SanteLOGie

Een nationale avond, per ongeluk

Echt ernstig zit ik er niet mee, hoor, maar toch: hoe komt het dat ik dat leuk vind, zo’n avond in het Scheveningse Circustheater, met een brutale hofnar in de persoon van Ruben Nicolai op het toneel, het Metropole Orkest dat braaf speelt voor de premier die het had willen afschaffen en figuren als Brigitte Kaandorp, Paul van Vliet, Guus Meeuwis, Carel Kraayenhof en Caro Emerald, toch zeker bien étonné(e)s de se trouver ensemble, die zingen en spelen hoe leuk het in Holland kan zijn en zelfs van Hallo meneer de Uil, waar brengt u ons naartoe.

Naar Fabeltjesland, inderdaad. Het land waar het fabeltje wordt verteld dat op 30 november 1813 op het Scheveningse strand een meneer aan land kwam die direct door het volk van Nederland werd omarmd als de nieuwe koning – nou ja, de Scheveningers, die hem met gevoel voor humor door de Keizerstraat lieten rijden, die vonden het wel iets, maar verder waren en zijn Nederlanders, zoals het sprookje wil, eigenlijk republikeinen van het eerste uur.

Even dreigde de ook aanwezige ex-majesteit (die de burgemeester van Den Haag versierd had), weg te dommelen in het geweld van het concert ter gelegenheid van tweehonderd jaar koninkrijk en dat kan ik me voorstellen, ze is tenslotte iets ouder dan ik. Bij ons ruim 75-jarigen moet je niet aankomen met feestelijkheden die beginnen na half negen ’s avonds, dan moeten wij namelijk wegdommelen bij de tv, want wij hebben dan een sherry, twee glazen rood en een cognacje op en dat hakt er in, op onze leeftijd.

Hoewel, als de slechts onlangs aangetreden koningin, starry eyed, ditmaal niet van een lijntje maar van een paar glaasjes van dit of dat, zit te stralen en zichzelf er nauwelijks van kan weerhouden om naar het podium te sprinten om mee te hossen met de talrijk opgekomen rijksgenoten van overzee of hoe dat tegenwoordig ook alweer heet en van wie we de huidskleur, hoe mooi ook, niet mogen noemen, ja als zij haar ogen geregeld langer luikt dan nodig om te knipperen, dan mag je het een geslaagde avond noemen.

Ook al omdat brutale gasten als Nicolai en Stapel voor hun werkelijk over de schreef gaande opmerkingen in andere landen als daar zijn Rusland en Thailand al lang op water en brood ondersteboven aan de vochtige muren van een ondergrondse kerker met zacht uit het plafond druppelend stinkend water, zouden zijn opgehangen. Maar hier niet, hier krijgen ze daverend applaus. Vooral van de huidige koning die van het lintjesknippen is en van gratis feestelijkheden in het Circustheater; waar grappen worden gemaakt over diezelfde in 1813 aangespoelde naamgenoot en voorganger en diens tweede gezin met vier kinderen, waar wij deze week van vernamen. (Ik schat dat NRC Handelsblad de race wint en de afstammelingen van dat gezinnetje maandag triomfantelijk op de voorpagina heeft.)

Het leukste was natuurlijk dat ik dat allemaal niet wist, van dat concert, er per ongeluk in viel op zoek naar een instructieve documentaire, een licht hitsige film dan wel een ingenieuze thriller van Amerikaanse makelij. Om bij weg te dommelen.

En de enige schaduwzijde was dat mijn huisgenoten, die blijkbaar echte republikeinen zijn, na korte tijd de prachtige rechtstreekse uitzending met enorm veel oranje en allerlei vlaggen (ook van die rare, zeker weer uit het Caraïbisch gebied) met smalende blik de rug toekeerden.

Twee dingen wil ik nog zeggen: het Metropole Orkest moet tot minimaal 2050 op alle Eurovisie Songfestivals alle uitvoerende kunstenaars van achtergrondmuziek voorzien, Caro Emerald is het helemaal niet aan te zien dat zij binnenkort het land van een nieuw en ongetwijfeld oogverblindend nazaatje zal voorzien, en het is hoogtijd dat de gebroeders Jussen, vóór ze in de aow verdwijnen, nog eens in De Wereld Draait Door verschijnen. (Dat zijn  welgeteld drie dingen, maar ik ben nu toch bezig.)

Maxima en Willem trouwens ook. (In DWDD, bedoel ik. Hoewel, ze zitten al bijna dagelijks in Lucky tv, ook mooi.)

Nergens iets Wilderiaans te zien, daarom alleen al was het echt iets Hollands. We vierden tenslotte het feest ook al omdat tweehonderd jaar geleden het Front National uit Frankrijk was verslagen.

Maar wie was toch dat kleine vrouwtje aan de andere kant naast Willem Alexander? Graag spoedig opheldering. Want je kunt tegenwoordig niemand meer vertrouwen.

_______

hhBest

Boek & Film 

Met de hand

Even in het voorbijgaan: in een nieuwe woktent in Kerkrade kun je ‘werelds eten’. Bij zo’n mededeling kan ik lang stilstaan. Vroeger had je vrouwen die ‘werelds’ genoemd werden, die hadden of kregen binnenkort een slechte reputatie. Een andere betekenis was: het tegenovergestelde van ‘geestelijk’. Blijft altijd de vraag: ‘werelds’ in de betekenis van ‘geweldig’ of misschien wel ‘lekker’, of desnoods ‘internationaal’ is dat geheel nieuw en ontstaan zonder dat vooraf en in drievoud mijn advies werd ingewonnen, of gewoon dommigheid en gebrek aan taalgevoel?

Nog een: je hebt chips – geen computeronderdelen maar een aardappelproduct – waarbij wordt vermeld dat ze ‘kettle cooked’ zijn. Behalve dat hier een misverstand in de hand wordt gewerkt aangaande de bereiding, de chips zijn immers niet gekookt maar gefrituurd – wat moet de vermelding daarbij van het feit dat de bereiding is afgehandeld in een kettle, vrij vertaald: een ketel? Is een eenvoudige friteuse weer niet goed genoeg?

Blijven we even bij de chips, die zijn er namelijk ook in de variant ‘hand cooked’. Daar krijg ik altijd even een pijnscheut van in het kruis, als u mij toestaat. Het lijkt me een hele opoffering voor de betrokkenen en ook een enorme verspilling; wie krijg je trouwens zo gek om zonder dwang de hand met daarin de te frituren chips in het hete frituurvet te steken? Zijn die fabrieken geluiddicht? Is er gezorgd voor voldoende nazorg en revalidatie? Wat kost dat niet?

En dan het laatste, hierna kunnen jullie weer gaan doen wat je belangrijker lijkt.

Ik bedoel het handgeblazen glas. En dat op de een of andere manier hetzelfde is als mondgeblazen glas.

Hoe zou je glas anders willen blazen? Als het niet zo ordinair was zou ik willen suggereren: pas echt authentiek is glas, geblazen met het trompetje dat zich bevindt waar de zon niet schijnt.

Dit is trouwens een handgeschreven stukje.

Met behulp van de computer, dat spreekt vanzelf.

Rare uitdrukking trouwens, hoewel ik normaal gesproken ook vaak vanzelf spreek.

Wanneer hebt u, zeg eens eerlijk, nog normaal gesproken, de laatste tijd?

________

hhBest

Boek & Film 

Op de grens van België en Nederland

Je kunt je best voorstellen dat Vlissingen ooit een maritieme wereldstad was, met een ligging die sterk lijkt op die van Lissabon. Niet dat Vlissingen verder nog iets van de Portugese hoofdstad heeft, maar dat estuarium van de Schelde, dat heeft toch maar gemaakt dat Vlissingen ook een ‘internationale’ naam heeft, namelijk Flushing.

Ik was wel eens in de buurt geweest maar nu hadden we een willekeurige datum geprikt, 23 en 24 november, voor een vooral culinair getint verblijf.

De stad heeft een indrukwekkende skyline met enkele hoge torens, maar daarnaast een ‘waterfront’ met vooral oudere huizen en diverse hotels en restaurants, een fotogenieke Gevangentoren die er heel authentiek uitziet maar pas een dikke vijftig jaar er uitziet als een echte toren, met een spits dus. Er zit een restaurant in waar het goed genieten is van een uitbundige fruits de mer, als die op de vroege zaterdagavond niet reeds nagenoeg op is.

Daarnaast is er het Bellamypark, met een lange rij restaurants en terrassen waar afgelopen zaterdag zelfs wat mensen buiten zaten omdat Vlissingen baadde in de zon.

Daar in de buurt, aan de Spuistraat, staat ook een rijtje prachtig gerestaureerde huizen in Jugendstil. Die drukken ons met de neus op het feit dat de Westerschelde vooral toegangsweg is tot de haven van Antwerpen, en dat er dan ook Belgische loodsen werkzaam zijn op de riviermond. En die Belgische loodsen woonden voor een deel in Vlissingen, in die in 1910 gebouwde woningen aan de Spuistraat. Ze hadden trouwens ook een eigen Belgische Loodsensociëteit, tegenwoordig dienstdoend als hotel.

Goed, dat was Vlissingen, dat ik nu enorm tekort doe.

In Middelburg, de provinciehoofdstad, moet je op zondagmorgen bij lichte motregen niet zijn, als je niet ten prooi wilt vallen aan een lichte depressie. Er is letterlijk geen hond te zien en alles maar dan ook alles is potdicht – als me verteld zou worden dat het ook nooit meer opengaat, zou ik het kunnen geloven.

Maar ze zijn er wel, de Middelburgers, maar waar? Ja, waar anders dan in de kerk. Bijvoorbeeld in de Abdijkerk, onder de Lange Jan, de op acht na hoogste kerktoren van Nederland, blijkt propvol met een menigte die staand gezellig koffie drinkt. We mogen er niet in ‘want het tocht’, deelt een functionaris mee, dus sjokken we verder. Nog wat torentjes, het stadhuis dat bij dit weer en deze leegte, zo als spookkasteel kan doorgaan; en dan maar op huis aan.

Via de tunnel onder de Westerschelde naar Hulst waar ze een rockcafé hebben en de Willibrordusbasiliek met een oerlelijke toren uit 1955, een marktje en zelfs mensen op terrassen, en een ijverige bonnetjesschrijver die er ook niks aan kan doen dat je hogere wiskunde moet hebben gestudeerd om de parkeermeter te bedienen.

De honger begint intussen te knagen. We verlaten de autoweg E313 om dan maar in Lier iets te gaan nuttigen, maar er blijken meer, veel meer, veel te veel meer mensen op hetzelfde idee te zijn gekomen. Dan maar naar Herentals waarvan de wielrenner Rik van Looy nog eens keizer was en waar ze weer zo’n fraai voormalig ‘stadhuis’ hebben, nu weer genoemd naar zijn oorspronkelijke functie: Lakenhal.

In het voormalige postkantoor, nu een prachtig restaurant dat er, net als misschien vroeger de posterijen, eigenaardige openingstijden op nahoudt, moeten we later nog maar eens gaan proberen te eten, het lijkt me de moeite waard.

En hup naar huis. In de vallende deemster nog even goedkoop getankt en zachtjes, zoals al eerder aangekondigd, op huis aan.

________

hhBest

Boek & Film 

Een buitenstaander die erbij hoort

Je zou bijna gaan denken dat Jep Gambardella echt bestaat, ergens vond ik zelfs reclame voor zijn enige boek ‘l’Apparato umano’. Maar Jep is een romanfiguur en de roman gaat over een journalist met de specialisatie ‘society’. Hij is daardoor kennelijk in zeer goeden doen geraakt, gezien zijn decadent schitterende woning in Rome, waardoor hij het Colosseum als directe ‘buurman’ heeft.

Wat ik heb gezien is de film die een paar maanden geleden uitkwam: ‘La Grande Bellezza’ en dat, de Grote Schoonheid, is precies wat hij nooit gevonden heeft in het Italiaanse wereldje waarin hij zich beweegt: en omdat hij de grote schoonheid nooit heeft gevonden, is zijn tweede roman nooit geschreven, want die had daar over moeten gaan.

Liefhebbers die Il Divo van regisseur Paolo Sorrentino (over de Italiaanse politicus Giulio Andreotti) zullen direct de Fellini-achtige sfeer herkennen, en zelfs de hoofdrolspeler, want Gambardella wordt gespeeld door Tony Servillo, die ook Andreotti op griezelig indringende wijze neerzette.

Zie verder Boek & Film 

De Verlosser lustte er wel pap van

Ergens las ik dezer dagen dat er duizenden boeken zijn geschreven over John F. Kennedy en de meeste verhalen van morgen, 22 november, zullen er wel over gaan waar je was toen je het nieuws van de moord, morgen vijftig jaar geleden, vernam. En hoe geweldig Kennedy was, als mens en als president.

Waar was ik? Ik zat in de huurkamer in het pand Van Broeckhuysenstraat 18 in Nijmegen waar ik toen woonde, het was kwart voor acht ’s avonds en ik luisterde naar de radio waar het nieuws gemeld werd.

Nog geen vijf minuten later zat ik op de fiets, voor de rit van nog eens vijf minuten naar de redactie van De Gelderlander, waar alle redacteuren inmiddels ook heen stroomden, ik nam als redacteur buitenland het heft in handen en maakte die nacht, en de nachten daarna, de mooiste pagina’s die ik ooit heb gemaakt. Het is jammer dat De Gelderlander niet mee doet aan het krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek, anders kon ik warempel een paar van die kunststukken laten zien, met de voorpagina die vrijwel geheel bestond uit de foto waarop je de Lincoln Continental cabriolet ziet, met een beveiligingsbeambte staande op de achterbumper, en vagelijk de hoofden van Jacqueline Kennedy, kruipend over de kofferbak en John F., vermoedelijk al dood, achterin. En een paar dagen later die foto van Jackie met haar saluerende zoon John John, op de begraafplaats in Arlington, ook paginahoog, een formaat nooit eerder vertoond bij De Gelderlander en ik had de primeur.

Na afloop van die eerste nacht zaten we met de hele redactie in de wachtkamer op het tweede perron van het Nijmeegse station, de enige plek in de stad waar je ’s morgens om zes uur bier kon drinken – ik hoor nog hoe hoofdredacteur Louis Fréquin collega Yvonne Tiggeler, twintig lentes jong, aanmoedigde om ook bier te drinken: ‘Dat is goed voor het zog!’ Alle genoemden zijn dood maar ik niet, dus ik kan het vertellen.

Nou ben ik dus toch aan het doen wat ik niet wilde, namelijk zwijmelen over JFK.

Wat ik wel wilde, dat is wat er nog bestaat van de mythe van John Kennedy als Heilige en als Verlosser verder afbreken – maar dat doe ik uit pure bewondering van de man als manskerel.

De man was namelijk een womanizer, en wel een van grote klasse – hij had bovendien ruimschoots de gelegenheid om de daad bij het woord te voegen.

Hij moest plat gezegd, elke dag enkele keren van bil, het maakte niet zoveel uit met wie, al genoot een bekende filmster de voorkeur, als ze beschikbaar was, zo laten allerlei biografieën zich wel samenvatten. Dat werd goed georganiseerd: als Kennedy op reis was, zowel binnen als buiten de VS, was altijd minstens één vooruitreizende ambtenaar belast met het ‘huren’ van enkele ‘broads’ voor de president. Wat dat betreft staat Kennedy trouwens een trapje lager dan Mussolini, want die had gewoon bij zijn kantoor in zijn paleis in Rome een apart wachtkamertje waar zich elke dag vrouwen meldden die hij dan zonder veel omhaal op het matje voor zijn bureau een beurt gaf. Maar dit terzijde.

Johns broer Robert deed absoluut niet voor hem onder, geregeld waren ze samen in dezelfde (hotel)kamer met hun ‘broads’ aan de slag, als het zo uitkwam tekenden ze tussendoor nog wel eens een wetsontwerp, zonder zelfs maar uit hun ritme te komen. Naar verluidt had Robert kort na de dood van John een tamelijk intieme relatie met diens weduwe.

Over een en ander werd nauwelijks geheimzinnig gedaan. Meereizende journalisten waren er ook vaak getuigen van, maar schreven er nooit over: dat zou hen hun bevoorrechte positie in het gevolg van de president en zijn broer hebben gekost.

En o ja, er nog meer informatie, hoewel je die wat mij betreft met een korreltje zout mag nemen. Schrijver Truman Capote zei ooit: ‘Ik snap niet dat jullie die Kennedy’s zo sexy vinden. Ik weet heel veel van piemels, ik heb er van mijn leven de nodige gezien (hij was homo); als je alle pikjes van de Kennedy’s aan elkaar zet, heb je nóg niet één goeie. Ik heb Jack (John dus) vaak op bezoek gehad in Palm Beach, waar ik een hutje had met eigen strand, waar hij naakt ging zwemmen. Hij had absoluut niks! En zijn broer evenmin – ik snap niet hoe die aan al die kinderen is gekomen. En Teddy, die kun je helemaal vergeten.’

Se non è vero, e ben trovato, zou ik op dat laatste volledigheidshalve en voor de zekerheid willen zeggen.

Zo, en gaan jullie nu maar naar de vijftigjarendienst van jullie heilige.

______

hhBest

Boek & Film 

Het is toch maar een spelletje

Je doet mee aan een gokspelletje op de televisie, je komt met niks naar de studio en de kans dat je met niks weer naar huis gaat is tamelijk groot. De enige zekerheid die je hebt is dat je Linda de Mol eens van dichtbij kunt meemaken; als je een beetje handig bent kun je haar ook eens lekker kussen en licht knuffelen. Ik ken mensen die dat al ruim voldoende zouden vinden. En voor de rest: het is maar een spelletje.

Zelf heb ik ook wel eens met een tv-spelletje meegedaan. Daarbij moest je welk degelijk iets kunnen (namelijk beschikken over enige parate algemene informatie) en al kon je er nauwelijks een fractie van vijf miljoen euro mee verdienen, het was toch spannend. Ik drukte dus ook op verkeerde knoppen: ik pakte in mijn verwarring de verkeerde encyclopedie, namelijk een deel van de Winkler Prins terwijl de redactie van 2 voor 12 het dunne boekje waar het juiste antwoord in stond al voor me had klaar gezet. Ik zat maar te bladeren, kostbare tijd verstreek en toen hadden we ook nog moeite met het twaalfletterwoord, waardoor we op vier seconden na te laat waren ook nog. En verloren.

‘Het is maar een spelletje,’ riep ik na afloop, want ik denk dat dat zo hoort, hoewel Astrid Joosten er de wenkbrauwen bij fronste. Bij 2 voor 12 heersen andere gewoonten dan bij het koffertjesspel, dus kussen was er niet bij en vastpakken al helemaal niet. Achteraf moest ik aan mezelf toegeven dat mijn misgrepen te wijten waren aan mijn gevorderde leeftijd: ik was net 69 jaar geworden.

De man die bij Linda de Mol in zijn zenuwen op de rode knop drukte, Arrold van den Hurk, kan, zo te zien, dat laatste argument niet aanvoeren, want hij lijkt me rond de vijftig jaar. Maar de zenuwen speelden hem ook parten, sterker nog: het staat niet in de spelregels, maar voor de zender zijn de opspelende zenuwen een essentieel onderdeel van het programma – men heeft liever geen deelnemers die met stalen zenuwen recht op de hoofdprijs af gaan, dat zou dan wel een duur spelletje kunnen worden, terwijl spelletjes tot het goedkoopste horen dat de televisie te bieden heeft. Vooral doordat de deelnemers, óp van de zenuwen, op de verkeerde knoppen beginnen te drukken.

Van den Hurk ging naar huis met 125.000 euro, als hij niet op die knop had gedrukt was het spel doorgegaan en was het nog een ander bedrag geweest, ik meen dat het zelfs nog nul euro had kunnen zijn – ik zou er de spelregels nog eens op kunnen naslaan, maar ik zag in Nieuwsuur advocaat Peter Plasman die had uitgezocht dat dat nog een heel karwei zou zijn, want de regels zijn na het incident met Van den Hurk gewijzigd. Je blijft aan de gang.

Advocaat Peter Plasman? Jawel, dezelfde die gepoogd heeft Mohammed Bouyeri te verdedigen. Plasman verduidelijkte in Nieuwsuur dat het hem in ieder geval niet om die 125.000 euro te doen is: als hij het proces dat Arrold van den Hurk aanspant tegen RTL verliest, stuurt hij de ongelukkige knoppendrukker geen rekening. Wel als er vijf miljoen uit rolt. Dat spreekt vanzelf. En ik hoop voor Arrold dat Plasman genoegen neemt met minder dan de helft. Hij heeft aan Bouyeri toch al zo weinig verdiend.

Ik hoop dat de rechter het geval zal afdoen met de korzelige opmerking: ‘Zou u mij niet lastig willen vallen met die flauwekul? Het is toch maar een spelletje?’

__________

hhBest

Boek & Film 

Kolonel Kurtz in Italië

Vandaag maar eens een mooi stukje uit de Corriere della Sera. Ik heb het stuk van Beppe Severgnini enigszins bewerkt. Vertaling en plaatsing betekent niet dat ik het in alle opzichten met Severgnini eens ben.

‘In het verhaal van Joseph Conrad Heart of Darkness is Kurtz een ivoorhandelaar die door een Belgische firma naar Afrika is gestuurd: machtig en meedogenloos, trekt hij zich langzaam terug uit de beschaafde wereld, omringd door inboorlingen die hem adoreren en beschouwen als een halfgod. In de film Apocalypse Now is de plaats van handeling het oerwoud van Zuid-Oost-Azië tijdens de Vietnamese oorlog: de onrustbarende kolonel Kurtz, gespeeld door Marlon Brando, trekt zich terug in een afgelegen plek aan een rivier en verloochent daar zijn vrienden. En dan is er nog een computergame (Spec Ops: The Line) dat zich afspeelt in een spookachtig Dubai. De makers van de game geven openlijk toe waar ze het idee vandaan hebben en noemen de hoofdfiguur van het spel dan ook kolonel John Conrad.

Maar Kurtz is niet alleen maar een literaire persoonlijkheid. Hij vertegenwoordigt de eeuwige verleiding van de macht. Het isolement, de keuze om zich niet te willen meten met de wereld, gebrek aan belangstelling voor de toekomst, de overtuiging zowel het begin als het einde te zijn. Geld en charisma scheppen en onderhouden een hofhouding van bewonderaars en aanbidders, die bereid zijn hun eigen autonomie op te geven in ruil voor gunsten en de nabijheid van de baas. Zij weten dat hem bekritiseren onmogelijk is: zij zouden veracht en buitengeworpen worden.

Berlusconi is Kurtz niet, nog niet. Maar het onvermogen zijn eigen opvolging te organiseren is verontrustend. Zijn politieke erfgenamen raken gedesillusioneerd en worden buitengesloten op het moment dat ze tekenen van onafhankelijk denken vertonen. De lijst van mensen die daardoor al getroffen zijn is lang. Het is intussen duidelijk: er is geen ruimte voor kritisch denken, in het kampement van kolonel Berlusconi. Daar is slechts plaats voor toewijding, gehoorzaamheid, dankbaarheid.

Het is een probleem dat elke politiek leider het hoofd zou moeten kunnen bieden, maar je hoort maar zelden dat ze daarin slagen. Persoonlijkheid, aantrekkingskracht, zelfbewustzijn – laten we het maar gewoon egocentrisme noemen – zijn noodzakelijk om door te breken. Het zijn de eigenschappen die het moderne electoraat eist, niet alleen in Italië. Maar diezelfde elementen maken de opvolging moeilijk: de charismatische leider ziet de erfgenaam als bewijs van de eigen politieke sterfelijkheid, en krijgt uiteindelijk een hekel aan hem. Hij of zij – denk aan Margaret Thatcher – beschouwt zichzelf als de maat van alle dingen en er is altijd wel iemand in de buurt die klaar is om hem of haar op te volgen. Gewoon, uit eigenbelang, uit zwakheid, uit dankbaarheid, of een combinatie van die motieven.

Een leider zal ook, nee: vooral, gemeten worden aan zijn onzelfzuchtigheid: aan wat hij zal nalaten aan zijn opvolgers. Italië heeft behoefte aan een modern, democratisch en Europees rechts, en ook degenen die er nooit op zouden stemmen hebben daar behoefte aan. Een politieke beweging die niet afhangt van de lotgevallen, van stemmingen en de rijkdom van een enkele persoon. Silvio Berlusconi heeft niet het recht daar aan te denken, nee, hij heeft de plicht. ‘Na mij de zondvloed’ is het slechtst denkbare motto. ‘Na hem wat lichte regen’ is beter, en daarna nieuwe bloei.’

_______

hhBest

Boek & Film 

Het feestje van de minderheid

Sinds een poosje heb ik weer een abonnement op de papieren regionale krant. De daar werkende jongelui zijn, vermoed ik, carnavalsvierders. Vandaar dat de krant van zaterdag, maandag en dinsdag uitpuilde van informatievrije artikelen aangaande dit feestje dat, laten wij elkaar geen ‘mietje’ noemen – hoort tot de talloze gelegenheden die wij mensen door het jaar heen krijgen om ons eens lekker vol te laten lopen, de beest uit te hangen en elkaar te betasten.

Het is toch nog lang geen carnaval, zult u verbaasd opmerken, en inderdaad, carnaval is het pas op dinsdag 4 maart, in zijn zuiverste vorm zelfs pas na werktijd op die dag. Maar de doorgewinterde carnavalist begint alvast op de elfde van de elfde maand, op 11 november dus, en in toenemende mate ook op de avond van de tiende, voorbereidingen te treffen; er zijn allerlei plechtigheden voorzien die een ontzettend officieel tintje krijgen maar toch vooral tot doel hebben je lekker vol te laten lopen, de beest uit te hangen en elkaar te betasten.

Overigens heb ik beroepshalve wel eens een ‘sietsoeng’ moeten bijwonen. Wat een droeftoeters voornamelijk, als ze die tien biertjes nog niet op hebben.

Dezelfde krant heeft op de website geregeld een ‘poll’, beter bekend als enquête. Vorige week was dat er een over carnaval.

De stelling was: Carnaval komt er weer aan. In de papieren krant stond de uitslag. Veertig procent van de bijna duizend stemmers onderschreef de eerste mogelijkheid die luidde: ‘het laat me koud’, dertig procent kruiste aan ‘ik heb de wintersportvakantie al geboekt’ en de laatste (kleine) dertig procent meldde carnaval geweldig te vinden.

Het gekke is natuurlijk dat de krant zelf daar niet de conclusie uit trekt dat het dus wel een beetje minder kan met het aantal pagina’s met foto’s van hossende dronkelappen: nog geen derde deel van de bevolking – van Limburg, nota bene – ziet iets in carnaval.

Waarom vallen jullie ons er eigenlijk mee lastig?

O, jullie vinden het zelf zo ontzettend leuk. Nou, dan heb ik niks gezegd, natuurlijk.

______

hhBest

Boek & Film 

Tussen Compiègne en Dallas en verder

Hoe raar de tijd in elkaar zit: in ben geboren op 12 november 1938, dat was twintig jaar en een dag na de wapenstilstand van 11 november 1918 en dus het einde van de Eerste Wereldoorlog, en vijfentwintig jaar en tien dagen vóór de moord op John Kennedy op 22 november 1963 – de beroemdste president van de Verenigde Staten aller tijden, tevens een schuinsmarcheerder van het bijpassende wereldformaat.

En daarna verstreken vijftig jaren waarin er hoegenaamd niets gebeurde in de wereldgeschiedenis, of het moesten The Beatles zijn, of de Vietnamese oorlog, of de eenentwintigste eeuw.

Mijn geboorte stond in het teken van de rest van mijn leven: altijd degene die het laatste nieuws ook als laatste hoort.

Want op de dag dat ik geboren werd stond Hitler’s propagandaminister Joseph Goebbels de internationale pers te woord om te officiële versie te geven van de aanleiding tot de Reichskristallnacht van de nacht tevoren: dat het hier een spontaan optreden van het Duitse Volk betrof tegen het internationale Jodendom.

Het was natuurlijk een ordinair pogrom, en het markeerde het ‘officiële’ begin van de Jodenvervolging – de naam van de nacht was heel cynisch, hij verwees immers naar het ingooien van de etalageruiten van Joodse winkels overal in Duitsland.

Nauwelijks opgemerkt was intussen dat nog een dag eerder Kemal Atatürk was overleden, de vader van de Turkse staat, Türkye Cumhuriy, die in principe nog altijd bestaat.

Het was kort nadat het Italiaanse leger in opdracht van Benito Mussolini mosterdgas had gebruikt in de opmars tegen het Abessijnse leger, de Spaanse burgeroorlog was in de laatste, uiterst bloedige fase en dat waren nog maar enkele van de feiten die op of kort voor de dag van mijn geboorte nauwelijks bekend waren in die straat in Nijmegen waar ik geboren werd in het voorkamertje – men had daar ook wel iets anders aan het hoofd. Want met vereende krachten werd daar geprobeerd te zorgen dat ik in ieder geval mijn eerste dag zou overleven, ik kwam donkerpaars ter wereld, wilde niet huilen en woog maar net 2500 gram, een geboortegewicht dat destijds weinig goeds voorspelde. Ik werd door de atheïstische huisarts die bij de bevalling aanwezig was onder protest gedoopt, voor het geval dat.

Mijn vader had twee jaar eerder al een doodgeboren dochtertje ten grave gedragen, dus hij zal alle complicaties die ik hem bezorgde moeizaam hebben bezichtigd, hij zal niet nog eens met een klein kistje op de schouder naar de ongewijde grond náást het kerkhof hebben willen lopen, waar hij zelf een gat moest graven – wat een vuilakken waren die roomschen toch, om een bedroefde vader tot zoiets te dwingen.

Dat was het zo’n beetje wat ik vandaag wilde zeggen. O nee: merken jullie dat de Tweede Wereldoorlog in het hele verhaal niet voorkomt? Toch heb ik die wel degelijk meegemaakt.

Maar Compiègne en Dallas, daar zat ik ongeveer midden tussen, en dat is altijd zo gebleven.

Wat ik zeg: de tijd en de geschiedenis zijn net een trekharmonica.

_________

hhBest

Boek & Film 

Overwegingen aangaande een kleindochter

Hoe eigenaardig zit het menselijk geheugen in elkaar – ik kijk naar het jongste kleinkind (ik heb er inmiddels drie) dat heel dichtbij woont en dus vaak te ‘bezichtigen’ is en denk: wat ik daar zie, heb ik dat ooit zo gezien bij die andere vier, ‘eigen’ kinderen? Ik kan het me niet herinneren. Van de vroegste jeugd van die vier staan alleen een paar min of meer dramatische beelden me voor ogen: een dochter vol overgave slapend in de box, maar die ik ook, in Brussel, net voor aanstormende auto’s kan weggrissen, een zoon die ik nog net kan redden voor hij, staande in de box een metalen asje uit een speelgoedauto in een stopcontact steekt, een zoon die ik probeer liefde voor klassieke muziek bij te brengen door hem te laten luisteren naar de Mondscheinsonate, een zoon die je ‘s nachts – trip trip trip uit zijn kamer hoort komen en tussen zijn ouders in hun bed duikt en meteen doorslaapt.

Van luiers verwisselen herinner ik me weinig tot niets, maar mijn handen wel: alsof de laatste keer niet bijna dertig jaar geleden was ontdoe ik de jongste kleindochter van een vuile luier en trek haar een schone aan – benen, gelukkig van de juiste dikte, omhoog met de middelvinger tussen de mollige voetjes, luier eronder, plakkers dicht, kleding rechttrekken, klaar.

En daarna turen in die knalblauwe ogen. Kijken of je kunt ontwaren wat ze denkt. Ze denkt natuurlijk, ze is een mens. Maar wat denkt ze? Meestal kijkt ze je aan, zo te zien absoluut blanco, tot ineens een vaag glimlachje over haar gezicht trekt, ze langs je heen kijkt en dan is die blanco blik terug. Je verbeeldt je van alles. Bijvoorbeeld: wat kijkt ze alert, zou dat een teken van intelligentie zijn? Ik herinner me plots ook dat je dat van al je kinderen dacht – het is nog uitgekomen ook. Toevallig, want een baby van een paar maanden geeft helemaal dat soort signalen nog niet.

Net als de ouders van de kleindochter kijk je graag naar dat ronde hoofdje met een wipneusje, grote blauwe kijkers, klein, af en toe iets ‘mompelend’ mondje – het is ook een esthetisch genoegen, het is een gaaf kunstwerk, als een met bladgoud bedekt gipsen engeltje aan het plafond van een barokke kerk; nee, veel mooier.

En ik realiseer me dat we dat ook vonden van je eigen vier stuks, terwijl je nu, kijkend naar de babyfoto’s (voor zover voorhanden, wat fotografeerden we toch weinig, vroeger) denkt: jeetje, het waren geen schoonheden, gelukkig dat dat niet in de weg heeft gestaan dat je onvoorwaardelijk van ze hebt gehouden.

Waarna je een reeks onverantwoorde conclusies van gedragsbiologische aard gaat trekken.

En het je heel gemakkelijk valt nog even niet te denken aan de met deuren slaande recalcitrante puber die ze over een jaar of dertien, veertien zal zijn.

Het is veel gemakkelijker die gedachte te vervangen door het beeld van de bedaagde grootvader die het kind voorleest uit een verantwoord literair boek, waarna ze als vanzelf in de ban raakt van de wereld van kunst en literatuur.

Moet te realiseren zijn.

_______

hhBest

Boek & Film