Marjolijn Februari volgde ik in de jaren dat ze columns schreef in de Volkskrant met veel genoegen. Iemand die niet zozeer mooi als wel helder schreef, in haar beschouwingen nooit de huik naar de wind liet hangen en zei waar het op stond, ook als ze wist dat ze zich er niet veel populairder mee maakte. Als het niet zo lullig klonk zou ik zeggen: het perfecte woord voor de zondag.
Vorig jaar verdween ze uit mijn blikveld doordat ze naar NRC Handelsblad ging en sindsdien bereikte me nog één bericht, en dat was dat ze voortaan als Maxim Februari en dus als man door het leven zou gaan. Toen klonk al in mijn achterhoofd de vraag: is dat nou iets waar ik wat mee te maken heb? Maar natuurlijk verscheen meteen voor mijn geestesoog het vertrouwde portretje bij de Volkskrantcolumns – geen buitengewoon mooie vrouw maar een sympathiek en verstandig vrouwengezicht.
Ik moest ook gelijk denken aan Jan Morris, een Britse historica die wel zeer meeslepend kan schrijven. Tot 1972 heette deze nu 86-jarige James Morris, onder welke naam ze haar beroemdste werk schreef, een trilogie over de geschiedenis van het Brits Imperium, een al even meeslepend als kritisch gestemd epos. Ook zij kwam op mij over als iemand die een kalm, bezonken oordeel paart aan kennis en beheersing van de materie.
Maar nu doe ik het toch: vergelijkingen maken en verbanden leggen tussen leven werken van iemand, suggererend dat er daartussen en tussen zijn/haar transseksualiteit een verband bestaat.
In een interview in het Volkskrant Magazine van zaterdag zegt Maxim Februari het onomwonden, op de desbetreffende vraag: ‘Iedereen wil het voortdurend hebben over de dingen onder je kleren, maar daar praat je met anderen toch niet over?’ Toen was zijn optreden in DWDD al een paar dagen achter de rug, en daar werd de vraag natuurlijk wel uitdrukkelijk gesteld, zij het dan met enige slagen om de arm. Daar liet Februari al uitdrukkelijk weten wat hij al onbeleefd vindt, namelijk dat hij man zou willen worden toen hij nog vrouw was – dat is de reden waarom hij tot zijn vijftigste heeft gewacht voor hij de hormoonkuur begon die hem inmiddels tot halverwege het ‘man-zijn’ heeft gebracht.
Maar wat mij vreselijk stoort in het interview in de Volkskrant, buiten de inderdaad impertinente vragenstellers die Februari keurig en zeer beleefd en bedaard op hun nummer zet, zijn de rare foto’s op de omslag van het Magazine en de foto’s bij het interview. Hoewel ik de associatie wel snap: ‘dann geh’ich ins Maxim’, waarbij de associatie met Johannes Heesters een ongelukkige bijkomstigheid is. En dan is de outfit van Februari ook nog eens niet goed gedaan, het jacquet moet een rok zijn, de warme herenjas een cape en de strik wit in plaats van zwart. Februari heeft tot overmaat van ramp zo’n kromme oudemannenwandelstok bij zich terwijl iedereen weet dat dat een stok met alleen een zilveren knop hoort te zijn. Maxim ziet er nu uit of hij met de collecteschaal langs de kerkbanken gaat in plaats van als bon vivant en schuinsmarcheerder naar een Parijse nachttent ten einde aan de lichte meisjes te zitten, zoals wij allen weten het toppunt van mannelijkheid. (Dus ook voor een man met drie academische titels, zoals Februari.) Maar hoe dan ook, laten we er maar niet omheen draaien: dat pak staat Maxim eenvoudig potsierlijk, hij heeft er het gezicht (nog) niet voor, laat ik het zo zeggen.
Persoonlijk kan ik me totaal niet inleven in de situatie van iemand die zich geboren voelt in een verkeerd lichaam, en dat zal wel gelden voor veel mensen. Maar dat rechtvaardigt toch niet dat iemand die dat probleem wel heeft openlijk als een curiosum wordt neergezet – inderdaad als de bekende circusact ‘de vrouw met de baard’?
Hoewel, hoewel, hoewel. Er moet ook brood op de plank en zowel het optreden in DWDD als het interview in de Volkskrant waren bedoeld om het boekje dat Februari schreef over zijn transitie, getiteld ‘De maakbare man’, te promoten.
Terzijde: is dat niet een rare titel? Februari was al die tijd toch een man? Toen hij nog als vrouw door het leven ging? Daar viel toch niks aan te maken? Het ligt toch, zoals hij zelf ook zegt, niet aan je geslachtsdelen of je man of vrouw bent? ‘Het belang van de geslachtsdelen wordt schromelijk overschat,’ zei hij in DWDD.
Waarmee de ‘transitie’ terug is waar ze hoort: bij de privé-aangelegenheden van de betrokkene.
______