SanteLOGie

Het spel met de dood

Dat College van Zorgverzekeringen – wat zijn dat voor kampbeulen? Ik bedoel, als je adviseert dat rollators voortaan maar uit de eigen zak bekostigd moeten worden, dan zullen er best mensen zijn die dan een financieel probleempje hebben. Zelfde geldt voor slaappillen, pijnstillers en veel andere spullen die voor de prijs variërend van een kopje cappuccino op een terras tot een gezellig avondje stappen te koop zijn.

Maar adviseren geneesmiddelen niet meer te vergoeden waarvan een stuk of tien, twintig mensen voor hun leven afhankelijk zijn, dat is een compleet andere tak van sport. Het komt in veel gevallen neer op een doodvonnis voor mensen die bij het College met name bekend kunnen zijn, en die niet eens iets gedaan hebben. Ja, geboren worden met een genetische fout in hun DNA, maar daar kunnen ze weinig tot niets aan doen – daar hadden hun ouders aan moeten denken. Dat laatste is natuurlijk ook nogal een eis: jij hebt een rare afwijking in je DNA, dus je mag geen kinderen maken.

Het advies van het College is er typisch een dat een politicus kan bedenken: het gaat om een zeer beperkt aantal kiezers – daarentegen miljoenen mensen een op zich goedkoop geneesmiddel ‘afpakken’ is electoraal natuurlijk veel riskanter.

Een woord van vermaning past trouwens ook aan het farmaceutische bedrijf dat het geneesmiddel heeft bedacht en nu vervaardigt. Dat het ontwikkelen van een geneesmiddel veel geld kost, daar hoeven we het niet over te hebben. Hier zien we wel weer de rampzalige werking van het marktmechanisme. De aandeelhouders van de farmaceutische industrie eisen, net als alle andere aandeelhouders, koudweg zo hoog mogelijk rendement. Dus kan de industrie, als ze dat al zou willen, bepaalde geneesmiddelen niet min of meer gratis weggeven – je bederft de markt en vermindert het rendement. Daarbij vergeleken is het advies van het College van Zorgverzekeringen nog keurig netjes.

Omdat er niks mee te verdienen valt heeft de farma-industrie ook lange tijd geen onderzoek gedaan naar een geneesmiddel tegen malaria – malaria is een ziekte van arme mensen die dat geneesmiddel niet zouden kunnen betalen. Dus die mogen ook dood.

Een vorig advies hield wel wat steek. Voorzichtig zijn met het gebruik van geneesmiddelen die een opgegeven patiënt nog een maand of twee maanden langer doen leven – waar dan een fiks prijskaartje aan hangt. Hier zou een vorm van volksopvoeding een rol kunnen spelen: vertel de mensen dat het echt waar is, dat wat je ook doet: je gaat op een gegeven moment ergens aan dood. Aan de laatste wanhopige strijd, waarbij de patiënt alleen maar meer lijdt, wordt door de farmaceutische industrie óók zeer veel verdiend en door dokters gretig toegepast – dat is hun triomf over de dood.

Al duurt die triomf maar zes weken of twee maanden.

_______

hhBest

Boek & Film 

Het zal toch niet waar zijn

Eerlijk gezegd ben ik er nog niet helemaal uit. Is dit gereformeerde humor, is het een poging een gereformeerde imam te kakken te zetten, of is het een serieus probleem waar iemand echt mee zit?

Helemaal een absolute leek op extremistisch religieus gebied ben ik niet, laten we zeggen dat ik een ‘meelevende ervaringsdeskundige’ ben. Ik bedoel daarmee dat ik mensen ken die echt menen dat de wereld een kleine zesduizend jaar geleden geschapen is, in één week tijd, met alles dat daarin is.

Op de website Refoweb, bedoeld voor gereformeerde jongeren die ‘met vragen zitten’, werd ik gisteren via Twitter geattendeerd op het volgende:

‘Hoe denkt u over het lezen van strips als Donald Duck. Mijn nichtje (7) is er dol op en wil als ze bij ons is bijna niet anders. Mijn ouders zeggen dat je van dergelijke verhalen niet beter wordt, maar ook niet slechter. Ik ben het hier wat mee oneens, omdat ik vanuit m'n eigen leven weet dat de zonde kan ‘wennen’. Maar goed, nu neemt ze van mij aan dat het niet zoveel inhoud heeft, maar ze leest ze tegelijk ‘lekker’ door. Vandaag vertelde ik haar het verhaal van Alexander Peden als alternatief. Dat vond ze wel mooi, maar dergelijke stof/termen zijn voor haar ook heel onbekend. Wat kun je in zo'n geval het beste doen?’

Je ziet het voor je, als ik het even mag proberen samen te vatten: een vrijgezelle oudere tante die elke zondag driemaal naar de kerk van de gereformeerde gemeente, al of niet onderhoudende artikel 31 gaat, en nog twijfelt over de vraag hoeveel engelen kunnen dansen op de punt van een naald, stelt vast dat haar nichtje van zeven dat kleurige blaadje leest in plaats van de Bijbel of desnoods wat traktaatjes van de hand van Calvijn of Zwingli, en wordt door twijfels bestormd. Ze is trouwens zelf ook een stouterd, want ze weet uit eigen ervaring dat de zonde kan ‘wennen’.

De vraag wordt beantwoord door drs. M.W. Muilwijk, blijkens de bijgeplaatste foto een starry eyed jongeman, inwoner van Katwijk, niet-beroepbaar kandidaat, godsdienstige richting hersteld gereformeerd. Samengevat is het antwoord:

‘Dit is… wat Zwarte Magica doet: Dagobert Duck verwoesten. Dit staat haaks op de Bijbel. Het kwade wordt namelijk niet overwonnen door het goede, maar Dagobert Duck (die niet uitblinkt in de christelijke deugd van naastenliefde; hij doet mij denken aan Luk. 12:13-21 (de rijke dwaas) en Luk. 16:19-31 (de rijke man en de arme Lazarus)) slaat steeds het kwaad af. Dit zijn onbijbelse noties over de verhouding goed en kwaad en magie.
Rondom Donald Duck spelen zich zaken af die te denken geven. De drie neefjes zijn altijd bij oom Donald, maar waar zijn de vader en moeder van deze neefjes? Is het goed dat deze drie neefjes worden opgevoed door een man alleen? Is het goed dat Donald en Guus Geluk voortdurend aan het strijden zijn om Katrien? Wordt een man aantrekkelijk om wat hij heeft en wat hij kan of is het om wie hij is? Die vragen komen in het licht van hoe de Heere de dingen heeft bedoeld en geschapen toch bij mij op.
… Al met al vind ik dat de tekening van de personages in Donald Duck kinderen niet opvoeden in de vrucht van de Geest (die alleen uit genade te verkrijgen is), maar in de vruchten van het vlees.’ Zie hier de volledige tekst.

Vreest niet: ik snap met name de laatste alinea óók niet. Maar wat ik wel snap: de kandidaat heeft (zoals hij trouwens ook toegeeft) de Donald Duck goed gelezen en hij heeft er een serieuze studie van gemaakt – maar zijn samenvatting werkt toch behoorlijk op de lachspieren, dit moet toch een grap zijn? Ik bedoel, die Muilwijk impliceert toch niet serieus dat hij gelooft in hekserij? En als het allemaal wel serieus bedoeld is, dan is het nog veel grondiger mis met het Nederlandse onderwijs – hoe kan zo’n wereldvreemde gek ooit doctorandus zijn geworden?

Ach laat ook maar. Je kunt wel aan de gang blijven. Refoweb vindt ook al dat christenen hun stroom niet mogen betrekken van de Nederlandse Energie Maatschappij, niet wegens het optreden van mevrouw Froger in reclamespots, maar vanwege een nieuwe spot waarin op onbijbelse wijze met het scheppingsverhaal wordt omgegaan. (Hier)

O ja, die tante is echt een griezel. In plaats van de vrolijke plaatjes uit de Donald Duck wil ze haar nichtje van zeven opzadelen met Alexander Peden, een zeventiende-eeuwse Britse geestendrijver wiens dodenmasker hierneven staat.

Een ernstig geval van poging tot kindermisbruik.

______

hhBest

Boek & Film 

Hoeveel mag reclame liegen?

Nou dacht ik toch echt dat ik persoonlijk een einde had gemaakt aan de stomste reclamecampagne ooit. Ik bedoel de spotjes op radio en tv die oproepen te gaan wonen in de beste regio van Nederland, te weten Zuid-Limburg. Ik woon nu, met korte onderbrekingen, sinds 1967, in Zuid-Limburg en hoewel ik van mening ben dat je nog beter kunt wonen in een penthouse langs de Tiber in Rome, is Zuid-Limburg ook in orde en dat zal ook best gelden voor iedereen die niet al te veel eisen stelt.

Vorige week wandelde ik nog in een buitenwijk van Emmeloord, een lommerrijke buurt met kapitale woningen en schitterende tuinen, maar waar toch onverklaarbaar een aantal onverkoopbare huizen staat en ook een aantal dat staat te vervallen. Ik bedoel maar: er is overal wel wat voor te zeggen. Of tegen. Tegen Emmeloord is verder in te brengen dat er te veel lange rechtdoorgaande wegen zijn, die heren op motorfietsen iets te veel gelegenheid geven eens enorm gas te geven en met het voorwiel omhoog voort te scheuren. Daar komen ongelukken van en verstoort ook danig de rust des wandelaars.

Even dat spotje: je hoort de stem van iemand die te veel rookt en drinkt die op smalende toon zegt: ‘Je zal er maar wonen, in Zuid-Limburg’. ‘Zal’ moet volgens de regels van het ABN ‘zult’ zijn, maar zorgvuldig spreken of schrijven is niet iedereen gegeven. Volgens mij betekent de uitdrukking ‘je zult er maar wonen’ zoiets als ‘dan ben je dus in d’n aap gelogeerd’, maar dat is kennelijk niet tot het desbetreffende reclamebureau doorgedrongen. Een ongelukkige hand van het uitzoeken van tekstschrijvers, dat kan iedereen overkomen, natuurlijk.

De tekst verschilt enigszins per uitgezonden spotje. Logisch: je gaat in de zomer niet vertellen dat veel Limburgse gemeenten zo armlastig zijn dat ze het behoorlijk verwijderen van sneeuw en ijs in de winter grotendeels achterwege laten. Bijvoorbeeld.

Je gaat ook andere nadelen niet breed uitmeten, bijvoorbeeld dat op warme drukkende dagen de horizon gehuld is in een bruinig of blauwig waas, omdat Zuid-Limburg de meeste dagen met zware smog heeft van heel Nederland.

Reclame mag ook een beetje overdrijven. Grote huizen met een flink aantal logeerkamers, fraaie tuinen en enorme parkeergelegenheid – dat laatste is de grote obsessie van de inwoner van West-Nederland – zijn ook hier niet dik gezaaid en worden ook allerminst gratis weggegeven.

Maar je mag niet liegen. Zo melden de spotjes van deze week dat een van de grote voordelen van Zuid-Limburg de Floriade is. Voor wie overweegt om die reden spoorslags een woning in Zuid-Limburg aan te schaffen: De Floriade is gevestigd in de buurt van Venlo, de hoofdstad van Nóórd-Limburg, hier een dikke zestig kilometer vandaan. En tegen de tijd dat je na je besluit eindelijk in Zuid-Limburg woont, is de Floriade alweer hoog en breed gesloten en gaat ook nóóit meer open.

________

hhBest

Boek & Film 

Een duik in het verleden

Aan je klasgenoten op de middelbare school kom je, zoals je later aan je buren komt: je hebt er geen bal over te vertellen. Maar aan het eind van die opleiding ga je uit elkaar en van menig verdrietig meisjesboek is dat het onderwerp geweest – voor je latere buren blijf je doorgaans volkomen onverschillig maar op de tedere leeftijd waarop je de middelbare school bezoekt, ontstaan onverwachte verbanden. Die dan ruw verbroken worden omdat je na de middelbare school allemaal naar een andere, verdere opleiding gaat en elkaar dan uit het oog verliest. Op een gegeven moment heb je nog wel een klassenfoto met daarop veel gezichten die je nog wel bekend voorkomen, maar waarbij je de namen niet meer naar boven weet te halen.

Hoe Jan, Pieter, Kees en ik te kaperen zijn gaan varen, dat verliest zich in de nevelen van de jaren vijftig, daarvan staat maar één ding vast: de enige die die tijd een man met baard was, dat was ik. Gisteren hoorde ik dat Pieter in een deel van de afgelopen vijfenvijftig jaar ook een sik had gedragen. En het kaperen dat we deden, dat was het gezamenlijk bezoek, op uitnodiging, van feestjes, partijtjes – laten we het bij de echte naam noemen: fuiven – van groepen meisjes die in hun eigen kring geen danseurs konden vinden – en jongens waren we, en ook danseurs.

Van Kees hebben de andere drie al bijna die hele vijfenvijftig jaar niets meer vernomen en ook op internet is hij geheel afwezig (Kezen met zijn achternaam genoeg, maar daar is hij niet bij), Jan en Pieter zien elkaar geregeld, Jan en ik ook, maar tussen Pieter en mij was, om wat voor reden dan ook, al die tijd een zekere afstand gebleven. Toen hij gisteren voor de deur stond, net zo vlezig intussen als ik, zag ik alleen aan die onveranderde ogen van dat spichtige mannetje – net zo spichtig als ik destijds – dat hij het was.

Tijdens het geanimeerde gesprek dat volgde bleek hoe eigenaardig die afstand tussen ons was geweest: in die vijfenvijftig jaar hebben wij geregeld dezelfde mensen ontmoet, beroepshalve dezelfde instellingen en gebouwen bezocht. Zo bleek.

Wat ook bleek: dat zo’n ontmoeting nuttig is om te kijken of zijn half afgemaakte puzzel paste in die van jou, en dat bleek het geval. Hij kon nog levendig beschrijven hoe mijn vader leed aan een maagzweer, hoe mijn moeder soms in plat Nimweegs op de lastige kinderen kon schelden – dingen die ik (bijna) vergeten was.

Ook wisten we samen een groot aantal namen te reproduceren van de andere spichtige, in slome oudemannenkleren gehulde klasgenoten op de oude, minuscule zwart/witfoto’s, en trouwens ook van een deel van de meisjes voor wie wij als danseurs fungeerden. En af en toe ook nog wel verder gingen dan dat.

Een paar uur lang was al het tussenliggende uit die ruime halve eeuw even verdwenen.

_____

hhBest

Boek & Film 

Sterke verhalen voor bij de Kliko

Vroeger hield ik me daar verre van: stoere mannengesprekken over spectaculaire belevenissen. Maar milder geworden bij het klimmen der jaren, wil ik me er tegenwoordig nog wel eens in begeven. Vooral wanneer er toch nog belangwekkende conclusies te trekken vallen uit het besprokene.

Zo kwam buurman N. me deze week de zojuist geleegde GFT-bak brengen en leunend op die Kliko kwam het tot een gesprek. Met name over falend optreden van garagisten in de eigen omgeving die een verdachte startaccu goedkeuren voor alle diensten, waarna de volgende dag wegens totale versletenheid van die accu de camper niet meer start en de hulp van passerende automobilisten moet worden ingeroepen.

Waarop N. hernam dat hij in diverse buitenlanden spectaculaire voorbeelden had meegemaakt van eenvoudige boeren die op hun respectieve boerenfluitjes en met een stukje ijzerdraad de gebroken trekboom van een boottrailer provisorisch repareerden, ‘Suivez-moi’ riepen en de gedupeerde naar een achteraf wonende dorpssmid brachten die met grote precisie de trekboom repareerde op dusdanige wijze dat die de inslag van een middelgrote meteoriet onbeschadigd zal weerstaan.

Waarna ik weer vertelde van die keer dat ik in Griekenland een gebroken uitlaat had omdat de stomme garagist van thuis bij het monteren van de nieuwe uitlaat niet had gezien dat een motorsteun defect was – hetgeen in Griekenland onmiddellijk de diagnose opleverde van een languit onder camper liggende uitlaatspecialist: de uitlaat is gebroken door die defecte motorsteun. Het type Fiat bestelauto van de camper was weliswaar nooit in Griekenland geïmporteerd, toch werd binnen een uur op een sloop de juiste motorsteun gevonden die door een vettige monteur voor luttele euro’s, onder gebruik van het lasapparaat zonder lasbril, daarbij liggend onder de nauwelijks opgekrikte auto, werd aangebracht – dat was vijf jaar geleden en de motorsteun doet nog altijd stilletjes zijn belangwekkende werk.

En toen gaf N. nog een treffend voorbeeld, waarna ik het accuverhaal voortzette. Want die accu had de eerste verschijnselen van dreigend falen een jaar geleden al getoond. Maar toen was ik in Duitsland en viel in handen van een dorpsgaragist die de tekenen des tijds begrepen had en waar je dus niet struikelend over waterpomptangen de tent betrad, zoals in Zuid-Europa gebruikelijk, maar via een ruimte die kon wedijveren met de receptie van een vijfsterrenhotel. Compleet met oogverblindende receptioniste. Ik was verscheidene minuten bezig met het intakegesprek, waaraan niet alleen mijn NAW-gegevens te pas kwamen, maar ook mijn creditcardnummer, mijn rijbewijs en het chassisnummer van de auto. Waarna, als een soort afterthought geïnformeerd werd voor welk euvel ik me daar gemeld had. ‘Een accu waar water uit loopt,’ zei ik. ‘Dat is volkomen normaal,’ zei de geraadpleegde werkplaatschef, waarna ik geheel bevredigd naar Italië doorreed. Nou ja, die accu heeft het nog een jaar gehouden, dus niet zeuren. Maar Emile G., camperbouwer en Roemeen van geboorte, had deze week meteen gezien dat dat lekken niet normaal was en haalde ergens voor luttele tientjes een voortreffelijke accu vandaan, waarna alles wederom voor lange tijd mee kan.

Daarna trokken N. en ik de gezamenlijk conclusie dat wij inmiddels wel wisten wie het beste de crisis zouden overleven, als de keuze zou bestaan uit Grieken, Fransen, Italianen en Roemenen enerzijds, en Nederlanders en Duitsers anderzijds.

Mooi.

En daarna mompelde Djamila nog dat zij anders wel een uitzondering zou willen maken voor Nederlandse Wegenwachters. ‘Zo eentje heeft wel eens mijn uitlaat gerepareerd met een colablikje dat langs de weg lag en een meegebracht stukje ijzerdraad.’

Waardoor maar weer eens blijkt dat je niet te snel klaar moet staan met een oordeel.

_____

hhBest

Boek & Film 

Onbeleefd tegen het boek

Over lang niet alle boeken die ik lees schrijf ik een column. Afgelopen weken heb ik twee boeken gelezen die ik ook niet gebruik als onderwerp voor een ‘stukkie’, maar waar ik wel aanmerkingen op heb.

Het eerste boek is Het familieportret van de Amerikaanse schrijfster Jenna Blum, oorspronkelijke titel ‘Those who save us’. Ik ben trouwens pas halverwege dat boek, maar ik ben twee dingen tegengekomen die samen een goed argument zijn voor mijn stelling, dat het lezen van vertalingen zoveel als enigszins mogelijk vermeden dient te worden.

Het andere boek is van de hand van Michelle Visser, en getiteld ‘Véronique’. Ook dat zal ik hier niet bespreken, al valt het oog wel op de kwalificatie ‘Historische roman’. Dat is wel heel riskant voor een verhaal waarin maar twee historische figuren voorkomen, te weten Aletta Jacobs – die geen rol speelt in de intrige – en haar zus Charlotte, die wel een rol speelt. Alle andere figuren zijn product van de fantasie van de schrijfster.

Zie verder Boek & Film.

Het broodjeasbestverhaal

Of jullie het gemerkt hebben, dat weet ik niet, maar ik heb de laatste dagen vrij weinig aandacht besteed aan het nieuws. Dat komt ook een beetje doordat ik denk: vertel eens wat nieuws! De politici proberen kinderachtig te scoren met het oog op de verkiezingen, het weer is inderdaad verbeterd en de crisis van de week begint alweer weg te ebben.

Zo heb ik ook van enige afstand bekeken hoe ze in de wijk Kanaleneiland in Utrecht omgaan met asbest.

De ME rukt uit, het Rode Kruis stelt een hulpnummer open, de gemeenteraad wordt teruggeroepen van vakantie, de mannen in witte pakken heb ik nog niet vermeld gezien, maar als ze er nog niet zijn, dan zijn ze wel in aantocht.

Vanmorgen lees ik in nrc.next, voor het eerst sinds jaren, een nuchter stuk over asbest. Al die tijd stond er in de krant niet simpelweg ‘asbest’ maar altijd met de toevoeging ‘het gevaarlijke kankerverwekkende’.

Het verbod op gebruik van deze overigens zeer nuttige brandwerende stof, omdat ze kankerverwekkend is bij langdurige blootstelling, dat is natuurlijk logisch. Zoals het verbod op het gebruik van het zware metaal cadmium als gele kleurstof voor plastic ook logisch was. En het verbod op nog een heleboel andere stoffen in voedingswaren en dergelijke ook. Die nog niet allemaal verboden zijn, trouwens. Monosodiumglutamaat mag bijvoorbeeld gewoon verhandeld worden, als Ve-Tsin of aji no moto.

Maar geen enkele stof is dusdanig gedemoniseerd als asbest. In de krant staat hoe gevaarlijk asbest is: als je er langdurig aan wordt blootgesteld – als je dus langdurig microscopisch kleine vezeltjes van asbest inademt – dan heb je een aardige kans dat je daar na twintig of veertig jaar mesothelioom, zeg maar een vorm van longkanker van krijgt waarna je al snel het loodje legt.

Veel van de asbest in Kanaleneiland en in tienduizenden, honderdduizenden huizen in Nederland is zodanig verwerkt dat de eventueel loskomende vezels niet tot woonruimtes kunnen doordringen. Bovendien komen vezels vooral los wanneer in asbest gesneden, gezaagd of geboord wordt. En als je nog een vlamverdeler van asbest gebruikt, ben je niet goed bezig. Maar ik raak voorlopig niet in paniek als ik het plaatje eterniet dat dient als plafond in de meterkast zie, of van de bloembak die al vijfendertig jaar voor mijn voordeur staat.

Mensen die in fabrieken hebben gewerkt waar asbestvezels vaak een soort mist veroorzaakten, zijn wel degelijk de pineut en bij hen komt mesothelioom ook veel voor. Maar als je er achter wanden en plafonds in je huis hier en daar wat asbest verwerkt is hoef je geen wit pak aan om daarna hals-over-kop door de ME naar de intensive care te worden gebracht, alwaar men een uiterste poging zal doen je leven te redden. En je hoeft ook niet ramen en deuren gesloten te houden en naar de radio te luisteren. Blijf kalm en adem niet.

Wie heeft die verhalen over dat gevaarlijke kankerverwekkende asbest dan in de wereld gebracht? Uiteraard de politici die er ook geen verstand van hebben maar die geen enkel risico willen lopen ter verantwoording te worden geroepen voor de dood of de ziekte van ook maar één onderdaan.

En, heel Hollands, de gehaaide ondernemers die hier een unieke kans zagen, indrukwekkende einde-van-de-wereld-auto’s kochten en geheimzinnig uitziende apparatuur en witte pakken en aan het grootverdienen sloegen.

Op basis van een opzettelijk onder het domme volk verspreide broodjeaapverhaal.

______

hhBest

Boek & Film 

Een zondag tussen de motormuizen

Bij het uitrijden van de camping moet ik stoppen, de toegang wordt versperd door een spectaculair gezelschap – een stuk of twintig mannen op motorfietsen in motorpakken met van die matzwart gespoten helmen, zonnebrillen en leren jekkies met op de rug, nee, niet Satudara, maar het merk van hun motorfiets, Harley Davidson. Als je ze zo van dichtbij ziet valt je vooral op dat het voornamelijk oudere heren betreft, en in de daarop volgende minuten worden al mijn vooroordelen tegen deze mensensoort volledig ontdaan van enig waarheidsgehalte.

Ze blijken gestopt op de open plek bezijden de weg omdat ze even moeten overleggen: ze hebben gereserveerd voor de lunch in een restaurant, maar nu zijn er twee man bij gekomen, zouden ze dat in dat restaurant wel goed vinden? Men besluit de betreffende gelegenheid even te bellen en het resultaat doet de motormuizen opgelucht ademhalen: geen enkel probleem, ze schuiven twee stoelen extra aan. Net zo makkelijk.

En dus starten de motoren, er wordt stoer gegast, ten bewijze dat het bij het motorrijden vooral om de herrie gaat, en scheuren soepel de weg op – uw columnist in lichte verbazing achterlatend.

Wat is er gebeurd met de ware motormuis? Om te beginnen gaat die niet lunchen in een restaurant en geen haar op zijn hoofd die denkt aan reserveren. Ze marcheren gewoon de tent binnen, ploffen neer en roepen: ‘Bier!’ Waarna de exploitant zich urenlang wezenloos werkt om al die enorme biefstukken te bakken. Intussen doet hij het in de broek bij de gedachte dat de heren motormuizen straks misschien helemaal niet zullen betalen, misschien op de motor het etablissement binnenrijden, misschien de tent zo grondig verbouwen dat er maar één mogelijkheid over blijft: het faillissement aanvragen en je verhangen.

Sterker nog, een echte motorrijder weet niet eens dat er restaurants bestaan, die scheurt als hij de honger voelt opkomen met de vlam in de pijp een weiland binnen waar varkens lopen, hij grijpt er een, slaat het dier met een kopstoot de hersens in, scheurt met het de bloten handen in stukken, overhandigt een malse bilpartij aan de Leider en verdeelt de rest onder zijn maten die er grommend en smakkend de tanden in zetten.

Zou ik minstens denken.

Maar nee dus. Ze lúnchen, ze hebben gereservéérd, ze vragen belééfd of twee extra gasten geen bezwáár vormen. Vermoedelijk drinken ze niet eens bier maar limonade en schaft de pot uitsluitend veganistisch voedsel.

Misschien komt het omdat het allemaal heren op leeftijd betreft.

Maar in plaats van gerust te stellen bevestigt dit eens te meer dat je tegenwoordig nergens meer van op aan kunt.

Straks zijn het allemaal ook nog dokters en advocaten.

______

hhBest

Boek & Film 

Ik laat er best gras over groeien

Wat de meesten van jullie nooit zullen hebben gedaan: eigenhandig de bodem van het IJsselmeer omploegen. Ik was er wel wat laat mee, in 1941 viel de bodem van een deel van het IJsselmeer droog en werd in de jaren daarna de Noord-Oostpolder, maar niettemin. In het filmpje dat je kunt zien in het kleine museum in de Middenbuurt van Schokland kun je ze aan de slag zien, de mannen die gewoon met de spade alle sloten en vaarten groeven die de polder droog moesten houden en daarna ook nog eens het land omspitten zodat de boer – met de hand – kon zaaien en oogsten. Ze waren daarmee natuurlijk ook van de straat af, waar je toch alleen maar kattenkwaad kunt uithalen.

De gedachte dat ik hier rondreed en rondliep op de zeebodem heeft me het afgelopen weekeinde vrijwel voortdurend beziggehouden. Ik ben geen poldermens en ik vind het maar eng, dat je afhankelijk bent van een paar gemalen die de boel droog houden. Dat bezoek aan het museum op het voormalige eiland Schokland (veel groter dan je je ooit voorgesteld hebt, dat eiland) versterkt ook nog eens grondig dat wantrouwen. Schokland was tientallen jaren lang verwikkeld in iets héél Hollands: het noordelijk deel van het eiland was van Amsterdam en dus protestants, het zuidelijk deel van Overijssel en dus katholiek. Men droeg er totaal verschillende klederdrachten en onderling getrouwd werd er ook niet. Het kwam net niet tot een gewapend conflict op die modderbank in de Zuiderzee.

Terwijl men met deze nuttige acties bezig was, steeg het water stiekem en in1853 gaf koning Willem III opdracht het eiland te evacueren en daarmee aan de elementen prijs te geven. Die lieten zich dat geen tweemaal zeggen, daarbij geassisteerd door de inmiddels uit Ons Indië geïmporteerde paalworm, die korte metten maakte met de houten zeewering.

Bijna honderd jaar later viel het land rond het eiland en dus ook het eiland zelf droog. Middenbuurt is nu een tamelijk steriel gerestaureerd gehucht waar de mussen gezellig mee-eten van je appeltaart, en zelfs de zwerfkeien zijn gewoon met de vrachtwagen uit Noorwegen aan komen zwerven.

Dus werd het tijd, probeerde ik, terwijl ik keek hoe het vlakke land zich naar alle kanten uitstrekte, me voor te stellen dat ik een meter of drie onder water op de zeebodem stond. En ik besloot een eigen bijdrage aan de ontginning van de polder te leveren. De camping Bosbad in Emmeloord (ooit de noordelijkste punt van Schokland) lag er keurig bij, dat vroeg als het ware om maatregelen.

De camperplaatsen bleken erg drassig en onze camper is aan de voorkant aan de lichte kant en dus slippen de voorwielen bij de geringste aanleiding door. Toen we eenmaal op de ideale plek stonden en de zon door het wolkendek brak, had ik de tot dan toe keurige camperplaats volledig omgeploegd.

De leiding van de camping bleef beleefd maar god hoorde haar brommen.

Maar ach, dat gras groeit wel weer aan.

Zeker als het zo blijft regen. (Let maar op: eind van de week is het weer zover.)

______

hhBest

Boek & Film 

Waar de dijk het land omklemd houdt

We houden onverminderd een voorkeur voor fraai zomerweer in de tweede helft van juli, maar dat wil niet zeggen dat ook het barre herfstweer van de laatste dagen voor de oplettende toerist geen interessante fenomenen zou vertonen.

En dan doel ik echt niet op de hoosbui van ongeveer een minuut die onze wandeling door Enkhuizen ruw onderbrak en ons tot op de huid doorweekte, waarna daar in ieder geval voorlopig de lol vanaf was.

Waardoor we dus wel, min of meer per ongeluk, terechtkwamen op de weg van Enkhuizen naar Lelystad. Dat is eigenlijk geen weg, het is een staaltje van Hollands moedige en vooral kundige strijd tegen het water: het is de dijk die de Markerwaard had moeten beschermen tegen het woedende water van het IJsselmeer – maar de inpoldering van die Markerwaard werd afgeblazen toen men tot bezinning was gekomen: aan nóg meer landbouwgrond had Nederland geen behoefte, ontdekte men, nadat een flink deel van de Flevopolder was opgegaan aan natuurgebied en bos. Daarna gingen ze over op de Betuwelijn en de HSL, en hoe dat is afgelopen, dat weten we nu wel. Dat was duidelijk géén strijd tegen het water.

De weg, zeg dus maar: de dijk is ongeveer net zo lang als de Afsluitdijk. Ik heb altijd gedacht dat het een smal richeltje zou zijn waar je, als automobilist, al snel te water raakt wanneer een tegenligger nadert, maar dat valt mee, hoewel de Afsluitdijk veel breder is. Kennelijk was ik op het verkeerde been gezet door de winterse verkeersinformatie die geregeld meldt dat de weg is afgesloten, wegens storm of kruiend ijs.

Dus toen we gisteren de weg opreden was het mij aanvankelijk bang te moede. Wat stond ons te wachten? Er stond een krachtige zuidwester en uit diezelfde richting werden enorme partijen wolken aangevoerd waaruit af en toe wat vlagerige regen viel.

Maar wat een schitterende tocht werd het. Links het wijde IJsselmeer, dat rustig voortkabbelde aan de lijzijde van de dijk, rechts de flessengroene wateren van de Markerwaard, met golven van een meter hoog en felwitte schuimkoppen onder een al bijna even flessengroen jagend zwerk, golven die te pletter sloegen op de slordig neergeworpen bergen basaltblokken waar de dijk zijn voortbestaan aan te danken heeft. Het kostte moeite de camper recht op de weg te houden en ik kon een gevoel van spijt niet onderdrukken dat je hier nergens kon stoppen om te pogen het woedende en tegelijk majestueuze natuurgeweld te fotograferen. Bijkans voorwereldlijk natuurgeweld in het midden van het serene en veilige Nederland. Ik kon maar met moeite de neiging onderdrukken om verlangend uit te kijken naar de andere oever, waar ik redding en geborgenheid zou kunnen vinden.

Waarna we belandden in de Flevopolder en aan de rand van Lelystad. Dat was jammer. Want dat gebied neemt effectief de hele euforie van het vivere pericoloso weg.

We deden boodschappen bij de Jumbo in winkelcentrum De Waag. We bewonderden de dapperheid van de firma Jumbo om hier gewoon een supermarkt te openen, in een baaierd van graffitti, gruwelijk oranjegele moderne architectuur, winkels die alweer heel lang leeg stonden en winkels waar nooit iets in gezeten had, een afgebladderd Chin. Ind. Rest. En een winkel met Wastotsjno Jievrapjejskije Pradoekti.

En dan alles onder datzelfde zwerk van straks, dat nu een geheel andere stemming teweeg bracht.

Gauw naar fris en groen Friesland, waar de campings te nat bleken voor campers. Dan maar naar Urk.

Het leek me tijd voor een Beerenburg en een haring, met uitzicht op de woelige baren.

_______

hhBest

Boek & Film