SanteLOGie

Een gezonde oude dag, daar zeg ik geen nee tegen

‘Wie een dergelijke lucht buiten zich weten te stoten, moet wel over een buitengewone gezondheid beschikken.’ Ik citeer hier Oom Gerard Reve in een van zijn verhalen, ik zal later eens nakijken in welk boek ook weer, en of ik de tekst ook min of meer correct heb geciteerd. Het verhaal gaat over de vraag of winden uit ’s mensen darmkanaal zwaarder zijn dan lucht. Dat is, maar dit terzijde, inderdaad het geval. Daar kwam, aldus Oom Gerard, een grondeloze putlucht bij vrij die hem tot zijn medische gevolgtrekking bracht.

Ter voorbereiding van mijn bezoek aan de uroloog van heden keek ik gisteren voor het eerst sinds vele jaren naar Marco Ferreri’s film La Grande Bouffe, over vier mannen die besluiten zich dood te eten. Het is een verrassend ‘moderne’ film, van ruim veertig jaar oud, drie van de vier protagonisten – Ugo Tognazzi, Marcello Mastroianni, en Philippe Noiret – zijn intussen daadwerkelijk overleden, en Michel Piccoli is gezond en wel 88 jaar; net als in de film is ook de vijfde hoofdfiguur, Andréa Ferréol, nog immer onder de levenden, al speelt ze al lang niet meer de lekkere dikke meid waar met name de beide Italianen in de film zo dol op zijn.

Michel Piccoli’s dood sluit losjes aan op het citaat van Oom Gerard – hij sterft tijdens het feest namelijk door een heel aparte aandoening, een enorme uitbarsting van wind uit de hoek waar de zon niet (of maar zelden) schijnt, gevolgd door een behoorlijk natte versie van die storm.

Dat is een zeldzaam lange inleiding bij wat ik eigenlijk wilde zeggen.

Een paar weken geleden kon ik jullie melden dat van de zijde van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in samenspraak met Atrium Medisch Centrum in Heerlen mij is geopenbaard dat ik niet meer in aanmerking kom voor een periodiek onderzoek naar darmkanker. Ik heb deze mededeling gemakshalve opgevat als ‘ik kan dus nooit meer darmkanker krijgen.’

Bij de uroloog zat ik vanmorgen ruim drie kwartier in de wachtkamer, werd toen bij hem binnengeroepen en stond minder dan een minuut later weer buiten: ook prostaatkanker zou niet meer mijn deel worden, mits ik de pillen blijf slikken waar ik haar op mijn hoofd van krijg en nog wat andere verschijnselen en die het PSA-gehalte van mijn bloed nu al sinds begin 2012 gestaag doen dalen – ik zit nu bijna, voor het eerst van mijn leven als man – op het niveau (4) dat door de gezamenlijke urologen van de wereld wordt aangehouden als maximaal voor een gezond persoon: ik zit op 4.6, dit voor de insiders.

Dus ben ik niet meer interessant voor de uroloog, die voor de kost graag puncties in de prostaat doet of, nog mooier: via het slurfje waar wij vroeger zoveel genoegen aan beleefden, een mes naar binnen brengen en daarbinnen eens duchtig aan het snijden te gaan. Ik zeg het maar recht voor zijn raap, zonder eromheen te draaien of doekjes om te winden, daar heeft niemand wat aan.

De pillen moet ik nog wel blijven slikken, maar die kunnen rustig door een minder persoon, bijvoorbeeld de huisarts, worden voorgeschreven. In de praktijk doet dat trouwens meestal diens lieftallige assistente. In haar ogen is het werkelijk altijd lente.

Het zou allemaal heel mooi en rooskleurig zijn als het niet een beetje laat in mijn verder wel afwisselende leven was geconstateerd.

Nou ja, niet zeuren, een gezonde oude dag is ook wat waard.

Wat jij, jonge vriend?

_______

hhBest

Boek & Film 

Theroux ziet af van laatste treinreis

Paul Theroux, de laatste der ontdekkingsreizigers – mijn kwalificatie – ziet af van het voltooien van de cirkel, die begon met een treinreis (omdat hij gek was op treinen), een onschuldig tripje door landen waar reizen tegenwoordig óók gelijk staat met een poging tot zelfmoord, en die ook mooi had kunnen eindigen met een treinreis.

Maar de treinreis naar Zona Verde in Angola zou vermoedelijk niet alleen eindigen in een nieuwe teleurstelling, de trein zelf was ook nog een gloednieuwe, in China gebouwd voertuig, zoals alles dat maar enigszins werkt in Angola Chinees is, inclusief arbeiders. Theroux vindt dat dit kennelijk te veel zou gaan lijken op wat de nabije toekomst de wereld zal brengen en gaat naar huis.

Het blijft riskant, maar ik waag het erop: Last Train to Zona Verde was ook de laatste trein waar Theroux over geschreven heeft. Zie verder Boek & Film.

Hoofd en hart in barre tijden

Het hoge woord is er uit: op de dag dat het precies honderd jaar geleden is dat keizer Franz Joseph (die van Sissi) een brief ‘an meine Völker’ schreef, waarin hij bekend maakte dat die volken in de gelegenheid werden gesteld om te gaan sneuvelen aan het front van de Eerste Wereldoorlog, weten we ook zeker dat oorlogvoeren en vooral sneuvelen een rechtse hobby is.

Onze minister-president liet zondagmiddag weten dat zijn hart hem zei dat hij direct enkele pantserdivisies naar Oekraïne moest sturen, maar dat zijn verstand dat niet verstandig vond. Terzijde kan worden opgemerkt dat we de pantserdivisies al een poosje geleden van de hand hebben gedaan, maar daar gaat het niet om: Rutte zei het omdat hij zijn rechtervleugel (De Telegraaf) binnenboord moet zien te houden.

Er is nog wel even geaarzeld of misschien de regering in Kiev een oekaze uit Den Haag tegemoet zou moeten zien waarin haar bevolen werd per omgaande op te houden met het offensief tegen de Russischgezinde opstandelingen, omdat het gebied waar de regering van Oekraïne dat doet sinds 17 juli door veel Nederlanders als Nederlands grondgebied wordt beschouwd.

Zo hebben we toch wat geleerd in de afgelopen eeuw. Keizer Frans Joseph was met zijn hart bij zijn volkeren, Mark Rutte met zijn hart bij zijn ondernemers, die ook al niet zo geporteerd lijken voor de verovering van een stuk tarwe- en zonnebloemenland op 2766 kilometer van het Binnenhof. Dat kost een schep belastinggeld en je stoot er gegarandeerd een deel van je geachte clientèle mee voor het hoofd.

Nog afgezien van het feit dat de geschiedenis van de Nederlandse krijgsmacht er vrijwel bij uitsluiting een is van verloren veldslagen en oorlogen.

Maar Rutte noemde het dus toch maar even, dat we ons regiment wielrijders gewoon thuishouden, zodat Hans van Baalen en Jaap de Hoop Scheffer en nog wat andere ijzervreters zouden weten dat ze echt op een volgende gelegenheid moeten wachten.

En zodat ze in Donetsk en Moskou opgelucht konden herademen en afgelopen nacht lekker hebben kunnen geslapen.

______

hhBest

Boek & Film 

De garderobe van de emotie

Op de een of andere manier voel ik me beter thuis in 1977. Toen ik net zo min tevreden was over de gang van zaken – misschien is het de terugblik: toen vond ik het óók niks, maar terugkijkend vind ik geweldig, het is er dus allemaal niet beter op geworden.

Wikipedia bestond toen niet, net zo min als de mobiele telefoon, er was geen sprake van Facebook, Twitter, Instagram, de PVV. En Frans Timmermans zat nog nietsvermoedend op de middelbare school.

Wat wel bestond, dat was het eiland Tenerife en de Boeing 747, liefkozend de Jumbojet genaamd, ook. Op Tenerife waren er in dat Paasweekeinde zelfs twee en door een onwaarschijnlijk misverstand botsten die twee tegen elkaar: een Amerikaan en een Nederlander. Van de Nederlanders overleefde niemand de botsing, er vielen 248 Nederlandse doden, waarvan er 170 niet-geïdentificeerd werden begraven op een begraafplaats in Amsterdam. Voorafgaand aan de begrafenis werd in een hangar op Schiphol een dienst gehouden die werd verricht door een pastoor, een dominee en een rabbijn.

Vóór we beginnen te schelden op wat er allemaal ongepast is bij de gebeurtenissen van vandaag is het goed Wikipedia aangaande de recente luchtvaartgeschiedenis te raadplegen. Hoe ongepast was de gang van zaken in 1977?

Nederland was een geheel ander land, toen, dat mogen we toch wel stellen in het licht van de afgelopen tien dagen. Ik herinner me van toen geen opmerkingen over het niet-geïdentificeerd begraven (de slachtoffers waren overigens volkomen verkoold door de brand na de botsing) het overbrengen van de kisten werd niet live uitgezonden op tv, niemand schold op de regering, althans niet in verband met deze bizarre ramp, en ook niet op de verkeersleiding van het vliegveld en niet op de mist die mede oorzaak was van de botsing.

De mensen vielen elkaar niet snikkend in de armen, nergens lagen bergen bloemen en al helemaal geen knuffels – en tijdens de dienst was iedereen in het zwart of in ieder geval donker gekleed.

Een vriendin die in Frankrijk woont belde me de afgelopen week en sprak haar bevreemding uit over het feit dat de mensen langs de route van de kisten stonden te applaudisseren en ik zei: dat doen we hier sinds de begrafenis van Pim Fortuijn. Maar dat klopt niet: Djamila herinnerde me eraan dat de eerste keer de begrafenis van prinses Diana was geweest.

Bij gebrek aan eigen traditie lenen we de hele garderobe in het buitenland, dan natuurlijk vooral in Amerika; bij commerciële tv-zenders hebben ze dat rare strikje dat ooit gereserveerd was voor aids en later voor borstkanker nu ook voor dit geval geadapteerd, nu in het zwart met het vluchtnummer erop.

Sindsdien zijn we een openlijk, ik zeg zonder enige reserve: exhibitionistisch rouwend volkje geworden – en daarbij maak ik een uitzondering voor de direct getroffenen zelf; het klappen, bloemen leggen, elkaar in campingtenue in de armen vallen neemt de rest van het volk voor zijn rekening. Een lichtpunt: de pastoor, de dominee en de rabbijn zijn in geen velden of wegen meer te bekennen.

Maar de emotionalisering gaat ook buiten rouwverwerking verder: in 1977 gaven we elkaar bij uitzondering wel eens een hand, sinds een jaar of vijftien zien we de accolade al algemeen toegepast bij bijzonder emotionele momenten en sinds een poosje omhelzen de mensen elkaar al stevig bij toevallige ontmoetingen op straat of als ze een kopje suiker gaan lenen bij de buren.

Waar moet dat naartoe?

Misschien wel naar mannen die elkaar stevige klapzoenen op de mond geven.

Zoals ik al zei: ik voel me beter bij het jaar 1977.

________

hhBest

Boek & Film 

Veel vragen, weinig antwoorden

Hoewel je natuurlijk zelf wel kon gissen dat de vrouw in zomertenue die na afloop van het ceremonieel op vliegbasis Eindhoven op het platform eerst met minister Frans Timmermans stond te praten en hem daarna omhelsde een ‘nabestaande’ was (wat een raar woord, eigenlijk), had ik de Boston Globe ervoor nodig om dat te weten te komen – hoewel de Nederlandse fotograaf die de foto stuurde dat bijschrift ook zelf gefantaseerd kan hebben.

Het over het algemeen zalvende betoog van NOS voice over Jeroen Overbeek was toen al ruw onderbroken door een verslaggever die, buiten beeld, opmerkte dat er ‘natuurlijk’ met de veertig grafkisten uit Charkov méér dan veertig lichamen naar Nederland waren gekomen, er is nog niemand geïdentificeerd – en dat beantwoordde meteen de vraag die Djamila stelde terwijl we naar de reportage keken: zouden ze die kinderen ook in van die grote kisten vervoeren?

Veel meer vragen bleven onbeantwoord, waarvan één duidelijk in mij bleef doorzoemen en me ertoe bracht nog één keer het neerstorten van MH17 ter sprake te brengen: waarom die sterk militair getinte operatie? Iemand die tot gisteren een dag of tien incomunicado is geweest en de uitzending zag, moest toch op het idee komen dat het Nederlandse leger ergens in de wereld betrokken was geweest bij een veldslag waarbij veel militairen gesneuveld waren?

Het was niet mis te verstaan, hoor dat Defensie hier een punt wilde maken: zelfs de bussen waarmee Kamerleden uit Den Haag waren gekomen, waren van de Koninklijke Luchtmacht. Het viel me nog mee dat er gewone lijkwagens werden gebruik en geen affuiten. Maar wat was dat punt precies?

Ik denk dat met de hele ceremonie wellicht óók bedoeld werd te tonen hoe ver wij, Nederlanders, verheven zijn boven het zootje ongeregeld in Oost-Oekraïne die inderdaad op ontoelaatbare manier met lichamen en spullen hebben lopen zeulen.

Maar dan: dat hele gedoe met het blazen van de Last Post en de Reveille is toch uitsluitend gereserveerd voor de kazerne en aanverwanten? Is er bij de nabestaanden wel nagegaan of die van dat hele militaire gedoe wel gediend waren? En dan nog: het knullige dragen van de kisten en het houterige exerceren maakten de vertoning soms zelfs een beetje lachwekkend.

Dat er was afgezien van het spelen van het Wilhelmus, dat is dan weer wel begrijpelijk. In theorie was het immers mogelijk dat geen enkele van de lichamen in de kisten afkomstig was uit Nederland. In ieder geval was statistisch eenderde van de lichamen niet van Nederlandse afkomst en de kop ‘Eindelijk thuis’ in het Limburgs Dagblad van vandaag was dan ook een beetje, nou ja, niet koddig maar wel typisch.

Net zoals de opmerking ergens in de krant dat de mensen langs de route van Eindhoven naar Hilversum stonden om hun medeleven te betuigen. Ik denk dan, heel kwaadwillig, dat voor de meesten vooral gegolden zal hebben dat ze gezond nieuwsgierig waren – je kijkt toch ook niet uit medeleven naar de tv-reportage?

Nog een vraag, en dan houd ik er over op.

Zat er nog een bedoeling achter: dat er eerst twintig Chevrolet lijkwagens voorreden, toen zestien Mercedessen en tenslotte vier Fords Continental?

_______

hhBest

Boek & Film 

Zwelgen in andermans leed

Wat ik nu ga doen is heel gevaarlijk.

Ik ga jullie vertellen hoezeer ik nogal moet braken van de golf van affectparasitisme die over Nederland spoelt. (Het is overigens ruim vier jaar geleden dat ik een stukje schreef waarin die mooie aandoening ook genoemd werd: toen betrof het de ramp met een vliegtuig van Air Afriqiya in Libië.)

Het woord is een beknopte omschrijving van een neiging tot zwelgen in andermans leed.

Vanmorgen stond er een ingezonden stuk in de Limburgse krant waarin een lezer aangifte deed tegen André Rieu: die had vrijdagavond tijdens zijn zoveelste concert op het Vrijthof in Maastricht verzuimd aandacht te besteden aan de nationale ramp die Nederland had getroffen in het verre Oekraïne. Gelukkig hield de lezer zich in zoverre in dat hij nog geen strafmaat noemde die aan Rieu toebedeeld zou moeten worden.

Zojuist zag ik op Youtube een serieus zeventienjarig meisje dat een lied voor de slachtoffers had geschreven. Het was in het Engels, vermoedelijk omdat dat de voertaal op de verkeerstoren van het vliegveld is.

In navolging van de New York Times plaatste de Volkskrant biografietjes van alle slachtoffers op de website. Mij bekruipt het gevoel dat dat echt helemaal en totaal misplaatst is. Per dag overlijden in Nederland 370 mensen (bron: CBS). Waarom krijgen die niet allemaal een biografietje in de Volkskrant?

Nationale rouw, dat betekent dat de Nederlandse radio en televisie één grote psychotherapeutisch ziekenhuis wordt waarin ernstige beroepsbeoefenaren aan wanhopige vragenstellers uitleggen, hoe het beste gereageerd kan worden op een ramp als deze. Het enige lichtpunt is daarbij dat tegenwoordig niet meer de hele dag droevige (lees: populair klassieke) muziek wordt uitgezonden.

De commercie is nog het schijnheiligst van allemaal: ze willen op de dag van nationale rouw geen reclame uitzenden. Je verkoopt die dag toch niks.

Let wel: ik wil geen enkele afbreuk doen aan ernst en omvang van de ramp, en met name niet aan de noodzaak dat de schurken die het toestel neerhaalden zo snel mogelijk gepakt worden en berecht door het Internationaal Hof van Justitie. Maar dat zal wel een wensdroom blijven.

Ik ga ook niet uitleggen wat ik zou doen als ik buurman, kennis of collega was van de nabestaande – alleen al omdat ik er bescheidenerwijs het zwijgen toe zou moeten doen; gewoon omdat ik met de mond vol tanden sta. Nabestaanden willen misschien gewoon met rust gelaten worden en niet doodgegooid met bosjes bloemen en knuffels en zweterige omhelzingen. Of misschien ook wel, of beide, ik heb geen idee.

En omdat ik geen verhelderende oplossing zou kunnen aandragen waar iemand iets aan heeft: waarom uitgerekend dit toestel geraakt werd, van de driehonderd commerciële machines die die dag het Oekraïense luchtruim doorkliefden.

Hier vlakbij is een autoweg, waar een paar maanden geleden een dodelijk ongeluk is gebeurd. Op de plaats van het ongeval staat een kruis met daarop de tekst: Waarom jij?

Dat is in ieder geval een vraag waarop het hele legertje psychologen ten eeuwigen dage het antwoord schuldig zal moeten blijven.

Hoogstens kan een verhelderende tegenvraag zijn: waarom niet iemand anders?

______

hhBest

Boek & Film 

Een bedrieglijk gevoel van veiligheid

Als ik in zo’n vliegtuig zit voel ik me doorgaans veilig. Met name wanneer je een timelapse ziet van de landingen van één dag op een middelgroot vliegveld kun je weten: de toestellen zijn veilig en bestand tegen onder andere slecht weer. En vooral: wat zijn het er véél! Je hoort wel eens dat het onderhoud bij sommige, misschien wel alle maatschappijen te wensen overlaat, en dat er wel eens door een onweersbui heen wordt gevlogen als dat een paar emmers kerosine scheelt. Maar niettemin: veel veiliger dan in een vliegtuig kun je niet zijn.

Maar als je bijvoorbeeld onderweg bent naar Chicago, dan zie je urenlang alleen de Atlantische Oceaan onder je. En daarna een hele tijd desolate ijsvlaktes in Canada. Of een van de grote meren.

Vlieg je in oostelijke richting, dan zie je onder je eindeloze in diverse kleuren bruin gehouden naam- en vormloze landschappen, in, noem maar op: Oezbekistan, Kazakstan, misschien Iran, India. En ook weer een eindeloze oceaan.

En dan heb je ook nog de vluchten die zich grotendeels in het holst van de nacht afspelen: van Mexico City naar Schiphol, ik noem maar iets.

Kortom, je voelt je echt heel veilig, en daardoor besef je nooit dat je je door te gaan vliegen begeeft in de mensonvriendelijkste omstandigheden die op aarde maar te bedenken zijn.

De meeste mensen in het vliegtuig kijken niet eens naar buiten. Het zal allemaal wel goed komen. Maar ik heb geregeld gedacht: een defect aan het vliegtuig is weliswaar vrijwel uitgesloten, maar dus niet helemaal. We hebben de ongevallen gezien, een Boeing 747 van Air India die met driehonderd mensen in de Atlantische Oceaan verdween, een Airbus van Air France die in dezelfde oceaan dook, een wat kleiner toestel dat verdween in de Indische Oceaan. Twee van die drie ongelukken werden veroorzaakt door foute beslissingen van de piloten die in het duister eenvoudigweg hun oriëntatie waren kwijtgeraakt, ondanks alle apparatuur aan boord die er is om dat te voorkomen.

De kans dat je in een oceaan valt (en dat je tijd hebt om je zwemvest aan te trekken zoals geïnstrueerd, en of je er wat aan hebt), in een onherbergzame streek op een bergtop terecht komt, verwikkeld raakt in een woeste oorlog, een noodlanding moet maken in een gebied waar je binnen de kortste keren doodvriest of omkomt van hitte en dorst, die kans is klein maar aanwezig.

Niemand in je vliegtuig is er op voorbereid, iedereen zit lekker te slapen of een borrel te drinken en met de iPad te spelen en de meeste mensen zijn nauwelijks gekleed omdat het in het vliegtuig altijd warm is. Buiten is het 65 graden onder nul, om ons heen is volstrekt onvoldoende zuurstof aanwezig voor de ademhaling, we vliegen met een snelheid van 250 meter per seconde door een duister zwerk, en/of boven uiterst mensvijandig terrein, we zijn volledig afhankelijk van een prachtig maar gecompliceerd stuk techniek, we worden gedragen door een heel eenvoudig principe, namelijk dat de vleugels door hun vorm hoog in de ijle lucht worden gehouden en dat de cabine daartussenin hangt en meevliegt – en we zijn volledig aangewezen op ons hulpeloze zelf.

Twéé vleugels. In 1981 viel een Fokker F28 vlak naast een chemische fabriek bij Moerdijk uit de lucht, nadat het toestel in een onweersbui een van de vleugels was kwijtgeraakt. De rampplek toen zag er net zo uit als die van vlucht MH17 van nu. De zeventien inzittenden van de Fokker waren óók op slag dood.

Ik zag vorige week een naar verluidt in Oekraïne opgenomen kort filmpje op internet waarop je een vliegtuig ziet neerstorten met één intacte vleugel; de andere stond in brand.

Geraakt door een raket of niet: met één vleugel kun je niet vliegen.

De verjaardag van Leo Herberghs

Vandaag is de negentigste verjaardag van de Limburgse dichter Leo Herberghs. Drie fans van Leo hebben een feestje georganiseerd dat zich hier in de buurt afspeelt en dat me wel gezellig lijkt; het is inclusief een wandeling langs de ‘slibvijvers’ van twee voormalige kolenmijnen en een bezoek aan Kasteel Strijthagen, waar ik ooit kennismaakte met de schilder Aad de Haas, die er toen woonde.

Wandelen, dat was wat Leo Herberghs deed. In gezelschap van de illustrator van de redactie maakte Leo jarenlang een wekelijkse wandeling ergens in Zuid-Limburg, of eigenlijk moet ik zeggen: in het verleden van Zuid-Limburg want de wandeling ging altijd door bos en veld, langs vakwerkhuizen, oude kastelen en boerderijen. Onderweg mocht Leo graag een praatje maken met deze of gene ‘geruste landman’ en dat leverde dan weer een stukje op dat je ‘verstild’ zou kunnen noemen, desnoods ‘nostalgisch’, in ieder geval ‘weemoedig’. En illustrator Karel maakte er een tekening bij.

Ik heb zelf maar één keer een stukje met Leo gewandeld, langs een beekje in het tot de gemeente Heerlen behorend dorpje genaamd Welten, het was wel handig het daar te doen omdat je er te voet kon komen vanaf de redactie van de krant.

Ik heb er al vaker gewag van gemaakt dat ik, na het spectaculair vertrek van Urias Nooteboom en Joop van den Berg als gevolg van een conflict met hoofdredacteur-directeur Jules van Neerven, de taak kreeg de redactie kunst en cultuur te leiden. Vermoedelijk omdat ik wel eens een boek las. Geen enkele krant krijgt ooit nog zo’n kunstredactie: internationaal vermaard schilder en schrijver Robert Franquinet maakte er deel van uit, maar vooral ook Paul Haimon, schrijver en dichter van het Limburgse land en dus Leo Herberghs, dichter. Met als chef meine Wenigkeit.

Geen van de drie kunstredacteuren had iets met enige vorm van actualiteit en de overige redacteuren van de krant vonden het maar niks: drie goedbetaalde redacteuren die weinig meer bijdroegen dan hun min of meer bekende naam en die ook nog ‘geleid’ werden door ondergetekende die er vooral voor moest zorgen dat de drie coryfeeën geen strobreed in de weg werd gelegd, hun vakantietegoed opmaakten en hun declaraties betaald kregen. De stukken die twee van de drie schreven over kunst gingen niet alleen de meeste lezers, maar ook de meeste redacteuren boven de pet. Alleen Leo werd begrepen. Hij hoorde tot de categorie waar veel kunstenaars in de regio toe behoorden: ze waren wereldberoemd in eigen dorp of stad.

In september 1972 werd de NV Uitgeversmaatschappij Limburgs Dagblad overgenomen door de Holdingmaatschappij De Telegraaf. Een deel van de redactie, onder wie Leo en ik, had zich daar heftig tegen verzet, Leo vooral omdat de Holding voor hem een ‘rijke meneer boven uit Holland’ was, ik omdat ik me niet kon voorstellen dat ik zou werken bij een in mijn ogen ultrarechtse krant.

Dat het De Telegraaf er helemaal niet om te doen was het LD om te vormen tot een soort Limburgs kloontje van De Tel, daar kwamen we al snel achter. Ik schikte me daarom in mijn lot, omdat er natuurlijk voor een gezin met twee jonge kinderen brood op de plank moest komen enerzijds, maar er anderzijds in mijn ogen ook weinig veranderde.

Zo gemakkelijk schuif jij je principes opzij, zei Leo, en sindsdien waren we geen vrienden meer, voor zover we dat voor die tijd al waren geweest. Hij nam ontslag, ondanks bezweringen van de door de Holding bij het LD gedropte hoofdredacteur Pierre Huyskens – die zelf al net zo’n oer-Limburger was als Leo maar hem niettemin niet kon ompraten. Op die dag stond op de voorpagina van het LD een afscheidsartikel waarin Huyskens onder andere schreef dat waar Leo ook heen ging, hij altijd terecht zou komen bij die ‘rijke man’, al dan niet ‘boven uit Holland’. Een bedrijf heeft immers een investeerder nodig, zij het dan bij voorkeur een met inkt aan zijn poten en papierlucht in zijn kleren. (Mijn formulering, niet die van Huyskens.)

Leo werd korte tijd later ingelijfd door De Nieuwe Limburger in Maastricht – hij zag kennelijk niet dat achter die inlijving ook een ordinair commercieel belang schuilging.

Tussen Leo en mij is het nooit meer goed gekomen. Het is inmiddels 42 jaar geleden, we zijn allebei grumpy old men. En inderdaad, wat die GOM eenmaal in hun kop hebben, hebben ze nog niet in hun kont. Ook niet na 42 jaar, een ongeneeslijke vorm van constipatie.

Leo, las ik vanmorgen in de krant, wandelt nog steeds tussen velden en vakwerkhuizen en schrijft daar aan de keukentafel gedichten over. Ik wens hem nog vele jaren in goede gezondheid. Ik heb al geweigerd te schrijven in zijn liber amicorum omdat ik me niet reken tot Leo’s vrienden. En ik zal zijn feestje niet vergallen met mijn aanwezigheid die hem onnodig zou herinneren aan mijn cynische neiging tot links lullen en rechts beuren.

En omdat ik ook geen antenne heb voor dichtkunst.

Dat zal het wezen.

_______

hhBest

Boek & Film 

De jongens van de motorclub

Toen de Koude Oorlog nog gewoon woedde had je fantasierijke Amerikaanse schrijvers nodig om iets dergelijks absurds te bedenken. Hun boeken sieren honderdduizenden boekenplankjes in Nederlandse huiskamers, maar nu kun je het verhaal ineens live meemaken.

Want eigenlijk verzin je zoiets niet.

De jongens van de motorclub van Donetsk in Oost-Oekraïne willen een eigen staat, richten die op en krijgen de min of meer openlijke steun van Rusland. Ze willen op termijn ongetwijfeld hun staatje doen opgaan in de hemel van Moedertje Rusland. Waarom Rusland zo erg gebeten is op het terugkrijgen van Oekraïne, dat zal wel iets te maken hebben met de Russische ziel, waarvoor ik moet verwijzen naar Tolstoj, Dostojevskij, Strawinskij en Solzjenytsin. Een soort sombere hang naar zelfvernietiging, daar komt het op neer.

De jongens van de motorclub zijn al heel blij met de kalasjnikovs die ze gekregen hebben van Vadertje Putin – maar dan komt er iets echt heel moois uit Moskou: professioneel luchtafweergeschut! Ze beginnen er meteen alles mee neer te schieten dat zich door het lucht beweegt, de Oekraïense luchtmacht is in een paar dagen tijd al zo’n beetje de helft van zijn toestellen kwijt.

De jongens van de motorclub veranderen stiekem, zonder dat ze het zelfs zelf merken, in Putins Monster van Frankenstein.

(Ik sla nu gemakshalve even de mogelijkheid over dat het Oekraïense leger zelf ook dat geschut heeft en ook trigger happy is.)

Intussen, in Amsterdam. Onder vrolijk gejuich stappen daar onder andere enkele tientallen aidsdeskundigen en een lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal in voor de jaarlijkse aidsconferentie, ditmaal te houden in Melbourne, Australië. Dat je daar met Malaysia Airlines heen gaat is natuurlijk apart, alsof good old KLM of Qantas niet meer bestaan, maar de scenarist moet het verhaal wel naar zijn hand kunnen zetten. (‘Malaysia Airlines, The Doomed Airline’.)

In luchtvaartkringen speelt de gedachte aan het boerenoorlogje in de eindeloze vlakten van de tsjorno zjem, de Oekraïense zwarte aarde, feitelijk geen rol, behalve dan dat vanuit die kringen gezien Oekraïne behoort tot de fly over countries. Men beveelt dat de vliegtuigen niet onder 8000 meter mogen vliegen, wat ze toch al niet deden, en vond het verder allemaal prima. Wij vliegen er gewoon ver en onbereikbaar overheen.

Ineens ligt er een Lonely Planet reisgids voor Bali en Lombok tussen de verschrikte kippen in het zompige land achter de Djnepr. En in Nederland komt het aidsonderzoek krakend tot stilstand.

En staat de wereld alweer aan de rand van de Derde Wereldoorlog. Want als aangetoond kan worden dat Putin er achter zit – hetgeen misschien niet echt aangetoond kan worden maar daardoor wel waarschijnlijker wordt – dan is de boot aan. Amerikaanse generaals – over trigger happy gesproken – hebben al belet gevraagd bij president Obama: ‘Wordt het geen tijd de rode knop in te drukken, Mister President?’

De jongens van de motorclub hebben intussen de lijken van de vliegtuigpassagiers ontdaan van geld en paspoorten en zeggen de zwarte dozen te hebben gevonden en al naar Moskou te hebben gestuurd. Waarvandaan morgen het bericht komt dat in die dozen het onomstotelijk bewijs is gevonden dat ‘de fascistische regering in Kiev’ achter de aanslag op het Maleisische vliegtuig zit en dat Putin daarom twaalf tankdivisies laat oprukken naar de Oekraïense hoofdstad, onder het motto: zijn ze daar nou helemaal een haartje betoeterd.

Maak hier nu een passend stripverhaal van en kleur de plaatjes.

_______

hhBest

Boek & Film 

Sfeerverlichting met tussengas

Wie de Limburgse kranten – eigenlijk de Limburgse krant – geregeld doorbladert weet dat de productie van de Mini, een auto die tegenwoordig door de Bayerische Motoren Werke, kortweg BMW wordt geproduceerd en verkocht, voor Limburg zo ongeveer de redding van de gehele regionale economie betekent. Die productie is gisteren, na de door de koning verrichtte starthandeling, officieel begonnen en de genoemde Limburgse krant gooit er dan ook een bijlage van zestien pagina’s tegenaan.

Ik kom in een van de artikelen de opmerking tegen dat de Mini een ‘hoge aaibaarheidsfactor’ had, en dat het autootje een puppy-achtig ontwerp was.

De redactie heeft er een autodeskundige bijgehaald, die de gelegenheid kreeg om met het duurste model, de Cooper S te rijden en ook dat stuk doet je van de ene verbazing in de andere vallen.

Ik bedoel: een auto is een auto, en dat je gevoelsmatig een voorkeur hebt of krijgt voor een bepaald merk of een bepaald type, daar is nog wel in te komen, ik heb dat zelf met Lancia, hoewel ik er van mijn leven maar twee heb gehad, van de vijftien of zestien auto’s die ik ooit in bezit had – niet tegelijk en maar één nieuw gekocht.

Let dus maar niet op mij, omdat ik bij het artikel over de ‘testrit’ nogal moest lachen.

Om te beginnen kost de reddende engel van de Limburgse economie dik dertigduizend euro, waarmee je je meteen al afkeert van een flink segment van het autorijdend publiek, eenvoudigweg omdat men die centen niet heeft of er niet voor over heeft. Voor die dertig mille krijg je overigens een tamelijk kale bak, want wie wil er nou zo’n auto als er geen panoramisch dak op zit, ik neem aan: doorzichtig, à duizend euro, geen head-up display à 500 euro en lederen stoelen (let op: dus geen ordinaire leren stoelen) erin à 1500 euro?

In de auto is sfeerverlichting aangebracht, ik neem aan voor het geval je er, bij een knappend haardvuur en bij een glaasje wijn indruk mee wilt maken op een gloednieuwe vriendin. En die sfeerverlichting is af te stellen in ‘werkelijk alle kleuren van de regenboog’. Er zit een erg goed klinkende stereo in, dat lijkt me ook een pluspunt (een slecht klinkende stereo hebben we allemaal al) en er zit iets raadselachtigs in: ‘een startknop in de vorm van een grote vliegtuigschakelaar.’

Maar gelukkig zijn er andere hoogtepunten. Neem bijvoorbeeld de versnellingsbak. Ik citeer nu het artikel, dat u niet denkt dat ik dat fantaseer: ‘Zet de schakelaar onderaan het pookje in standje ‘Sport’, dan geeft hij automatisch tussengas bij terugschakelen. Niet alleen geeft dit een leuk geluid, de auto is ook meteen klaar om te knallen.’ Ik hoop dat dat laatste niet letterlijk bedoeld wordt. Je lacht, zo gaat het stuk verder, van oor tot oor, en ‘dat rechtvaardigt de hoge prijskaart’.

Kortom: nu nog de jongens van twaalf jaar en jonger zien te vinden die zo’n stuk speelgoed van pa cadeau krijgen.

_______

hhBest

Boek & Film