‘Eet of drink nooit wat je grootmoeder niet als voedsel herkend zou hebben’, een advies dat al zo lang bestaat dat de bedoelde grootmoeders inmiddels niet meer bestaan dan wel beter bevorderd kunnen worden tot overgrootmoeder.
Maar het was een verstandig advies.
Inmiddels ben ik er achter dat het advies niet klakkeloos vervangen kan worden door ‘eet alleen maar wat je grootmoeder als voedsel herkend zou hebben’.
Ik heb daar het nodige leergeld mee betaald. Denk daarbij aan haring in tomatensaus, een gerecht dat ik mijn grootmoeder nooit heb zien eten maar ik zou het me van haar wel hebben kunnen voorstellen. Ik moet daar nog wel even aan toevoegen dat ik als kind met angst en vreze uitkeek naar het moment dat mijn moeder naar het ziekenhuis moest en opoe niet alleen met harde hand op ons kwam passen, maar ook het eten toebereidde.
Over dat laatste kan ik kort zijn: ik denk dat wat zij dagelijks op tafel zette ook door háár grootmoeder niet als voedsel herkend zou zijn geworden, laat staan door ons, weerloze kinderen. Die overigens best bereid waren alles te slikken wat ons werd voorgezet, als het, wat mijzelf betreft, maar geen rode kool, rode biet of knolraap betrof.
Nog op de eindexamenfeestjes van 1957 waren ze in ruime mate voorhanden: de flessen limonadegazeuse van de firma Raak. Ik was toen al wel enkele keren flink dronken geweest – we deden nauwelijks onder voor de huidige jeugd van veertien jaar, al hadden we minder geld, maar een biertje in het café kostte maar 25 cent (en dat was 11 eurocent) en je kon dus van de 1.12,5 gulden die je als werkstudent per uur verdiende, dagelijks vier biertjes kopen, destijds voldoende voor een zekere mate van dronkenschap.
De firma Raak, zei ik. Onderzoek op internet wijst al snel uit dat de limonadegazeuse van deze firma al zeker vier jaar (weer) op de markt is, maar ik ben trots op mijn reputatie: ik ben altijd de laatste die ergens achter komt. Ik ontdekte de Raak ‘Gazeuse citroen’ en met name de legendarische ‘Champagne Pils’ (gespeld als Campagne Pils, omdat champagne tegenwoordig een beschermd merk is) ook pas in het schap bij de Jumbo toen ik er op opmerkzaam was gemaakt, maar hoe dan ook: hier stond ineens iets dat mijn grootmoeder vrijwel zeker ooit als ‘voedsel’ herkend zou hebben en dat dus zoniet lekker, dan toch ouderwets gezond moest zijn.
Voor de prijs hoef je het niet te laten: een fles van driekwart liter is te koop voor 33 cent (73 guldencent, ook een schappelijk tarief) en dus begon ik hebberig te graaien. Er stond ook Cool Blue bij, en dat zou mijn opoe hoogstens aangezien hebben voor een nieuwerwets schoonmaakmiddel dat wat haar betreft voorlopig de zachte groene zeep nog niet zo kunnen vervangen. Die liet ik dus tot nader order staan.
Een nader order die vermoedelijk niet van kracht zal worden.
Thuisgekomen viel ik aan op de ‘campagne pils’, en verdomd: hij smaakte naar vroeger, volautomatisch maakte ik met mijn geestesoog de ronde langs verjaardagsfeestjes, eindexamenfeestjes, bezoeken aan de speeltuin, een veilig thuis en leuke meisjes. Een zeer zuurzoete smaak, in de verte verwant aan coca cola en aan goedkope snoepjes, maar vooral: zichzelf!
Ik zette de leesbril op om de verontrustend lange reeks ingrediënten in ogenschouw te nemen en moest meteen tot de conclusie komen dat dit dus voornamelijk voedsel zou kunnen zijn dat als afval vrijkomt bij de raffinage van inferieure teerzandaardolie. Als ik vanavond geen spontane leverkanker en onherstelbare diabetes heb, dan ben ik weer eens langs de spreekwoordelijke vooroorlogse afgrond gegaan.
Want ik citeer huiverend: ‘Glucose/fructosestroop, citroenzuur, cyclaamzuur, sacharine, acesulfaam-K en aspartaam’ en dan noem ik maar even de E-nummers niet, maar wel dat zowel sacharine als aspartaam sinds jaar en dag worden genoemd als aanleiding tot hartverzakking en de overbekende bloedkanker achter het hart.
Ik heb ook nog een fles ‘citroen’ staan, maar ik denk dat ik die maar opberg in het kastje ‘curiosa die alleen met handschoenen aan en mondmasker op aangeraakt mogen worden, na raadplegen en schriftelijke toestemming van de huisarts – na afloop ogen goed uitspoelen met veel gedestilleerd water.’
En opoe is al vijftig jaar dood, dus die kan ik ook al niet meer raadplegen. Misschien maar beter ook.
______