SanteLOGie

Toch Elfstedentoch

Daar is moed voor nodig hoor: om gewoon te beginnen over de Elfstedentocht terwijl er sinds vorig jaar een taboe op rust. Geheel terecht, natuurlijk, en het leek al werkelijkheid te kunnen worden dat we pas na de Elfstedentocht de ijsmeesters zouden gaan interviewen met de vraag hoe het gekomen was. Maar DWDD doorbrak gisteren het taboe, Nico Dijkshoorn zong een heldenlied omtrent drie zeer oude mannen, en toen realiseerde ik me: als het vijftig jaar geleden is, dan kan ik niet achterblijven. En morgen is de Elfstedentocht der Elfstedentochten, die van 18 januari 1963, precies vijftig jaar geleden.

De meeste mensen die ik ken moesten nog geboren worden toen de IJsheiligen Reinier Paping, Jan Uitham en Jeen van den Berg achter elkaar over de eindstreep kwamen op de Bonkevaart in Leeuwarden en daarmee voor eeuwig en altijd de winnaars van alle Elfstedentochten zouden blijven.

En ik was er niet bij. Ik meen me wel te herinneren dat ik op de tv van mijn ouders glimpen van journaals heb opgevangen, maar eigenlijk lag die Elfstedentocht in de schaduw van wat ik zelf destijds meemaakte. Ik zat bijvoorbeeld op de dag na de tocht in de bus van de Zuid-Ooster teneinde voor de editie Omgeving Nijmegen van De Gelderlander verslag te gaan doen van de Köpkesmert in Aijen in Noord-Limburg. Het was een stralende dag, vlak bij de afslag naar Aijen raakte de bus in een slip en kwam met een daverende klap met de zijkant tegen een boom terecht. Waaruit we de conclusie konden trekken dat de deze weg, de grote verbinding tussen Nijmegen en Maastricht, bedekt was met een dikke laag vastgereden sneeuw, en niemand op het idee was gekomen om daar iets aan te doen.

Vlak daarvoor of daarna begaf ik mij op de brommer naar de gemeenteraadsvergadering van Overasselt, ik reed in het duister tussen twee hoge muren van sneeuw, maar dat betekende niet dat het niet glad was. Ik passeerde een vrouw te voet en gleed daarna onderuit en bleef even liggen. Ik hoorde de vrouw met timide stem vragen of ik nog leefde en ik kon bevestigend antwoorden.

Intussen maakte ik mij dagelijks ernstige zorgen. De bouw van de door mij gekochte woning in Groesbeek (prijs: 19.000 gulden) liep een maand of vier vertraging op door die strenge en vooral langdurige winter. Daar valt een Elfstedentocht bij in het niet.

Wat we pas achteraf merkten, was die winter van 1963 tot 1985 de laatste winter van betekenis. Je had in die dikke twintig jaar een prachtige olijfgaard plus een palmbomenwoud kunnen kweken op Hollandse klei. Maar aan die wetenschap heb je niks. Het is zoals Theo Maassen ooit zei: ‘Ja, dat is achteraf. En achteraf is het mooi wonen.’

De aarde wordt warmer, zeggen ze, maar als deze winter net zo uitvalt als die van vorig jaar en het jaar daarvoor, dan kunnen we de laatste palmen en olijfbomen eind februari in de open haard gooien. En voortaan weer gewoon spruiten-aardappelenstamp eten met een gehaktbal en een kuiltje jus. (Hoewel: in Man bijt hond zie je ze elke dag dat soort heerlijke gerechte naar binnen werken.)

En misschien nieuwe ijsheiligen verwelkomen. Misschien.

Paping, Uitham en Van den Berg zie ik het nog niet nog eens doen. Ja, met de wind mee misschien. Maar dan is het geen echte Elfstedentocht.

________

hhBest

Boek & Film 

Snöfall in Perspectiv

‘Ja, dat kon echt beter. Al jaren sukkelen met onverwachte sneeuwval, soms veel, soms weinig, onregelmatig over het land verdeeld. Dat leidde maar tot paniekberichten in de media. ‘Horrorwinter op komst!’ Terwijl de moderne techniek ontzettend veel mogelijkheden biedt om dat allemaal een beetje fatsoenlijk te verdelen. Ik hoor bijvoorbeeld vanmorgen nog berichten over duizend kilometer file – ik wist niet eens dat we in Nederland duizend kilometer wegen hadden, kejje nagaan.

Dus in dat gat in de markt gaan wij komende tijd springen. Daar is vandaag al wat van te zien. We hadden signalen uit Zuid-Limburg gekregen dat ze daar vanochtend geen fileleed konden gebruiken, dus daar hebben we de sneeuw effectief kunnen tegenhouden. We zijn natuurlijk nog niet helemaal ingespeeld, maar de sneeuw komt daar echt pas vanmiddag en dan nog maar een klein beetje.

De komende tijd zul je zien dat we de boel echt in de hand gaan krijgen. Zo is het binnenkort mogelijk hele landschappen, ook heel lokaal, om te toveren tot kerstkaarten, maar de wegen volledig sneeuwvrij te houden. Voor de automobilisten dan de taak om niet te veel naar al dat schoons te kijken maar op de weg te letten, anders zijn we natuurlijk nog nergens en wij hebben al geregeld dat wij van snowondemand.com niet verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor eventuele aanrijdingen. Dit biedt perspectieven voor steden als Zutphen, Deventer, Alkmaar en natuurlijk Amsterdam – Anton Pieck en Avercamp hand in hand aan de slag.

Met de spoorwegen zijn we ook een heel eind, maar daar zit een PR-probleem: zowel NS als ProRail hebben er veel moeite mee dat ze in principe voortaan nooit meer in het nieuws kunnen komen door gestrande treinen, dichtgesneeuwde wissels, passagiers die twee weken onderweg zijn van Den Haag naar Gouda, of die helemaal nooit meer teruggevonden worden, ze vinden dat dat bij hun image hoort, het drama-element in het treinverkeer. Maar daar komen we wel uit. Desnoods ensceneren we geregeld iets dergelijks.

En intussen werken wij verder aan de toekomst. Zo kunnen wij binnenkort het hele jaar door pakketten verse sneeuw leveren, vanavond vóór negen uur besteld, morgen bij u in huis, en er is genoeg voor iedereen. Ik hoor de schreeuw van geluk al door het land klinken want we zeuren wel collectief over de sneeuw, maar als we de sneeuw niet hadden dan konden we niet zeuren en dat is tenslotte de nationale hobby. Daarom hebben we ook een pakket van duizend kubieke meter sneeuw met sneeuwschuiver dat heet ‘Sören over de snö’. We werken ook aan speciale pakketten, zoals ons pakket ‘Snömann’, waarin materiaal voor een sneeuwpop met uitvoerige handleiding, compleet met wortel, keuze uit het klassieke anthraciet nootjes 4 of kunststof oogjes, plus een originele winterpeen als neus, eventueel hoge hoed, knopen op de buik, bezem; kun je op de site van de webwinkel allemaal aanvinken. Iets langer moet je wachten op de Iglö, heel leuk voor kinderfeestjes, compleet met zeehondenbiefstuk voor op de barbecue.

Daar kunnen we dan ook een pakket sneeuwballen bij leveren, keuze uit pakketten van 10 tot 3000 sneeuwballen. Ook met stukjes glas of stenen erin, voor het dramatisch effect.

En alles uiteraard tegen concurrerend tarief. Als u het ergens goedkoper kunt krijgen, passen wij onze prijzen aan.

En dat alles onder met motto: ‘En toen begon het zachtjes te sneeuwen.’

________

hhBest

Boek & Film 

Ik wil ook mondiale uitstraling

In de gemeente waar ik woon hebben ze een Erik Dekkerpassage. Erik Dekker? Ja, Erik Dekker, dat is een wielrenner. Je moet altijd uitkijken een straat te vernoemen naar een nog levende persoon. Wie weet wat voor kattekwaad hij uithaalt nadat dat blauwe bordje is opgehangen. Erik Dekker mocht bijvoorbeeld in 1999 niet starten in een fietswedstrijd in Verona. Hij had een te hoge hematocrietwaarde in zijn bloed, hetgeen zou kunnen duiden op bloeddoping.

Maar ja, de toenmalige burgemeester was een wielrenfanaat, een van de huidige wethouders lust er ook wel pap van, en zij zijn niet de enigen in de gemeente. En dus stelde de gemeenteraad in 2009 anderhalve ton ter beschikking van de organisatie van het Wereldkampioenschap Wielrennen 2012. Die organisatie leverde daarvoor de volgende ‘goederen’, aldus een notitie van B&W aan de huidige raad: de tijdrit voor de heren junioren en een tijdrit voor de heren beloftes, de gemeente werd ‘aangedaan’ tijdens de tijdrit door de heren elite, er werd een ‘wielerpretpark’ gehouden en een toertocht voor achtduizend fietsers georganiseerd.

Met andere woorden: een koopje. En het had nog meer kunnen zijn, als de raad maar meer geld ter beschikking had gesteld, zo hadden er ‘randactiviteiten’ kunnen plaatsvinden in de vorm van aankleding van de gemeente, die sfeerverhogend konden hebben gewerkt. Maar, zand erover: het wereldkampioenschap was schitterend verlopen. Als het nog eens tot een dergelijk evenement ‘met mondiale uitstraling’ komt, zo vinden B&W op dreigende toon, dan zal de raad minder krenterig moeten zijn.

Inmiddels blijkt de organisatie voor het WK wielrennen 2012 twee miljoen tekort te komen en zij heeft die rekening alvast bij de provincie gedeponeerd. Dat wil zeggen: bij die krenterige belastingbetaler.

De belastingbetaler die, blijkens de schaarse belangstelling langs de route tijdens het fietsgebeuren en de algemene norsigheid door de afsluiting van een groot deel van de gemeente voor alle verkeer wegens datzelfde fietsgebeuren op enkele dagen, niet echt om die fietserij zat te springen.

En dat in een gemeente die zit te knijpen op allerlei activiteiten met minder ‘mondiale uitstraling’ zoals de bijstand en de WMO, die allerlei noodzakelijke projecten op de lange baan moet schuiven wegens geldgebrek. Korting op culturele subsidies en bezuiniging op het ambtelijk apparaat (met daardoor minder dienstverlening) liggen ook voor de hand.

Voor mijn geestesoog zie ik een eenzame toeschouwer in de druilerige regen staan kijken naar één eenzame wielrenner in de categorie beloften die zo snel mogelijk het stukje wil fietsen dat hij moet afleggen in onze troosteloze gemeente – die nog geen mondiale uitstraling zal krijgen, al gooien ze er een miljard tegenaan.

______

hhBest

Boek & Film 

Druk druk druk op zaterdagmiddag

Het pleepapier is in de aanbieding bij Appie en hoewel geen Zeeuw ben ik toch zunig, en dus daarhenen. De absoluut lage prijs geldt uitsluitend onder overlegging van een geldige bonuskaart en die hangt met een plakbandje aan de Billy boekenkast hier naast me, ter hoogte van de Indische boeken. ‘Ik vraag die meneer wel even of u zijn kaart mag lenen,’ zegt de caissière, nadat wij haar met ons probleem hebben geconfronteerd. Personeelslid ondergraaft de marketing databank van Ahold, ook al omdat het duidelijk ‘heel normaal’ is. De oude man is echter nog geheel en al verdiept in de werking van zijn pinpas. De caissière kijkt me aan met een verontschuldigend glimlachje, verontschuldigend voor de afwezige klant. Maar ook hij blijkt op de hoogte van de truc met de bonuskaart, en houdt hem bereidwillig voor de scanner. Het leven zou heel wat eenvoudiger kunnen worden als de caissière gewoon haar eigen bonuskaart altijd onder handbereik had, te gebruiken bij ontstentenis van het kleinood bij klanten. En fuck de databank.

Tevreden vertrekken wij naar d’n opticien, ten einde een ingewikkelde transactie voor te stellen: de dames in mijn omgeving vinden dat de retro Ray-Ban me niet staat en bovendien zit het leesgedeelte van de glazen zo laag dat ik het beeldscherm uitsluitend kan lezen met het hoofd in de nek. Gewoon andere glazen dus, in het kostelijke Silhouetmontuur dat ik nog heb liggen. Het blijkt een slecht idee, op zaterdagmiddag. In de ruim bemeten winkel staan tien of twaalf mensen met in deze sfeer prima passende glazige ogen te wachten tot de geluksvogels die al in behandeling zijn, tevreden het veld ruimen. Dat gaat lang duren, minstens zo lang als het wachten bij de dameskapper. Andere keer dan maar.

Een volstrekt verlaten industrieterrein met daarop de eindeloze loodsen van de groothandel in Aziatische voedingswaren. Vanmiddag is de opening van een ‘Cash & Carry’ – dat bestaat dus nog – in een ruimte aan de rand van het gebouwencomplex. Wie komt er op zaterdag naar zo’n opening? Toch zeker alleen als je echt móet. Op een paar honderd meter van het gebouw zien we drommen mensen te voet onderweg en automobilisten die wanhopig een parkeerplaats zoeken. In de winkel ziet het zwart van de mensen terwijl in de tent op het parkeerterrein een sonore stem een prachtig krontjonglied aanheft. Het zal Bengawan Solo wel weer zijn. In die tent staan een paar schaars geklede Thaise meisjes klaar om een dansje op te voeren. Ik zie een man met een winkelwagen met vier vijftig kilozakken rijst de winkel uit komen. Dat is nog een prestatie op zich: voor de kassa verdringt zich een rij van zeker vijftig mensen – ongeveer iedereen met ook maar de geringste Aziatische afkomst uit de verre omtrek heeft zich hierheen gespoed. Hoe weten die allemaal dat de nieuwe zaak vandaag opent?

Ook hier maar niks gekocht of zelfs maar gedronken.

Maar tevreden naar huis: voor enkele maanden zijn we qua pleepapier toch maar mooi onder de pannen.

Waar het sowieso onder de vigerende weersomstandigheden goed toeven is.

________

hhBest

Boek & Film 

Tijden van neergang

Als langdurig ouwehoeren op de radio en de tv en in de kranten water zou kunnen doen bevriezen, dan hadden we vorig jaar februari zeker twéé Elfstedentochten gehad, afgelopen december minstens één, en nu alweer bijna een.

Die van deze week was wel extreem vroeg. Terwijl de mussen nog verveeld langs de voederplank wandelden omdat het nu eenmaal al een maand veel warmer was dan strikt noodzakelijk in deze tijd van het jaar en het voedsel overal voor het pakken lag, stonden de weermannen alweer zenuwachtig voor hun enorme beeldschermen te tandakken: het wordt winter!

De temperatuur die ik hedenochtend mocht waarnemen was min 2, vlak voor zonsopgang, een slap nachtvorstje dus, maar op de radio was het alweer aan de gang en er was nog meer nieuws: het zag er naar uit dat het winterweer nog wel wat langer zou gaan aanhouden dan aanvankelijk gedacht, en er zou wel eens matige vorst kunnen optreden, tot min 8! Ik heb hier en daar alweer de zandzakken voor de keldergaten zien liggen want de mensen trappen er ook iedere keer weer in.

Dus maar gauw over naar andere tekenen van verkindsing.

Columniste Renske de Greef, toch al zwaar op haar retour (ik kan dat weten, want ik ben het zelf ook) denkt dat ‘plachten’ een werkwoord is, ze is er zelfs zo van overtuigd dat ze het niet even opzoekt in het woordenboek. Renske, plachten is de onvoltooid verleden tijd van plegen. Ik vrees dat de wedervraag is: Onvoltooid verleden tijd, dat is toch een saai radioprogramma over geschiedenis?

Verderop in de krant stuit ik op de zin: ‘over megastallen is het laatste woord niet gerept’, en dan laat ik maar even terzijde dat het zou moeten zijn: over megastallen is met geen woord gerept, of: over megastallen is het laatste woord nog niet gezegd, maar geen van die beide geheel van elkaar verschillende uitdrukkingen wordt bedoeld: de geachte scribent bedoelt dat over ‘megastallen helemaal niet meer wordt gepraat’.

En Maartje Somers recenseert een boekje van Jan Mulder dat Doodstil heet, een plaats in Groningen waarvan de naam het lokale geluidsniveau omschrijft. Zij signaleert dat Mulder in zijn boekje fulmineert tegen de windmolens die in zijn omgeving worden gebouwd. Zij citeert hem waar hij gewaagt van mallenmolens, en nu wil ik dat boekje hebben want het is onmogelijk dat Mulder dat schrijft. Hij schrijft misschien mallemolens, of desnoods malle molens.

Want een mallenmolen is een molen die mallen maalt. Dat maakt inderdaad echte herrie, veel meer dan waar Mulder nu al over valt.

______

hhBest

Boek & Film 

Wateren bespaart water

Een Drentse wethouder heeft een lumineus idee voor waterbesparing: als je toch gaat douchen kun je daar ook meteen je plasje plegen. Een douche kost volgens hem 50 liter water, een plas 6, en die 6 liter kun je je dus besparen.

Ja, zo kan ik ook doen alsof ik enorm goed bezig ben. Om te beginnen: ik douche niet vaker dan tweemaal in de week en per keer gebruik ik beslist geen 50 liter water, want mijn douche duurt maximaal anderhalve minuut. En na het plassen (gewoon op het toilet) druk ik op de spaarknop, dat scheelt ook in het waterverbruik, hoogstens 4 liter. Wel een keer of vier per dag. Het artikel in De Telegraaf waarin de wethouder aan het woord komt, vermeldt niet of de Drent elke keer als hij moet plassen meteen ook doucht. Dus echt harde cijfers kun je aan het bericht niet ontlenen. Ruwweg kom ik voor de Drent op (7 keer douchen, 10 keer daarnaast plassen) op 392 liter water per week. Voor mezelf kom ik op 80 liter (plassen) plus 100 doezen, is dat 180 liter in de week. Wat ben ik toch ontzettend goed bezig. Die Drent niet: ik stel me voor dat de plastijd onder de douche aan de totale tijd wordt toegevoegd. Die spoelt dus zijn ochtendwater weg met duur opgewarmd water.

Hebben al die mensen die nu gretig bekennen elke ochtend hun ochtendurine onder de douche de vrije loop te laten er wel eens over nagedacht hoe smerig, nee, hoe viespelig dat eigenlijk is? Ik kan het weten want ik heb het wel eens gedaan, het stinkt verschrikkelijk, het spat enorm en daarna moet je dus inderdaad extra water verspillen om die zooi weg te spoelen. Ik moet die wethouder trouwens zien te vermijden de komende maanden, want zijn succes in de nationale media kan hem wel eens naar het hoofd stijgen, hoewel het verkeerde lichaamsdeel in dit geval, want hij zou wel eens in de verleiding kunnen komen aan het ANP te melden dat hij ook geregeld zijn ochtendkakje onder de douche verricht, of dat hij in de douche speciaal een glaasje heeft staan waarin hij de plas opvangt, die hij dan opdrinkt – er is tenslotte geen mens met de handen aan geweest en in India krijgen ze er mooie kinderen van, heeft hij gehoord, daar in Drenthe.

Op Twitter las ik nog meer lumineuze ideeën: houd onder de douche een groot deel van je kleren aan, dan hoeven die niet meer in de was – wat denk je hoeveel water dát bespaart? Of samen tijdens dezelfde douche plassen, dat scheelt meteen 50 plus 12 liter, je komt dan al bijna in aanmerking voor de Nobelprijs voor de Vrede. Zou je ook iets kunnen besparen door seks onder de douche? Of kost dat juist weer extra water?

We weten nu in ieder geval wie we daarvoor moeten raadplegen: de Drentse wethouder. Die, dat vergat ik nog te melden, Wassink heet.

Ja, dat is die viezerik die ‘s morgens in de does staat te zeiken, zichzelf ‘goed bezig’ vindt en er een politiek item van maakt. Getver.

________

hhBest

Boek & Film 

Brief aan een zielenherder

Zeer eerwaarde meneer pastoor Schilder,

Dat noem ik nog eens een goed initiatief: foto’s met naam en adres in de kerk hangen van mensen die te kennen hebben gegeven geen lid meer te willen zijn van uw kerkgenootschap. Weliswaar heeft god de namen van alle mensen in zijn hand geschreven, maar ik vind uw initiatief prima: twee keer is beter dan helemaal niet, tenslotte, en die gelovigen van u daar in Tilburg kunnen wellicht dat allemaal niet goed lezen door de bewolking die ook daar al weken heerst.

Ik mag toch hopen dat u het enigszins breed ziet, en dat dus ook mensen die geen lid zijn van uw parochie met hun portret uw kerkgebouw mogen sieren? Helpt het als kandidaten wel eens in de buurt van uw kerk zijn geweest? Ik heb ooit avondcursussen gegeven in in een instituut in die wijk, misschien helpt dat wel.

Want ik wil er graag bij, ik heb al een redelijk gelijkend portret in bestelling en als u mij genadiglijk uw toestemming heeft doen toekomen, zal ik het portret opsturen, een bescheiden ingelijste foto op A4-formaat. Ik heb nog overwogen een kunstschilder de opdracht te geven, maar misschien vindt u dat te onbescheiden, hoewel u daar natuurlijk geen jurisdictie over hebt, want ik ben al zeker vijftig jaar geleden ‘uitgeschreven’ uit de ‘roomsche kerk’ zoals dat toen heette. Niet alleen omdat ik tot de ontdekking was gekomen dat god niet bestaat, maar vooral omdat alle kerkgenootschappen kunnen worden ingedeeld bij de zwartste dictaturen die hun onderdanen er met de hemelse terreur onder houden. Daarnaast had ik er ook genoeg van dat de pastoor die destijds over mij ging weliswaar volgens mijn gegevens geen kleine jongetjes bepotelde, maar hij kwam wel altijd op borreltijd op visitatie, en bleef dan ook gezellig eten. Een goede eetlust kon hem daarbij niet worden ontzegd, hij plaatste nog net geen bestelling voor morgen.

Ik dwaal af. Ja, ik ben een humorist! Ik lijk Fons Jansen wel!

Een klein vuiltje is er misschien nog wel: de pastoor die destijds de doorslag gaf was een pater Capucijn, en u bent, voor zover ik kan zien, een wereldheer, en nog wel eentje met de door Volendamse inteelt vastgegroeide oorlelletjes. Maar dat moeten jullie maar onder mekaar uitvechten. Een hint: de kerk van die pastoor kan in ieder geval de gelovigen niet meer uit bed beieren want die is na een jaar of twintig van kwijnend bestaan alweer afgebroken, wegens gebrek aan belangstelling. Daar kunnen in ieder geval geen foto’s van afvallige gelovigen meer aan de balk gespijkerd worden.

Overigens verbind ik aan de uitstalling van mijn portret een kleine voorwaarde. Ik heb er geen probleem mee dat uw gelovigen voor mijn terugkeer in de Moederkerk bidden – dan zijn ze van de straat af, waar ze toch maar kattenkwaad uithalen – maar ik ben van het ‘hoor en wederhoor’, een beroepsdeformatie: ik wil wel graag dat er onder mijn portret een korte geschiedenis van mijn Lijdensweg naar het Golgotha van de Bevrijding wordt afgebeeld. En als dat niet kan, dan in één kort zinnetje een boektitel: Lees het boek God als misvatting van Richard Dawkins. Misschien is dat nog wel beter.

Uw voormalige dienaar in Xto, etc.

_______

hhBest

Boek & Film 

De Hema kan het beste thuis blijven

In Parijs verkoopt de Hema geen rookworst en geen mode, maar gelukkig wel stroopwafels en de cameraploeg van de VPRO trof zelfs een meneer die al voor de tweede keer stroopwafels kwam kopen. Ronald van Zetten, die heel on-Hema chief executive officer van de Hema is – echt Hema zou natuurlijk zijn dat hij directeur, of meneer Ronald zou heten – die wil worst en mode er à tors ou a travers in hebben, maar vooral worst. De Hema stinkt naar warme rookworst, punt uit. Niettemin, die zwarte meneer met die stroopwafels, dat mogen we toch een succes noemen voor de oer-Hollandse firma, die inmiddels zwaar achter de vodden gezeten wordt door het Engelse hedgefund waar ze poen willen zien – stroopwafels, rookworsten of niet. Een documentaire, zetten ze daar in de krant dan achter.

Een jaar lang volgde de documentairemakers de leiding, een paar mensen die ontwerpen maken voor de Hema tijdens hun reizen over de wereld maar vooral die Van Zetten, in China en in Parijs. Van Zetten is het icoon van de Hollandse droogkloot, wij zagen hem als verkoper in een Hema – of dat de eerste keer was, dat stond er niet bij, maar het zou mij niet verwonderen als hij geregeld ergens in een Hema in Lelystad of Ridderkerk opduikt om er, gehuld in zo’n kleurig Hemapakje, de echte Hemaspullen aan de man (en vooral de vrouw, kreeg ik de indruk) te brengen.

Van Zetten is iemand die luncht met een broodje worst en een glaasje melk, al zagen we hem dat niet doen.

Dat idee van onwaarschijnlijke Hollandsheid over Van Zetten werd helemaal werkelijkheid toen we mochten aanschouwen dat hij, onveranderlijk, op reis ging in een jasje met een capuchon eraan. Een capuchon, zij het dan zonder bontkraag, anders had ik nog verwacht dat hij ergens een pinautomaat ging kraken. Nee hoor, volstrekt onkreukbare man. Die het ook bij zijn toekomstvisie houdt bij heel eenvoudig, echt Hema – dat ging zo ver dat hij aan zijn handdoekenleverancier in Sjanghai vroeg, of hij perspectief zag voor Hemazaken in China en die zei meteen ja. ‘De Chinese jeugd is gek op Europese merken.’ Die had dus geen idee waar het over ging. Hema is van alles, maar géén Europees merk.

Nou ja, de reactie van Sun was leuk voor de documentaire maar hij had ook moeilijk kunnen zeggen: die rotzooi verkoopt hier vermoedelijk voor geen meter; bovendien had Van Zetten het net zo goed aan een straatveger of zo kunnen vragen, die ook niet weet wat de Hema is. Net zo min als Van Zetten zelf, was mijn indruk, die is pas in zijn element bij zijn beeldscherm met rijen cijfers. Sun had het voordeel dat hij naar huis kon met een van Delftsblauwe molentjes voorzien blikken doosje met stroopwafels – daar was Van Zetten helemaal per business class, onder een warm dekentje, mee naar China gevlogen. Aandoenlijk eigenlijk.

Wat de documentaire niet liet zien, dat is dat de Hema ooit een armoewinkel was, ik hoor nog de smalende opmerking: ‘oh, zeker van de Hema’. Een armoewinkel zoals tegenwoordig de Action, of de Zeeman, goedkoop, vooral praktisch, geen onzin – een formule die ineens omgezet bleek in een sterk merk, een hype bijna – maar ik vrees net zo onwaarschijnlijk Hollands als Koot & Bie en Oom Gerard: onvertaalbaar dus.

Maar ach, zolang meneer Sun er maar niet, spontaan of ingefluisterd, achter komt dat Van Zetten onverhoeds rookworsten bij hem in de markt wil gaan zetten, en dat Hema behalve Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam ooit ook vaak Hier Eet Men Afval werd genoemd.

Echt Hema.

Ach nee. Ineens rijst het beeld voor me op van Herman, die zei op de dag voor hij stierf dat hij nog zo’n vreselijke zin had in een Hemaworst.

Toen ik hem die bracht, was hij dood.

Misschien is dat ook wel echt Hema: je jeugd, voorgoed voorbij, voorbij.

______

hhBest 

Boek & Film 

Oude goden en helden

Kerstfilms zijn niks bijzonders: in sommige soapseries is het altijd Kerstmis. Langs Route 66, ergens in Arizona, kwam ik een souvenirwinkel tegen waar de kerstboom ook sfeervol stond te knipperen – het was inmiddels mei.

Wat veel leuker was: de hausse aan ‘oude’ films die normaal al door MGM en TCM worden uitgezonden, met het oog op het seizoen waarin de oudjes niet kunnen gaan golfen of drinken in het café aangevuld door Omroep MAX, die mij deze week een plezier deed met Butch Cassidy and the Sundance Kid, met een zeer jeugdige Paul Newman en Robert Redford in de titelrollen. Veel geschiet en een hoop dojen op de tijd dat we eigenlijk Pino en Inimini moeten kijken, maar ja, het is MAX en dat is voor oude mensen zoals ik, met nostalgische neigingen. Ook op de meest ongelegen tijden. Zwaar genoten van de laatste scène waarin de twee bankrovers, hopeloos omsingeld in een Boliviaans dorp, al zwaar gewond en bijna zonder munitie, als een langgetrouwd echtpaar kibbelen maar ook plannen makend voor hun volgende bestemming, Australië – daar kun je immers ook banken overvallen. De film eindigt met een stilstaand beeld van de twee die zich in het felle spervuur storten, de kijker wordt het beeld van de sympathieke maar dode helden bespaard.

Even zag ik een stukje van een film die Raintree Country heet – eerst zie je Elizabeth Taylor die volkomen geloofwaardig een vrouw speelt die gek wordt bij de gedachte dat haar man zal sneuvelen in de Amerikaanse Burgeroorlog, daarna Montgomery Clift en Lee Marvin – beiden vrijwel onherkenbaar, niet alleen door hun jeugdigheid maar vooral door baarden en snorren, die samen de waanzin van die oorlog aantonen.

Tussendoor Breakfast at Tiffany’s met een werkelijk overdreven graatmagere Audrey Hepburn en met George Peppard, die ik bijna niet herkende omdat ik de sigaar miste die hij altijd in de mond heeft in The A Team. Hij zei trouwens ook niet ‘I love it when a plan comes together’, en dus moest ik het doen met de prachtige taxi’s die toen in New York reden.

En dan was er gisteren Dr. Zhivago. Het boek heb ik niet gelezen, de film had ik niet eerder gezien en we kunnen kort zijn: 1. Als de film een getrouwe weergave van het boek is snap ik niet waarom Boris Pasternak er de Nobelprijs voor Literatuur voor heeft gekregen en 2. wat een draak van een slap liefdesdrama, een melodramatisch geval van jewelste.

Tussendoor nog zoiets; ’s Nachts las ik Der Tod in Venedig van Thomas Mann, waar Luchino Visconti zo’n prachtige film over maakte. Ik ben blij dat ik het las alvorens Mann’s Der Zauberberg ter hand te nemen – deze novelle van tachtig pagina’s is al nauwelijks door te komen wegens het onwaarschijnlijk zwaar-op-de-handse Duits waarin het is geschreven, en Der Zauberberg telt duizend pagina’s. Dan hadden jullie me dit jaar niet meer teruggezien, denk ik – gesteld dat jullie dat wat uitmaakt.

Het verhaal gaat over de dichter Gustav (von) Aschenbach die tijdens een verblijf in Venetië verliefd wordt op een Poolse jongen van 14 jaar, maar aan de cholera sterft nog voor hij de jongen zelfs maar heeft gesproken. Niets duidt erop dat wie dan ook in het verhaal iets afkeurenswaardigs ziet in dit openlijk pedofiele verhaal.

En toen ben ik maar overgegaan op een leuk oud werkje van F. Scott Fitzgerald, This Side of Paradise. Heerlijk, dat elegante, gestroomlijnde, zoetvloeiende Engels na dat hakkerige Duits waarin Thomas Mann zich via Gustav von Aschenbach tot Griekse goden en helden richt, tussen het beloeren van de veertienjarige Tadzio door.

Ik ga de film nog eens kijken.

______

hhBest

Boek & Film 

De ene dokter weet/kan/wil meer dan de andere

Die dokter Jansen Steur is, hopen we dan maar, een enorme uitzondering. Hoewel ik ter zake zo mijn bedenkingen heb. Ja, misschien is hij een echt criminele uitzondering, maar er lopen wat typische vogels rond in de medische wereld, die het, zonder echt crimineel te zijn, de mens nog behoorlijk lastig kunnen maken.

Het is al lang geleden dat ik me gerealiseerd heb dat dokters die, in het bezit van eenzelfde diploma, ook niet dus allemaal dezelfde bekwaamheid hebben. Bevoegd betekent nog niet bekwaam. Dat heeft ook te maken met het feit dat de meeste specialismen moeilijke materie zijn, eigenlijk allemaal wel. Er is voor dat vak echt een groot en tamelijk zeldzaam talent nodig en bij de uitoefening van het vak komt nog een aantal andere factoren kijken waar je als patiënt niet zo gauw aan denkt. Zoals de neiging die de dokter, ook maar een mens, ertoe brengt bepaalde grenzen enigszins te verleggen waardoor je ook patiënten opereert of anderszins behandelt die dat eigenlijk niet nodig hebben, maar die nu eenmaal behandeld moeten worden om de behandelend arts te voorzien van zijn streefinkomen. De dokter, die door de patiënten vooral gezien wordt als een tovenaar die hen in leven houdt, heeft ook een hypotheek, een auto, studerende kinderen en honger en dorst.

En dan heb ik het dus niet over de echte gekken – van dat genre is geen enkel ziekenhuis en geen enkele polikliniek niettemin gegarandeerd vrij.

Ik noem maar een paar voorbeelden uit mijn eigen ‘praktijk’. De neuroloog die op de ochtend na haar hersenbloeding al klaar stond om er bij Djamila de stekker uit te trekken, ‘want wij gaan hier geen kasplantjes in leven houden’. (Gelukkig is die oetlul intussen zelf dood.) Op iets eenvoudiger niveau: de dokter die nogal snel besloot mij te opereren aan een liesbreuk, en de dokter, misschien wel dezelfde, ik weet het niet, ik was half onder zeil, die voor de deur van de operatiekamer mijn toestemming vroeg om ook meteen de andere lies mee te nemen. De uroloog die heel snel besloot dat ik maar eens een transurethrale resectie van de prostaat moest ondergaan, terwijl ik nog heel aardig kon plassen. Dezelfde medicus die elk half jaar verlekkerd meedeelde dat er nu echt van die prostaat biopten moesten worden genomen. De orthopeden die al meer dan vijf jaar geleden besloten dat ik dringend nieuwe heupen moest hebben, een operatie die werd voorgesteld als een fluitje van een cent – volgens mij lag het tarief hoger – een ingreep die nog altijd niet nodig is gebleken en die wat mij betreft ook voorlopig op de lange baan geschoven blijft.

Dat is maar een greep. Je moet redelijk stevig in je schoenen staan om een dringend geadviseerde ingreep toch te weigeren, dat is waar, en ik geef toe: je kunt ook misgokken. Je blijft niettemin, tot die conclusie kom ik steeds sterker, zelf verantwoordelijk en je hoeft je niet alles te laten welgevallen, ook niet van de zijde van de grote medische tovenaar.

Het is met enige aarzeling dat ik hier de bekende fluitist en Pruisische koning Frederik de Grote citeer, die gezegd zou hebben, toen bij een bepaalde veldslag zijn soldaten op de vlucht sloegen: Ihr verfluchten Racker, wollt ihr denn ewig leben? Want daar gaat het bij veel consumenten van medische hulp vooral om: eeuwig leven.

Die opmerking van Frederik de Grote is al sinds jaar en dag het ‘schietgebed’ dat ik mompel bij het betreden van des geneesheren spreekkamer.

_______

hhBest

Boek & Film