Als ik gedwongen zou worden een portret van Willem-Alexander aan de muur te hangen, dan zou ik het wel weten. Tussen haakjes: dat is het verschil tussen Nederland en Noord-Korea: wij worden niet gedwóngen zo’n portret op te hangen van Wim Jong Oen, en bovendien hebben we sinds deze week de keuze uit drie mogelijkheden.
Over twee van de drie kunnen we kort zijn: de foto van Rineke Dijkstra is er een van een man met een korset (of kogelvrij vest) onder zijn witte overhemd. Bij nader inzien is het zelfs het portret van een veel te keurig gestrikte stropdas, knalrood. In het oorspronkelijke ontwerp was die oranje, overijverige Rineke had niet begrepen dat Willem-Alexander oranje terecht een ordinaire kleur vindt. De kunstlakei van de RVD of zoiets zag het tijdig en maakte er een SP-das van. Daarover gesproken: Willem Alexander staat op die foto als een ijverige backbencher van de SP die het gemunt heeft op de positie en het uiterlijk van Emile Roemer. Hij oefent vast om diens uiterlijk.
Iris van Dongen komt wel iets dichterbij. Haar WA zit handenwringend schuins naar de toeschouwer te kijken. Het is het portret van iemand die niet goed bij zijn hoofd is – een gewoonte onder mannelijke Oranjes – en dies wantrouwig, wat zeg ik: paranoïde – kijkt naar een rare snoeskip die om onnaspeurlijke redenen vindt dat hij een poosje stil moet zitten op een hele ouwe en slecht onderhouden stoel voor een schilderij dat Iris speciaal heeft meegebracht en opgehangen, want dat type kunst schildert ze eigenlijk liever en natuurlijk beter omdat er weinig aan te verpesten valt.
Nee, voor mij staat als een paal boven water dat het portret van Femmy Otten een duister wandje in de wijnkelder zou mogen sieren. Zij toont de koning als een koning: laatdunkend kijkt hij naar de nederige onderdaan die een portret van hem moet schilderen. Alle smeekbeden om een hermelijnen mantel aan te doen en een zwaard om te gorden heeft hij hautain en zonder er maar een woord aan vuil te maken naast zich neergelegd: hij straalt ongenaakbare majesteit uit en dat kan ook in een kreukelig groenig jasje dat hij meestal aan heeft als hij ‘s morgens de ronde doet door het paleis om hier en daar een aalmoes aan te reiken en aan te wijzen wie er vandaag in de onderaardse kerker moet.
Er is al druk gespeculeerd over de vraag wat die portretjes onder zijn handen daar moeten, maar dat lijkt me duidelijk: het zijn de onderdanen die hij eronder weet te houden door er eenvoudig en vroom de handen over te vouwen.
Maar als er dan per sé toch een portret aan de muur moet, doe er dan mij maar een van eh, noem eens wat, Halina Reijn of zo. In SM-outfit.
_______