SanteLOGie

Decenniumoverzicht

Hieronder een kort overzicht van wat mij zoal inviel op 31 december van de afgelopen tien jaar. De voorzichtige conclusie mag luiden dat ik werkelijk overal verstand van heb.

Flop 2000

Woensdag 31 december 2003

Al sinds tweede kerstdag heerst hier in huis de terreur van de Top-2000. Onvermijdelijk zijn we op weg naar de Bohemian Rhapsody van Queen, onbetwist het meest drakerige stuk muziek aller tijden. Al jaren op nummer een van de lijst.

Het is eigenlijk een soort verzoekplatenprogramma. Maar daar deden we toch niet meer aan? 'En dan volgt nu een plaatje van de milicien Vercauteren Patriek voor zijn liefste meisje Edith', in België zijn ze daar nog lang mee doorgegaan maar voor ons was het in de jaren vijftig al te oubollig.

We verpesten er nu alleen nog maar de laatste dagen van het jaar mee, het is ou-oliebollig.

Johan Cruijff, dat is logisch

Vrijdag 31 december 2004

VVD-voorganger Jozias van Aartsen predikt nu het nationalisme en dan niet negatief, zoals Wilders ('wij willen hier geen vreemde smetten') maar positief ('Wij hebben de Deltawerken, Cruijff en Van Basten'). Op zich geniaal: als het hier dan toch een televisiedemocratie wordt, maak daar dan electoraal gebruik van. De Nederlandse, zeg maar rustig de vaderlandsche geschiedenis is begonnen in 1988, toen Nederland het Europees kampioenschap voetbal won.

Ik heb laatst hier in huis een klein wetenschappelijk onderzoek gedaan met twee respondenten, en de score was nul op de vraag: wat gebeurde er in 1600, en dat was nog wel de vraag die vroeger ook de domste muloklant moeiteloos wist te beantwoorden: de Slag bij Nieuwpoort.

Berlusconi lukte het wel de verkiezingen te winnen, met een nieuwe naam: 'Hup Italië'. Maar ik zie de VVD voorlopig nog terugschrikken de VVD voortaan HHH (Hup Holland Hup) te noemen, met John de Mol als lijsttrekker. Of zou hij serieus aan Johan Cruijff denken? Dat is logisch, natuurlijk.

Het is dolfijn met een dolfijn

Zaterdag 31 december 2005

Ik heb geen enkel vooroordeel tegen welke seksuele geaardheid dan ook, hoewel ik mijn vraagtekens zet bij de liefde die sommige mannen en vrouwen koesteren voor ondermaatse kinderen. En aan een huwelijk tussen twee mannen ben ik voorlopig nog niet gewend.

Daar staat tegenover dat twee vrouwen in beeldige bruidsjurken voor de ambtenaar van de Burgerlijke Stand mij aanzienlijk plausibeler voorkomen, als echtgenoten. Ik zoek de oorzaak van dat eigenaardige verschil, als ik even gelegenheid heb, nog wel eens voor u uit.

Maar ik herhaal: het huwelijk tussen personen van gelijk geslacht, van welke geslacht dan ook, desnoods ook nog ongeslacht, daar kan ik zonder reserve achter staan.

Moet nu ook maar een huwelijk van een mens met een paard, een hond of een cavia ook kunnen? Ja, wat is er eigenlijk tegen? Dacht ik tot vanmorgen toen ik dit bericht las: ‘Sharon Tendler, een vrouw uit Londen is in Eilat, Israël, getrouwd met Sendy. Op zich is een huwelijk tussen twee vrouwen geen nieuws meer, maar Sendy is een 35-jarige dolfijn.’ Dus de werkelijkheid heeft mijn overpeinzingen weer eens ingehaald.

Wat natuurlijk nog verrassender zou zijn is dat Sharon, bij nader onderzoek, een zeemeermin zou blijken te zijn.

Iemand even weghangen

Zondag 31 december 2006

Er bestaat toch voldoende literatuur over allerlei methodes van verhangen? Die ene keer kun je het toch wel honderd procent klassiek doen? Klassiek, dat is eigenlijk op een uit ruw hout maar vakkundig getimmerd schavot op het marktplein, met een kapelaan en een paar honderd getuigen. Of anders zoals in Neurenberg, waar de nazikopstukken allemaal naast elkaar werden opgehangen, als aan een macabere kapstok en bij iedereen stond iemand met een stopwatch te kijken wie er ging strijken met de prijs ‘het langst er over doen voor je dood bent.’

Maar wat zien we? Een benauwd, nauwelijks verlicht zoldertje (in Bagdad, daar mag dat) met een raar uit vaalrode buizen met vierkant profiel gelast onduidelijk hekje, waarop de inderdaad keurig geknoopte strop – maar die hoort natuurlijk aan een houten dwarsbalk te hangen, uitnodigend wiegend op de wind of de tocht. Er is niks uitgeprobeerd. Straks is Saddam nog te zwaar, hij trekt de haak uit het plafond en dondert door twee plafonds midden in de eetzaal waar de eerste soldaten (het speelt zich af in een kazerne) zich hun havermoutse pap met appelstroop laten smaken.

Saddam krijgt een das om (eigenlijk de kap die hij geweigerd heeft) en daar gaat de strop omheen. Dan zie je ook: degelijke kwaliteit, alle lof. En de rest is raadsels. Krijgt hij een duw waardoor het luik open gaat? Of zit daar echt een ingenieus, in huisvlijt vervaardigd mechanisme achter?

Goed kijken op internet, misschien dat we daar dezer dagen de oplossing zien. Op de tv niks van dat soort nuttige informatie: daar zijn ze te schijterig voor.

Hart en Ziel

Maandag 31 december 2007

D’oprechte Volkskrantlezer heeft er al een beetje over geklaagd, en nu voert de Volkskrant zelf argumenten aan die er niet om liegen.

Ik doel op het enkele maanden geleden ingevoerde katern ‘Hart en Ziel’ van de krant, waarin het betere zweefwerk een prominente plaats heeft gekregen. Pagina 3 van dat katern is helemaal ingeruimd voor astrologie, en wel de westerse, de Chinese, de Indiase en de Mayase.

Op zich is er niks op tegen om eens op een rijtje te zetten in wat voor soorten tovenarij en Middeleeuws volksbedrog de moderne mens blijkt te geloven. En als dat verhaal dan ook nog voorzien was van relativerende kanttekeningen had ik er helemaal vrede mee kunnen hebben. Maar nee, astroloog Peter Delahay mag rustig onweersproken volstrekte wartaal te berde brengen, zoals ‘Je wordt geboren in een context van planeten, een situatie in het universum.’ Nou, ik niet hoor, ik ben gewoon in de voorkamer geboren.

Maar Pay-Uun Hiu van de Volkskrant laat Delahay rustig doorlullen, en beweren dat ‘de planeet Pluto in juni volgend jaar nog eens terugstuitert naar de Boogschutter’.

Ik heb de rest van de pagina voor de zekerheid maar overgeslagen.

Nog eens Israël

Woensdag 31 december 2008

De staat Israël mag dan niet altijd een beleid voeren waar je bij staat te juichen. De bouw van nederzettingen in bezette gebieden is een belangrijk voorbeeld van verwerpelijk beleid. De bouw van de muur, moeten we het daar nog over hebben? Het opblazen van huizen van erkende terroristen verdient ook geen schoonheidsprijs. Net zo min als het martelen van gevangenen. De Israëlische politiek is irrationeler dan nodig, door de buitenproportionele invloed van extremistische godsdienstpartijen. Ook niet veel gemakkelijker wordt het doordat Israël uitdrukkelijk een Joodse staat is, een situatie waarin discriminatie en racisme gemakkelijk op de loer liggen.

Maar Israël bestaat en wie daar een eind aan wil maken is een misdadiger, zoals iemand die de Nederlandse staat zou willen vernietigen een misdadiger is, al was het maar omdat het verstoren van een rustig leven van mensen die boodschappen doen in de supermarkt en een biertje drinken op een terras zonder verdere argumenten tot ‘misdaad’ kan worden verklaard.

Intussen is de toestand in het Midden-Oosten een probleem dat zonder radicale oplossingen ten eeuwigen dage zal blijven bestaan.

Ik verklaar me bij deze onbevoegd om mogelijke radicale oplossingen te suggereren.

Jaaroverzicht 2009

Donderdag 31 december 2009

Het jaar 2009 verliep aldus:

1 tot en met 31 januari

1 tot en met 28 februari

1 tot en met 31 maart

1 tot en met 30 april

1 tot en met 31 mei

1 tot en met 30 juni

1 tot en met 31 juli

1 tot en met 31 augustus

1 tot en met 30 september

1 tot en met 31 oktober

1 tot en met 30 november

1 tot en met 31 december.

Voor 2010 kun je voorlopig uitgaan van:

1 tot en met 31 januari

1 tot en met 28 februari

1 tot en met 31 maart

1 tot en met 30 april

1 tot en met 31 mei

1 tot en met 30 juni

1 tot en met 31 juli

1 tot en met 31 augustus

1 tot en met 30 september

1 tot en met 31 oktober

1 tot en met 30 november

1 tot en met 31 december.

Wat betreft het volgende decennium moet je in 2012 en 2016 de tweede regel lezen als:

1 tot en met 29 februari.

Eigenlijk wel heel overzichtelijk, dus.

Een mooie traditionele Oudejaarsavond

Vrijdag 31 december 2010

In het winkelcentrum zag ik een man zeulen met een heel boeket gemeentelijke hondenpoepdozen onder de arm. Het is natuurlijk een baantje, dat begrijp ik ook wel, maar als ik hem was, zou ik streven naar een betrekking als postbussenlosschroever. Dat is toch een kaste hoger dan die van de hondenpoepdozenman die ik gaarne tot de onaanraakbaren zou rekenen.

De politie en andere handhavers hebben zich inmiddels voor wat betreft het ontijdig en oneigenlijk vuurwerk afsteken aangesloten bij het gemeentebeleid waar het betreft de sneeuw: er is niets aan te doen, dus doen we er niets aan.

Tot we komende nacht enigszins vermoeid het glas kunnen heffen met de buren, moeten we het hier binnen zien uit te zingen. Ik grijp niet zo gauw meer naar Das Deutsche Fernsehen. Maar natuurlijk wel op Oudejaarsavond. Wij mogen dan Frits Wester hebben, bij de Oosterburen hebben ze Zuul Wester Abend en die begint sinds jaar en dag op exact dezelfde manier: in een zeer Brits kasteel waar een eenzame adellijke mevrouw aan het diner bij gelegenheid voor haar negentigste verjaardag zit (mulligatawnysoep!), wordt bediend door haar butler James, die alle drank die hij inschenkt voor de denkbeeldige (want al lang overleden) gasten moet opdrinken, uitgebreid over een tijgerkop struikelen en dan ook nog met mevrouw boven ‘the same procedure as last year’ moet doen, waar hij, veiligheidshalve, gezien het feit hij ook niet meer zo piep is, aan toevoegt: ‘I’ll do my very best.’

Mijn oude vader overleed in 1982 – niet eens zo veel ouder dan ik nu ben – en hij heeft dus niet meer mogen meemaken dat je elk moment van de dag, als je dat wilde, Dinner for One, want zo heet die uitzending, op YouTube kunt zien. Anders had hij dat zeker eens in de week bekeken.

De weg naar de hel is geplaveid…

Zaterdag 31 december 2011

Voornemens. Het belangrijkste voornemen is geen voornemen maar hoogstens een vrome wens: om zodanig in leven te blijven dat ik op 31 december 2012 een leuk stukje kan tikken waarin ik de onzin aantoon van het doen, nemen, hoe noem je dat, van goede voornemens voor het komende angstjaar 2013. Ik beloof dat ik ook de gruwelijkste medische behandelingen zal ondergaan om te voorkomen dat ik voortijdig sneef – al was het maar om daarmee te voorkomen dat degenen die voor hun economische positie afhankelijk zijn van mijn onbekommerd voortleven, in diepe armoede verder moeten.

Ik kan, ook al heel vroom, vermelden dat ik van plan ben wat minder dominant te zijn ten aanzien van mijn stam, ik ben weliswaar de zilverrug, maar de onderhorigen erkennen mij op dat punt slechts zeer ten dele. In het algemeen komt het neer op het volgen van dit voornemen: Oh Lord, help me keep my big mouth shut until I know what I am talking about. Waarbij dient te worden aangetekend dat ik The Lord niet erken, dat ik geen grote mond heb, en dat ik bovendien altijd alles beter weet. Of weet te vinden. Of denk te weten te vinden.

Dus het wordt: vrolijke springen en dansen zolang vergroeide ruggenwervels dat toelaten. Nog minder in de spiegel naar mijn ouwe kop kijken. En, ik zou het bijna vergeten: eindelijk eens volwassen worden.

Zie enkele dagen geleden

Maandag 31 december 2012

Een paar dagen geleden heb ik mijn voornemens voor komend jaar al bekendgemaakt.

Een tijger in een reddingsboot

Tien jaar na verschijning van het boek is The Life of Pi van Yann Martel verfilmd. Op Boek & Film mijn recensie uit 2002 van het boek, en de reden waarom ik de film niet wil zien.

De teloorgang van een persbureau

Maak je geen illusie: het grote publiek, ook dat buiten Zuid-Limburg, heeft nog nooit of slechts zeer ten dele, iets vernomen over de GPD, afkorting die ooit stond voort Grote Provinciale Dagbladen, daarna voor Gemeenschappelijke PersDienst toen ‘provinciaal’ al een beetje een scheldwoord was geworden, daarna nog eens Geassocieerde PersDiensten en in het buitenland Netherlands Press Association, hetgeen uiteraard meer suggereerde dan het was.

De GPD was een complete krantenredactie die zetelde in een deftig pand het Lange Voorhout in Den Haag, maar die zelf geen krant maakte, het was een persbureau voor een aantal regionale kranten in den lande. Dat was voor die redactie een permanente frustratie: ‘konden we maar zelf een krant maken.’ Ze maakte elke dag een journalistieke productie die niet onderdeed voor die van landelijke kranten als NRC Handelsblad, Trouw of de Volkskrant, maar kon slechts afwachten wat de redacties van de (laatstelijk twintig) aangesloten bladen, inderdaad voornamelijk regionale kranten in de ‘provincie’, ervan heel lieten.

Ik maakte dat van dichtbij mee toen ik het jaar 1976 op die redactie doorbracht, als ‘afgevaardigde’ van het Limburgs Dagblad, met als specifieke taak het bijeengaren van het Haagse nieuws dat alleen voor de Limburgse lezers van belang was en dat door de ‘algemene’ redactie van de GPD niet of maar ten dele ‘gecovered’ werd. Elke ochtend werd er tijdens de redactievergadering flink gekankerd op de aangesloten krantenredacties, die weer eens artikelen onverantwoord hadden ingekort en/of er betweterig aan hadden zitten knoeien.

Ik keek daar enigszins anders tegenaan: ik was toch maar mooi aangeland in het centrum van de ‘echte’ journalistiek, zag vrijwel dagelijks beroemde collega’s als Henk Hofland en Kees Lunshof aan het werk en zat kruk-aan-kruk met de bewindslieden van het kabinet-Den Uyl aan de bar in Nieuwspoort.

De redactie van de GPD was onder de leiding van de uitbundig besnorde hoofdredacteur Jan van Beek een swingende aangelegenheid waar van alles kon – collega Harry K. was bijvoorbeeld een dag of tien spoorloos, hij had ‘per ongeluk’ een vliegreis rond de aardkloot gemaakt en hoewel dat met veel huisregels eigenlijk niet strookte, moest het wel kunnen, vond iedereen en daarna vertrokken we voor het happy hour naar Café De Stubs in de Parkstraat.

Waar ik Djamila, die naaste medewerkster van Jan van Beek was, diep in de ogen keek en daarin zowat verdronk, en de rest behoeft hier geen vermelding.

De GPD bleek daarna nog mooier dan ik toch al dacht, in 1976 beleefden we bovendien de warmste en mooiste zomer van ons leven en toen we naar Limburg vertrokken deden we dat met veel weemoed. Nog jaren daarna hielden we contact met de collega’s maar zoals dat gaat: na 36 jaar werkt er natuurlijk bijna niemand meer die er in 1976 ook al was, van het statige pand aan het Lange Voorhout verhuisde de GPD eerst naar een enorm kantoor in de Casuariestraat en zit tegenwoordig in Rijswijk, op een saai industrieterrein. Ver weg van de Stubs, Nieuwspoort, Sauer en de ’s Gravenhaagsche Eet- en Drinkgelegenheid, als die nog bestaan.

En daar werken nog vijfenveertig mensen die morgen, 31 december, allemaal ontslagen worden, want de GPD verdwijnt voorgoed, waardoor? Kort samengevat: overbodig geworden door de groeiende teloorgang van het zelfstandige dagblad in Nederland en de om zich heen grijpende vloek van het kapitalisme met winstoogmerk en daarmee samenhangende contentproductie.

De glorietijd is allang voorbij, het was niet eens een echte krantenredactie, maar het voelt toch als een gevoelig verlies.

Weer verdwijnt een deel van mijn leven spoorloos. Een lichtpunt: Djamila is er nog, die koos tijdig eieren voor haar geld.

_____

Foto: Het was vaak feest bij de GPD, getuige deze foto, vermoedelijk uit 1976, in Café De Hooischuur aan de Haagse Hooikade.

______

Kijk hier voor interessante aanvullende informatie.

______

hhBest

Boek & Film 

Waar ik volgend jaar allemaal over ga schrijven

Het is 28 december en dan dringen, of je het wilt of niet, de voornemens zich weer aan je op. Ik zou me er vanaf kunnen maken door te zeggen: ik zal komend jaar eens serieus proberen mijn voornemens ook daadwerkelijk minstens in uitvoering te nemen en eventueel zelfs echt uit te voeren.

Laat ik me daarom beperken tot deze column.

Niet dat ik ooit verlegen zit om een onderwerp.

Maar er zou wat meer systeem in kunnen zitten. Het weblog aantrekkelijk maken zodat ik duizenden bezoekers per dag krijg waardoor ik eindelijk stil kan gaan leven van de advertentie-inkomsten, dat is wel wat veel gevraagd. Maar een rijtje onderwerpen die ik, al of niet als zodanig gerubriceerd, zou kunnen behandelen, dat is misschien wel een idee.

Ook al omdat ik natuurlijk aanzienlijk meer verleden heb dan toekomst, en goede voornemens haal je uit een lang verleden waarin weinig voornemens ook zijn waar gemaakt.

Ik spring gelijk in het diepe.

‘Leugens die ik heb verteld om mijn image op te poetsen.’ Dat is meteen goed voor vijfentwintig, dertig verhalen.

‘Pijnlijke situaties waar ik me niet uit heb kunnen redden.’

‘Sterfbedden waar ik aan had behoren te zitten maar ik kon mezelf niet zo ver krijgen’.

‘Begrafenissen die ik niet bijwoonde, om dezelfde reden.’

‘Domme opmerkingen die mensen van me vervreemd hebben.’

‘Banen die ik had kunnen hebben als ik niet bang was geweest er niet tegen opgewassen te zijn.’

‘Hoe ik onvoldoende doorzette zodat ik uiteindelijk geen hoogleraar ben geworden.’

‘Talen waar ik aan ben begonnen maar nooit in heb doorgeleerd.’

‘Bergen die ik niet heb durven beklimmen.’

‘Vragen die ik tijdens interviews niet heb durven stellen.’ Daar krijg ik met gemak twee jaar mee vol, alleen al.

‘Vrouwen die ik – heel lang geleden – nooit heb durven aanspreken, met bepaalde oogmerken.’

Dit gaat de verkeerde kant op.

Dan maar: ‘Sauzen die ik had willen maken, maar ik wist niet hoe.’

‘Boeken die ik nog moet uitlezen.’ Dat is trouwens al een vaste rubriek, net als die saaie verhalen over zonnepanelen.

‘Tuinen die ik droomde maar nooit verwezenlijkt heb.’ Dat zou mooi zijn, echt, misschien is dat een voornemen dat ik echt ga uitvoeren. Nee, niet die tuinen, daarvoor is het te laat, maar een stel stukjes erover.

‘Steden in Italië (en andere landen) die iedereen al gezien en bezongen heeft en waar ik altijd langs ben gereden omdat ik zo gauw geen parkeerplaats kon vinden.’

‘Plaatsen waar ik beter had kunnen wonen dan hier.’ Dat wordt een kort serietje.

‘Hobby’s die ik had moeten hebben.’

Het wordt nu echt hopeloos.

‘Dit lijstje printen en voor mijn neus ophangen, met voldoende ruimte voor aanvullingen.’

Dat zou een begin zijn, maar het is natuurlijk op zich geen voornemen tot het schrijven van een serie stukjes. Het is meer een onderwerp voor een andere serie.

Namelijk deze: ‘Alle pogingen die ik heb gedaan om het verval van mijn geheugen tegen te gaan.’

Als ik dat maar niet vergeet.

_________

hhBest

Boek & Film 

Fien Huth eindelijk thuis

Al vijf jaar ligt ze begraven op het kerkhof in haar geboorteplaats Waubach, maar nu zal er dan voor het eerst een expositie te zien zijn van het werk van Fien Huth, een van de opmerkelijkste dochters van Waubach, dat nietige dorpje in Zuid-Limburg, tegenwoordig onderdeel van de gemeente Landgraaf. Ze was een paar maanden ouder dan ik en toen ik haar voor het eerst sprak ging het niet over kunst, maar over onderwijs.

Het was juni 1972 en Fien was ontevreden over het onderwijs dat haar twee zonen, Sjoerd en Taco, genoten in Waubach, althans: zij wilde méér inspraak. Het probleem dat ze daarbij ondervond was dat het merendeel van de hoofden der school de ouders zoveel mogelijk buiten de deur hielden en de ouders op hun beurt zich niet wilden of durfden bemoeien met het onderwijs. Fien wel, en ze had er ook de grote waffel voor om eens flink van leer te trekken.

Juist door die grote waffel en haar soms, zeker voor die tijd, ruwe taalgebruik, werd ze beschouwd als een buitenbeentje en dat was ze al doordat ze kunstschilder was. Maar dat vond ze zelf ook voor de hand liggend – ze was buitengewoon klein van stuk maar ook dat weerhield haar er niet van om, al kettingrokend, van leer te trekken.

In 1972 exposeerde ze al enkele jaren, vaak samen met een studiegenoot van de kunstacademie in Maastricht, Theo Lenartz, zowel in Limburg als daarbuiten. Net als Theo was ze op artistiek gebied een duizendpoot: ze beheerste de meest uiteenlopende technieken tot in de finesses, maakte ook monumentaal werk en hopte tijdens naar hele leven van de ene stijl naar de andere.

In 1974 verhuisde ze naar Maastricht, een paar maanden later gevolgd door mij – daar was geen verband tussen – en we kwamen ook nog vlak bij elkaar terecht, buren bijna, in de wijk Sint Pieter. Ik trof haar daar in een tedere, ingetogen periode, ze maakte sterk figuratieve schilderijen op middelgroot formaat in vaak fijne pasteltinten, soms voorzien van zinnen uit gedichten die ze toen sinds enige tijd schreef. Ze schonk me een gouache met een sensuele mond erop en grotendeels zwart. Onder dat zwart moet iets te zien zijn geweest, ik weet niet wat. Ze ondertekende het niet, zoals gewoonlijk, met die acht letters die haar naam telde, allemaal kleine letters die een meisjeshandschrift verrieden.

In Maastricht ging ze later volledig los, maar daar heb ik weinig van meegemaakt. De schilderijen die ze maakte werden groter en groter, er moeten enorme hoeveelheden verf in zijn gegaan. Woeste uitingen van een geweldig talent dat zich nergens toe liet dwingen en in schilderijen gecodeerde boodschappen van de daken schreeuwde.

Uiteindelijk heb ik haar nooit meer gezien of gesproken, ze was eerlijk gezegd ook enorm vermoeiend geworden, ze oreerde wat af, ze was het middelpunt van de wereld al wilde niemand dat zien en ze benadrukte dat door die enorme schilderijen, die haar motto uitschreeuwden, het motto dat ook de titel was van een expositie dit jaar in aangrenzend Duitsland: ‘Ik zal, ik moet en ik wil.’

____

Bij de afbeeldingen: Fien Huth, ongeveer dertig jaar oud; begin van het artikel dat ik schreef naar aanleiding van mijn eerste interview met Fien; de gouache die ik van haar kreeg in Maastricht; een van haar schilderijen uit die periode; Fien aan de slag met een van haar uitbundige werken. De expositie in Landgraaf van vooral later werk wordt geopend op 11 januari, tegelijk in Galerie Ipomal (Waubach) en in de Burgerzaal van het Raadhuis van Landgraaf.

_____

hhBest

Boek & Film 

De tragische afgang van Gerard Reve

Het derde en laatste deel van de biografie die Nop Maas schreef van Gerard Reve is uiteindelijk vooral de geschiedenis van een jaar of dertig van de geklofte Rotterdamse volksjongen en zelfbenoemde pedofiel Joop Schafthuizen, die tussen zijn toevallige ontmoeting met Reve omstreeks 1975 en het overlijden van Reve in april 2006 kans zag zich vast te zuigen in het leven en het werk van de schrijver en dat leven en werk grotendeels te overschaduwen.

Lees verder op Boek & Film 

Blijde verwachting in GaiaZoo

Dalila heet ze en ze is veertig en naar menselijke maatstaven niet direct moeders mooiste, maar daar heeft de zilverrug die haar bevruchtte kennelijk geen problemen mee. Want Dalila is veertig jaar en dus stokoud en staat op de kalender voor het werpen van een kerstkindje. Je zou haar trouwens op het eerste gezicht verwarren met een ouder gorillamannetje zoals ze daar hoog in haar kooi zit en enigszins laatdunkend naar het opgewonden publiek kijkt dat gelukkig ook weer niet in al te groten getale is opgedoken. Binnen en buiten het glas duikelen de gorilla- en mensenkinderen intussen gezellig in het rond, de gorillakinderen winnen het uiteraard, zoals ze zich ondersteboven van dikke touwen laten glijden en elkaar achterna zitten, waarbij ze struikelen over de huppelepupkuifapen die hun kooi delen.

Het is de dag voor Kerstmis, we hebben een vrijkaart voor de dierentuin en die moet je dus niet laten verlopen en we hebben er ook al schande van gemompeld dat parkeren vierenhalve euro kost. En we hebben er mooi weer bij, we aarzelen zelfs of we op het terras zullen gaan zitten, later, voor de lunch.

Voor de rest heerst er betrekkelijk rust in ‘de leukste dierentuin van Nederland’, GaiaZoo in Kerkrade, al moet je dat met een lichte korrel zout nemen. De doodshoofdaapjes zitten officieel binnen, maar door het zachte weer rennen ze in de buitenkooi langs touwen en over de ondersteboven opgehangen kerstboom. De lynxen zitten te soezen in het waterige zonnetje of het hoogzomer is, en hun jongen worden uitgebreid maar toch enigszins landerig gelikt. De cheetahs krijgen vandaag de prijs voor de zieligste afgevaardigden van het dierenrijk: in plaats van in een uitgedroogde zanderige halfwoestijn rusteloos op jacht te zijn, drentelen ze schijnbaar doelloos wat heen en weer in het korte, modderige gras van hun verblijf. Misschien ruiken ze de koedoeroedel die ze niet kunnen zien omdat er een weg en een hoog hek tussen hen en die herten zit. Ik zou ook wel zo’n boutje lusten.

De neushoorns delen eendrachtig een berg hooi, net als de zebra’s – maar die hebben wel een andere berg hooi, een parelhoenhaan loopt er enorm en op hoge toon te vloeken.

En dan zie ik op achtergrond een dromerig tafereel uit de wereld der fabeldieren: de kleine kudde Giraffa camelopardalis, variëteit Rothschild, compleet met de aandoenlijke onlangs geboren jongelui die ook met hun lange nekken kalmpjes samen een mand hooi leegeten.

Ergens anders doet een slingeraap zijn naam eer aan door als een nieuwe Epke Zonderland door de touwenmassa buiten zijn kooi te slingeren.

In het gorillaverblijf doceert intussen een vrouw van rond de veertig hoe het precies zit met de zwangerschap van gorilla’s. Ze deelt mee helemaal gek te zijn van apen, als ze niet in de dierentuin is, kijkt ze wel naar webcams waarop gorilla’s te zien zijn.

Steels kijk ik naar de plaatselijke zilverrug. Die kijkt enigszins bazig en brutaal rond, ik denk dat hij PVV stemt. Hij heeft wel wat weg van Bokito. Maar even later beent hij de kooi binnen en gaat demonstratief met de rug naar de gorillaminnares en de rest zitten, en toont zijn ‘stoute jongensbillen’.

Ik ben namelijk aangeland in de vijftig laatste pagina’s van de biografie van Gerard Reve.

________

hhBest

Boek & Film 

Zorg voor jezelf

Bezit van een vuurwapen kan toch wel eens nuttig zijn. En dan bedoel ik: in grote, lege landen, waar de politie en het leger corrupt zijn en voornamelijk bestaan uit racisten en waar de mensen met veel geld vinden: waarom zou je een groot en duur en inefficiënt politieleger op de been houden als je het met een uitgekiende collectie vuurwapens (en voldoende gezond racisme) ook kunt klaren?

Tijdens een aantal reizen die ik maakte in de VS deed ik het beeld op dat het land, uiteraard buiten de kusten aan de Oost- en Westkant, vrijwel leeg is. Meest typerend beeld: je rijdt op een kaarsrechte weg in Arizona of New Mexico of Colorado van niks naar nergens, je hebt een uur lang of langer geen huis gezien en nauwelijks iets anders dan een haastige vrachtwagen of een trage trein, in de verte. Het enige teken van ‘leven’ is de stroomdraad die geduldig de hier gebruikelijke 110 Volt ook al van niks naar nergens vervoert.

Plotseling valt je een kleine wijziging in de eentonigheid op: vanaf een van de stroompalen gaat een zijdraad rechts het land in – vlak voor die aan de horizon in het niets verdwijnt, zie je resultaten van menselijke aanwezigheid: twee of drie aftandse caravans of houten huisjes met al of niet daaromheen autowrakken en eventueel ook nieuwere auto.

Ik ben al lang gestopt met me af te vragen wat die mensen daar doen – voor de hand ligt: onderuit sport kijken op de tv, die het doet dankzij de afgetapte stroomdraad, whiskey of bier drinken. Hoe ze aan de kost komen, het is maar het beste daar niet te diep over na te denken. Het kan trouwens allemaal heel bona fide zijn en reikt mijn fantasie gewoon niet ver genoeg.

Vijfhonderd meter van je naaste buur wonen, dat vinden veel Nederlanders al gevaarlijk afgelegen. De Amerikanen in de caravans of in de eenzame houten huisjes in het midden van niets liggen rustig onderuit voor de tv, de kinderen zijn buiten eindeloos bezig hun bal in de basket te krijgen, en waar ontlenen die hun gemoedsrust aan? Juist, aan het dubbelloops jachtgeweer onder handbereik, aan het geladen pistool in het nachtkastje.

Op de politie hoef je niet te rekenen. Als iemand op het idee komt jou te overvallen dan ben je op jezelf aangewezen – de politie is dertig, misschien wel vijftig kilometer weg en waar jij woont is geen weg en geen adres – bovendien is de politie corrupt en racist, en vooral als jij tot de categorie white (en nog erger: black) trash hoort, dan zorg je voor je eigen veiligheid, er zit niets anders op.

Wij hier in Europa, met onze keurige politie binnen vijf minuten van onze voordeur en buren binnen tien meter, staan wel erg gauw klaar om ongebreideld wapenbezit in de VS te veroordelen.

Maar wat zouden we het in de broek doen als we ergens in de eindeloze plains van de VS zouden wonen.

En verlangen naar iets om have en goed te verdedigen. Een honkbalknuppel, bijvoorbeeld.

_______

hhBest

Boek & Film 

Een ochtend uit De Avonden

Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 2012 in ons dorp, op de begane grond van de het huis Burgemeesterslaan 354, de held van deze geschiedenis, Toussaint Sauveur, ontwaakte. Hij keek naar het display van de internetradio, die op zijn nachtkastje stond. ‘Kwart voor zes,’ mompelde hij. ‘Het is nog nacht.’ Hij wreef zich in het gezicht. ‘Wat een ellendige droom,’ dacht hij. ‘Waar ging het over?’ Langzaam kon hij zich de inhoud te binnen brengen. Hij had gedroomd dat hij op een station in een veewagen stapte, waarvan de bovenste helft was verwijderd. ‘Het wordt dit weekeind goed weer,’ zei iemand. Op hetzelfde moment stapte nog een vrouw in. Niemand lette op haar en zij werd door niemand begroet, maar Toussaint bekeek haar scherp. Opeens viel zij met een zware bons op de vloer.

‘Was dat alles?’ dacht hij. ‘Wat gebeurde er verder? Niets, geloof ik.’ Hij sliep weer in. De droom ging voort, waar hij was opgehouden. De vrouw lag in een zwarte doodkist, die in de hoek van de veewagen op een lage tafel stond. ‘Die tafel ken ik niet,’ dacht hij, ‘zou die geleend zijn?’ Hij keek in de kist en zei luid: ‘Daar zitten we in ieder geval tot morgen mee opgescheept.’ ‘Dat hoeft niet, zei een man met een kaal hoofd, een rood gezicht en een bril, ‘wedden, dat ik de begrafenis nog op vanmiddag twee uur geregeld kan krijgen?’

Hij werd opnieuw wakker. Het was twintig minuten over zes. ‘Ik ben al uitgeslapen,’ zei hij bij zichzelf, ‘daarom word ik zo vroeg wakker. Ik heb nog een flink uur.’

Hij sluimerde langzaam in en trad voor de derde maal de treinwagon binnen. Er was niemand. Hij liep op de kist toe, keek erin en dacht: ‘Zij is dood en begint te bederven.’ Opeens was de gestalte bedekt met allerlei timmermanswerktuigen, die tot de rand van de kist lagen opgestapeld: hamers, grote boren, zagen, waterpassen, een laptop, schaven, plastic doosjes met spijkers en tangen. Alleen de rechterhand van de dode stak er bovenuit.

‘Er is geen mens,’ dacht hij. ‘In het hele huis is niemand; wat moet ik doen? Muziek, dat helpt.’ Hij boog zich over de kist heen naar de internetradio, maar zag op hetzelfde ogenblik de hand, die blauwachtig van kleur was geworden, met lange witte nagels aan de vingertoppen, langzaam zich opheffen. Met een schok deinsde hij terug. ‘Ik moet niet bewegen,’ dacht hij. ‘anders gebeurt het.’ De hand zakte langzaam weer neer.

Hij voelde zich, toen hij wakker werd, benauwd. ‘Tien voor zeven, mompelde hij, op de radioklok turend. ‘Wat een beroerde dingen droom ik.’ Hij draaide zich om en sliep weer in.

(Het is vandaag 66 jaar geleden dat deze scène, hier licht gemoderniseerd, zich afspeelde. Komend jaar is het 65 jaar geleden dat De Avonden, het enige ‘echte’ boek dat Gerard Reve schreef – in opdracht van zijn psychiater – het licht zag.)

_______

hhBest

Boek & Film 

Dilemma’s omtrent de Jongste Dag

Wie ben ik dat ik de inmiddels min of meer uitgestorven Maya’s en duizend Chinese profeten zou tegenspreken? De onder auspiciën van het programma Spoorloos naar Nederland geadopteerde Maya’s hebben hoe dan ook een gouden kans gemist, maar ik kan er wel omheen blijven lullen: er is een kans dat dit mijn laatste stukje wordt. Die kans is er namelijk altijd.

De kans dat we ineens allemaal tegelijk de pijp uitgaan is er natuurlijk ook, maar dan hadden we vandaag toch al wel de eerste voortekenen moeten zien, ik bedoel, de nazi’s hebben al ervaren dat uitroeien van grote groepen mensen een vak is dat geleerd wil zijn en waarvoor je de weersomstandigheden mee moet hebben. Maar niks, de zeespiegel is nog nergens in Den Haag onder de deuren doorgesijpeld, de gezamenlijke astronomie, die toch zeker wel extra oplet, heeft nog geen kometen, planeten, asteroïden en andere rondvliegende stenen gezien die recht op ons afkomen. Maar een fatale hartstilstand is zó gepiept en dan is voor mij het einde van de wereld voorbij voor ik er erg in heb.

Andere mogelijkheden: ik steek straks onvoorzichtig over voor een aanstormende bus, er staat een vent voor de deur die los gaat met zijn automatisch wapen omdat mijn stukje van gisteren hem zwaar op de maag ligt, of ik vergeet, moedwillig of niet, aan het touwtje van de reserveparachute te trekken. Jullie leven gaat dan gewoon voort, maar voor mij was dat het einde van de wereld.

Wat ik wel heel onrechtvaardig zou vinden: dat het zo snel zou gaan dat we niet meer te weten kunnen komen of een andere voorspelling óók is uitgekomen, namelijk die van de twee koningskinderen wier lijken zó zijn opgeborgen in sarcofagen in de kathedraal van Alcobaça in Portugal dat als ze op de Jongste Dag rechtop gaan zitten en als eerste elkaar in de ogen kijken. Of dat de truc van de helaas vergeten schrijver Belcampo – gewoon in een kast gaan zitten en wachten tot het over is – ook zou kunnen werken.

Wat óók jammer is: dat we nooit zullen weten of de nieuwste truc tegen kanker: keihard in de tumor knijpen, met succes kan worden toegepast.

Je kunt ook de positieve kanten benadrukken. Het einde van de wereld betekent ook dat hedgefondsen niet meer honderden miljoenen kunnen verdienen aan de Griekse economische ellende en dat de voorspelling van Joris Luyendijk niet uitkomt, dat het bankensysteem zo in elkaar zit dat de bankiers nog lang niet uitgejat zijn, maar dat, integendeel, het echte jatten nog moet beginnen.

Even de agenda erbij. Op 3 januari heb ik een afspraak. Moet ik die afzeggen? Ik bedoel, als voor morgen wel degelijk het einde van de wereld op het programma staat, maar het wordt slordig en onvolledig uitgevoerd omdat door corruptie er onvoldoende geld is om het programma naar behoren uit te voeren, dan zit die man op het industrieterrein hier in de buurt – en je weet hoe vaal een industrieterrein er vooral direct na de feestdagen bij kan liggen – vergeefs op me te wachten. Dat wil je toch ook niet?

_______

hhBest

Boek & Film