Waarom moest daar eigenlijk een referendum over worden gehouden, in Kroatië, of de mensen in het land vonden dat ‘de samenleving volledig het natuurlijke huwelijk als hoeksteen van de beschaving zou moeten opgeven en het huwelijk zou moeten herdefiniëren als de vereniging van twee volwassenen, ongeacht hun geslacht, en dus zou moeten afglijden naar totale willekeur’? Iedereen vond toch al dat ‘het huwelijk moest blijven wat het altijd was geweest – een levenslange band tussen een man en een vrouw’?
Vanmorgen kreeg ik een persbericht van een organisatie die mij tot nu toe – mijn fout – onbekend was gebleven en die European Dignity Watch heet, waarin trots werd gemeld dat tweederde van de bevolking van dat mooie land aan de Adriatische Zee ja had gezegd tegen de vraag of het huwelijk als hierboven omschreven in de grondwet van het land moest worden opgenomen.
Een referendum is, zo gaat het bericht verder, een van de helderste voorbeelden van directe democratie: alle Kroaten mochten immers zeggen wat ze ervan vonden. Ook het initiatief tot het referendum bracht mensen van verschillende geloofsovertuiging bij elkaar, orthodoxe christenen, protestanten, moslims en Joden dus wat wil je nog meer? Volgens mij is Kroatië een overwegend katholiek land, 88 procent was in 2001 katholiek, die groep was kennelijk niet bij het initiatief betrokken, al stemden natuurlijk ook veel katholieken ‘ja’. Maar dat is een detail dat we rustig kunnen overslaan: de Kroaten hebben de kans aangegrepen vrijelijk te stemmen, ondanks, aldus verder het nieuwsbericht, ‘de druk die door de minister-president en de minister van onderwijs was uitgeoefend om van het referendum af te zien.’ Ja, die twee hebben net Kroatië de EU binnen geloodst, en in Brussel kijken ze daarom nog kritisch naar alle bokkensprongen in Zagreb.
Maar ook daar heeft de Europese Waakhond voor Waardigheid een antwoord op. Natuurlijk was het referendum niet bedoeld als een actie tegen homoseksuelen, dat woord komt niet eens in de vraagstelling voor: ‘Het referendum ontneemt mensen geen rechten, alle burgers van Kroatië blijven dezelfde rechten houden als ze hadden vóór het referendum. Het enige dat de Kroaten hebben willen geven is hun mening dat de grondwet van hun land een uniek instituut moet erkennen en beschermen, namelijk dat van een man en een vrouw verenigd in een levenslange band… dat is precies de definitie van gerechtigheid.’
En natuurlijk waren er weer de bekende lui die kritiek leverden: Duitse kranten en de BBC worden met name in het bericht genoemd, die hadden namelijk bericht dat het de bedoeling van het referendum was om huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht onwettig te verklaren. ‘Maar de waarheid is,’ aldus het bericht, ‘Dat er in Kroatië helemaal geen recht bestaat op een huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht.’
Dat zeg ik.
Maar waarom dan toch een referendum, als je er feitelijk niets mee wilt veranderen, tegenhouden of bevorderen?
(Overigens blijf ik van mening dat een referendum niets met democratie heeft te maken en als je het toch houdt, maak het dan zo dat zelfs de eenvoudigste boerenlul begrijpt waar het over gaat. De vraag van het Kroatische referendum was zo geformuleerd dat je feitelijk, als je goed bij je hoofd bent maar niet al te slim, alleen maar ‘ja’ kon antwoorden. Het valt dus nog mee dat eenderde toch ‘nee’ zei. De vraag luidde: ‘Steunt u het toevoegen van een bepaling aan de grondwet van de Republiek Kroatië die het huwelijk omschrijft als een levenslange band tussen een vrouw en een man?’)
________