SanteLOGie

Was het jazz of geen jazz? Maakt dat wat uit dan?

We noemden hem in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw Daaf Broeibek, en onder ons waren jazzpuristen die Dave Brubeck en zijn kwartet voor hun fatsoen niet helemaal serieus konden nemen – maar we hielden allemaal van die energieke muziek. Hij werd vooral geprezen om zijn waagstukken op technisch gebied, zoals de vijfkwartsmaat van Take Five. Hij ging ook vaak wel erg over de schreef, zoals op de LP On the Ginza, met opnamen die gemaakt werden in Japan, waarbij hij ook een poging deed in te spelen op de lokale muzikale smaak door er… een mopje Chinees klinkend werk tussendoor te strooien.

Brubeck beheerste het podium met zijn virtuoos pianospel en zijn persoonlijke uitstraling maar de beste muzikant was natuurlijk Paul Desmond, de saxofonist met het geheel eigen geluid. Toen Dave deze week aan de vooravond van zijn 92^ste verjaardag overleed was Paul Desmond al ruim vijfendertig jaar dood. De drummer van het kwartet, Joe Morello, die vorig jaar overleed, was een van de meest onderschatte beoefenaars van zijn vak, die genoegen moest nemen met een plaats in de schaduw van Art Blakey, Max Roach en anderen, maar die, net als Brubeck zelf, een groot vernieuwer was, vermoedelijk ook wel de bedenker van de afwijkende maatsoorten waarmee het kwartet furore maakte. Luister even naar Castilian Drums waar natuurlijk niks Castiliaans aan is maar dat een staaltje is van sensueel, bijna erotisch drummen, compleet met voorbij galopperend paard. Jammer dat er geen beeld van bestaat. Het publiek in de Carnegie Hall ging totaal uit zijn dak – ik heb hier de LP nog liggen, ik smelt alleen al bij het aanschouwen van die stoere jarenzestig layout van de hoes.

Blogger Rob van Kan schreef gisteren dat Brubeck typisch een studentenverschijnsel was, in Nederland en, denk ik, ook wel in de VS. Hij bleef een icoon, iemand die het jazz-instrumentarium en –idioom gebruikte voor zijn eigen lol, zonder zich iets aan te trekken van de bestaande dogma’s; ook toen hij werd opgevolgd door de Beach Boys, Chicago en Blood, Sweat and Tears. Brubeck was trouwens niet alleen in de vernieuwing: denk aan Roland Kirk en Erroll Garner en The Modern Jazz Quartet.

Met het overlijden van Paul Desmond was het feitelijk afgelopen met Dave Brubeck. Maar bij mijn muziekwereld hoort buiten het Concert voor Orkest van Bartok net zo goed Take Five, Blue Rondo a la Turk, Unsquare Dance, en uiteraard, first and foremost, Castilian Drums.

Tegenwoordig overlijden de iconen van het verleden in paren. Met Brubeck vertrok ook architect Oscar Niemeyer, 104 jaar oud, op de tv zag ik nog een laatste dikke wolk sigarenrook uit zijn mond komen. Niemeyer, kun je zeggen, gebruikte de middelen van de architectuur ook voor zijn eigen lol, naar eigen zeggen verwerkte hij de rondingen van de Braziliaanse vrouwen in zijn ontwerpen van de junglehoofdstad van zijn land, Brasilia.

Volgens mij was Brubeck net zo’n ouwe snoeperd.

O, luister nog even hiernaar: is dat jazz of geen jazz?

________

hhBest

Boek & Film 

De namen van het beestje

De naam had misschien een waarschuwing kunnen zijn. Amarantis. Bittere bloem zou dat kunnen betekenen, als je een paar spelfouten voor lief wilt nemen. Waarom heet een conglomeraat van scholen Amarantis? Dat weten we nu: we hebben in Nederland niet alleen de Italiaanse, Turkse, Chinese en gemengde maffia, maar ook de maffia van dames en heren die een leuke opleiding hebben genoten maar steevast op het vak ‘gewetensvorming’ onvoldoende scoorden. Ze helpen elkaar aan de mooie banen bij de steeds groter wordende instellingen van onderwijs en gezondheidszorg en gaan daar doen wat in de leiding van het bedrijfsleven sinds jaar en dag normaal is: enorm goed voor zichzelf zorgen en na ons de zondvloed. Het verschil is dat zij graaiden in ’s lands schatkist en die van het bedrijfsleven zich nog konden rechtvaardigen met de mededeling dat ze graaiden in wat ze zelf (lees: hun loonslaven) ‘verdiend’ hadden.

Dus de naam ‘Bittere bloem’ is nog een beetje verklaarbaar.

Bij veel andere nieuwe namen van instellingen tast je volledig in het duister. Virenze, heet een organisatie op het gebied van de gezondheidszorg hier in de buurt. Of daar ook iets virulents aan de hand is, horen we wellicht later. Atrium heet het ziekenhuis hier, een gebouw zonder atrium. Het heette eerst St Jozefziekenhuis; Sint Jozef was timmerman, wellicht zagen de toenmalige chirurgen een voorbeeld in hem. Daarna werd het De Weverziekenhuis, naar een arts in Nuth die enorm goed was in plantjes. Meer een naam voor een apotheek dus. En toen werd het Atrium. En niet ziekenhuis, maar Medisch Centrum. AMC dus, wat ze in Amsterdam kunnen, kunnen wij ook. Meander heet de thuiszorg, of dat iets te maken heeft met zwalkend beleid, de hemel zal het weten. Een verpleeghuis heet Sevagram.

En dan hebben we uiteraard Mondriaan. In het land hebben wij vele instellingen die Mondriaan heten, en hoe dat komt: geen idee. Bij Mondriaan hier in de regio is de naam nog enigszins verklaarbaar: het is een psychiatrisch ziekenhuis en zoals zoveel kunstartiesten was ook Piet Mondriaan niet geheel goed bij zijn hoofd. Of dat rechtvaardigt dat zo’n instelling naar hem genoemd wordt, dat is ook een interessant onderwerp.

In Sittard is een ziekenhuis dat eruitziet als een vijfsterrenhotel from hell, en het heet Orbis, hetgeen kring betekent, of cirkel. Waarom?

De middelbare scholen in deze omgeving heten sinds kort Charlemagne, naar een keizer van 1300 jaar geleden die, naar verluidt, analfabeet was. Moet die als voorbeeld dienen? Zo ja, dan begin ik steeds meer te begrijpen.

Er is hier een industrieterrein dat Trilandis heet, het ligt dan ook in twee landen, Nederland en Duitsland.

De Edah werd PLUS en nu wordt de C1000 Jumbo.

En wij moeten dat allemaal normaal vinden.

Je moet eens letten op de schoenen en het horloge van die supermarktbaas. Poeh poeh, die hebben wat gekost, evengoed.

______

hhBest

Boek & Film

Mijmeringen aangaande een spelletje

Nee, nou even van voren af aan. Het betreft hier dus voetbal. Dat is een sport, jongelui, die door alle lagen van de bevolking wordt beoefend in de vrije tijd, en daarnaast ook nog als beroep. Vooral als het om de centen gaat vindt op de grasmat vrijwel dagelijks het nodige duw- en trekwerk plaats, zal ik maar zeggen. Dat geregeld eindigt in het ziekenhuis of minstens op de Eerste Hulp, maar ja, voetbal is geen sport voor mietjes. Voetbal heeft ook zijn goede kanten. Zo leren die knulletjes (en tegenwoordig ook grietjes) wat werken in teamverband met zich meebrengt.

De taak van de meegekomen ouders is vooral: hun oogappeltjes opjutten – de kreten ‘schup um veur sien klote’ en ‘bloed oan de poal’ zijn van alle tijden.

De eerste grote fout die zondag in Almere werd gemaakt: de vader van een van de spelertjes – nou, spelertjes: bonken van vijftien, zestien jaar dus – treedt op als grensrechter. Dat is meteen al vragen om moeilijkheden, zeker als het bezoekende team flink opgefokt is omdat ze thuis te horen hebben gekregen dat het tijd wordt om eens uit te pakken, gezien de stand in de competitie. Dan ligt de oplossing al gauw voor de hand: de grensrechter was partijdig.

Dus is het logisch dat de bezoekers op dat punt na de wedstrijd verhaal gaan halen. Wie precies zijn schoennoppen in het gezicht van de grensrechter heeft gezet, dat heeft natuurlijk niemand gezien, het ging ook zo snel. Niemand die op het idee komt de daders aan te houden op het moment dat de aanslag een feit was. Welnee, zei de grensrechter, het is niks, nergens last van, laat maar gaan.

Terwijl het bloed in zijn hersenpan stilletjes zijn werk doet, blijft de grensrechter nog even naar een andere wedstrijd kijken, hij is echt fanatiek, gek op ‘het spelletje’. Hij heeft een beetje hoofdpijn, maar komaan, niet zeuren. Straks roepen ze nog ‘homo’ tegen je. Een regel ‘laat een dokter naar je hoofd kijken als ze er tegenaan hebben staan trappen’ komt in geen enkel voetbalreglement voor.

De rest is bekend.

Rest ons slechts de grimmige toekomst. Het Nederlandse recht heeft nog altijd geen oplossing voor de vraag: als een stel jongens een aanslag heeft gepleegd, wie heeft dan de fatale trap gegeven? Was het wel een fatale trap? De grensrechter kon immers nog naar de kantine en daarna een deel van een wedstrijd zien? Is het niet een beetje de eigen schuld van de grensrechter? Hij had toch moeten bedenken dat hij naar een dokter moest, na de aanval? Dan had hij nu misschien nog geleefd.

Ik wil maar zeggen: hier hoeft geen topadvocaat aan te pas te komen.

En overigens blijf ik van mening dat het de taak van de overheid is, ouders er op te wijzen dat voetbal geen spelletje is, maar de keiharde werkelijkheid, waarin op leven en dood wordt gevochten voor een plekje onder de zon, of onder de maan (schijnt door de bomen.)

_______

hhBest

Boek & Film 

Vijfenvijftig jaar na dato

‘En die kazerne, die staat er nog. Maar is intussen wel asielzoekerscentrum’. Met die zin eindigde ik het stukje dat ik schreef op 4 december 2007, morgen krek vijf jaar geleden. Ik herdacht daarmee het feit dat het de dag ervoor vijftig geleden was dat ik militaire dienst ging. Moest.

Maar vandaag ben ik op tijd. Het is nu dus vijfenvijftig geleden dat ik ruw werd weggerukt uit het saaie leven van een in zichzelf gekeerde net negentienjarige gediplomeerde hbs-er, zonder beroep, ten einde in de wijde wereld, in dit geval de goede stad Roermond, mijn dienstplicht te gaan vervullen.

Niet eens zo heel lang daarvóór hadden geheel andere perspectieven gelonkt. Ik was op 3 december 1957 net tweeënhalf jaar in het bezit van een Nederlands paspoort – tot 20 juli 1955 had het erop geleken dat ik een keuze zou hebben uit twee glorieuze mogelijkheden: of gewoon stilletjes oppassend burger in Nederland blijven, of mijn militaire dienstplicht vervullen in mijn vaderland Italië, nota bene bij het keurkorps de Alpini, de Alpenjagers, waar ik onder andere gratis en voor niks skiën zou kunnen leren. En officier zou kunnen worden, een ideaal dat niet zozeer ik als wel mijn vader koesterde. Ik heb wel eens gedacht dat hij dat zelfs had gezien als enige zinnig te bereiken doel met een hbs-opleiding.

Op die twintigste juli stond in de krant dat de Eerste Kamer der Staten-Generaal had ingegrepen en mijn vader Sante Brun en zeventien anderen (onder wie mijn moeder, mijn jongste zusje en mijn broer) had genaturaliseerd tot Nederlands staatsburger.

Die naturalisatie was dus een beetje op een ongelukkig moment gekomen, want in Roermond kon je van alles, maar niet leren skiën.

Ik herinner me er weinig van, behalve dat we, direct na de ontredderende binnenkomst in de Ernst Casimirkazerne van een boomlange sergeant te horen kregen dat we met onmiddellijke ingang onder de krijgstucht waren gesteld en dat een gewaarschuwd man telde voor zesendertig.

Ik moest in de loop van die eerste twee maanden een paar dagen naar een kazerne in Amersfoort waar werd vastgesteld dat ik niet uit officierenhout was gesneden, hetgeen mij grotendeels opluchtte omdat het betekende dat ik maar achttien maanden in plaats van eenentwintig in dienst moest blijven. Mijn vader was niet veel minder dan ontgoocheld.

We moesten een aantal weekends in Roermond blijven met het kraagje van het uit ruwe soldatenstof opgetrokken rekrutenpak hooggesloten, zulks met het oogmerk ons nederig te houden; en we mochten een paar avonden uit, naar een café aan de rivier de Roer. We liepen er gevieren heen en moesten onderweg constateren dat we door de inmiddels genoten exercitie al zo gedisciplineerd waren geraakt dat we niet meer uit de pas konden lopen.

En die kazerne, die staat er nog. Maar is intussen wel een zeer populaire outlet.

Ik heb er wel eens een zandkleurig linnen zomerpak gescoord. Andere koek dan dat rekrutenpak.

_____

hhBest

Boek & Film 

Een en al leer en donkere chocolade

‘Een klassieke Brunello, zij het in een stevige, geprononceerde stijl. Delicate, ijle Sangiovese accenten stijgen eruit op, maar de wijn zit ook helemaal vol met moderne kruidige aroma’s, leer en donkere chocolade. De wijn toont mooi evenwicht en complexiteit. Gestructureerde tannines en stevige opbouw houden de wijn stevig op zijn plaats.’

Hoor je het nog eens van een vreemde, in dit geval een mevrouw die kennelijk beroepswijnproever is – en ongetwijfeld hoort tot het onafzienbare leger van wijnproevers die door wijnhuizen betaald wordt om gunstig te schrijven over hun producten. Het enige dat voor haar integriteit pleit is dat ze niet gewaagt van ‘donkerzwart bosfruit’ en ‘ellenlange afdronk’. En dat de wijn stevig op zijn plaats gehouden wordt, dat is ook aantrekkelijk. Niks vervelender dan een wijn die niet op zijn plaats blijft en maar een beetje door het huis kolkt.

Het gaat over de Brunello di Montalcino van 2007 DOCG van het wijnhuis Collina dei Lecci, dus net gebotteld na vijf jaar rusten op nieuw Sloveens eiken, zoals het hoort, en een andere wijndeskundige die iets minder cryptisch schrijft voegt er iets belangrijks aan toe waar de eenvoudige wijndrinker op aast: de wijn is nu op dronk.

Dat laatste is, maar dit terzijde, eigenaardig want volgens mij moet zo’n Brunello nog een aantal jaren rijpen in een voorbeeldige wijnkelder, maar aan de andere kant: wie dan leeft, dan zorgt, of zeg maar rustig: drinkt.

Meestal betaal je tegenwoordig voor een jonge Brunello vier, vijf zes tientjes de fles, waarna het lange wachten begint.

Deze Brunello, die dus op dronk moet zijn en volgepakt is met de kruidige aroma’s van leer en donkere chocolade waar ik zo gek op ben, die staat in de ramsj bij de Aldi voor twaalf euro. De wijn is dus te hoog gegrepen voor de gemiddelde Aldi-klant, anders sta je niet in de ramsj bij de zoete Duitse slobbers. Ik heb er een fles van geprobeerd en verdomd: mits hij een paar uur heeft opengestaan en bij voorkeur ook nog luid klokkend is gedecanteerd: leer en donkere chocolade.

In dit huis, waar een fles wijn, eenmaal geopend, het geen uur meer uithoudt, zijn flessen van 12 euro natuurlijk volkomen taboe, want wij zijn niet buitengewoon arm ook maar ook bepaald niet rijk. Boven de zes euro beginnen we al enigszins te aarzelen. Maar aan de andere kant zijn wij voldoende snob om zo’n Brunello di Montalcino van 2007, en nu al op dronk, een en al leer en donkere chocolade, niet te versmaden. Al komt hij dan van de Aldi.

Dus dan weten jullie waar ik morgenvroeg om half negen sta: bij de bak waar ook de rest van de winkeldochters van de Aldi te vinden is.

De zon komt hier door het wolkendek, dat net nog sneeuw beloofde.

Als dat geen signaal is van goedkeuring van hogerhand.

______

hhBest

Boek & Film