnen worden. Waarom is die laatste coloscopie, vorige maand, dus al vijf jaar na de vorige, dan toch gedaan?
Nog een intrigerende mededeling: als ik over tien jaar boven de 75 jaar ben, hoeft de volgende coloscopie ook niet meer gedaan te worden.
Behalve dat het een slordige opmerking is – bovenaan het formulier staat mijn geboortedatum: ik bén al 75 jaar, al bijna 76 zelfs – is het de vraag of ik nu gerust kan gaan slapen: krijg ik nu in ieder geval géén darmkanker, nu ik veilig aan de verkeerde kant van de 75 jaar ben aangeland?
__________