Het moet worden toegegeven: nog niemand in een functie met enige verantwoordelijkheid heb ik horen zeggen dat Volkert van der Graaf, de moordenaar van Pim Fortuyn, alsnog geëxecuteerd moet worden. Maar ik heb wel onze dappere premier, Mark Rutte, horen impliceren dat iemand als Van der Graaf, die een politieke moord heeft gepleegd, dáárom alsnog enkele normale burgerrechten ontzegd dient te worden. En een abjecte figuur als Albert Verlinde vindt dat de normale scheiding der machten, essentieel onderdeel van een democratische rechtsstaat, best even voor dit geval opzij geschoven mag worden: de regering moet tegen de rechter zeggen dat het vonnis achteraf bezien te licht was.
Misdaadjournalist Peter de Vries deed nog een poging Verlinde er op te wijzen dat in een beschaafd land elke veroordeelde crimineel dezelfde rechten heeft, of hij Pim Fortuyn dan wel een rivaliserende drugshandelaar heeft vermoord, maar dat werd voor kennisgeving aangenomen.
Een cameraploeg van het NOS Journaal reisde af, helemaal naar België, om daar te horen wat ze zelf hadden kunnen bedenken, namelijk dat Marten Fortuyn, een broer van de overledene, vindt dat Van der Graaf, veroordeeld tot achttien jaar gevangenisstraf, helemaal niet na twaalf jaar (zoals gebruikelijk is) vrijgelaten mag worden; hij heeft volgens hem namelijk de moord tot legitiem discussiemiddel verheven (hetgeen niet waar is) en is daardoor zijns inziens vogelvrij. Vindt de broer van de vermoorde. Hij wijst ook even subtiel op de mogelijkheid om Van der Graaf tijdens het proefverlof alsnog af te knallen. Gelukkig vindt de rechtsstaat dat juist naar zo’n betrokkene niet geluisterd moet worden, want het eind is dan letterlijk zoek.
Intussen is Van der Graaf is niet de enige dit lot treft.
Robert Mikelsons is er ook zo een. Zijn advocaten Wim Anker en Tjalling van der Goot werden gevolgd door twee documentairemakers tijdens het proces en de documentaire werd dinsdagavond uitgezonden. Hier zag je iets heel bizars: twee advocaten die proberen in alle rust hun werk heel zakelijk en precies te doen – en dat is: er op toezien dat de wet, die voor iedereen geldt, correct wordt toegepast tijdens het proces tegen hun cliënt – en die dagelijks een berg haatmails over zich heen gestort zien worden, met als vaste teneur: die vuilak moet worden opgeknoopt en jullie, zijn handlangers, ook. Dat een strafproces juist bedoeld is om in alle objectiviteit vast te stellen wat de verdachte precies heeft gedaan en hoe hij daarvoor gestraft moet worden, dat vindt het gepeupel, dat kennelijk de Middeleeuwen nog niet ontgroeid is, allemaal onzinnig tijdverlies.
Beschaving is prima, maar dat moet er niet toe leiden dat mensen die ons niet bevallen omdat ze iets gruwelijks hebben gedaan, niet standrechtelijk worden afgeknald maar zelfs mogen worden bijgestaan door een goede advocaat.
In Amerikaanse (ook wel in Nederlandse) gevangenissen gelden kinderverkrachters als van het laagste allooi. In de zwaar gefrustreerde en gewelddadige samenleving als een gevangenis leidt dat ertoe dat een kinderverkrachter er geen leven heeft en tegen zijn medegevangenen beschermd moet worden.
Veel Nederlanders leven kennelijk ook in een soort gevangenis waarin willekeur en grof geweld de voornaamste ‘beschavende’ instrumenten zijn.
_______