SanteLOGie

En dan nog wat kleine dingetjes

Nog even het Dijsselbloemgebeuren: het raarste is natuurlijk dat we nu ineens staan te juichen rond een bewindsman die eindelijk eens de rug recht houdt en zegt waar het op staat, ook al is dat niet zo gunstig voor de beurskoersen.

Dan Vanity Fair, dat Mark Rutte prijst om zijn hem door Jord Kelder aangeprate pakken. Ze hebben de man kennelijk nog nooit en profil gezien: die pakken moeten wel peperduur worden aangemeten omdat onze bewindsman een heuse bochel heeft. Daar mag je hem niet op afrekenen, maar ik vind dat de complimenten dan naar de kleermaker moeten en niet naar De Gebochelde van het Binnenhof zelf.

O ja en dan ook nog even Cyprus: ik erger me enigszins aan het hardnekkige gebruik van het woord ‘spaarders’ als het gaat om hebzuchtige grootverdieners die hun miljarden witwassen via een corrupte bankinstelling op een obscuur eiland vol sjoemelaars. Bij het woord ‘spaarder’ zie ik kindertjes van 12, die van hun karige zakgeld nog wat naar de bank brengen omdat ze gehoord hebben dat sparen goed voor je is en beter dan het zakgeld om te zetten in beltegoed, ringtones en chips. Sparen, dat is niet riskant beleggen om zo hoog mogelijk rendement te krijgen, sparen dat doe je met sigarenbandjes, mariabeeldjes en hotelzeepjes.

Waar nog wel iets aan gedaan moet worden, dat is het weer.

Als ik me niet vergis, dreigt er iets heel ernstigs.

Ik vermoed zelfs dat de al lang aangekondigde kleine ijstijd aangebroken is – bij de voorspelling wordt steevast gezegd dat dat plotseling zou gebeuren.

Nu staan we al bijna een hele maand onder de invloed van een hogedrukgebied boven Noord-Rusland, dat onvermoeibaar ijskoude lucht van de Noordpool over ons heen blaast. Als je de veertiendaagse verwachtingen van de weerinstellingen in de gaten houdt, zie je dat de vorstverwachtingen al wekenlang opschuiven. Begin maart zou het nog tot half maart duren, half maart was de vorstverwachting al opgeschoven tot in de derde week, vorige week zagen we tot onze verbazing dat ook de paasdagen niet vorstvrij zouden verlopen en vandaag zien we dat het nog minstens tot 5 april (Weeronline) of zelfs 8 april (Weerplaza) gaat duren en daarna vriest het weliswaar niet meer, maar minstens tot 13 april blijft de nachttemperatuur er gevaarlijk tegenaan hangen.

Plotseling doemt het beeld op van enig jaar in de zestiende eeuw, toen het in juli ’s nachts nog vroor en de temperatuur overdag een dikke jas niet overbodig maakte: Hendrik Avercamp, de schilder van de toenmalige Kleine IJstijd, deed er zijn voordeel mee.

Stiekem blijf ik inmiddels hopen op de zomer van de eeuw. Dat hebben wij, kleine spaardertjes, wel verdiend.

En Jeroen Dijsselbloem zou er ook enigszins van kunnen bijkleuren.

_______

hhBest

Boek & Film 

1913, het jaar waarin de twintigste eeuw begon

Al eerder zijn historici gefascineerd geweest door de periode vlak voor de Eerste Wereldoorlog. Ik denk daarbij aan een monumentaal werk van Barbara Tuchman, The Proud Tower, dat de periode tussen ongeveer 1890 tot en met 1913 beschrijft in het licht van de naderende Wereldoorlog, en die de periode feitelijk toont als een verlengstuk van de negentiende eeuw: de twintigste begon pas in juli 1914, met het uitbreken van die wereldoorlog, dat typisch twintigste-eeuwse verschijnsel, dat men zelfs nog in 1913, tegen beter weten in, voor volstrekt onwaarschijnlijk had gehouden.

Zo was 1913 het laatste jaar van de negentiende eeuw, en het is jammer dat de geschiedenis zich niet altijd houdt aan de jaartallen, want de ondergang van de Titanic, in april 1912, was zo’n typisch geval voor 1913 geweest: het falen van de negentiende-eeuwse techniek in optima forma.

Barbara Tuchman schreef dóór en een van de eerstvolgende boeken was ‘August 1914’. Maar daarmee waren we van 1913 niet af, met enig kunst- en vliegwerk kun je dat het jaar van de omwenteling noemen, en dan met name in de beeldende kunst en de literatuur – dat impliceert althans de Duitse kunsthistoricus Florian Illies in zijn boek dat eenvoudig 1913 heet. Ik heb geen idee of je een dergelijk verhaal zou kunnen schrijven over elk jaar in de geschiedenis, zeker wanneer je, zoals Illies, de vrijheid neemt ook dingen te beschrijven die waarschijnlijk niet hebben plaatsgevonden. Zoals de helemaal niet uitgesloten ontmoeting tussen Hitler en Stalin, die allebei in 1913 in Wenen waren en allebei graag wandelden in het park van Schloss Schönbrunn.

Lees verder: Boek & Film 

In het Zuiden iets nieuws

O ja, Zuiderlucht. Zegt de meeste van mijn lezertjes, schat ik, weinig of niets. Zuiderlucht is een gratis blad dat in het Zuiden van Limburg wordt gemaakt over kunst en cultuur in een zeer brede zin van het woord. Het wordt verspreid via het culturele leven van de regio, dat naar bekend verhoudingsgewijs levendig is, zeker gezien de hoeveelheid aanwezig platteland waar kunst en cultuur niet altijd even welig tieren – en telig wieren doet het al helemaal niet.

Het blad bestaat nu al een aantal jaren, het wordt mooi gemaakt en gevuld met artikelen die vaak hoge eisen stellen aan d’n lezerd. Dit is, zal ik maar zeggen, geen blad dat om in het gevlij te komen bij de d’n adverteerderd gewoon doet of André Rieu, Beppie Kraft en de Fanfare Aloysiana óók tot kunst & cultuur gerekend zouden kunnen worden.

(Hier kan ik vreselijk door de mand vallen – ik heb lang niet alle afleveringen van Zuiderlucht gezien, wegens geringe verkrijgbaarheid in de gemeente mijner inwoning. Eigenlijk heb ik me er alleen in verdiept na of bij mijn zeer sporadische bezoeken aan het Glaspaleis in Heerlen. En dan ben ik ook nog vooral nieuwsgierig wat mensen als Emile Hollman en Pieter Beek, beiden collega’s die ik op zeer verschillende gronden en tijdstippen goedkeurend aan het werk heb gezien, te berde te brengen hadden. Niets over genoemde eerzame beoefenaren van zang en dans en de vedelarij. Bij die gelegenheden zag ik dat popmuziek door Zuiderlucht ook tot kunst en cultuur werd gerekend. Dus waarom André niet? Moet eigenlijk kunnen. Maar dit uiteraard voornamelijk terzijde.)

In 2008 zei Wouter Bos nog dat de crisis Nederland niet of nauwelijks zou treffen, maar dat is inmiddels, zacht gezegd, een niet echt uitgekomen voorspelling geweest; en uit een noodkreet die deze week geruisloos in mijn mailbox viel valt op te maken, dat de crisis-tsunami inmiddels ook de burelen van Zuiderlucht heeft bereikt. Duizend mensen zijn er nodig die 55 euro storten voor een jaarabonnement, dan is Zuiderlucht gered.

De actie van Zuiderlucht vertoont ook in zijn vormgeving een opvallende gelijkenis met de net een week eerder gelanceerde website De Correspondent, die in een week tijd 15000 abonnees verzamelde en een miljoen euro – en dat alleen op grond van een aantal namen van Bekende Nederlanders en het vermoede talent van Rob Wijnberg.

Zuiderlucht had na een paar dagen al ruim 200 van de duizend vereiste abonnees binnen. Die het blad voortaan thuisgestuurd krijgen. Bij De Correspondent was dat aantal al vijf minuten na DWDD geregistreerd.

Maar doen dus?

Eerst de Correspondent – ik meldde me daarvoor aan en betaalde zestig euro – nu Zuiderlucht, wat gaat er allemaal nog volgen?

Ik wacht even en maak intussen een pijnlijke afweging. Ik ben en blijf een cultuurbarbaar. Misschien kunnen jullie wat doen, en zeg erbij dat je het van mij hebt.

______

hhBest

Boek & Film 

De journalistiek knipt couponnetjes

‘Oe oe, Jeroen Dijsselbloem! Je denkt zeker dat je goed Engels spreekt en je weet niet eens wat een template is! Een template is een blauwdruk, ha ha, en dat wist je niet!’ De Nederlandse journalistiek, die doorgaans abominabel Engels spreekt, had deze week een feestje. Die Dijsselbloem, die weet ook werkelijk niks en die had dus beter zijn mond kunnen houden!

Volgens mij is een template eerder een sjabloon, een mal, een patroon dan een blauwdruk, en een blauwdruk is eerder de kopie van een bouwtekening, gemaakt met een verouderde techniek, de cyanotypie, en daarvan bestaat in het Engels een verrassende vertaling: blueprint. We gebruiken blauwdruk ook wel in de betekenis van sjabloon of mal (‘het DNA bevat de blauwdruk van het menselijk lichaam’) maar daar gaat het hier nu niet om.

Het gaat er wèl om dat de Nederlandse journalistiek massaal in katzwijm viel van bewondering voor de collega’s van Reuter’s en van de Financial Times, die onze stoethaspelende minister totaal voor gek hadden gezet en terecht, want door zijn uitspraken gingen de beurskoersen omlaag! Als de lonen, de uitkeringen en de pensioenen omlaag gaan, dan is dat nog tot daar aan toe, maar de beurskoersen!

Collega’s, mag ik jullie er even op attenderen dat de financiële redactie van Reuter’s en de redactie van de Financial Times tegen de euro zijn, tegen de Europese Unie en vóór de bevordering van de belangen van aandeelhouders, couponnetjesknippers en risicokapitalisten? Dat die twee toegewijde dienaren zijn van het kapitalisme van de hedgefondsen?

Ja maar, zullen jullie tegenwerpen, de Europese Unie is toch ook gebaseerd op het kapitalisme en dat is nog waar ook. Maar Dijsselbloem heeft duidelijkheid geschapen, door duidelijk te stellen dat banken en beleggers niet meer zonder meer erop kunnen rekenen dat regeringen hun belastingbetalers automatisch voor hun riskante acties zullen laten opdraaien. En dat het Europese bankwezen wel degelijk in staat is deze roofkapitalisten een halt toe te roepen. Het is al erg genoeg dat de Nederlandse regering (ook al onder een socialistische minister van Financiën) de spaarders die hun geld riskant belegden voor een procentje meer rente (ik bedoel Icesave) niet tot twintig-, maar tot honderdduizend euro garandeert. Wie gokt moet erop rekenen dat je kunt verliezen.

Nog tot gisteren speculeerden Nederlandse journalisten, in navolging van hun fantastische collega’s van de FT, op het spoedig vertrek van brekebeen en flapuit Dijsselbloem.

Maar in de Tweede Kamer ging gisteravond het licht aan, het parlement ging mee met de minister van Financiën in zijn stelling dat het maar eens hardop gezegd moet worden, dat wie gokt rekening moet houden met verlies. Wat hij niet zei: wat kunnen mij die beurskoersen ook schelen, maar hij impliceerde het wel. Alleen de SP, die gewoon blindelings tegen alles is dat kapitalisme genoemd zou kunnen worden, en de PVV, die tegen alles is dat ze daar niet snappen, die bleven tegen.

En collega Lara Rense natuurlijk. Die had vanmorgen in het Radio 1 Journaal nog een Nederlandse voetballer aan de telefoon die op Cyprus speelt bij wie ze bezorgd informeerde of hij nu zijn pensioen nog wel had. Pensioen, hoorde je de jongeman denken, wat is dat? Ja, logisch, die heeft nog alle tijd om zijn pensioen nop te bouwen. Ze bedoelde natuurlijk: al die poen die je als beroepsvoetballer in het buitenland al hebt verzameld als beloning voor je handigheid met een balletje.

Aan mij heeft Lara die bezorgde vraag nog nooit gesteld, en ook niet aan mijn lotgenoten. Wij zijn namelijk die steenrijke bejaarden die volgens de Nederlandse journalistiek van de laatste jaren best diverse veertjes kunnen laten, bij voorkeur zelfs nog iets meer, en dan nog niet moeten piepen.

_______

hhBest

Boek & Film 

Pedagogiek van de koude grond

Het Museon leek me nog echt zo’n instituut waar kinderen wat kunnen leren waar de school het materiaal niet voor heeft. Ik verneem dat Haagse schoolklassen geregeld dat museum bezoeken. Toen dus mijn oudste kleindochter tien jaar werd, vond ze een bezoek aan een bijzondere expositie, High Tech Romeinen aldaar, een passend cadeautje van de zijde van haar grootvader. Ikke dus.

En ik was het daarmee eens, gemankeerd onderwijzer and all that. Ik bereidde zelfs een kort educatief kwaliteitsmoment voor waarin ik de Romeinen wilde zien te plaatsen in tijd en ruimte en geschiedenis en vooral in de breintjes van de kleindochters (die allebei meegingen.)

Dat moment had ik op een andere manier moeten inrichten, want toen we de expositie betraden renden de twee meteen weg, ieder een andere kant op, en begonnen aan allerlei touwen te trekken en vooral op knoppen te drukken en te swipen over beeldschermen. Ik probeerde nog uit te leggen dat de Romeinen de katrollen hadden uitgevonden, waardoor je zware gewichten zonder veel moeite kon optillen, maar de dames vonden het veel leuker om op het zware gewicht te gaan staan en zichzelf op te hijsen. De aquaducten en waterpompen der Romeinen liepen helaas niet op water maar op blauwe balletjes, waardoor een en ander fraai speelgoed bleek, zonder dat doordrong dat het hier om high tech van de Romeinen ging.

Ik vind trouwens dat je ook niet al te slordig met de term high tech moet omgaan. Want wat is er high tech aan dakpannen die zo gemaakt zijn dat degenen die onder de pannen zijn niet nat worden, en ik heb er mijn twijfels bij of de wastafeltjes (bordjes met een laagje was erop waar je tekst in kunt krassen) zonder meer vergelijkbaar zijn met een smartphone waar je sms-berichten mee verstuurt of zit te whatsappen, ook al omdat in de Romeinse tijd, bij mijn weten, de sms-berichten nog door een slaaf te voet werden afgeleverd en niet via een satellietverbinding.

Ik deed nog een dappere poging bij de galeislaven om een historisch misverstand recht te zetten. De galei bood plaats aan vier roeiers die op een beeldscherm moesten kijken naar de functionaris die met slagen op een trom het ritme aangaf voor de roeiers. Meestal riep de functionaris, als de roeiers er weer eens een potje van hadden gemaakt: ‘Je bent ontslagen!’ en ik probeerde dus duidelijk te maken dat dat de roeiers als muziek in de oren moest klinken: ze wilden niets liever dan ontslagen worden van deze allergruwelijkste vorm van slavenarbeid. Maar nee, de roeiertjes van dienst keken me glazig aan en begonnen toen nog véél harder te roeien.

Ik gaf het op en beperkte me verder tot de surveillancetaak van mijn aanwezigheid. Daar was ook wel aanleiding voor want intussen was het museum volgelopen met misschien wel tweehonderd schreeuwend rondrennende en op alle knoppen drukkende en aan touwen trekkende kinderen en daartussen ouders en opvallend veel mensen die met ‘opa’ werden aangesproken. Een enkeling deed nog een verwoede poging een wetenschappelijk en historische aanvullende tekst ten beste te geven tegenover het kroost, maar de meesten deden als ik en keken min of meer waakzaam toe. Of waren verdiept in het swipen met hun telefoon.

Niet te somber doen, natuurlijk. Mijn kleindochters zetten zich serieus aan het reconstrueren van een Romeinse legerplaats, met behulp van Romeinse cijfers. Die hadden ze allebei wonderlijk snel door en de legerplaats was daardoor in een mum van tijd klaar. Wat een legerplaats is, dat vertel ik ze nog wel een keer. Als ze groot zijn. En ikzelf ook groot ben, natuurlijk. Grootváder.

En toen gingen ze weer rennen.

_______

hhBest

Boek & Film 

Lezend half Nederland door

Hoeveel mensen zouden er op de laatste dag van de Boekenweek, gewapend met het Boekenweekgeschenk, in de trein stappen om een literaire reis te maken? Met allemaal mensen die het boekje nog lezen of al uit hebben en hun ervaring ermee willen delen? En dat je dan vanzelf wel op andere boeken komt die je aan het lezen bent, de een is eindelijk begonnen aan Ulysses, de andere heeft Kleiner Mann was nun van Hans Fallada voor de derde keer van zijn leven ter hand genomen, weer een ander is nu pas aan Bonita Avenue van Peter Buwalda begonnen.

En weer een ander laat trots Tikkop van Adriaan van Dis zien, door de auteur zelf voorzien van een vriendelijke opdracht – dat doet me er aan denken dat ik Tikkop nog altijd bij de stapel ‘te lezen’ heb staan. Ik weet niet waarom, misschien komt dat door die rare omslag, die jongen met een enorme vis op zijn kop, een vis er uitziet of hij niet erg smakelijk is.

Ik ging gisteren op reis om een hele ordinaire reden: ik moest toch naar Den Haag en door dat op deze dag te doen, kon ik enkele tientallen euro’s uitsparen – gratis met de NS, dat moet je eigenlijk altijd met beide handen aangrijpen, zelfs als je helemaal niet dringend naar Den Haag moet.

De eerste die ik tegenkwam op het station van Landgraaf was een man die vroeg of ik ‘toevallig ook wat kleingeld voor hem had?’ En dat leek me wel een uitgangspunt voor een roman over gebrek en lijden en eenzaamheid en depressie. We stapten allemaal in de Veoliatrein, ook de zwerver die ongetwijfeld niet het boekje van Kees van Kooten bij zich had en niettemin toch gratis ging reizen.

Ik kwam terecht naast een man met verwarde haren en dito blik die inderdaad het boek van KvK aan het lezen was. Een paar banken verderop zat een mevrouw die er al bij in slaap gevallen was.

We werden pas gecontroleerd toen we al een heel eind op weg waren met de Intercity naar Schiphol. Nog altijd geen grote drukte, wel een bedrukt zwijgen, viel mij op. De conducteur deed net of hij dagelijks boekjes als geldig reisbiljet controleerde, ik verwachtte half en half dat hij er ook een gaatje in wilde knippen, maar dat was niet zo.

Bij het overstappen in Eindhoven dacht ik: oei, lezend Eindhoven laat zich massaal van zijn beste kant zien, maar ik zag, eenmaal in de trein, geen enkel boekje en de conducteur kreeg van de meeste mensen gewoon een treinkaartje voorgeschoteld.

In Tilburg liep de trein echt vol en naast mij zeeg een mevrouw neer die demonstratief het boekje klaar legde en zag dat ik er ook een had liggen, waardoor wij toch onwillekeurig spontaan in gesprek raakten. Zij toonde mij de Franse pagina van haar boek waar Kees van Kooten zojuist een opdracht in had geschreven. Dat wilde ik natuurlijk ook wel. ‘Hij stond op het perron,’ zei ze, ‘en hij stapte in de trein.’ De conducteur was er ook trots op, en riep om dat de heer Kees van Kooten zich nu, met bijpassende televisieploeg, in de achterste wagon bevond en dat hij, de conducteur, gemachtigd was mee te delen dat je een handtekening van de schrijver van het Boekenweekgeschenk mocht vragen.

Maar je weet hoe dat gaat, zo’n schrijverd stapt in Tilburg in en, na het vervaardigen van een geslaagde opname, er in Breda weer uit, waarna het per auto naar nog een ander evenement gaat.

En ik had hem zo graag gewezen waar zich in dit geval de Baanhof bevond.

Ook al gezien het feit dat ik toevallig een Duits boek las.

Verder viel er niets te melden.

Of toch wel: het leest wel heerlijk hoor, lezen in de trein.

Vooral als het gratis is. Zowel het boek als de trein.

_______

hhBest

Boek & Film 

Bei Geldfragen hört die Gemütlichkeit auf

‘Geld, dat heb je, daar spreek je niet over.’ Een adagium van inmiddels al lang wijlen collega Urias N., die daarmee toch een uitspraak deed over zijn financiële situatie. Iets dergelijks zeg je namelijk niet als je financieel aan de grond zit. Voor de rest houdt Nederland zich strikt aan Urias’ stelregel, ook (en vooral) als het inkomen weinig voorstelt. Tot vandaag vond ik dat men zich daar in Nederland iets te strikt aan houdt.

Zo hoeft het trouwens óók niet: In New York heb ik wel eens een kort gesprek gehad in de lift van een hotel, die onderweg was van de dertigste verdieping naar de begane grond, bevattende naast mijzelve een mij onbekende heer van Amerikaanse snit. Hij informeerde in die korte tijd naar mijn land van herkomst, wat ik deed voor de kost en wat dat wel niet opbracht. Ik antwoordde naar waarheid en toen waren we beneden en kon ik niks wedervragen. Hij zou me ongetwijfeld zó verteld hebben wat hij maandelijks naar zijn hol sleepte.

In een rubriek in het Volkskrant Magazine worden de lezers wekelijks uitgenodigd mee te denken over de oplossing van een probleem. Enkele weken geleden ging het hierover: een stelt woont samen, zij verdient veel meer dan hij, dus vindt zij dat ze samen voor hetzelfde bedrag moeten opdraaien voor de kosten van het huishouden en dat zij van wat haar daarna rest leuk kan gaan shoppen en sjieke reisjes maken. Hij mag niet mee want hij heeft er het geld niet voor.

Dat vind ik nou een rare relatie. Is dat wel een relatie? Ja je hebt samen een huis en vormt een gezin, maar zij leidt een leven dat overeenkomt met haar inkomen, en hij ook, zij het dan dat zijn leven een geheel andere aard heeft dan het hare.

Het Magazine kreeg de smaak te pakken en informeerde bij andere stellen hoe het er bij hen op dat punt voorstond, en het verslag staat vandaag, zaterdag 23 maart 2013, in de krant. Mijn eerste opmerking is dat er weer eens geen normaal mens in voorkomt – de protagonisten zijn bijvoorbeeld kunstenaars die zoals het hoort geen nagel hebben om hun kont te krabben, en die dan ook niet veel anders kunnen dan het weinige dat ze hebben bij elkaar te schrapen en dan maar net in leven blijven.

Maar dan. Een stel met twee kinderen. Zij is verkoopster bij een homeopathische drogist en verdient nog geen duizend euro bruto per maand, hij is fysiotherapeut en verdient vijfduizend euro bruto per maand. Zij doet de boodschappen maar ja, haar inkomen laat geen malle sprongen toe ‘en dus moet ik aan het eind van de maand bij Arvid bietsen.’ En Arvid is dan geen boerenlul en geeft haar dan, hoe gul, vijftig euro, maar alleen als ze niet meer kan pinnen. Zij zegt: ‘Ik heb er helemaal geen moeite mee dat ik soms om geld moet vragen.’ Mag ik zeggen, ja dat mag ik zeggen, dat ik dat een rare relatie vind?

Ander geval. Zij is rechercheur met een inkomen van 2278 euro bruto, hij is zzp’er met onregelmatig inkomen. Hij krijgt zakgeld, maar kan wel pinnen als dat niet toereikend is. ‘Ik zie dan dat er gepind wordt,’ zegt zij. Een veelbetekenende opmerking.

De laatste is een stel dat ‘niet samenwoont’, hij is 70, kunstenaar, zij 67 en psycholoog. Zij heeft zowat tienduizend euro bruto per maand, inclusief de aow, en hij drieduizend, verder niet gespecificeerd. ‘Als Henk in de financiële problemen komt, spring ik natuurlijk bij,’ zegt zij. Zij zijn de enigen die zeggen door de stijging van de prijzen misschien wel te moeten bezuinigen. Met zowat dertienduizend euro bruto per maand.

Zou het een idee zijn gewoon alles in één pot te gooien en daar gezamenlijk alle kosten van te bestrijden, ook als het behoeften betreft die niet door iedereen in het gezin worden gedeeld?

‘Geld heb je, daar praat je niet over.’ Ik begin door te krijgen hoe nuttig dat standpunt eigenlijk is. Want met het noemen van bedragen geef je veel meer informatie weg over je privé dan je wellicht zou willen.

Als je niet zegt hoe de financiële verhoudingen in je gezin liggen, lijk je ineens vrijwel normaal.

_______

hhBest

Boek & Film 

Zonnepanelen: terug naar de natuur

Jongstleden dinsdag noteerde ik de productie sinds 18 april 2012 van 4500 kWh stroom door de 24 onvermoeibare zonnepanelen. (Beginstand: 33141) De laatste 500 zijn natuurlijk een moeizame aangelegenheid geweest, de opbrengst van exact vier maanden sneeuw, regen, wolken en winterse duisternis. Een belangrijk deel daarvan is te danken aan een betrekkelijke zonnige februarimaand en enkele dagen in maart, maar zoals jullie niet ontgaan zal zijn heeft de lente nog niet echt toegeslagen.

Met enige heimwee denk ik terug aan de laatste week van maart 2011 – toen ik dus nog geen zonnepanelen had – toen het wel ook min of meer Pasen was en een week lang de zon aan d’n hemel stond te knallen alsof het niets kostte (en helaas ook niets opbracht) en die ons in staat stelde gewoon in Warnsveld net zo bruin te worden als vorige week na een vierenhalf uur durende vlucht naar Lanzarote. (Daar hebben ze trouwens overal nog ouderwetse warmwaterpanelen.) Komende week, in de vergelijkbare periode dus, stijgt de nachttemperatuur weliswaar tot een graad of 2 boven nul en de dagtemperatuur naar een riante 13 graden, maar het regent en waait erbij. Prettige Paasdagen.

Wat je eigenlijk niet zou moeten doen: de prijzen van zonnepanelen bekijken. Ik haal, nu het eerste jaar ten einde loopt, vermoedelijk een rendement van netto duizend euro, zijnde 11 procent van de investering. Maar ik zag deze week een aanbieding van een firma voor een met het mijne vergelijkbaar systeem van 7200 euro – dat wil dus zeggen dat je, door een jaar te wachten met kopen en installeren, toch hetzelfde rendement zou hebben gehad. En dat is dan een systeem waar iemand nog duchtig op verdient: de panelen zijn voor de vlijtige doe-het-zelver ongetwijfeld nog goedkoper verkrijgbaar.

Met die redenering – wachten tot het goedkoper wordt – zaten we, als mensheid, nu nog altijd in een grot of een lemen hut bij een wankel vuurtje mismoedig voor ons uit te staren naar diezelfde regen.

Maar zuur blijft het, eerlijk waar.

De remedie: je hebt nu eenmaal zonnepanelen, kijk dan toch niet meer of je ze nog ergens goedkoper kunt krijgen. In plaats van de kop uit je lemen hut te steken, steek je hem voortaan het beste in het zand. En als je dan zorgt dat je op je rug een zonnepaneel hebt, en dat de zon eeuwig schijnt, dan heb je toch het beste van twee werelden.

Geen rare vergelijking, trouwens: in plaats van je steeds onafhankelijker te maken van de natuur, maakt het bezit van zonnepanelen dat je juist weer afhankelijker wordt.

En ik had trouwens mijn drie expedities naar het dak niet willen missen, om de panelen te ontdoen van een dikke laag sneeuw waarna ze meteen weer aan de slag gingen.

Op die manier zit krijg je toch weer dat avontuurlijke en diepmenselijke grotgevoel. Met je berenvelletje.

________

hhBest

Boek & Film 

God gaat uit het zorgpakket

De godslastering gaat uit het vakkenpakket. Sterker nog: de smálende godslastering gaat uit het vakkenpakket, of misschien is het beter te zeggen: uit het zorgpakket, en het gaat ook niet naar de aanvullende verzekering. Kees van der Staay moet de aandoening voortaan helemaal zelf bekostigen.

Maar wie of wat mogen we dan nog wel lasteren? En mag smalen zonder lasteren nog wel? Of omgekeerd?

We zouden het aan Kees van der Staay moeten vragen, maar ik vrees dat we dan een antwoord krijgen dat vergelijkbaar is met het antwoord dat Kees gaf op de vraag of er, nu de reglementen van de Staatkundig Gereformeerde Partij zijn aangepast, ook vrouwen namens de SGP in de actieve politiek terecht zullen komen. De aanpassing gebeurde, schoorvoetend om het eens zachtjes uit te drukken, pas nadat een of ander hoog rechtscollege daartoe had bevolen. Niet omdat de SGP vrouwen ineens voor mensen was gaan aanslaan.

Het antwoord op de vraag luidde: Nee natuurlijk, maar dat zei Kees niet, hij gebruikte een omhaal van woorden die je deden vermoeden dat het zo zou gaan: ‘O ja, Jeltje, wil jij in de gemeenteraad? Weet jij wel zeker of god dat goedvindt? Nee hè. Je bent een vrouw, je kunt niet zo goed begrijpend lezen natuurlijk, maar het staat in de Heilige Schrift hoor, met zoveel woorden, als je wilt zoek ik het even voor je op.’

Eigenlijk had het wel iets, Nederland is nu nog een van de weinige niet-islamitische landen (nou ja, met Duitsland, Italië en Spanje, natuurlijk) waar godslastering nog strafbaar is, en dat zou van mij best zo mogen blijven. Al was het maar dat het de kans bood op een zeldzame vertoning: Kees van der Staay die een godslasteraar uit eigen kring een oor afsnijdt, of wat voor andere lijfstraf uit zijn reglement van orde daar verder nog op staat. Mensen buiten de SGP, vooral degenen die weten dat god helemaal niet bestaat, kunnen natuurlijk moeilijk van godslastering worden beschuldigd.

Met het blijft een mooi relict uit een tijd die gelukkig heel erg ver achter ons ligt.

Het ergste van schrapping van de smalende godslastering uit het Wetboek van Strafrecht is, dat we zo nooit meer een schilderachtig proces zullen krijgen als dat tegen Gerard Reve, die in een van zijn boeken bezoek ontving van god in de gedaante van een muisgrijze ezel, waarmee hij langdurig anale seks bedreef, waarbij hij uit voorzorg de hoefjes van het dier met lappen had omwikkeld. Van Marianne Thieme mag seks met dieren ook al niet, maar als je het dan toch doet, waarom dan niet voorzichtig.

De rechtbank oordeelde dat Oom Gerard weliswaar daarmee god had gelasterd, maar dat het geen smálende godslastering betrof. Tegenwoordig wordt er maar zelden zo smakelijk gelachen in de rechtszaal als destijds. Uiteindelijk werd Gerard vrijgesproken, maar hij schreef er prachtige pleitredes door en zo nog het een en ander.

Uit dat proces kwam uiteindelijk vooral naar voren dat het desbetreffende wetsartikel een dode letter was geworden, zoals ook eerder al processen tegen doden of varkens of heksen een beetje zinloos waren gaan lijken – de rechtbank had wel iets anders te doen, vaak ook nog. Bepalen of Geert Wilders een racist is of niet, ik noem maar een willekeurig voorbeeld.

In alle gevallen had men trouwens kurzes Prozess kunnen maken door te roepen: ‘Edelachtbare, het is literatúúr!’

Wat vooral de waarde is van de schrapping van het wetsartikel, dat is dat mensen met een godsdienst zich niet meer een beter soort mensen kunnen voelen dan mensen zonder godsdienst, alleen omdat hun tenen langer zijn dan die van normale mensen. En dan ook nog langer namens god.

De Heere zij geloofd en geprezen. Maar uitsluitend als kunst, natuurlijk.

______

hhBest

Boek & Film 

De Correspondent, zou dat echt gaan lukken?

NRC Handelsblad kaapt Rob Wijnberg intussen alweer, zag ik net op de website van de krant: die pakt groot uit over het plan van Wijnberg tot het maken van een… ja wat? Een krant? Een Huffington Post? Een weblog? Vernieuwing in de journalistiek, wie wil dat nou niet (althans: veel journalisten willen dat).

Ikzelf maak een ouderwets papieren huis-aan-huisblad (met twéé websites!) met daarin verenigingsnieuws en nieuws van de gemeente en andere bijdragen van allemaal mensen die het voor niks doen en dat is dan een overeenkomst met De Correspondent, want zo heet het plan van Wijnberg. Althans: dat ze het gratis doen heb ik het begrepen uit de hooggestemde teksten waarmee Joris Luyendijk, Femke Halsema, Jelle Brandt Corstius, Rob Wijnberg, Arnon Grunberg en Henk Hofland, om maar meteen eens aan namesdropping te doen, gisteren het plan bekend maakten voor een geheel nieuwe manier van nieuws maken en brengen.

Zodanig dat ik, net als inmiddels vierduizend andere Nederlanders, zestig euro heb gestort om het project mogelijk te maken. De Correspondent heeft zo dus effetjes op een kouwe avond een maart een kwart miljoen bij elkaar gesprokkeld, zonder dat we eigenlijk weten waarvoor.

Voorlopig moet ik het doen met mijn eigen onderbuikgevoelens die worden opgerakeld, geprikkeld, hoe zal ik het zeggen, door termen als vernieuwend en onafhankelijk.

Vooral onafhankelijk. Elke journalist in Nederland droomt zijn hele carrière, waar en hoe die zich ook afspeelt, van onafhankelijkheid. Toen ik in 1959 aantrad in de journalistiek waren de kranten, hoezeer ook het tegendeel werd beweerd, afhankelijk van de adverteerders. Wij, op de rokerige redactie, hielden ons overeind met het idee, wellicht een waanidee, dat de adverteerders de gekken waren die onze salarissen betaalden waardoor wij elke geslagen dag van ons leven ‘een lekker krantje’ konden maken – die adverteerders leefden, hahaha, in de waan dat de lezers hun aanprijzingen een blik waardig zouden keuren, de lezers rukten elkaar de krant uit de hand om ónze stukken te lezen, wat dacht je wel.

Vanaf omstreeks 1980 werden we écht een beetje onafhankelijk. Ik heb destijds in een forumdiscussie waaraan ook hotemetoten van de grafische vakbonden deelnamen gezegd dat ik, door de invoering van het fotografisch zetten en de elektronische tekstverwerking, eindelijk onafhankelijk was van de saboteurs van de zetterij en drukkerij, mensen die het geen reet kon schelen wat ze zetten of drukten, en die om vijf uur naar huis gingen, ook als de krant nog niet klaar was. (Er was altijd wel een ‘laatste nieuwtje’.)

Daarna kwam de teloorgang. Hoewel de logge journalistiek zich bevrijd had van de partijgangers op de redacties en veel meer oog had gekregen voor de behoeften van de ‘gewone lezer’, in de wandeling ook wel ‘Tante Truus uit Zieuwent’ genaamd, keerden de adverteerders zich af en gingen over op de sexy televisiereclame en de kleurige blaadjes waarin zij zonder gevaar naast de advertentie van een concurrent te staan, hun van de marktkoopman gejatte trucs konden uitventen.

Intussen zijn in de papieren kranten de advertenties vervangen door artikelen geschreven door journalisten die boeken aanprijzen, restaurants aanprijzen, de nieuwste tasjes, jasjes, pakjes en schoentjes aanprijzen en reizen, auto’s, politieke partijen en wijnen aanbevelen.

In de zogenaamde serieuze bladen zijn er daarnaast ook de hypes van de dag. Voorbeeld van deze week: al heel lang worden ook kinderen van Turkse en Marokkaanse afkomst bij pleeggezinnen geplaatst omdat bij de eigen pappie en mammie de handjes los zitten, maar er is een minuscuul incidentje voor nodig om de kranten en andere media ertoe te brengen elkaar een week lang hyperventilerend achterna te hypen. Tussen haakjes: NRC stuurde Rob Wijnberg vorig jaar de laan uit omdat ‘zijn’ krant, nrc.next, de dag na Prinsjesdag niet opende met Prinsjesdag. Toch ongetwijfeld de geheide hype van die dag.

Eén krant, De Telegraaf – die keek ik in op Lanzarote, waar vorige week geen andere Nederlandse krant te krijgen was – heeft een eigen imago. Dat is een kinderkrant die een halve pagina besteedt aan de vraag: wat ga je doen op de eerste echte lentedag, met als enige juiste antwoord: de benen scheren en een kort rokje aan! (Of zoiets).

En intussen was er het internet, namen de papieren kranten heel modern een eigen website en begon pas het echte jatwerk. Waarom zou je voor het nieuws betalen in de vorm van een pak papier, als het gratis en zonder enige moeite verschijnt op de monitor van je pc, je laptopscherm, je tablet en je telefoon?

Zouden we over tien jaar zeggen: en de doorbraak naar de perfecte journalistiek, die kwam rond half maart 2013, toen De Correspondent werd gelanceerd?

Ik zou het graag hopen, maar ik ben bang van niet.

Om te beginnen lijkt het er op dat De Correspondent zich ook niet kan losmaken van het uitgangspunt dat journalisten gratis werken, hoogstens tegen onkostenvergoeding. Ik bedoel, goed werk moet goed betaald worden, hobbyisten doen het voor niks en dus slecht. De mensen op de lijst met medewerkers nemen geen genoegen met minder dan tweemaal modaal. Dus op die lijst staat al voor een ton of zes per jaar bij elkaar, en dan heb ik het nog niet over de ontwerpers van de site, die het beslist niet gratis zullen doen, en de salarisadministratie, ook al niks voor vrijwilligers.

En dan heb je het toch over een ‘krant’, als dat inmiddels geen vies woord is, die feitelijk gratis is en gratis betekent in deze wereld ook: niet interessant.

Dan rest nog dit: De Correspondent zal een tijdlang een sjieke sociëteit zijn van allemaal mensen die stuk voor stuk van mening zijn de journalistiek (opnieuw) te hebben uitgevonden. Ik zelf – ik meld me bij deze als correspondent in Zuid-Limburg – incluis.

Een warm bad, natuurlijk, ik geef het grif toe, en nee, ik bedoel niet dat ik met Femke Halsema in een warm bad wil, en al helemaal niet met Arnon Grunberg. Maar het is mooi je aan te schurken tegen intelligente mensen die iets moois willen bewaren. Iets moois uit het verleden, helaas.

Ik hoorde vanmorgen dat jongens en mannen steeds minder lezen. De Correspondent moet misschien voor een deel in stripvorm, of in nieuw uit te vinden ideogrammen. Vernieuwing!

Veel werk aan de winkel.

En als het mislukt dan krijgen we allemaal die zestig piek terug.

_____

hhBest

Boek & Film