Het was 4 mei en dus ging het natuurlijk over d’n oorlog. Op Radio 1 was de realisatie van het aangepaste programma in handen van BNN en dan houd je natuurlijk je hart vast. Soms krijg ik de indruk dat ze daar wel eens meisjes van zestien voor schut willen zetten met hun absolute onwetendheid aangaande zo ongeveer alles; ze mogen dan dus de cultureel getinte interviews doen.
Zo ook afgelopen zaterdag.
Ik zat in de auto en kon geen aantekeningen maken betreffende namen en rugnummers, maar dat doet er niet zo erg toe.
Een kort fragment, uit het hoofd geciteerd:
‘Dus je opa reisde in de oorlog naar Zwitserland met zijn dochtertje, en dan had dat kind al die gevoelige informatie in haar koffertje?’
(De gesprekspartner is auteur van een boek dat hij samenstelde op grond van nagelaten papieren van zijn grootvader die in de Tweede Wereldoorlog optrad als dubbelspion. Hij werkte voor de Gestapo en kon zo onder andere naar Zwitserland reizen, waarheen hij dan informatie van het verzet in Nederland smokkelde.)
‘Ja, mijn moeder reisde destijds als kind met mijn grootvader mee naar Zwitserland. Gelukkig was zijn status zo dat er vaak niet gecontroleerd werd.’
‘Gebeurde er echt nooit iets met je opa?’
‘Nou, op een keer moesten ze onverwacht een nacht doorbrengen in een hotel ergens in Duitsland, toen de trein was gebombardeerd. Mijn grootvader kwam toen in één kamer terecht met een SS-officier. Midden in de nacht was er luchtalarm en mijn grootvader ging naar de schuilkelder zonder zijn koffertje met papieren mee te nemen, dat lag onder zijn bed. Die SS’er eiste dat hij naar de kamer terugkon, en dat mocht natuurlijk.’
‘Toen zal je opa wel bang zijn geweest.’
‘Ja, toen het weer veilig was ging mijn grootvader in angst en beven naar die kamer, maar daar lag die SS’er te slapen en het koffertje lag onaangeroerd onder het bed.’
Ik heb er geen enkel bezwaar tegen dat ik grootvader ben, dat houd je trouwens ook nauwelijks tegen. En ik vind het ook niet heel erg dat mijn kleindochters die nog onder de tien jaar zijn, opa tegen me zeggen.
Maar ik wil eigenlijk wel dat CDA-tante Spies haar aan gort gelogen imago nog een beetje uitdeukt door in het wetsontwerp op het boerkaverbod het woord boerka te vervangen door opa, en dat de leeftijdsgrens voor het legale gebruik van dat laatste woord op 12 jaar wordt gesteld.
We hebben ons vlak na die vermaledijde oorlog al kunnen ontworstelen aan opoe. Nu is echt opa aan de beurt. Let wel: opa’s zijn er genoeg. Ik zie ook dat er nogal wat opa’s zijn die berusten in dat kneuterige scheldwoord. Maar ik ben grootvader en oma is eigenlijk ook grootmoeder, en dat moet maar eens wettelijk worden vastgelegd.
Iemand die een succesvol dubbelspion voor de Gestapo is geweest kan en mag niet onderuitgehaald worden door postuum openlijk ‘opa’ te worden genoemd.
________