SanteLOGie

Een dorp met twee werkelijkheden

De gemeente waar ik woon mag zich graag profileren als ‘toeristisch’. Dat is ook gewoon waar. We hadden een zwarte steenberg – afval van een al vele jaren gesloten kolenmijn – die we heel trots omvormden tot een natuurpark: van zwart naar groen, heette het. Maar toen bedacht iemand wat ze in Oostenrijk al lang weten en stinkend rijk van zijn geworden: een berg is iets waar je vanaf kunt glijden. En omdat hier eigenlijk nooit sneeuw valt, zet je een grote loods op die helling, bouwt die om tot de grootste vrieskist van het land en je hebt een toeristische attractie. Van groen naar wit: Snowworld. Er kwam een hotel bij en ook nog een klimpark. Op de berg is nog altijd veel groen te genieten al moet je altijd oppassen voor de mountainbikers die ook al tot het toerisme gerekend worden – het blijft een populair rondje luchtjescheppen voor menig bewoner van het middelgrote dorp.

We hebben een kasteel met een prachtig park. Jaren moesten we strijden tegen de plannen om er een bungalowpark van te maken, maar toen kwam de oplossing: we maken er een groen wereldpark van, genaamd Mondo Verde. Mooi hoor, hoewel het ook het einde van een flink net van wandelpaden betekende. Dat park liep helaas economisch niet, het werd overgenomen door een gewiekste exploitant van kermisattracties en nu is het een pretpark – en als ik me niet vergis komt het bungalowpark ook alweer over de horizon kijken.

In Geleen hadden ze midden jaren tachtig genoeg van de overlast die de jaarlijkse aanwezigheid van het popfestival Pinkpop met zich meebracht. In 1987 was de in onze gemeente gerealiseerde Draf- en Renbaan failliet gegaan, ooit in Den Haag bij elkaar gelobbyd door een paar paardengekken, die niet beseften dat Nederland niet echt een land is van gokken op paarden. Een en een is twee: Pinkpop zit nu al vijfentwintig jaar in Landgraaf, want om die gemeente gaat het. Het is een perfect georganiseerd festival, het heeft voor nationale en internationale naamsbekendheid van de gemeente gezorgd, maar één ding is niet gelukt: de Landgraafse middenstand verdient er geen cent aan en de Landgraafse bevolking heeft voornamelijk last van het vele verkeer.

De gemeente ziet Pinkpop als een van de parels, net als Mondo Verde en Snowworld en faciliteert het drietal waar ze kan. Voorbeeld: de soepelheid waarmee de vergunning is verleend voor het Pinkpopperron op station Landgraaf, een soepelheid waar menig Landgraafs ondernemer bij staat te watertanden.

Dat is dus Landgraaf? Nee, natuurlijk. Landgraaf is een gemeente met achtendertigduizend inwoners die gemiddeld tot de oudste en armste mensen van Nederland behoren, het is wat kort door de bocht gesteld, maar het kan verdedigd worden. De gemeente omvat een paar wijken met dure villa’s en bungalows, maar vooral een flink aantal achterstandswijken. Lichtenberg, Nieuwenhagen, Heiveld, de Kakert, Het Eikske, Waubach, Lauradorp, en dat is nog maar een greep. De gemeente doet wel wat en laat dat ook weten, laatst nog is een plan voor Lichtenberg en een deel van Nieuwenhagen gemaakt en in uitvoering genomen, met glaasjes prosecco en petit-fourtjes, die door de schaarse toegestroomde bewoners bevreemd werden bekeken: ze hadden liever een biertje gehad.

En het is waar, de Kakert is opgeknapt, het is niet meer de wijk waarvan een belangrijk deel van de huisvaders in de gevangenis zat. En de wijk die veelzeggend ‘Klein Chicago’ heette is omgetoverd tot een buurt met, inderdaad, villaatjes en bungalows in een gemiddelde prijsklasse. Maar de Kakert is ook een dooie boel, omdat er geen voorzieningen zijn: geen winkeltje is er, wel twee brievenbussen.

En onder dat serene oppervlak rommelt het. Jarenlang hebben bewoners en ondernemers in de kern van de voormalige gemeente Ubach over Worms geklaagd over overlast door jongeren. Er is enorm gediscussieerd over cameratoezicht, maar het gemeentebestuur wees er op dat bij cameratoezicht er toch mensen aan te pas kwamen om dat toezicht te realiseren en dat kostte veel geld. En intussen gingen de vernielingen, bedreigingen, inbraken in auto’s, winkels en woningen gewoon door.

En dan komt de uitnodiging voor een persconferentie. Die speelt zich af in de raadszaal. Achter de tafel waar normaal B&W tronen, zit inderdaad de burgemeester in het midden, geflankeerd door de geüniformeerde chef van de politiebasiseenheid Landgraaf en een persofficier van justitie. Dit is zero tolerance in the making. De jongens in Waubach hebben het nu echt te bont gemaakt. Het wordt lik op stuk. Het gaat om dertig tot vijftig man van tussen de dertien en vijfentwintig jaar die nu eens flink worden aangepakt. ‘Alles wordt direct bestraft’, klinkt het herhaaldelijk, op de toon van Ivo Opstelten, partijgenoot van de burgemeester; zijn ministerie kijkt goedkeurend toe. Meerderjarigen gaan naar het Veiligheidshuis, waar ze hun gedrag moeten veranderen; ouders van minderjarigen krijgen het bevel zelf hun kinderen beter op te voeden.

Zou het werken? Een van de verslaggevers schiet direct in de dwarsstand. ‘Er is niks te doen voor die jongeren, de jeugdhonken zijn dicht’. De burgemeester biedt direct aan de verslaggever mee te nemen naar alle jeugdhonken die wel open zijn. Een boude opmerking, want zoveel zijn het er niet en ze zijn ook niet allemaal even aantrekkelijk. De enige discotheek is ook al dicht – die zorgde geregeld voor overlast, trouwens.

Het zou best kunnen dat het zero-tolerancebeleid gaat werken, in Waubach. Maar is er in de andere wijken dan helemaal niks aan de hand? Kijk eens naar de graffitti en de ingeslagen ruiten in Winkelcentrum Op de Kamp. De winkeliers geven er zo weinig mogelijk publiciteit aan, dat jaagt de klanten maar weg, maar het rommelt overal wel een beetje.

De sociaal werker uit de jaren zeventig zou zeggen: och, als die jongens verkering krijgen en een goeie baan, dan houden ze wel op met dat gerotzooi. Ik zal het nog sterker vertellen: voor een goeie baan moet je zelfs de gemeente uit – veel jongelui vertrekken daarom, de bevolking krimpt niet alleen doordat we veel oude mensen hebben die uiteindelijk doodgaan.

Wat overblijft is een grote groep mensen met weinig uitzicht op een redelijke toekomst en hun kroost dat ze niet aankunnen – en een gemeentebestuur dat mikt op een glorieuze toekomst als een gemeente waar de toeristen toestromen, de middenstand daardoor floreert en de mensen er graag blijven wonen omdat het altijd feest is, in Landgraaf. Volg de burgemeester maar op Twitter @rvlecken, dan zie je een van de twee echte werkelijkheden van ons dorp.

De andere werkelijkheid schoolt samen in Waubach, zoekend wie zij zal verslinden.

_______

hhBest

Boek & Film 

De veertien engelen van de butler

Hoe luidde die term ook weer, voor intrigerend huishoudelijk personeel van adellijke of anderszins rijke dan wel invloedrijke personen? O heerlijk, binnen 0.0003 seconden heeft Google het antwoord: de butler heeft het gedaan.

De butler van de paus is gearresteerd omdat hij een journalist heeft voorzien van brisant materiaal over toestanden in het Vaticaan. Die toestanden zelf verwonderen me niks, bibliotheken zijn volgeschreven over pausen die samen met hun dochters een rijke kinderschaar verwekten, die alles en iedereen om zich heen een dolk in de rug lieten steken, de kop afhakken of eenvoudig vergiftigen; die met goed toegeruste legers ten strijde trokken tegen de vijanden op het Italiaanse schiereiland en in Frankrijk.

Maar een bútler? Ja, een kamerdienaar misschien, een cameriere, een lakei eventueel, een majordomus, een manusje-van-alles, een duvelstoejager, vooral dat, daar kan een paus nog wel eens voordeel van hebben. Maar hier hebben wij dus een bútler, genaamd Paolo Gabriele – zonder twijfel uitgekozen op zijn naam – die ’s morgens de rode slofjes van de paus afstoft of zelfs poetst, de kanten onderjurk en de witte overgooier van de paus strijkt en klaarlegt. Als ik het verhaal in de krant over de toestanden in het Vaticaan goed heb begrepen, dan zijn de toestanden van weleer terug of nooit weggeweest en dan zou ik het verstandig vinden wanneer Paolo ook tot taak had, de maaltijden van Zijne Heiligheid te proeven.

Ik kan er niks aan doen, er moet even een grap uit. De butler van een Britse squire doet ’s ochtends zijn baas in bad, ziet diens ochtenderectie en vraagt: ‘Zal ik mevrouw even waarschuwen?’ Waarop de squire antwoordt: ‘Nee, James, die smokkelen we wel de poort uit.’ Nou ja, B16 is 85, dus die is al blij als hij het bad in en uit geholpen wordt. En de poort uit lijkt me ook riskant, de mensen weten meteen wie daar wegsluipt, als ze die roje schoentjes zien.

Toch en toch. Zouden er al pausen vóór B16 zijn geweest die een butler hadden? De Poolse paus al helemaal niet, die moest niks hebben van dat gefriemel, zelfs geen polonaise aan zijn lijf, toch een nationaal stuk Pools erfgoed. Johannes XXIII had misschien wel twee Venetiaanse gondeliers en een gepensioneerde hereboer uit de Romagna als hulpjes.

Pius XII, die leek me er wel een voor iets als een butler, hij was tenslotte van adel en hij praatte niet met rollende r.

Samengevat: ik kan er niet overheen komen. Een butler in het Vaticaan.

Paolo Gabriele is gearresteerd door de Vaticaanse gendarmerie, lees ik. Jullie maken er echt een potje van, bestaat dit allemaal echt? Ik vond die Zwitserse hellebaardiers al zo ongevaarlijk. En Gabriele zit ook in de gevangenis, dus? Ik afwachting van zijn onthoofding, minstens? Nee, een gevangenis hebben ze niet in het Vaticaan. Dan toch wel een onderaardse kerker waar een meter water in staat en waar Gabriele ondersteboven naakt aan de muur hangt, waarbij hij af en toe zijn hoofd uit het water haalt om naar adem te happen? Ook al niet! Hij zit in een ‘beveiligde ruimte’, en werkt mee aan het onderzoek. Nou moe.

Je kunt me nog meer vertellen. Hij wordt zeker ook nog bewaakt door veertien engelbewaarders?

‘s Avonds als ik slapen ga,
Volgen mij veertien engelen na.
Twee aan mijn hoofd en twee aan mijn voet,
Twee rechts, twee links, zo is het goed,
Twee om mij toe te dekken,
Twee die me ‘s morgens wekken,
Twee die me wijzen
Naar ‘s hemels paradijzen.

Dat was een gebedje dat ik vroeger moest opzeggen.

Paolo Gabriele zal dan ook wel denken: gut gut, waar ben ik aan begonnen. Het lijkt hier wel een gekkenhuis.

_______

hhBest

Boek & Film 

Brief aan de buuf

Ja, ik kan me voorstellen dat dat voor jullie wel even schrikken was, zeg. Zitten jullie rustig in de tuin te genieten van een zeldzaam mooie avond, hoor je ineens bij de buren niet alleen stémmen maar je ruikt ook wat, iets dat in verband staat met een verfoeilijke gewoonte, namelijk roken. Het speelt zich weliswaar af op een meter of dertig afstand van jullie, met daartussen de dubbele haag van bijna drie meter hoog, en met de wind de andere kant op, maar je kunt, inderdaad, jullie niet kwalijk nemen dat jullie over een gevoelig reukorgaan beschikken. Bedremmeld dat ze waren zeg, die drie schatten van terroristen hier, ik kan wel zeggen: ze deden het niet met opzet, is ook niet nodig want jullie zijn ook zonder dat wel heel gemakkelijk te storen.

Van andere buren heb ik nooit last, en zij blijkbaar nooit van ons – ja, eentje, die op het hoekje, ook een flink eind hiervandaan, die mailde me prompt toen mijn zoon per ongeluk buiten op de elektrische gitaar één akkoord aansloeg: ‘U gaat me toch niet de hele zomer teisteren met uw armzalige pogingen tot muziek maken’. Zijn vrouw had me trouwens ook al eens gebeld toen ze zomaar gehoord had dat ik ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’ van Bach ten gehore bracht en ze had nota bene gelijk: het was hartje zomer en geen Goede Vrijdag, dus WTF? Maar goed, dat is allemaal al lang geleden en ik heb zelf ook wel eens geklaagd toen weer andere buren ’s morgens om een uur of vier nog eens de muziek lieten blèren en desgevraagd verklaarden: ‘We hebben een feestje en het is buiten’. Die uitdrukking hebben we er trouwens meteen ingehouden.

Zeer tot onze intense droefenis is zo ongeveer alles dat wij doen u een doorn in het oor. Ga maar na: wandel ik met gasten in de achtertuin die grenst aan uw tuin, en de conversatie is voor u hoorbaar, dan zet u vlak achter de heg de bladblazer aan. Maakt onze barbecue wat rook – dat kan de beste overkomen – dan moet u naar binnen en kunt u de konijnen ternauwernood van de verstikkingsdood redden. (Afstand veertig meter). Wordt er in onze kelder muziek gemaakt (ramen en deuren gesloten, niet voor acht uur ’s morgens en niet na tien uur ’s avonds) dan deelt u ons telefonisch mede dat uw kinderen bij dat lawaai niet kunnen studeren. (Behalve dat de ramen en deuren aan onze kant gesloten zijn, zit er dus die dubbele haag tussen, en uw eigen gesloten ramen en deuren, en ik heb vernomen dat uw kinderen in Maastricht studeren. Afstand 35 kilometer.)

Buren, buuf, ’t is niks gedaan. Je hebt er alleen maar last van.

Deze week heb ik al een paar vroege ochtenduren besteed aan het snoeien van mijn eigen haag. U hebt niets geroepen, gebeld of gemaild, dus knip knip knip, dat kan er nog mee door.

Ik kan u niet zeggen hoe vaak ik daarom een zucht van verlichting heb geslaakt.

De rust van mijn buren gaat me namelijk boven alles.

Ik wil me desgewenst zelfs verontschuldigen voor het feit dat ik besta.

_______

hhBest

Boek & Film 

Ginds, in de rooshof

Wat me de laatste dagen vooral duidelijk is geworden: dat het GroenLinks waar ik op stemde eigenlijk vooral Femke Halsema was. En ik weet wel dat jullie nu allemaal een beetje monkelen van eh, ja, mooie vrouw zeker? Ouwe bok? Maar op die manier kan er natuurlijk nooit een vrouw een belangrijke rol spelen in de politiek, en maakt ook een esthetisch verantwoord uiterlijk je politiek verdacht. Hier zou ik verder kunnen gaan met afschrikwekkende voorbeelden, zoals Hillen, Opstelten, Koppejan, Stef Bos, Henk Bleker (en bleker) om aan te tonen dat je ook met een rotkop een eind kunt komen in de politiek, maar daar was het me niet om begonnen.

Terwijl ik vanmorgen in de tuin stond en knipte loot na loot, toen keek ik achter mij: daar stond, nee, niet de dood, maar Tofik Dibi, in druk gesprek gewikkeld met Jolande Sap. Dus nu eens niet chillend op de witte skaibank met zijn broers, zoals hij vaak schijnt te doen, maar, BAM!! met Jolande zelf.

Ach nee, ik snoeide lot na loot en onderwijl drong het tot me door dat ik momenteel feitelijk politiek dakloos ben.

GroenLinks vertegenwoordigde voor mij gezond verstand, pragmatisme, echt liberalisme, radicaliteit waar het betreft het milieu, sociale bewogenheid maar met zoveel vertrouwen in de mensen dat ze niet door de staat gepamperd hoeven te worden om ergens te komen. Ik zou er nog aan toe willen voegen: realistisch besef van de beperkte houdbaarheid van westerse superioriteitsgevoelens.

Met dat laatste bedoel ik: als ik het goed zie zou Femke Halsema zelfs niet overwogen hebben mee te doen met de ‘missie’ naar Kunduz omdat dat een ‘missie’ was, gestoeld op de westerse agressiviteit waar we zo ongelooflijk moeilijk van af kunnen komen – als we er al vanaf willen.

Maar het GroenLinks van Jolande Sap dacht vooral aan de politieke voordelen die er te halen waren, en met name aan de conclusie die getrokken zou worden dat GroenLinks een coalitie met rechts wel aan zou kunnen, in een volgende politieke werkelijkheid. Waarbij totaal uit het oog verloren werd dat de gewone GroenLinksstemmer weet dat meedoen aan een ‘missie’ als deze toch neerkomt op (heel minuscuul, maar toch) meedoen aan een militaire invasie die tot doel heeft, de macht over de aardolie in het Midden-Oosten te behouden. Die aardolie waar GroenLinks vanaf wil, althans zo veel als enigszins mogelijk wil vervangen door duurzame energie.

Ik snoeide loot na loot en overwoog wat mij ooit de PvdA had doen verlaten. Dat was de omarming van het rauwe VVD-kapitalisme door Wim Kok, het afschudden van de ideologische veren, zoals het toen heette. Ik weet het, Kok dacht wel aan zijn achterban toen hij dat deed, overeind bleef het principe van solidariteit, eerlijk delen, iedereen heeft ongeacht afkomst of talent recht op een menswaardig bestaan. En dat kon in de nieuwe realiteit van het kapitalisme, dat de miraculeuze eigenschap bleek te hebben, geld aan de bomen te kunnen laten groeien. Je hoefde maar te schudden.

Ik weet het: als je het nu hebt over agressie en militaire interventie voor het veiligstellen van westerse belangen, dan moet je je toch eens realiseren wie er ook weer minister-president was toen Nederland een koloniale heroveringsoorlog tegen de Republiek Indonesië begon? Willem Drees, toch? Van de toen nog kersverse PvdA?

Een paar maanden geleden woonde ik een avond bij waarop Diederik Samsom met de VVD’er Leegte in discussie ging over de vraag of we kernenergie nodig hebben. Bij Samsom is het milieu in goede handen, hij heeft er ècht verstand van, dacht ik toen. Sindsdien heeft hij laten zien ook van andere zaken nuchter en verstandig te kunnen bekijken. En vooral: dat hij zich niet, zoals Jolande Sap al twee keer in haar korte carrière, laat meeslepen door de verleiding van de macht om mee te doen met de plannetjes van de kapitalisten van VVD en CDA.

Gelukkig heb ik nog tot 12 september om te wennen aan het idee.

_______

hhBest

Boek & Film 

Zen en onzen op Pinksterzaterdag

Wat Zen is weet ik eigenlijk niet hoor, ik heb helaas geen mystiek orgaan. Maar vanmorgen om zes uur dacht ik toch even: vandaag is een echte Zendag. Ik sta rustig op, begeef me naar buiten waar de zon al enorm staat te stralen en er geen zuchtje wind is, haal de heggenschaar en knip bedaard een meter of twintig van de heg, een zijde en bovenop. En daarna met een kan water naar de moestuin, waar ik wat jong blad zal oogsten; dat kwam me ook al heel zen voor.

Sterker nog, ik moest denken aan het gedicht van Cees Buddingh – als het van Buddingh is – dat ik deze week nog ergens las: ‘Zeer vrij naar het Chinees’:

De zon gaat op

De zon gaat onder

Langzaam telt de oude boer zijn kloten

Een hele poos, dat wil zeggen: drie kwartier, gaat het goed. Ik knip traag de heg, steeds knip knip knip en dan een paar seconden rust. Ik denk aan de buren in hun zweterige bedden die dit misschien wel ergerlijk vinden of juist rustgevend, wie kan er in andermans ziel kijken. Ik hoor een vink slaan, een kraai krassen, een vogeltje fluiten dat een tuinfluiter is maar dat ik, zen dus, graag nachtegaal zou vinden. Een houtduif koert zachtjes in de treurbeuk van Ans – weet ik veel dat het wel eens de laatste keer kon zijn.

De heg is klaar, het knipsel bedaard bijeen geharkt, nu naar de moestuin. Een mandje, een schaar, ik zou het kunnen lopen maar er moet ook een kan met twintig liter water mee, dus heel on-zen met de auto.

Vlak voor aankomst wordt het al heel wat minder sereen. De moestuin ligt tussen Camping C en een grote tijdelijke parkeerplaats van Pinkpop en op dit uur dat ik graag voor mezelf had gehouden, zijn er al verkeersregelaars in hesjes en een file met auto’s uit Engeland, Italië, Duitsland. Ook wel Nederlanders, eerlijk is eerlijk.

Op de tuin is het nog wel sereen. Die sfeer wordt zelfs nog ietwat versterkt doordat het grote dikke bruinwitte paard in de aanpalende weide rustig van zijn ontbijt geniet terwijl zijn roze snikkel zachtjes onder zijn buik bengelt. Die hoeft zijn kloten niet meer te tellen, want zo te zien is het een ruin.

Als ik terug rijd – met een mandje jonge blaadjes van sla, rucola, rode en groene snijbiet – moet ik zelfs even een dranghek opzij zetten, en aan de kant blijven want de Pinkpopgangers zijn wel vrolijk maar moeten er ook dóór op het smalle landweggetje.

Thuis rijd ik de parkeerplaats op en dan is de zenstemming moeilijk meer vol te houden. In de twintig minuten dat ik weg ben geweest heeft iemand – een kat, een kraai, een ekster – op spectaculaire wijze kans gezien op mijn vaste parkeerplaats een houtduif in hoofdgroepen uiteen te nemen en is er vandoor gegaan met wat? Met de kop, zo te zien. Ik denk heel even aan het smakelijke borstvlees van de vogel, maar besluit toch er een foto van te maken en het lijk te verwijderen, indachtig de opmerking van Oom Gerard: ‘Als je dood bent, ben je een ongerookte en ongezouten ham die zo gauw mogelijk de deur uit moet’.

En Oom Gerard kon het weten, die kon namelijk ook heel goed kloten tellen.

______

hhBest

Boek & Film 

Plat praten met een keiharde rockgroep

Gisteren was het weer eens zover: op ver uiteen gelegen momenten kom ik Pinkpopbaas Jan Smeets tegen. En altijd gaat ’t hetzelfde: hij kijkt me vorsend aan, vraagt: hoe heet je ook alweer? Nadat ik naar waarheid antwoord heb gegeven wendt hij zich tot de overige leden van het gezelschap – hij is, lijkt het, altijd wel in een gezelschap – en vertelt: ‘Wij zijn toen samen in een Cessna van Beek naar Schiphol gevlogen en hebben in het Marriott Hotel op hun kamer een gesprek gehad met de leden van Van Halen.’

Toen, dat was ongeveer 1987 of 1988. Het was zaterdag voor Pinksteren, misschien was het wel de eerste keer dat Pinkpop zich afspeelde in Landgraaf, toen nog alleen op Tweede Pinksterdag.

De telefoon. Collega Servé Overhof. Hij had de weekenddienst op de nieuwsdienst van de krant, hij vertelde me dat hij een uitnodiging had gekregen van Jan Smeets om met hem naar Amsterdam te vliegen om daar een of andere popgroep te interviewen. ‘En toen dacht ik aan jou, jij hebt daar verstand van, kun jij niet gaan?’ zei Servé en jullie weten: als er wat te vliegen valt, dan kun je me daarvoor wakker maken.

Dus ondanks alle principiële bezwaren tegen werken in een weekend waarin je geen dienst had, zat ik anderhalf uur later met drie anderen, onder wie de piloot en Jan Smeets in de benauwde cabine van een Cessna, die in een uurtje naar Schiphol vloog. Ik heb dat Jan nooit meegedeeld, maar in tegenstelling tot wat hij wellicht dacht was niet het gesprek met Van Halen, maar de landing op de enorm brede en lange landingsbaan op Schiphol voor mij het hoogtepunt van de trip. Ik stelde me voor dat daar net een Boeing 747 was opgestegen, die dan een enorme turbulentie zou achterlaten waardoor onze landing nog kon uitdraaien op een groot avontuur.

Maar nee. Weer een uurtje later zaten we dus op de hotelkamer in het Marriott, alwaar, verwachtte ik, zou blijken dat ik van popmuziek wellicht nog minder verstand had dan collega Servé.

Waarom zat de keiharde rockgroep Van Halen, die was gecontracteerd door Pinkpop, eigenlijk in Amsterdam? Gewoon, omdat ze geen zin, tijd, behoefte hadden om naar Landgraaf af te reizen. Ik was er inmiddels ook achter dat dit een dure, maar vergeefse reis naar Amsterdam was: tegen de tijd dat mijn verslag ervan in de krant zou kunnen waren we een halve week verder en was Pinkpop hoog en breed achter de rug en had niemand er meer belangstelling voor.

Niettemin was ik er niet voor niks. Want de leden van de popgroep hadden en hebben hun wortels in Nimwegen liggen, in de Rosedwèrsstroat, om precies te zijn, en ondanks dat mijn Nimweegs altijd ongeoefend was gebleven – nette mensen praten geen Nimweegs – begon ik er gewoon mee. Met name Eddie van Halen bleek het nog vloeiend te spreken en voor de verbaasde ogen van Jan Smeets en de andere aanwezigen begon een fanatiek names dropping aangaande ons beider geboorteplaats, waar we allebei nog maar zelden kwamen.

Misschien is het dat levendige gesprek wel dat Jan Smeets er iedere keer weer aan herinnert dat ik die man was die met de wereldvermaarde popgroep een onverstaanbaar dialect sprak – maar dat het niettemin niet gelukt was ze alsnog naar Landgraaf mee te tronen.

Jan had er desnoods een Boeing 747 voor willen huren, schat ik.

_______

Op de foto: Jan Smeets vertelde gistermiddag maar weer eens dat verhaal over Van Halen, ditmaal op het nieuwe Pinkpopperron op station Landgraaf, aan wethouder Freed Janssen.

______

hhBest

Boek & Film 

Het schuitje van het klimpark

Eerst leek het wel of ik receptie hield. De ene (vage) bekende in stralend zomertenue na de andere daalde de trap af van de parkeerplaats van Snowworld in Landgraaf naar het voorplein van de grootste koelkast van Nederland. Ook veel ónbekenden, maar die waren gehuld in zware winterkleding, hadden een snowboard onder de arm en van die lompe schoenen aan de voeten die voor van alles bruikbaar zijn, behalve om ermee te lopen.

Mijn luchtig geklede kennissen gingen dat duistere kouwe hol niet in, hoogstens om hun naamkaartje te halen zodat ik wist wie ze ook alweer waren.

Natuurlijk kwamen ze niet voor mij maar bijvoorbeeld voor de man die daar aan een Stehtisch in de felle zon netwerkend een gebakken eitje naar binnen stond te schrokken, de voormalige meneer Conny Breukhoven, Hans voor intimi – wat heeft die man een intimi. Ook zag ik alweer de echte eigenaar en drijvende kracht achter de grootste vrieskist, Koos Hendriks, die in het gezelschap van bestuurlijke autoriteiten perfect de zakenman weet uit te hangen die door de politiek en de ambtenarij tot permanente razernij wordt gebracht.

De politiek en de ambtenarij waren er ook, natuurlijk, de burgemeester stond weer te twitteren, twee wethouders dronken een glaasje water, tussen het aanwezig journaille – twee journalisten en een stuk of vijf luitjes van de televisie – werden de nodige begrijpende knipoogjes en kwinkslagen te berde gebracht en de eerste glazen gekoelde en niet onsmakelijke witte wijn vonden een goed heenkomen.

We waren hier, daar had ik de toespraken niet voor nodig, voor de officiële ingebruikstelling van een klimpark met bijbehorende meest geruisloze achtbaan ter wereld, genaamd de Alpine Coaster. In tegenstelling tot de vrieskist kon een en ander mijn goedkeuring wel wegdragen, ik zou graag een wandeling maken door de toppen van het klimpark maar wist dat iemand op mijn leeftijd zich beter kan beperken tot het bestijgen van de hoogste trap van Nederland, gelegen naast het klimpark.

De hoogste toren van Nederland, die kwam ook nog even ter sprake, die moest nog bovenop de voormalige steenberg van de staatsmijn Wilhelmina komen, terwijl ik dacht dat met het vertrek van de bedenker daarvan, Hans Erfkemper, naar Dubrovnik dat idee wel met een zucht van verlichting terzijde was gelegd. Maar nee hoor, het idee werd meermalen genoemd en voorgedragen voor realisering en sterker nog: Erfkemper was zelf even overgewipt uit Kroatië.

Terwijl de eerste glaasjes roze prosecco werden gesignaleerd en de hapjes werden rondgedeeld kregen we een eindeloze reeks toespraakjes voor de kiezen van iedereen die gewend is duiten in zakjes te doen en zelfs op te treden als spuit elf, maar het journaille had intussen het echte novum ontdekt: vier piepjonge dansmeisjes die maar moeizaam met het klimpark in verband konden worden gebracht, maar op de tonen van iets van Radio Parkstad zwierden en draaiden en daarbij uiteraard een prooi werden van de klikkende en zoemende camera’s. (Een tv-camera zoomt misschien, maar zoemt niet, natuurlijk.)

Uw verslaggever fotografeerde uiteraard enthousiast mee, vooral als compensatie voor een gesprekje dat ik kort tevoren had met een goed uitziende lange mevrouw van rond de 35 die had geroepen: ‘Wat? Bent u 73? Maar daar ziet u helemaal niet naar uit! Mijn vader is ook 73, maar die is veel ouder!’ Ik verslikte me nog net niet in de, ik herhaal: uitstekende witte wijn en gelukkig werd zij weggeroepen.

Indirect was het voor mij wel aanleiding om niet samen met Peter Derks, wiens vader zelfs veertien jaar jonger is dan ik, en Piet heet, in zo’n geruisloos schuitje van de Alpine Coaster te stijgen. Dat is het nieuwe bang: bang om voor ouwe gek te worden uitgemaakt die veel te jeugdige dingen doet tussen schoolkinderen die met helm en al het klimpark binnen klimmen en lief lachende dansmeisjes. Die meisjes bleken uiteindelijk gehuurd om Koos Hendriks, een opgetrommelde gedeputeerde, een wethouder en de Nederlander die als eerste ooit de top van de Mount Everest had betreden te assisteren bij het onthullen van het naambord van het park.

Ik kon nog net opzij stappen om niet potsierlijk bedolven te raken onder het doek dat naar beneden dwarrelde. En daarna stapten de meisjes twee aan twee in die schuitjes.

Het was een leuke middag, voor herhaling vatbaar. Als die toren er is, bijvoorbeeld.

Spijt heb ik alleen maar dat ik niet in dat schuitje ben gestapt. Dat lijkt me, bij nader inzien, toch echt bejaardenproof.

________

hhBest

Boek & Film 

Een intrigerende lezersbrief

Anders dan de vrijwel ongefilterde reacties op internet, worden op krantenredacties ingezonden stukken uitvoerig of minstens enigszins gescreend. De redacteur van de rubriek onderzoekt bijvoorbeeld in bepaalde gevallen of de schrijver van het stuk wel degene is voor wie hij of zij zich uitgeeft. Daardoor zijn de stukken altijd keurig geschreven en er wordt niet ordinair gescholden. De redacteur bekijkt het stuk ook op begrijpelijkheid en/of breedsprakigheid en doet daar wat aan. Waardoor de meeste ingezonden stukken tamelijk bloedeloos naast je ontbijtbord liggen.

Soms zit er een tussen dat ondanks alle filtering en bewerken meer vragen oproept dan beantwoordt.

Bijvoorbeeld deze, hedenochtend in nrc.next, van de zijde van Monique de Bruijn in Schiedam:

‘Mijn partner en ik hebben een verzamelinkomen van 125.000 euro, dus geen kinderopvangtoeslag meer per 2013. Wij hebben vier kinderen onder de zes jaar voor wie wij aan kinderopvang in 2013 bij elkaar 1940 euro per maand gaan betalen.

Ik verdien netto 2200 euro per maand, dus houd 260 euro over. Mijn hele salaris gaat – op 260 euro na – voor zeker nog vier jaar (tot de jongste naar de kleuterschool gaat) – op aan kinderopvangkosten.

Welke visie zit achter deze maatregel? Moeten goedverdienende tweeverdieners naar het kostwinnersmodel? Mogen goedverdienende tweeverdieners zich niet meer voortplanten?’

Aan dit stukje heb je nagenoeg niks, want er ontbreekt veel informatie, of de informatie is onduidelijk.

Eerst maar eens dat verzamelinkomen. Dat woord is een belastingtechnische term, bedoelt Monique die ook of bedoelt ze ‘mijn partner en ik hebben samen een bruto inkomen dat hoger is dan 125.000 euro’? Daartussen gaapt namelijk een afgrond.

Laten we uitgaan van het laatste en het gezamenlijk bruto inkomen stellen op 130.000 euro. Monique heeft zelf 2200 euro netto, dus dat ligt bruto rond de 3500. Dat is 42.000 euro per jaar. Haar partner heeft dus minstens 88.000 euro bruto en aangezien Monique de hele kinderopvang betaalt, houdt haar partner daar netto, conservatief gerekend, 44.000 euro netto aan over. Dat is ongeveer 3666 euro per maand. Met wat Monique overhoudt is dat een kleine vierduizend euro. Ik geef toe, dat is geen vetpot, maar het kon slechter.

Dan de kinderen. Die zijn alle vier onder de zes jaar. Het kan zijn dat het twee tweelingen zijn, hoewel Monique uitdrukkelijk spreekt van ‘de jongste’. Als die kinderen nu onder de zes jaar zijn, dan is er, gezien het feit dat met de zwangerschap en naijleffecten daarvan toch een maand of elf gemoeid zijn, al minstens één op de basisschool. Het gekke is dat Monique niet weet dat het tegenwoordig basisschool heet en dat de kleuterschool in 1985 is afgeschaft. Je kunt stellen dat de kinderen van Monique dus ruwweg 4, 3, 2 en 1 jaar zijn (een prestatie waarvan zij wat mij betreft rustig een paar weekjes aan een Turks strand mag gaan uitblazen) en dus gaat er in 2013, 2014 en 2015 een naar de basisschool en dan is het afgelopen met de dure kinderopvang, die in die jaren ook al elke keer 33 procent goedkoper uitviel. Uiterlijk in 2016 kunnen Monique en haar partner gaan genieten van een netto ‘verzamelinkomen’ van om en nabij zesduizend euro.

Daarvan kun je zelfs gemakkelijk een paar weekjes naar de Seychellen.

Zeker als je nu stopt met voortplanten. Raadpleeg verder de huisarts.

(Ik bedenk plotseling dat ik vroeger, toen ik op de krant de brievenrubriek verzorgde, bij gebrek aan voldoende brieven er wel eens zelf een schreef. Onder het pseudoniem Sander de Bruijn. Toeval, natuurlijk.)

_______

hhBest

Boek & Film 

Met het oog op de verkiezingen

Lumineus idee: je probeert het lijsttrekkerschap van een politieke partij via een procedure in kort geding naar je toe te trekken. Daar is één probleempje: de meeste would be lijsttrekkers beschikken niet over voldoende fondsen – waar dan ook vandaan – om een dure advocaat als Bram Moszkowicz voor hun karretje te kunnen spannen. Toch denk ik dat Henk Bleker het gokje wel gewaagd zou hebben, als hij het tijdig zelf had bedacht. Niet dat er een kans is dat hij er in geslaagd zou zijn, maar je bent dan toch weer flink in de publiciteit geweest en daarna heb je zelfs nog de mogelijkheid om de afwijzing van je eis uit te leggen als een sterk staaltje van linkse partijdigheid van de zijde van de rechters. Nog een tip: gooi tijdens de zitting een glaasje water in het gezicht van de rechter.

Intussen dreigt heel het gedoe rond het Europees Noodfonds de aandacht weer eens af te leiden van de hoofdzaken. Ik heb ook mijn twijfels, dat komt doordat ik geen verstand heb van geld als het bedragen van honderd euro te boven gaat. Hoogstens verkneukel ik me enigszins over Mark Zuckerberg die met zijn internet-ideetje ‘zinloze informatie uitwisselen met mensen die je niet of nauwelijks kent’ wel veel miljarden ophaalde op de beurs, maar er sindsdien dagelijks een stuk of tien van verliest. Give or take a few, natuurlijk, ik zei het al: ik heb geen verstand van haute finance.

Dat van die lijsttrekker, dat geeft mij dan wel weer stof tot nadenken over mijn eigen politieke standpunten. Jullie weten dat ik sinds jaar en dag (nou ja, een jaar of tien) GroenLinks stem. Ik hoor het alweer: ‘Om Femke, zeker’, ja hoor, om Femke, vooral door de manier waarop zij een misschien wel links maar vooral: verstandig en intelligent GroenLinks representeerde.

Onder Halsema was GroenLinks vooral een beginselpartij die mede daardoor een geringe kans maakte ooit in de regering te komen. Nederland stemt vooral op koehandelpartijen, want zo zijn Nederlanders nu eenmaal: op de markt elkaar flink een loer draaien, dan de koe betalen met een smoezelige rol bankbiljetten van al even smoezelige herkomst, desnoods uit enig Europees Noodfonds, uit de linkerbroekzak. En na gedane zaken op de klompen, een nat gesabbeld stompie sigaar in de mondhoek en de pet scheef op de kop naar de kroeg, er een oude genever op drinken.

En daar deed Femke dus niet aan mee. Ik zou me dat trouwens ook niet kunnen voorstellen, vooral dat natte stompie sigaar niet.

Jolande Sap ook niet, ik bedoel weer dat stompie sigaar en Tofik Dibi al helemaal niet. Maar Jolande Sap ontbeert gewoon die brede en toekomstbestendige visie van Femke Halsema – haar, Femkes welbespraakte argumentaties hadden toch een zekere onderhuidse invloed in de Tweede Kamer die Sap niet heeft, die Tofik Dibi niet heeft en veruit het grootste deel van de overige Kamerleden ook niet. Allemaal veehandelaren die niet verder kijken dan de volgende veemarktdag.

En ineens maakt de keuze zichzelf; de idealen van GroenLinks zijn niet in goede handen, niet bij Sap en niet bij stripfiguur (BAM!!) Dibi.

Wat zouden jullie zeggen van Diederik Samsom? Die het bijkomende voordeel heeft dat op hem de taak rust om aan te tonen dat ook een socialist zonder haar een belangrijke rol kan spelen in de Nederlandse politiek.

Volgens mij heeft hij trouwens desgewenst zó weer een bos krullen.

_______

hhBest

Boek & Film 

Wie heeft de vogel afgeschoten?

Het was niet voor het eerst in mijn leven dat ik een schuttersfeest bijwoonde – éénmaal eerder gebeurde dat, op een Oud-Limburgs Schuttersfeest in Eijs, in 1983, met als grootste attractie dat de NS-trein die er nog reed, stopte bij het feestterrein en je uit de trein in het ballastbed van de rails moest springen. Het was er broeierig en dorstig warm, herinner ik me, en heel erg druk. Van de werkelijke actie, namelijk het afschieten van de vogel, hebben we nagenoeg niets gemerkt.

Op zo’n feest komen de 137 schutterijen van Nederlands en Belgisch Limburg vrijwel allemaal opdagen – gisteren was ik op 233^ste bondsfeest, georganiseerd door de Koninklijke Schutterij Wilhelmina Nieuwenhagen, en daar waren er, schat ik, twintig.

Nieuwenhagen is een wijk van de gemeente Landgraaf waar ik woon en waar ik het huis-aan-huisblad maak en waarvoor ik, zoveel als mogelijk, de locale folklore volg.

Dat feest is een vel localer verschijnsel dan het Oud-Limburgs. Ik denk dat het voor veel schutterijen erg veel moeite is om aan álle evenementen deel te nemen en hoe de keuze wordt gemaakt, dat weet ik niet – misschien gaan ze af op het merk bier dat geschonken wordt in de feesttent. In ieder geval waren er een stuk of twintig in Nieuwenhagen. Sommige schutterijen hebben maar een paar leden, zoals die van Vaals, een man of zeven, maar ze blijven dapper voortstappen.

Dat de schutterij is voortgekomen uit de locale weerbaarheid in rechteloze tijden, dat is me duidelijk. Gelukkig worden ze daar tegenwoordig niet meer voor ingezet, want het aantal zeer oude, fysiek niet meer honderd procent functionerende mannen is opmerkelijk. Na afloop bekruipt je toch een gevoel van een bepaalde zinledigheid – maar dat geldt misschien wel voor alle folklore.

Ik heb naar het defilé staan te kijken waar de oude heren (en veel jonge, eerlijk is eerlijk) dapper het hoofd rechts draaien naar burgemeester en juryleden op bevel van de commanderende officier en ook de paradepas inzetten – gelukkig maar over een afstand van een meter of vijftig. De begeleidende harmonie of fanfare blaast er lustig op los, de trommelaars hebben zich de laatste jaren bekwaamd in iets meer Braziliaans trommelen. En dan: niks.

Want in Landgraaf is geen plaats waar in het openbaar op de vogel geschoten kan worden – op grond van veiligheids- en milieuregels is zo’n installatie een kostbare aangelegenheid, en de gemeente Landgraaf is bovendien zéér van de regels. En dus was er zondag alleen dat enigszins zinledige defilé, want geschoten was er zaterdag al. In Voerendaal.

Sinds een tijdje hebben we hier een burgemeester, mr. Raymond Vlecken die niet alleen het embonpoint heeft dat hoort bij een dorpsburgemeester, maar die ook sterk geporteerd is voor de locale folklore, voornamelijk bestaande uit carnaval, de schutterij, de harmonie en de fanfare en de plaatselijke voetbalclubs. Mr. Vlecken mag gaarne rondgaan in de gemeente en links en rechts Koninklijke Onderscheidingen opspelden. Hij is dan ook overal te zien waar zich in folkloristisch verband iets afspeelt, de ambtsketen zit hem gegoten – en echt helemaal ouderwets is hij niet want hij maakt lustig foto’s van wat zich voor zijn neus afspeelt en stuurt die gelijk via Twitter de wereld in.

Ik maakte trouwens ook 178 foto’s en een deel daarvan is hier te zien.

Het is een fotogeniek onderwerp, hoe dan ook.

En ik dacht ook: dat boys will be boys en dat sommigen dat tot uitdrukking brengen in het rondsjouwen in uniformen met schietgeweren en dat vooral bij warm weer, daar kan ik nog in komen.

Maar hoe krijgen ze die vrouwen toch zo gek om zich te verkleden als marketentster, of als koningin of keizerin, behorende bij de man die de vogel heeft afgeschoten?

Of verkijk ik me, als een soort kosmopoliet, op de folklore? Ik heb er ook het geduld niet voor en na het defilé was ik in vijf minuten thuis.

Zodat ik op dit moment nóg niet weet of iemand de vogel heeft afgeschoten, en wie dan wel.

En wie is uitgeroepen tot mooiste koningin, modelste generaal, de prijs heeft mogen ontvangen voor de beste houding aan de tap of uitgeroepen is tot de winnaar van de prijs voor de verstkomende, dat weet ik al helemaal nog niet.

Ik zou met gemak de prijs voor de verstafstaande kunnen krijgen. Maar ik vrees dat die er niet is.

________

hhBest

Boek & Film