SanteLOGie

Een kwestie van vertalen

Vertalen is moeilijk, vooral als er vreemde talen bij betrokken zijn. Ik doe toch een poging. Gregorio de Falco, de commandant van de kustwacht in Livorno, deelde telefonisch mee aan de kapitein van de Costa Concordia, Francesco Schettino: ‘Vada a bordo, cazzo.’ Wie vertaalt met het woordenboek als leidraad zal daar voor Nederland en Koloniën van maken: ‘Ga aan boord, lul!’ Cazzo is inderdaad het gemeenzame Italiaanse woord voor het laatste stukje van de mannelijke urineleiding.

Maar het is in het Italiaans veel meer. Je kunt een vergelijking trekken tussen dat woord en het Amerikaanse woord ‘fuck’ en de vele betekenissen die het heeft; veruit het meest wordt het gebruikt als een loos vulsel. Het Nederlands kent dat minder, soms wordt er een poging gedaan, ik schrik nog wel eens badend in het zweet wakker van het loze vulsel ‘dus’, en het meest recente vulsel ‘zegmar’ ligt nog ergens te stuiptrekken. In bepaalde kringen in Nederland volgt men braaf de Amerikaanse gewoonte om na elke drie normale woorden eenmaal voor de zekerheid ‘fuck’ te zeggen.

Deze zin haal ik uit een Italiaanse popsong van een paar jaar geleden: ‘Se io mi faccio i cazzi miei ti devi fare i cazzi tuoi’, hetgeen gewoon wil zeggen: ‘Als ik me met mijn eigen zaken bemoei, dan bemoei jij je maar met jouw zaken’. En zo zijn er talloze zinsconstructies met het woord ‘cazzo’ of ‘cazzi’, met name in de spreektaal, waarin dat woord van alles betekent maar uitgerekend niet ‘lul’ of ‘lullen’.

Dus even terug naar Francesco Schettino en Gregorio de Falco. Kijk nog eens even naar dat zinnetje. Als De Falco had willen zeggen wat de Nederlandse vertaling suggereert, dan had hij gezegd ‘Vai a bordo, cretino.’ Maar hij zei: ‘Vada a bordo, cazzo.’ Let vooral op de werkwoordsvorm. ‘Vada’ betekent ‘gaat u’ en dan blijkt ineens dat de kustwachtcommandant zich heel beleefd uitdrukt. ‘Gaat u toch aan boord!’ En daar mompelde hij, zachtjes waarschijnlijk, ‘verdulleme’ achter, of ‘potverdikkeme’ of voor mijn part ‘godverdomme’. Dat hij daarna nog een aantal bedreigingen uitte als voorspelling van wat de kapitein te wachten zou staan, deed daar niets aan af.

Intussen weten we dat dezelfde kustwacht geen kik heeft laten horen toen de Concordia het afgelopen jaar 52 keer – eens in de week, tijdens elke passage – die gevaarlijke route had gekozen.

Weinig aanleiding dus om nu ineens hoog van de toren te blazen, cazzo.

__________

hhBest

Boek & Film 

Diverse koopadviezen voor het weekeinde

Zeg nou eens eerlijk: hoe lang smachten jullie al naar de make-upspiegel die 10 keer vergroot – zonder vervorming? En naar de hondenhalsband met gps en telefoon? (De hond belt en blaft: ‘Ik ben zo thuis, even een loopse teef een beurt geven. Zet de brokken maar vast klaar.’ Het zijn soms net kinderen.) Niet? Maar dan zit je toch wel te springen om een stuk luchtvaartgeschiedenis – op uw bureau. Úw bureau, niet jóuw bureau, want de wonderbaarlijke catalogus van Pro Idee waarop ik u vandaag ga vergasten, is een beleefde catalogus, geen goedkoop IKEA-gedoe.

Je zou het de catalogus kunnen noemen voor wie alles al heeft en nu als een gek op zoek is naar dingen die je niet nodig hebt, maar die je ook nog niet hebt, terwijl het geld brandt in je broekzak. Als je trouwens op zoek bent naar dure bijpassende broeken, meestal in stoffen die feitelijk pas in de 23^ste eeuw op de markt dreigen te komen, kun je daarvoor nu al bij Pro Idee terecht. De meest zinnige broek in de catalogus vond ik een hagelwitte, die toch niet vuil wordt.

Dat je wel wat geld kwijt kunt bij de firma kan ik tonen aan de hand van dat stuk luchtvaartgeschiedenis, in de vorm van een Dakota met een spanwijdte van een meter. Pro Idee vindt dat zo’n ding gemakkelijk op je bureau past – er staat een foto bij van een sjieke manager die hem inderdaad op zijn vermoedelijk stalinistisch vormgegeven bureau heeft staan. En dat alles voor de luttele somma van 649 euri.

Eerst moet je ’s morgens op, natuurlijk. Daar is al van alles voor bedacht, maar de Clocky slaat alles. Het is een wekker in de vorm van een angstaanjagend gezicht, die direct na het weksignaal van je nachtkastje springt en op zijn wieltjes door de slaapkamer begint te toeren. Je kunt hem pas het zwijgen opleggen en het rijden stoppen, inderdaad: door uit bed te springen. Dat je daarbij ook nog op het ding kunt springen en je nek breken, daar zwijgt de catalogus discreet over.

Onder de gedeukte plastic koffiebekers van hardporselein vinden wij iets heel raars: twee rode pumps met stilettohakken die, na aansluiting op je laptop, stereoluidsprekers blijken te zijn. Ik ben weliswaar een schaamteloze liefhebber van dit type schoenen, mits aan elegante damesvoeten, maar deze functie zou ik nooit hebben kunnen dromen. Mag ik eens vragen: er zit hopelijk toch wel een aanminnig zweetvoetenluchtje aan?

Of kiezen we toch maar het gemotoriseerd zoutvaatje?

Nou, als dat allemaal niet hoeft, dan toch zeker met natuurhars doordrenkt pijnboomhout als aanmaakhout. De productie lijkt me geen probleem omdat normaal pijnboomhout al door de Heere Jezus zelf is doordrenkt met hars, maar ik zou het gezicht wel eens willen zien van de argeloze domoor die voor 35 euro die 180 staafjes heeft gekocht en merkt dat ze, na aansteken, door zijn hele smetteloos witte living knetteren.

Nee, dit is echt iets: maak van uw auto een echt vliegtuig, of desnoods een Italiaanse cruiseschip door de inbouw van een apparaat dat steeds de laatste uren van je autorit filmt, voordat je tegen die boom knalde, in de sloot raakte of in een ravijn stortte, zodat je nabestaanden als het ware live de dader kunnen aanwijzen – jawel: de zwarte doos voor in je auto. Voor nog geen 150 euro.

Ik had jullie nog willen onderhouden over de videodeurspion, de brilleeslamp, de ademtester (voordat anderen het doen), de waterdichte neus- en oorhaarknipper, de pencam, de loep in de vorm van een creditkaart en de endoscoop die je maar beter niet kunt gebruiken voor de doeleinden waarvoor de dokter het ding met zo veel wellust hanteert, maar dit stukje is al veel te lang.

Nou, deze dan nog. Freshim, als je er even over nadenkt snap je wat de bedoeling is.

Maar dit product is niet van Pro Idee. Kijk maar eens hier. Deze tip is alleen nuttig voor heren. Of voor Vaderdag. En dan alleen in relaties die tegen een stootje kunnen.

________

hhBest

Boek & Film 

Henk for president

Als het CDA dan toch moet blijven bestaan, dan toch zeer graag onder de leiding van de Groningse paardenfokker Henk Bleker. Ik bedoel: als het CDA dan toch moet blijven bestaan, dan toch zeer graag in de vorm van een ‘Lach- und Schiessgesellsschaft’. Geen risico dat zo’n partij de linkse partijen nog voor de voeten zou lopen, geen enkel excuus om er zelfs nog maar op te stemmen en zolang het nog bestaat is het lachen geblazen. Henk formuleert nog leuker dan Dries van Agt, en dat hebben we toch wel moeten missen met de gluiperig om zich heen loerende Maxime Verhagen en de veel te serieuze Sybrand van Haersma Buma, ’s zondags gaat hij naar de kerk met een boek vol zilverwerk.

Let goed op Henk, hij is uniek. Hij is een meester in een kunst die de meeste politici niet beheersen: enkele seconden nemen om na te denken over de hem gestelde vraag, de vragensteller niet begrijpend aankijken en dan een ingewikkeld antwoord geven waar de vragensteller niet van terug heeft. Henk is echt dat kleine Groningse paardenfokkertje waar hij op lijkt, verbijsterd over wat zich allemaal afspeelt in de grote wereld maar hij bijt liever zijn tong af dan dat te laten merken. Hij is volkomen naturel.

Jullie hebben allemaal wel gesmaald over dat briefje, dat mythische briefje dat hij staande de uitzending van P&W toeschoof aan Mauro, maar de eenvoudige tv-kijker constateerde toen: kijk, dat begrijpen wij, je moet die zwartjes verwennen met kraaltjes en spiegeltjes of anders met invitaties voor voetbalwedstrijden. Dan gaan ze wel weg. Henk kreeg helemaal een tien met een griffel toen Mauro exact deed wat van die onbetrouwbare, liegende en bedriegende buitenlanders verwacht mag worden: hij was niet blij en opgetogen en begon al helemaal niet rond de kookpot te boelewoelen, maar zei: ‘Mooi niet’. Zeg joh, als jij zo nodig in Nederland moet blijven moet je tegen meneer Bleker zeggen: Dank oe, bwana, mak mai moedertje owk mej? Kijk, dan ben je gewoon goed bezig. Maar nee.

Vanaf dat moment zat Henk gebakken bij de gemiddelde CDA-kiezer die misschien wel van god weet, maar zeker niet van zure peren.

De gemiddelde CDA-kiezer, beminde gelovigen, is een meneer van tegen de zestig met een dikke buik en een uitgewoond huwelijk. Denk ik, in mijn geborneerdheid. En wat wil die gemiddelde CDA-kiezer, die al een tweede huisje in Frankrijk heeft en een BMW 3-serie? Yep, een jonge meid aan zijn zijde.

En ook dat flikte Henk, net zo makkelijk. En sterker nog, dat was geen flirt voor twee weken, nee, dat begint al sterk op een vaste relatie te lijken. Mind you: Barbara is onder de dertig – ik zou zelfs geneigd zijn om Henk politiek leider van welke partij dan ook te maken. En Henk flikt dat zonder zijn haar te blonderen, zonder stoere lijfwacht, zonder glasheldere botte slogans die nergens op slaan.

Nee, geef mij maar Henk.

Nou ja, eigenlijk liever toch Femke Halsema, natuurlijk, maar Joop den Uyl zei het al: politiek is de kunst van het haalbare.

__________

De cartoon is van Siegfried Woldhek, die er deze week de cartoonprijs voor kreeg

________

hhBest

Boek & Film 

Bronstig hert aan het roer

Mensen zijn nog altijd niet zo ver geëvolueerd, dat ze volkomen een zijn met de techniek die hen ter beschikking staat. Natuurlijk zijn er zeer veel bus- en vrachtwagenchauffeurs, piloten en scheepsstuurlui die van nature of omdat ze het geleerd hebben, altijd hun zelfbeheersing bewaren en hun verantwoordelijkheidsgevoel houden. Maar je kunt ook veel gevallen aanwijzen van mensen die zich, door omstandigheden van buitenaf of vanuit een onbedwingbare innerlijke drang, ineens roekeloos moeten handelen, hun emoties moeten volgen en daarbij ineens weer de primitieve mens worden die er alléén voor staat.

We herinneren ons allemaal de KLM-gezagvoerder die op 22 maart 1977 genoeg had van het getreuzel van de Spaanse luchtverkeersleiders op het eiland Tenerife. Meneer vreesde niet op tijd thuis in Amstelveen of daaromtrent te kunnen aanschuiven voor de warme piepers. Op eigen houtje besloot hij in de dichte mist volgas te geven met zijn Boeing 747. Enkele ogenblikken later knalde zijn toestel tegen een Amerikaanse 747 die onzichtbaar door de mist op dezelfde startbaan taxiede – 583 doden waren het resultaat van dit grootste verkeersongeluk aller tijden.

Als je goed zoekt vind je talloze verslagen van dit soort gebeurtenissen, buschauffeurs die roekeloze manoeuvres uithalen in het verkeer omdat hun mannelijk ego het eist en de passagiers achter hem ineens niet meer meetellen, laat staan om hun mening worden gevraagd, piloten die om dezelfde redenen onbegrijpelijke risico’s nemen.

Dat zijn de berichten die eindigen met het zinnetje ‘de oorzaak van het ongeval moet worden gezocht in menselijk falen.’

En deze week heeft Francesco Schettino zich bij dit illustere gezelschap aangesloten. Dat hij het cruiseschip Concordia niet als laatste verliet is nog tot daaraantoe, misschien kon hij vanaf het vasteland wel degelijk beter de redding coördineren. Nee, zijn beslissing om idioot vlak langs de kust te varen was kennelijk ingegeven doordat hij geleid werd door de gedachte dat hij alleen in een roeibootje zat, of op een waterscooter, en dat hij hoogstens zelf een risico liep dat hij, de ervaren zeebonk, bovendien inschatte als ‘te verwaarlozen’ – en niet de verantwoordelijkheid droeg voor een schip van een half miljard euro met daarop meer dan vierduizend mensen, varend in een gebied met eilandjes en onderwaterrotspartijen. Hij heeft, met andere woorden, geen weerstand kunnen bieden aan zijn neiging tot mannelijk bravoure, hoezeer die ook in strijd was (en bleek) met zijn verdere verantwoordelijkheden.

Een bronstig hert zou het hem niet verbeterd hebben.

Aad de Haas terug in Rotterdam

Het was, denk ik, 1969, winter, toen ik Aad de Haas heb gesproken. Ik was meegetroond door een vriendin van de familie De Haas en er is niet véél gesproken – ik stond wat bedremmeld te kijken naar een gezin dat huisde in een uithoek van het toen nog enigszins vervallen achttiende-eeuws huis, mogelijk een jachthuis, in wat toen nog Schaesberg was, en waar het huis een kasteel werd genoemd. Ik herinner me de witte piano in de toegangshal. In hun kamer zaten ze in mijn herinnering vlak bij elkaar, alsof ze vergeefs warmte zochten.

Het was voor het eerst en het laatst. In maart 1972 overleed Aad de Haas, 51 jaar oud. Zijn vrouw en kinderen hebben daarna nog in een verlaten schoolgebouw in Schaesberg gewoond en uiteindelijk in Voerendaal. In het Atrium Medisch Centrum zie ik nog wel eens werk van zijn kinderen, het hangt in de gang bij de röntgenafdeling. Van de Haas zelf kun je, als je goed kijkt, de kruiswegstaties zien die op de omloop in de lokettenhal van het raadhuis van Landgraaf hangen – kruiswegstaties die op het nippertje gered konden worden toen de kapel van het oude Sint-Jozefziekenhuis op de Putgraaf in Heerlen werd gesloopt. Het waren fresco’s, de muur waarop ze geschilderd waren werd ruw uitgehakt en ze hangen er nu, met muur en al. Nogal verweesd, als je het mij vraagt.

Aad de Haas, zo lees ik op een toelichtend paneel in de Rotterdamse Kunsthal, waar een overzichtstentoonstelling van zijn werk te zien is, werd niet opgenomen in de canon van de Nederlandse beeldende kunst ‘omdat zijn werk te religieus was’. Sinds wanneer is dat een criterium?

De expositie geeft een duidelijk beeld van de ontwikkeling van De Haas, vanaf het wat onkarakteristieke begin naar de periode met de gedoezelde ‘spookjes’ die door de Duitsers beschouwd werden als ontaarde kunst; hij werd ervoor gearresteerd. Na zijn ontsnapping vluchtte hij naar Zuid-Limburg, waar hij de rest van zijn leven zou verblijven.

Zijn gedoezelde spookjes leidden direct na de oorlog opnieuw tot een veroordeling wegens ontaarde kunst, nu door de roomsche kerk, daartoe mede aangezet door de fascistische ‘kunstcriticus’ Albert Kuyle. Het was de episode met de kruiswegstaties in Wahlwiller die op last van het Vaticaan door een Limburgse bisschop werden verwijderd. Dat wil zeggen: De Haas droeg ze zelf naar buiten.

De Haas werd steeds meer een eenzame en toch maatschappelijk betrokken figuur, slechts begrepen door enkele mensen in Zuid-Limburg en Rotterdam die hem en zijn gezin overeind hielden.

Niettemin zie je dat De Haas kort daarna overging in een stijl die doet denken aan een diepe depressie, grote, zwartgallige schilderijen met felle kleurige accenten, één dimensie, in niets gelijkend op de kleine, fijnzinnige schilderijtjes uit de voorafgaande periode. Hoewel, fijnzinnig: ze hebben altijd iets angstaanjagends.

Ook verliet hij een tijdlang de religieuze onderwerpen. In de daarop volgende periode zie je, desgewenst, een synthese van de vorige twee periodes: nog altijd grote werken, maar weer die mooie, bijna zoetige kleuren. Ook wel experimenten met snelle druktechnieken, met lino’s, etsen en houtsneden.

En dan blijft de toeschouwer verbluft staan. Hoewel tot dat moment een zekere erotische sfeer te vinden was geweest in een deel van De Haas’ werk, eindigt de expositie met een wand waarop een keuze uit de nalatenschap die werd gevonden na de dood van De Haas in maart 1972 – wat je noemt felrealistische, kleurige tekeningen van expliciet geslachtsverkeer, wellicht enigszins geïnspireerd door Japanse kunstuitingen.

Historisch natuurlijk van belang, maar feitelijk (bewust?) ontluisterend – deze tekeningen hield De Haas bij leven kennelijk verborgen voor iedereen, ze hadden wellicht ook een voor de hand liggend persoonlijk doel. Niet voor publicatie. Nu ze wel gepubliceerd zijn: ze doen óók denken aan het betere werk van George Grosz. Maar het wekt niet de vage onrust bij de toeschouwer die de rest van zijn werk teweeg brengt.

Als het de bedoeling was Aad de Haas hiermee voor eenvoudige leken te verklaren, dan is dat wat mij betreft mislukt. Hij was een gewone man van vlees en bloed, dat wel. Maar ook een ongrijpbare, mistige figuur, die niet met zijn beide voeten op de grond hoort te worden gedwongen.

Ik zal het hem eens zeggen als ik hem bezoek, op de begraafplaats van ’t Eikske in Schaesberg.

In de Kunsthal fout gespeld als ‘het Eiske’.

________

hhBest

Boek & Film 

Neem uw bed op en wandel

Het wordt nu echt te bizar met de Nederlandse politiek. Eerst lees ik vanmorgen in nrc.next wat concrete gevolgen zijn van een kabinetsmaatregel: doordat reuma voortaan géén chronische ziekte meer is, moeten enkele tienduizenden mensen in Nederland een belangrijk deel van hun fysiotherapie zelf betalen. De krant geeft details van vier ‘gevallen’. Het zijn mensen die totaal afhankelijk zijn van twee behandelingen per week door een fysiotherapeut, en die moeten dat vanaf nu voor het grootste deel zelf gaan betalen. Gevolg: niet meer kunnen werken, dag en nacht gruwelijke pijn en zo nog het een en ander. Geen van vieren heeft nog besloten tot zelfmoord, maar je ziet het aankomen. Als dit soort reumatische aandoeningen niet meer chronisch is, wat is dan nog wel chronisch?

Nou, misschien homoseksualiteit, dan? Een achterlijke Middeleeuws-Amerikaanse rabbijn verklaart mede namens de Amsterdamse Joden dat homoseksualiteit met een beetje goeie wil best te genezen is. Gelukkig hebben de Amsterdamse Joden al verklaard: nou nou, ho ho, maar intussen biedt een organisatie genaamd Different (alles moet tegenwoordig een Engelse naam hebben) een cursus aan die een homo daadwerkelijk van zijn ziekte geneest. Dat lijkt de VVD en het CDA wel wat en dus zit de cursus in het vergoedingenpakket. De conclusie moet zijn dat homoseksualiteit door het kabinet vermoedelijk als chronisch wordt beschouwd. In ieder geval niet als een ouderdomsverschijnsel, want ouderdomsverschijnselen worden, zoals eerder gemeld, ook niet meer vergoed, als ‘t aan het College van Zorgverzekeringen ligt.

VVD-Kamerlid Jeanine Hennis-Plasschaert, die boter op het hoofd heeft, roert zich nu tegen de vergoeding van die cursus. De rest kijkt discreet weg.

Het duurt niet lang meer of Jeanine wordt als een stuk halalvlees uitgekotst.

Ober, één Mokka graag, één

(van onze verkeersredacteur PS)

Toen ik deze week de internetversie van De Telegraaf opende werd ik getroffen door het bericht dat Opel komt met een nieuwe suv-achtige (bij Opel is het eigenlijk meer suf-achtige) auto. Daarvoor is de naam Opel Mokka bedacht. Hoe kom je daar als ontwerper, of marketeer op?

Nu hadden en hebben we al de Fiat Croma, waar ik jaren geleden eens de, voor de hand liggende, ik geef het toe, reclameslogan 'U zit gebakken in een Fiat Croma' had bedacht, die begrijpelijkerwijs nooit door het merk is gebruikt. Een derivaat van die slogan '...en hij spettert niet, alleen bij zware regenval', is evenmin ooit door de reclameselectiecommissie van de Italiaanse autogigant gekomen.

Kees van Kooten besloot ooit er geen te kopen ‘want hij spettert niet.’

En nu dus de Opel Mokka, voor welk autotype het ook niet al te moeilijk is een passende reclameslagzin te bedenken. 'Opel Mokka: pittig en sterk' ligt eigenlijk zo voor het grijpen. Deze kreet dient dan bij voorkeur uitgesproken te worden door een George Clooney-type, vanwege het grote succes met de Nespresso-reclame. Of anders ‘Kijk daar eens wat een lekker mokka!’

Dan moeten we evenmin de Dacia Duster over het hoofd zien. Dat is een mpv-model van de aan Renault gelieerde Dacia-fabrieken in Roemenië. En wie wil er nou in een duster rijden, een ouderwets soort ochtendjapon voor onaantrekkelijke dames op leeftijd. Duster: warm en rond. is het beste wat je er bij kunt bedenken.

Gepast zwijgen we maar over de Kia Picanto, een merknaam die doet vermoeden dat die uitsluitend te verkrijgen is bij een niet nader aan te duiden snackbar in het Brabantse kerkdorp Maaskantje. En op de achterbank gaat het er misschien wel pikant aan toe, hoewel, bij die ruimte? En een liefhebber van klassieke muziek loopt met een boog om een Honda Jazz heen.

En niet alleen Nederlanders hebben problemen met automerken. Een al wat ouder verhaal is dat van Henry Ford, van de gelijknamige autofirma, die aan paus Pius XII vroeg of de zin ‘Fiat voluntas tua’ in het OnzeVadergebed niet veranderd zou kunnen worden in ‘Ford voluntas tua’, een begrijpelijke wens, die dan ook niet werd ingewilligd.

Er zijn wel eens pogingen gedaan om merknamen te bedenken die in alle talen betekenisloos zijn, en ook toen ging het mis met Nederland: de naam van een Frans oliebedrijf Elf, die op die manier werd gevonden, heeft in het Nederlands minstens twee betekenissen.

Nee, autofabrikanten moeten nog maar eens goed over hun type-aanduidingen nadenken. Anders rijden we binnenkort nog in een Volkswagen Planta of een Lancia Exota.

Een goed algemeen advies is sinds jaar en dag: je moet er even bij blijven voor een goed resultaat.

______

Op de foto: Opel Mokka, in de variant ‘met melk en suiker’.

Een gekapseisde woning

Het is uiteraard vloeken in de kerk, maar ik waag het er toch op: de kubuswoningen op de Blaak in Rotterdam zijn een typisch voorbeeld van waarom zou je het makkelijk doen als het ook moeilijk kan? Toegegeven, architect Piet Blom kreeg de opdracht om het nog braak liggende terrein rond de Rotterdamse Oude Haven een wat frivoler aanzien te geven, nadat was opgevallen dat de herbouw van de stad wel erg kil en zakelijk was uitgevallen. Dat liet Blom zich geen drieëntwintig keer zeggen, en het resultaat staat nu, een kleine dertig jaar na het gereedkomen van het project, een beetje te vervallen en af te bladderen.

Kil en zakelijk is het Blaakbos inderdaad niet, maar is vrijwel uitsluitend buitenkant en nauwelijks binnenkant. Aan de buitenkant ziet het er leuk uit, is het een leuk object voor een fotograaf die geïnteresseerd is in ‘structuur en ritme’. Het Witte Huis staat vlakbij, in de Oude Haven liggen fraai gerestaureerde oude schepen, langs de haven zijn cafés en restaurants met terrassen waar het zelfs op 14 januari lekker genoeg was om buiten iets te drinken.

De woningen in het Blaakbos zijn vooral iets voor gezonde mensen zonder hoogtevrees. Een van de woningen is te bezoeken – slim hoor, die bewoner kan er volgens mij de kost mee verdienen. Eerst moet je al die steile buitentrappen op (later blijkt er ook een helling omhoog te zijn, aan de andere kant) tot je bij nummertje 70 bent. Daar moet je alsnog een buitentrap op, een hele smalle, naar de voordeur. Binnen wacht je opnieuw een trap, maar die is anders, die draait en lijkt daardoor nog steiler en smaller. Ook in de rest van het huis stommel je trap op, trap af. Verder moet je uitkijken dat je je hoofd niet stoot aan al die schuine wanden, je wordt er ook een beetje zeeziek van, maar daarvoor ben je misschien ook in Rotterdam.

Het huis verwijt de bewoner stilletjes dat die toch horizontale vloeren, aanrechten en meubels wil, die helemaal niet passen in het gekapseisde huis. Helemaal boven is wel iets leuks: een soort plantenkas. De bewoner van nummer 70 heeft er dan ook cactussen staan. Ik denk dat het er in de zomer, eh, warm zal zijn.

Je loopt er ook een beetje gegeneerd rond, de keuken, de slaapkamer, beleefd uitwijkend voor andere bezoekers, in het huis, formaat ‘woningwetwoning uit 1954’ dat al gauw flink vol is.

De verf bladdert hier en daar, één raam zit met plakband vastgeplakt. Een lolletje lijkt het me niet om er te wonen, al moet de grote binnenplaats heel prettig zijn voor een zomeravondfeest. Maar dat is alweer buiten, als je je bevindt te midden van een de merkwaardigste wooncomplexen van de wereld. Waar nog maar weinig mensen echt wonen, een belangrijk deel doet sinds een poosje dienst als een soort hotel. De gemeente had er zelfs ooit gedetineerden willen huisvesten.

Zou Blom niet in zijn vuistje gelachen hebben?

_______

hhBest

Boek & Film

Ga eens lekker op een cruise

De Makro, die zit er echt bovenop. Op de dag dat de Costa Concordia omkieperde, viel de folder in de bus waarop dezelfde reis (misschien in omgekeerde volgorde) werd aangeboden als die waarop de Concordia verging. Absurde aanbieding! stond erbij. Nou en of. Voor nog geen 600 euro, bij dezelfde rederij Costa, maar nu met de Costa Serena, hetgeen natuurlijk heel geruststellend klinkt. Bovendien heeft de kapitein wellicht geen vrienden op kleine rotsblokjes in de Middellandse Zee die hij dringend even een groet moet brengen.

Even afwachten of die schuit, die trouwens sprekend op de Concordia lijkt, wel vol komt voor de komende reis. Anders is er een beproefde oplossing: verander de naam van de rederij en van het schip. Dat deden ze ook en met succes bij de Herald of Free Enterprise. Althans, niet het schip zelf maar eens zusterschip ging Pride of Bruges heten, en de firma Townsend Thoresen werd P&O, Peninsular and Oriental – de naam van een niet meer bestaande firma die oorspronkelijk alleen voer tussen (schiereiland) India en de rest van het Verre Oosten.

De Herald of Free Enterprise heette nog even Flushing Range, maar werd, ruim een jaar nadat het schip bij het uitvaren van de haven van Zeebrugge was gekapseisd, in Taiwan gesloopt. Bij de ramp vielen 193 doden.

Maar voor een leuke en goedkope cruise waarop je een goed idee kunt krijgen van de westelijke Middellandse Zee kun je dus terecht bij de Makro.

_______

hhBest

Boek & Film

 

Rotterdam werkt gewoon door

Als één ding je in Rotterdam wordt ingepeperd dan is het wel: hier wordt gewerkt. Persoonlijk vond ik het zelfs enigszins overdreven. Zaterdagmorgen waren ze in alle vroegte aan het heien in de bijna Shanghais aandoende bouwput voor het Centraal Station, waarop we vanuit de ontbijtzaal van het hotel vrij uitzicht hebben – waar kun je beter een bijna apocalyptische bouwput maken dan voor de ontbijtzaal van een voor welvarende buitenlandse zakenmannen gebouwd hotel?

Zondagmorgen waren vier man, verdeeld over twee bakjes aan de punt van een hoge bouwkraan, op een meter of vijftien boven de grond aan het lassen aan een nieuwe overkapping. Het leek niet erg goed te lukken en tegen de middag hadden ze besloten dat het maandag misschien beter zou gaan, maar het punt was wel gemaakt: Rotterdam werkt.

En niet alleen daar. Zelfs wanneer je een bezoek aan de stad brengt dat vooral gericht is op vermaak, zang en dans, loop je onvermijdelijk om de haverklap tegen een grotere of kleinere bouwput aan, bij het academisch ziekenhuis, rond de kubuswoningen op de Blaak, of tegen een scheepswerfje uit de voorvorige eeuw dat nog helemaal aan de slag is met het restaureren van boten.

Inmiddels geeft Rotterdam al ruiterlijk toe dat het niet meer de grootste haven van de wereld is, het heeft Shanghai en Singapore vóór moeten laten gaan, maar Hamburg en Antwerpen, vroeger de concurrenten, die hoor je niet eens meer nóemen, dus dan weet je het wel. Tweede divisie. In Hamburg ben ik al sinds 1955 niet geweest, maar in Antwerpen was ik vorig jaar nog: leuke stad, vooral echt leuk, uitstekend van eten en drinken en verder veel schilderachtig verval. Nee, dan Rotterdam: daar wordt gewerkt of het bombardement van 1940 nog maar net achter de rug is.

In werkelijkheid wordt hier natuurlijk gebouwd aan een tweede of derde herbouw van de stad. Restanten van de eerste zie je nog op veel plaatsen, ik noem de Lijnbaan, die je voornamelijk doet denken aan Veenendaal of Doetinchem, of het Groothandelsgebouw – dat tegenwoordig Groot Handelsgebouw heet – dat er een beetje provinciaals staat tussen de zwarte glazen kolos van de Nationale Nederlanden die ’s avonds en ’s nachts geheimzinnig met lichtjes staat te pinken; de conservatief-moderne architectuur van Hotel Manhattan, de schitterende vormgeving van de woonflat Calypso en een nog fraaier gebouw ernaast, in aanbouw maar het doet nu al denken aan de 21^ste-eeuwse versie van Gaudì, allebei rond het Schouwburgplein – naast De Doelen dat er uitziet als een roestige Chevrolet uit 1951, maar wacht maar: ze hebben fantastische renovatieplannen.

Al die glimmende glazen mannengebouwen zouden een saai geheel vormen, als ze niet midden in de stad hadden gestaan waar het nog wemelt van de negentiende-eeuwse gevels, van grachten en havens, van eeuwenoude platanen en van Rotterdamse landmarks als Gebouw De Unie, Het Witte Huis en Hotel New York en van speelsheden als het kubusbos, Het Potlood en de bibliotheek die een sterk esthetische versie is van het Centre Pompidou – eigenlijk ook al ouderwets, maar nog altijd interessant.

In de tram staan de mensen voor je op, en in de Witte de Wittstraat is het gebouw van de voormalige Nieuwe Rotterdamse Courant sinds kort veranderd in een Grand Café met een hoog yuppengehalte. De yuppen nemen voorlopig nog de vaardigheid van het bedienend personeel, die je voorlopig op nul kunt waarderen, voor lief.

Want met een beetje doorwerken leren die het ook nog wel een keer.

_______

hhBest

Boek & Film