Mark Rutte had misschien nóg verder terug kunnen gaan in de geschiedenis, om trots een liberale voorganger aan de haren erbij te slepen, de gebroeders De Witt bijvoorbeeld. Maar met Cort van der Linden ging het ook nog wel, dacht hij. Die premier van vlak voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog was een onafhankelijk sociaal liberaal Kamerlid, en als je per se wilt vergelijken (wat je dus eigenlijk niet zou moeten doen) eerder een geestverwant van Femke Halsema dan van de extreem conservatieve Mark Rutte die zich graag ‘liberaal’ noemt, maar dat natuurlijk niet is. Ik denk, zacht gezegd dat Cort van der Linden zich zeker niet thuis zou hebben gevoeld in dat rare ondernemerspartijtje van Rutte en het dus ver beneden zijn waardigheid zou hebben geacht om, meteen al in het begin van de regeringsverklaring, de verhoging van de maximumsnelheid trots erbij te halen als bewijs voor zijn liberaliteit.
De VVD is sinds jaar en dag de Telegraafpartij,*) en vooral de partij van het grote bedrijfsleven – en het CDA is de partij van het Midden- en Kleinbedrijf. Ondernemers zijn eenvoudig volk, zij waarderen dit soort simpele, maar leuke maatregelen voor ‘ons soort mensen’. Het volk is in hun ogen net goed genoeg om zo mogelijk al zijn centen in te leveren in ruil voor zo duur mogelijke, zo inferieur mogelijke producten van kinderarbeid.
Benepen conservatief, zou je het nieuwe kabinet eerder kunnen noemen, twee politieke partijen die weliswaar slechts eenderde van het electoraat vertegenwoordigen en vooral de belangen vertegenwoordigen van een nóg kleinere groep van ondernemers en middenstanders, zodat die zo veel als mogelijk hun gang kunnen gaan.
Dus behalve lekker hard rijden met de leasebak, ook nog minder belasting betalen en ook niet méér betalen omdat je nu eenmaal meer kilometers maakt. Voorbeeldje van een ècht VVD-standpunt: iedereen, ongeacht het inkomen, betaalt dezelfde zorgpremie. Daar is Stef Blok trots op. Waarom zegt niemand bij interruptie: dat is nu juist heel onrechtvaardig? Rare linkse hobby’s als het milieu en kunst en cultuur, weg ermee.
En, óók al in het begin van de regeringsverklaring, op nauwelijks ingehouden triomfantelijke toon: de crisis- en herstelwet blijft definitief, hetgeen wil zeggen dat het vrijwel onmogelijk wordt te verhinderen dat er een autoweg door je achtertuin wordt gelegd, als het bedrijfsleven die weg nodig vindt. Wegenbouwers krijgen vrij baan om het gehele land te asfalteren. De kans om, ik noem maar een willekeurig voorbeeld, de bouw van een kerncentrale tegen te houden wordt aanzienlijk verkleind.
Het geheel gecompleteerd met dat mechanisch herhalen van de catechismus, de mantra van de conservatieven: de staatsschuld moet omlaag, de staatsschuld moet omlaag, de staatsschuld moet omlaag. (En de PvdA is er de schuld van.) Dat daar een hoop mensen binnenkort werkloos van zullen worden en/of letterlijk aan de bedelstaf, dat is electoraal gezien geen probleem: op een enkele dommerik na stemmen de mensen die het gaat treffen toch niet op de VVD, en een deel is zelfs echt zó dom om te stemmen op de PVV. En dat is dus, gezien de basis vanuit de coalitie, juist toe te juichen.
En zo komt de aloude onheilige coalitie van het bedrijfsleven en ultrarechts aan de macht. De autobanen zijn al beloofd, een vijandbeeld is er. Nu de treinen nog op tijd. Waar blijven eigenlijk de volledige werkgelegenheid en de bewapening?
*) Minister-president Cort van der Linden gaf in mei 1915 opdracht tot preventieve hechtenis van de toenmalige hoofdredacteur van De Telegraaf, Kick Schröder; De Telegraaf ontketende meteen een enorme hetze tegen Cort. Overigens werd de arrestatie van Schröder vooral ingegeven doordat de regering vond dat het anti-Duitse standpunt van de De Telegraaf de Nederlandse neutraliteit in WOI in gevaar zou brengen.
________