De tijd vliegt, een verschijnsel dat mij bekend is – maar ook steeds weer verbijstert. Ik zie aan de datering van de foto’s dat ik in 2006 voor het laatst het jazzfestival van Gouvy bezocht, om precies te zijn op 8 augustus en dat ik toen voor de laatste keer Toots Thielemans in actie heb gezien. Hij moet toen 84 jaar zijn geweest en al zeer fragiel, hij werd door een vrouw, naar ik vernam zijn dochter, het podium in de tent bij de boerderij in Gouvy op geleid en op een barkruk gehesen.
Hij doorspekte zijn optreden met allerlei teksten, herinneringen meestal, voornamelijk in het Frans en Engels, maar ook in wat Vlaams voor de niet al te talrijke Nederlanders die de weg hadden weten te vinden naar de Ferme de la Madelonne in het gehucht Sterpigny aan de grens tussen het groothertogdom Luxemburg en de gelijknamige Belgische provincie. Het was toen al een beetje een concert dat in het teken stond van ‘moet je die geweldige ouwe man eens zien, hij blaast nog een kranig deuntje mee!’
En ach, laat ik het me gemakkelijk maken, en gewoon mezelf citeren in het stukje dat ik op die achtste augustus schreef:
‘Je kon deze editie van Gouvy Jazz en Blues kenschetsen als het feest der oude heren. Twee tachtigers, Red Holloway en Toots Thielemans, vooral Toots, trokken een enorme mensenmenigte die aan alle kanten uit de tent op het erf puilde. Een licht Nederlandse aangelegenheid, want beide heren werden begeleid door de inmiddels grote faam verwervende Nederlandse blinde pianist Bert van den Brink, de monumentale (in meerdere opzichten) bassist Hein van de Geyn (in de tuin van La Madelonne staat zijn standbeeld) en de jonge drummer Hans van Oosterhout.
(De blinde pianist) Bert van den Brink oogstte haast nog meer applaus dan de oude saxofonist Holloway. Hij kan er heftig op los rammen, speelt zeer virtuoos en subtiel zijn improvisaties en houdt van grappen; zo hoorde ik ineens ‘Heb je even voor mij’ er tussendoor en het thema van The Pink Panther, en ik zal nog wel een en ander gemist hebben.
Toots wordt langzamerhand wel erg oud, al heeft zijn adem hem nog niet verlaten. Hij speelde het beproefde programma, en ‘Ne me quitte pas’ van Brel was niet alleen net als vorig jaar een schitterend harmonieus duet met Bert van den Brink, maar ook volgens mij nog wat fraaier uitgediept dan toen.’
In 2005 was ik er dus ook. Uit mijn stukje van 6 augustus van dat jaar:
‘En daar is hij: Toots. Ik heb hem nog nooit gezien, hij lijkt vitaler (want hij is 83) dan ik me voorstelde. De Nederlandse jongelui die hem begeleiden zijn samen mogelijk ongeveer net zo oud als hij. Hij is een echte oude man, en ik kan dat snappen: hij, die net als ik meer verleden heeft dan toekomst, wil vertellen over vroeger. Hij heeft allemaal met ze gespeeld; Charlie Parker, Miles Davis, George Shearing (‘ook een blinde pianist’) Louis Armstrong, Ella Fitzgerald, Dinah Washington, Peggy Lee en die hebben allemaal één ding met elkaar gemeen: dat ze dood zijn. Thielemans krijgt er de tranen van in de ogen. Je wordt ook eenzaam op die manier.
Maar hij blijft fenomenaal. Zijn improvisaties gaan niet met hem aan de haal maar blijven herkenbaar rond het gekozen thema draaien, en dat kan Bert van de Brink ook, nog een beetje beter dan Toots, als ik eerlijk moet zijn, prachtige pianist. De bassist, de reusachtige Hein van de Geyn houdt bezorgd de gezondheidstoestand van Toots in de gaten. (Ik worstel enigszins met) de vage afscheiding tussen jazz en wat anders: is ‘I loves you Porgy’ jazz? ‘Ne me quitte pas’ van Brel is zeker geen jazz, maar jaagt je in de versie van Thielemans en Van de Brink de stuipen op het lijf. Is Thielemans’ eigen compositie ‘Bluesette’ jazz? Is ‘Embraceable You’ jazz? Is Louis Armstrongs ‘It’s a wonderful world’ jazz? ‘Lover Man’, dat is jazz. Ach, wat maakt het uit. Als het maar pakkend gespeeld wordt. Daar ben ik voor gekomen.’
Hij is 91 jaar inmiddels, uitgespeeld, geef hem eens ongelijk; wij hebben altijd Sesamstraat nog, en Baantjer, en Turks Fruit. En Bluesette, vooral Bluesette niet vergeten. Luister naar deze opname uit 2009. De oude man was inmiddels 86 jaar.
________
Op de foto Toots Thielemans en Bert van den Brink in 2006 in Gouvy.
_________