Ja, leuk hoor, al die grappen over Zweden, hoofdredacteur Rob Wijnberg van nrc.next vond het zelfs drie dagen na dato nog leuk genoeg om eens flink uit te pakken over de dreiging van een Zweedse tsunami – en inderdaad, wie slaapt er in Nederland nu níet in een bed van Ikea? Maar ondertussen hebben we het hier natuurlijk wel over een heel raar verschijnsel.
De stelling, ook ooit min of meer onderschreven en nooit ingetrokken door Marc Rutte, luidt: je bent loyaal aan het land waarvan je een paspoort hebt. Dat klinkt op het eerste gezicht zelfs vrij logisch. Nog geen vijftig jaar geleden was het nog normaal dat een Nederlandse ambtenaar een Nederlands paspoort had en niks anders, dat je beschuldigd kon worden van hoogverraad en minstens moest accepteren dat je je nationaliteit verloor als je ‘in vreemde krijgsdienst’ trad. Iedereen vond het volkomen normaal dat een werkgever een in Nederland geboren persoon met een Italiaans paspoort om die reden weigerde aan te stellen in een functie als secretaresse of typiste. (De smoes was: ja dat brengt rompslomp met zich mee, met werk- en verblijfsvergunningen.)
Ik heb sinds 1956 een Nederlands paspoort en tegenwoordig heb ik zelfs naast een Nederlands paspoort (nodig voor bezoeken aan Amerika) een veel handiger identiteitskaart. Ik heb die zomaar gekregen (tegen betaling, natuurlijk) en niemand heeft mij ooit gevraagd om loyaal te zijn aan Nederland. Dat zou er trouwens mee te maken kunnen hebben dat niemand goed kan omschrijven wat dat is, loyaal zijn aan Nederland. Betekent dat bijvoorbeeld dat ik zal weigeren te spioneren voor België? Zoiets moet het zijn. Laat ik niet merken dat het betekent dat je, om voor loyaal te worden aangezien, het Wilhelmus moet kunnen zingen, voor het Nederlands elftal bent, en abonnee van De Telegraaf.
Voor mij is een Nederlands paspoort een soort overbodig geval; wat maakt het eigenlijk uit of in Nederlander ben? Ik kan al honderd jaar in Zuid-Spanje wonen en nog altijd Nederlander zijn. Sterker nog: al die naar Spanje uitgeweken Telegraaflezers in Marbella zouden het nog niet in hun hóófd halen om te opteren voor een Spaans paspoort – een eis die ze, mutatis mutandis, via hun krant en hun stem wel stellen aan ingezetenen van Nederland, stel ik me zo voor, die door al net zo rare wetgeving in hun land van herkomst een Marokkaans, Turks of Zweeds paspoort opgedrongen hebben gekregen en moeten houden.
Het lijkt me trouwens veel praktischer om vooral géén Zweeds paspoort te hebben als je van plan bent in je onderhoud te voorzien door voor Zweden te spioneren.
Nog zoiets geks: in Nederland wonen ook veel mensen die naast een Nederlands ook een Amerikaans paspoort hebben. Maar die worden niet aangezien voor potentiële spionnen – ondanks dat Amerika een van de achterdochtigste landen van de wereld is, dat dus véél spionnen in dienst heeft. Nee, die worden daar juist om bewonderd. ‘Een van mijn vrienden heeft ook een Amerikaans paspoort.’ Als je dat kunt zeggen, dan heb je pas een paspoort waar je bij de echte Nederlanders mee kunt aankomen.
________
Laatste reacties