SanteLOGie

Even niets om handen

Handen, daar heb ik iets mee. Met boezems natuurlijk ook, maar daar gaat het vandaag even niet om. Waarom mensen onnodig tegen je in het harnas jagen.

Ik kijk dus altijd naar de handen van mensen. Nee, niet goed: ik kijk altijd naar handen in het algemeen. Ik heb namelijk ook veel schik in de prachtige werkmansjatten van de gemiddelde chimpansee, ik zie zelfs die aanminnige baby’s met die dikke vingertjes ‘handmatig’ de piepers uit de klei trekken. Wat ze natuurlijk nooit doen, maar dit terzijde.

Nee, dan de prachtige, slanke handen van de orang-oetan, als de langoureuze handen van die negentiende-eeuwse Jugendstilvrouwen, handen die niet veel anders te doen hadden dan het strelen van witte lelies.

Ik kan uren kijken naar zowel vrouwen- als mannenhanden. Dat heeft vèrstrekkende gevolgen. Ik zou nooit een relatie kunnen aangaan met een vrouw met een beetje gerimpelde handen met stompe vingertjes, om maar eens iets te noemen. Vrouwen mogen gerust uitgesproken grote handen hebben, maar het moeten wel vrouwenhanden zijn: met lange, enigszins taps toelopende, spitse vingers. De huid moet glad zijn, maar je mag gerust de botstructuur zien en de aderen, hoewel ze er bij vrouwen niet bovenop mogen liggen. Ik zie tegenwoordig wel vrouwen met mooie handen die het hele effect verpesten door de nagels recht af te knippen en met een of andere truc waarvan ik de details niet wil weten zorgen dat het laatste stuk felwit is. Wat een ongelooflijke wansmaak. De nagels behoren de slankheid en spitsheid van de vingers te benadrukken.

Hèt voorbeeld van mooie mannenhanden waren de handen van mijn vader. Hij had zijn hele leven keihard gewerkt in de bouw zonder daarbij werkhandschoenen te gebruiken – die bestonden toen niet. Maar hij had prachtige handen, groot, lang, middeldikke vingers met nagels langer dan breed, en bij warm weer lagen dikke bundels blauwe aders op die prachtige handen.

En wat helemaal mooi is: ik heb diezelfde handen. De linker middelvinger is helaas door een operatie (in 1955) enigszins misvormd, maar niettemin, ik mag graag naar mijn eigen handen kijken, vooral als ze in het voorjaar licht gebruind zijn door de zon.

En Djamila, willen jullie natuurlijk nu weten? Die heeft uitgesproken kleine handen, een heel klein tikje mollig, met prachtige, volmaakt taps toelopende vingers, het zijn de handen van een schilderij van Caravaggio of van Botticelli. Het zijn ook heel beweeglijke handen – aan deze vingers moeten aartsconservatieve werkgevers hebben gedacht toen ze tot de conclusie kwamen dat bepaalde werkzaamheden in hun fabrieken alleen door vrouwenhanden gedaan konden worden.

Het waren uitbuiters, maar één moet je ze nageven: ze hadden een goed oog voor handen.

__________

hhBest

Een opschepperige harembroek

Het regende, en ik zag het meisje van een jaar of zeventien maar heel even door de voorruit van de auto. Ze was bezig weer op haar fiets te stappen, maar ze werd daarbij gehinderd door haar witte harembroek. Ik stelde me voor dat dat ding op haar fietstocht van huis naar school nat was geworden en van een dusdanige stof was dat dat laaghangende kruis een geheel eigen beleid was gaan voeren. Ze keek er een beetje angstig bij, misschien had ze het ding pas aan.

De harembroek grijpt enorm om zich heen. Misschien is het in de grote stad alweer een beetje over, maar hier op het dorp kun je je, als vrouw, nauwelijks meer vertonen zonder zo’n belachelijke zak tussen de benen. Nou ja, ik weet niet of het een verbetering is ten opzichte van de hoogwaterbroek met daaronder zwarte laarsjes, respectievelijk de legging die het op de weg naar beneden halverwege de kuit al opgeeft. beide eventueel verrijkt met zo’n slap capuchonnetje.

Ik heb niets tegen mode, maar wel tegen de volstrekte willoosheid waarmee elke vrouw zich laat meeslepen door de gekste kuren en grillen van… ja, van wie? Hoe komt ineens die enorme berg harembroeken op de markt? Geen idee.

Volgens mij is trouwens een harembroek helemaal geen harembroek – als ik even mag uitgaan van het wellicht ouderwetse idee dat een harem iets is waar vooral veel dames deel van uitmaken. In de gehele Arabische wereld, als ik goed ben ingelicht, is de harembroek zoals wij die kennen niet zozeer een kledingstuk voor vrouwen als wel voor mannen.

De enige keer dat ik een harembroek in de hand had was in Ghardaia.

Ghardaia is een volstrekt middeleeuws stadje, gelegen in de Algerijnse Sahara. Ze hebben er zelfs een aparte variant van de islam. Die keer dat ik er was verkochten ze nog bandjes met raïmuziek, maar daarvan afgezien waren we nog niet veel verder gekomen dan de elfde eeuw. Niettemin was men er gastvrij: op mijn vraag of men er prijs op zou stellen wanneer ik mij er metterwoon zou vestigen, stelde men slechts één voorwaarde: dat ik geen varkens mee zou brengen.

Op de uitgestrekte markt liepen honderden mannen rond met een prachtige tulband, én een ‘harembroek’. Ik ben een liefhebber van Arabische kledij, men kan mij op warme zomerdagen aanschouwen in een witte, ruimvallende djellaba van zachte witte katoen. (Plaatsen ruim te voren reserveren.) Dus ik informeerde of ik ergens zo’n broek kon kopen. Ik werd naar een achteraf gelegen huis geleid, een smalle trap opgestuurd naar een zoldertje, waar tien mannen gehurkt bijeen zaten en een van hen mij een zwarte broek van de gewenste snit aanreikte. Hij zat me als gegoten, zo stelde ik vast nadat ik me, besmuikt, met de rug naar de aanwezigen, verkleed had. Ik voldeed het geringe bedrag en nam de broek mee naar huis.

Ik droeg hem zelden, omdat ik er kort daarna uit groeide. En natuurlijk omdat ik vond dat er voor lul in liep.

Daarover gesproken: ik weet zeker dat die broek weliswaar heel lekker en losjes zit, het volmaakte tegendeel van een strakke spijkerbroek, maar hij heeft ook iets opschepperigs – alsof je al die ruimte nodig hebt voor het opbergen van je geslachtelijke apparatuur.

________-

Zo moet ik destijds uitgezien hebben. De foto is van H&M, die kennelijk de ‘harembroek’ voor mannen in het assortiment heeft of had.

_________

hhBest

De tovenaarsleerling van Oranje

Je zou bijna denken dat Annejet van der Zijl, gaande het onderzoek van het materiaal dat haar ter beschikking stond bij het schrijven van het boek ‘Bernhard, een verborgen geschiedenis’ een allesverzengende haat tegen haar onderwerp heeft opgevat. Maar die constatering zou toch geen recht doen aan de status van dit schitterende, doorwrochte en toch bijna lichtvoetige, prettig leesbare boek. Ik heb de neiging mevrouw Van der Zijl te tippen als ‘opvolgster’ van Jan Morris en Barbara Tuchman.

Maar dat van die haat, dat is dus niet waar, en het was ook niet nodig, want de geschiedenis vertelt zelf wel wat voor stuk onbenul Zijne Koninklijke Hoogheid feitelijk was.

En als Van der Zijl al te erg heeft uitgehaald naar de prins, dan wachte men met oordelen tot het nawoord, waarin onder andere de volgende passage voorkomt: ‘Ik besef dat ik veel mensen met dit verhaal hun held ontneem, en anderen hun schurk. Ik hoop er een mens voor te hebben teruggegeven. een mens die, als prijs voor zijn echte en vermeende grootsheid, eindigde als gevangene van zijn eigen mythe.’

Annejet van der Zijl beschrijft de aanloop tot Bernhard Biesterfeld’s geboorte, zijn jongens- en studentenjaren en de geschiedenis van zijn familie en haar verhaal culmineert in de oorlogsjaren, waarna het boek eindigt op het moment dat Bernhard 34 jaar oud was. Want zij wilde alleen beschrijven wat ze echt de moeite waard vond: ‘dat van de jongen die hij ooit was en de verzonken wereld waar hij uit voortkwam.’

In zekere zin had de schrijfster het ook gemakkelijk. Ze kon zich bijvoorbeeld eenvoudig afzetten tegen al te doorzichtige mooipraterij over de prins, zoals ie uit het boek van J. Waterink uit 1951 en dat van Alden Hatch uit 1962, boeken die door de prins waren geautoriseerd, en dan weten wij het intussen wel.

Daartegenover distancieert zij zich ook van de 'werken' van Wim Klinkenberg.

Mij trof nog het hardste een van de laatste passages, die over de zogenaamde capitulatieplechtigheid in Hotel De Wereld in Wageningen, die helemaal geen capitulatieplechtigheid was, maar een overleg over lopende zaken. De capitulatie had de dag daarvoor al plaatsgevonden in Duitsland. Prins Bernhard, op dat moment net tien jaar geen lid meer van de nazipartij van Hitler, maakte van de gelegenheid gebruik de 61-jarige generaal Johannes Blaskowitz – die nog in 1940 ontslagen was als bevelhebber in Polen omdat hij protesteerde tegen de behandeling van de Joden door de SS – eens van onder uit de zak te geven toen die het waagde de lieverdjes van de Binnenlandse Strijdkrachten ’Schweinhunde’ te noemen.

De grote oorlogsheld – zo zag hij zichzelf, net als veel Nederlandse dwepers – had in de oorlog een vliegbrevet gehaald, maar veel dichter was hij niet bij het strijdtoneel gekomen. Toen hij als een soort Schlachtenbummler opdook aan het front in Egypte werd hij door maarschalk Montgomery als een schooljongen weggestuurd, en ook later heeft Bernhard het nog een of twee keer met de excentrieke Brit aan de stok gehad.

Bernhard was geboren in een totaal verarmde tak van een adellijke familie, zodanig verarmd dat hij niet beschouwd werd als ebenbürtig waardoor bijvoorbeeld een huwelijk met een Duitse vrouw van hogere adel vrijwel onmogelijk was. De titel prins heeft hij later ook maar aangenomen. Niettemin huldigde hij de middeleeuwse opvattingen over Duitse adel als heel bijzondere mensen voor wie het verrichten van enig werk ver beneden hun waardigheid was. Hij en zijn vrienden en medestudenten hielden er ultrarechtse opvattingen op na zoals die je tegenwoordig onmogelijk voorkomen. En hij was bovendien een akelig, achterbaks ventje. (De foto op de omslag van het boek geeft dat treffend weer.)

Uiteindelijk werd voor hem een baantje gevonden op een kantoor van IG Farben in Parijs. Daar is later nog heel wat van gemaakt, maar hij werkte er op de postkamer en plakte enveloppen dicht en likte er de postzegels op.

Intussen, in Nederland. Daar waren twee tragische vrouwen – de autoritaire, wereldvreemde koningin Wilhelmina en haar sullige dochter Juliana – fulltime op zoek naar een geschikte gemaal voor de laatste. Dat is een klucht op zich. Uiteindelijk diepten ze ergens Bernhard op, die geld rook en dus wel wilde, al zag hij niet veel in ‘Jula’. Tussen zijn kennismakingsbezoeken in Den Haag door deed hij nog twee andere vrouwen (met geld) een aanzoek. Die zeiden beiden ‘nee’, en toen was Jula goed genoeg. De prins was ook na de huwelijkssluiting (met veel nazi-gedoe) nauwelijks thuis, druk als hij het had met zijn vrienden en vriendinnen, zijn auto’s en zijn reizen over de halve wereld.

Bij Juliana en bij haar moeder kon hij aanvankelijk wel een potje breken, dat veranderde in en vooral direct na de oorlog. Zijn gezin groeide in Canada als kool, maar heel vaak zag hij Juliana niet, zo druk had hij het in Londen en verre omstreken. Met de dames. En met te regelen dat hij min of meer opperbevelhebber werd van de Nederlandse strijdkrachten – zonder enige militaire opleiding.

Maar dat is wat mevrouw Van der Zijl wil benadrukken: Bernhard geloofde zelf dat hij er talent voor had, en hij werd daarin gesterkt door zijn vrienden. Het meest op zijn gemak voelde hij zich onder zijn strijdmakkers, in de dagen dat hij de BS leidde had hij de tijd van zijn leven – het plunderen van Amerikaanse legerdepots met en voor zijn jongens was zijn lust en zijn leven.

Wilhelmina was hem intussen heel anders gaan zien, net als trouwens het Nederlands heldenvolk dat ze zich in haar Londense methadonroes had voorgesteld en dat helemaal niet bleek te bestaan; op een gegeven moment vond ze dat Bernhard (die was van de benzedrine) met zijn mannen Paleis Het Loo moest verlaten, en ze deed dat door er gewapende schildwachten voor te zetten zodat de prins zijn heil ergens anders moest gaan zoeken. En hij mocht ook niet naar Indië, zoals hij gewild had. De schrijfster maakt een vergelijking: ‘Vanuit constitutioneel oogpunt is het een zegen geweest dat Bernhard in zijn overmoed de klassieke fout van de tovenaarsleerling maakte en degene die hem tot zijn huidige positie had opgestuwd van zich vervreemdde: zijn schoonmoeder.’ Met andere woorden: wanneer koningin en prins het met elkaars eens waren gebleven, dan hadden die twee wellicht een staatsgreep overwogen.

Van der Zijl zegt in haar nawoord dat op dat moment alle belangrijke dingen in het leven van de prins waren gebeurd, daarna, tot zijn dood in 2004, was alles een kwestie van herhaling van zetten.

De schrijfster constateert tenslotte dat Bernhard in zijn leven van maar één vrouw echt gehouden heeft, en dat is zijn moeder Armgard.

Voor mij is het belang van dit prachtige boek (met veel interessante illustraties) dat het mij nog eens bevestigt in mijn opvatting, dat het hebben van een koningshuis levensgevaarlijk is voor de democratie.

________

Zie ook de website van Annejet van der Zijl

_______

hhBest

Het Stenen Tijdperk in een 737

Gefascineerd heb ik gisteren geluisterd naar de monotone stem van prof. mr. dr. prins Pieter van Vollenhoven, die even uitlegde dat de piloten van het vorig jaar in de buurt van Schiphol neergestorte vliegtuig weliswaar niet zaten te twitteren tijdens de landing, maar toch niet deden waar ze voor betaald werden.

Waarom ga je eigenlijk nog in die cockpit zitten als je denkt: dat vliegtuig vliegt en landt zelf wel?

En ineens moest ik denken aan een ander bericht, vanmorgen in de krant, dat Homo sapiens het vijftigduizend jaar geleden vaak deed met de meiden van Homo neanderthalensis, en daar kwamen vreemde kinderen van, net als de blauwbilgorgel.

En ik dacht: dat heeft met die piloten te maken.

‘Godverdomme!’ was in maart1977 het laatste woord van de gezagvoerder van een 747 van de KLM, toen hij net volgas had gegeven op het mistige vliegveld van Tenerife, en daar ineens een 747 van PanAm rustig taxiënd op zich af zag komen. Een min of meer frontale botsing was niet meer te vermijden en een paar seconden later lag er wel erg veel brokstukken op dat vliegveld, te midden van 583 doden, waaronder de gezagvoerder en de copiloot.

Die copiloot had kort tevoren tegen de gezagvoerder gezegd dat hij beter niet kon opstijgen, omdat de verkeerstoren daar nog geen toestemming voor had gegeven. Maar de gezagvoerder had geen zin nog langer op Tenerife te blijven, hij wilde op tijd thuis zijn en gaf gas. Hij heeft nooit beseft dat zijn Neanderthalergenen hem, en 582 anderen, parten hadden gespeeld.

Uit de mededelingen van prins Pieter maak ik op dat in de Turkse 737 iets dergelijks gebeurd moet zijn. De leerling-piloot zag dat er iets mis was en maakte aanstalten volgas te geven om een doorstart te beginnen, de automatische piloot verhinderde dat, zeven seconden later merkte de gezagvoerder het ook, maar dat was dus net te laat.

Vragen die prins Pieter niet beantwoordde: kunnen piloten niet gewoon uit het raam kijken en opmerken dat ze te langzaam vliegen, dat de motoren in de stationairstand staan, dat ze ook te laag zijn? Ik kan dat als passagier nog zien, en ik heb maar één lullig raampje. Iedereen die wel eens gevlogen heeft kent dat: je ziet de remklappen uit de vleugels komen, en hoort duidelijk dat, om daarna snelheid te kunnen houden, er een dot gas op moet, dat er pas af kan vlak voor het toestel de grond raakt.

De automatische piloot weet dat allemaal ook wel, maar die kan niet uit het raam kijken, daar hebben we de neanderthalerpiloot voor nodig. Die had kunnen weten dat er echt wel eensw iets mis kan gaan en wat je moet doen om te voorkomen dat dat ook tot problemen leidt. ‘Vliegen’, heet dat, maar daar dachten de piloten van het toestel helemaal niet aan. Het ging toch altijd goed, en waarom nu niet?

Als je zoiets doet met je brommer, dan loop je schaafwonden of een hersenschudding op. Maar zelfs een brommer is natuurlijk te hoog gegrepen voor wezens die onveranderlijk in een zeer vroeg stadium van het stenen tijdperk zijn blijven steken. Mensen, dus.

________

hhBest

Weg met de Buitenring

En dan hebben we nog de Buitenring. De watte? Ja, de Buitenring. De Buitenring is een megalomane vierbaans autoweg die dwars door dichtbevolkt gebied in het Oosten van Zuid-Limburg gepland is en moet dienen als een soort randweg ten behoeve van Heerlen, Kerkrade, Brunssum, Landgraaf en zo nog het een en ander. Maar daar begint het al: het gaat niet zozeer om de gewone mensen, maar vooral om bepaalde belangengroepen in die plaatsen. Voortdurend benadrukken de hoogmogende heren van het provinciaal bestuur in Maastricht dat het hier gaat om een economisch noodzakelijke weg, die de industrieterreinen beter bereikbaar maakt, benevens een aantal min of meer grootschalige attracties zoals een dierentuin, een pretpark en een overdekte skibaan. Kortom, een oplossing voor een nog te scheppen probleem. Want ik heb nog nooit iemand horen klagen over ónbereikbaarheid van die evenementen. Hoogstens over slechte bewegwijzering. Op de bestaande wegen is nog nooit een file van enige betekenis geconstateerd, bijvoorbeeld.

De grote promotoren zijn natuurlijk het CDA en de VVD, gesteund door de gebruikelijke lobby, waarbij met name de wegenbouwbedrijven in de regio weliswaar niet erg in de publiciteit komen, maar wel een enorme vinger in de pap hebben.

Intussen gaat de bevolking van de regio de komende jaren in aantal verder achteruit, er zijn ook plannen voor grootschalig slopen van hele wijken, de vooruitzichten voor de industrie zijn niet rooskleurig, óók niet als die weg er eenmaal ligt.

De inwoners van de plaatsen Nuth, Hoensbroek, Brunssum, Landgraaf, Kerkrade en enkele wijken van Heerlen krijgen rechtstreeks met de Buitenring te maken in de vorm van enorme lawaaioverlast – de lobby heeft al gezorgd dat ‘die onzin met een maximumsnelheid van 80 km per uur’ werd verlaten, je mag er te zijner tijd honderd rijden – fijnstof, uitlaatgassen. En dat is lang niet alles. Natuurgebieden worden op ongekende wijze aangetast, met name in Kerkrade. De gemeente Kerkrade is de enige die zich nog verzet tegen de weg. Maar er is meer. Op sommige plaatsen krijgen de mensen de autoweg letterlijk in de achtertuin. Een van de mooiste lokale verbindingswegen in Zuid-Limburg, die tussen Hoensbroek en Amstenrade, wordt doorsneden door het tracé van de autoweg.

De propagandamachine werkt intussen op volle toeren. In een bijna delirisch artikel dat laatst in het Limburgs Dagblad verscheen, wordt de Buitenring de ‘leisureweg’ genoemd, omdat je er op je gemakje mee naar de skibaan – op zich een ecologisch onding – kunt komen en naar het pretpark en de dierentuin, terwijl je onderweg geniet van het, als gevolg van de aanleg van de weg grotendeels verdwenen, natuurschoon. In de dierentuin kun je dan al lang bij ongunstige wind het geraas van de auto’s op de weg horen, maar daar staat tegenover dat het asfalt van de leisurebaan een ‘apart kleurtje’ zal krijgen, aldus het artikel in het LD. Dat stuk is een mooi staaltje van geniepige propaganda dat gelukkig door een aantal briefschrijvers aan de krant is doorzien.

Sinds een hele tijd bestaat een website van de Buitenring (hier) (trouwens ook een tégen de Buitenring (hier) en hier) die bedoeld is om het verwijt van gebrek aan transparantie vóór te zijn. Maar wie die website eens goed bekijkt, ziet dat daar de vuige propaganda doorgaat. Op de site is een prachtige animatie te zien van de weg, waarop in detail op bepaalde punten wordt ingegaan.

Maar punten die moeilijk liggen bij de openbare mening zijn eenvoudig weggelaten. Zo kunnen we niet zien hoe het in een dichtbevolkte buurt van Landgraaf in te passen Hoofdstraat-klaverblad er in de praktijk uit gaat zien.

De huidige tweebaansweg zorgt in mijn eigen achtertuin bij Oostenwind al voor behoorlijk wat lawaai. Maar hoe wordt daar de weg verdubbeld en vervolgens in zuidwestelijke richting afgebogen? Ook dat is niet te zien, maar het kan niet anders dat ook mijn buurt enorme overlast van de weg zal krijgen, met name doordat die ook door of vlak langs een van de laatste bosjes van Landgraaf gaat lopen.

Kortom, naar buiten met die Buitenring.

__________

hhBest

Altijd wat op de Dam

Voor ons, republikeinen, was het gisteravond een zware tegenslag. Een mevrouw van 71 die kordaat roept (ik parafraseer) ‘Hoezo aanslag? Dit is wel gewoon mijn broodwinning, hoor! Het Wilhelmus zingen op de Dam, een krans twintig centimeter verplaatsen, ook nog twee minuten mijn klep houden, ik ben er niet gek op, maar zo verdien ik toevallig wel de kost. Dus hup, naar buiten. Hee, Max en Lex, hou me es vast, mijn knieën kunnen hier niet tegen!’ De kijkertjes in het land spanden nog net de paarden van de gouden koets niet uit, bij gebrek aan gouden koets natuurlijk. Een de republiek raakte weer een halve eeuw achterop, schat ik. Het gezicht van de konegin brak bijna door de laag plamuur heen, zo blij was ze met zichzelf.

De twee minuten stilte duurden gisteravond bijzonder lang, vond ik, en ze bleken nog niet eens om te zijn toen iedereen naar huis leek te vertrekken, terwijl de plechtigheden nog maar net begonnen waren. ‘Er is iets gebeurd,’ zei Djamila naast me. ‘Heb je die knal niet gehoord?’ Alles bijeen duurde het maar heel even, het zag er eigenlijk totaal niet paniekerig uit, vanaf de hoogwerker van de NOS, maar vanmorgen hoorde ik dat er een stuk of vijftig lui met gebroken benen en andere verwondingen waren afgevoerd.

Op 7 mei 1945 gebeurde het echt: Amsterdammers vierden uitbundig de bevrijding op de Dam, toen achtergebleven Duitse sluipschutters vanaf de omringende daken het vuur openden op de menigte. Er vielen enige doden en de lol was er een beetje vanaf.

De Dam is vaak het toneel geweest van toestanden. Op 31 augustus 1948, de laatste echte Koninginnedag, schreeuwde Willemien met overslaande stem ‘Leve de kannegin!’ waar Jula en Bernilo een beetje schaapachtig bij stonden, en het publiek lauwwarm reageerde. Tijdens het huwelijk van Bea in maart 1966 lagen er opnieuw sluipschutters op de daken, bij de ‘inhuldiging’ van Bea op 30 april 1980 was het publiek op de Dam dusdanig in de ban van ‘geen woning geen kroning’ dat Jula nauwelijks hoorbaar haar moeder kon naspreken.

Maar toen waren we het mooie jaar 1970 al gepasseerd.

Het was mooi weer op 30 april ik was juist aangekomen met de trein en onderweg naar een adres binnen de grachtengordel, waar ik een interview zou hebben met drie dames, onder wie Ageeth Scherphuis, van de organisatie Man Vrouw Maatschappij – ja ja, ik specialiseerde me destijds in emancipatie, kinderopvang, abortus en euthanasie – toen ik merkte dat het feest op de Dam enigszins grimmige vorm had aangenomen. Ik neem aan dat de politie met busjes en motorfietsen met zijspan het gemunt had op de daar al jaren aanwezige Damslapers. Ik was niet zo van nutteloos demonstreren, maar toen ik zag dat enkele hysterische agenten op de motor rondscheurden op de Dam waarbij de bakkenist zonder aanzien des persoons – mannen, vrouwen, kinderen – er met de lange lat op los mepten, greep ik in. ‘Kunnen jullie wel?’ riep ik, als altijd zeer ter snede. Dat trok de aandacht van een van de boys, en voor ik het wist rende ik rond op het plein, de motor achter me aan.

Ik wist toch te ontsnappen, een klap heb ik niet gekregen, maar ik was wel plotseling gepolitiseerd, en zong dus met mannen, vrouwen en kinderen het lied mee: ‘Dit – is – het begin, wij gaan door met – de strijd!’ Ik realiseer me nu, veertig jaar na dato, dat ik het hele incident wegliet in het artikel dat ik schreef na het interview. Ik herinner me wel dat de drie dames heel blij waren met mijn relaas van wat me was overkomen.

En nu hebben we moeten meemaken dat alleen een mevrouw van 71 nog ingrijpt als er iets fout gaat op de Dam.

Wij zijn een volk van bange mietjes geworden.

________

Op veler verzoek hierbij een foto van mij, gemaakt in 1970.

________

hhBest

Mijn WO II in tweets

Een huis in onze straat waarin een V1 neerkwam. Iedereen dook weg toen het karakteristieke gebrom van de raketmotor ineens ophield: dan komt hij naar beneden. Huis uitgebrand.

Volledig kapot gereden plaveisel in de straat, schots en scheef geparkeerde tanks, pantserwagens, jeeps, vrachtwagens.

Ruiten van roze karton met vijf kleine rondjes mica of iets dergelijks er in.

Een jaartje na de oorlog: ‘Papa, wanneer krijgen we weer eens van dat lekkere plakkende brood?’ Was brood van bloembollen.

Een oom had een auto, een Kaiser Frazer. Ik zie vanaf de achterbank hoe hij langs een groot gat in het wegdek van een brug maoeuvreert.

Een feestje. Er zijn nieuwe glazen kopjes voor de koffie. Alle kopjes springen direct stuk als er koffie in gedaan wordt.

De baby slaapt, een Amerikaanse soldaat genaamd ‘snafu’ doopt de speen van het kind in zijn glas jenever. De jenever kostte honderd gulden de fles.

Met mijn zusje naar de Nissenhut verderop in de straat, was brengen naar de Engelse soldaten die daar gelegerd zijn.

Een schaars verlicht gebouw, een halfronde koepel met tientallen, misschien honderden Britse soldaten, met muziek van Glenn Miller. Of heb ik die er later bij gefantaseerd?

Met de bus naar Gennep. Nou, bus: een eentons militaire vrachtwagen met bankjes langs de geblindeerde wanden.

Op de hoek van de straat is een bevrijdingsfeest aan de gang. Ik herinner me vrouwen in gebloemde jurken met korte rok, afgezakte grijze wollen sokken en afgetrapte schoenen.

Er wordt een lied gezongen waarvan ik me de titel niet herinner, maar dat ik van mijn moeder niet mocht horen. Ze dansen.

Door de straat marcheert een haveloze troep Duitse soldaten.

Aan de overkant van de straat loopt een Amerikaanse soldaat. Lachend wijst hij op de overtrekkende bommenwerpers, en daarna op zichzelf.

Station Beugen. De boter die mijn moeder bij de boer heeft gehaald druipt uit de zak op haar buik waar ze ook de bruine bonen in heeft zitten. Het is hoogzomer.

Ik zit met mijn moeder en zusjes in de kelder, in de verte buldert het kanonvuur.

Vanuit de woonkamer horen we veel geschreeuw: mijn vader en zijn neven zijn aan het kaarten, het is zondagmiddag en dat laten ze zich niet afpakken.

Ik ben de eerste dag op de lagere school, die tijdelijk gevestigd is in een fabrieksgebouw in de buurt. Op weg naar huis verdwaal ik hopeloos.

______

hhBest

Nederland door andermans ogen

Op Nostalgienet zie je het nog wel eens: hoe in de jaren veertig of vijftig kaas werd gemaakt, kippen en koeien werden gehouden, de molenaar zijn werk deed.

Ik meen me te herinneren dat we in de afgelopen dertig jaar op radio en tv nog wel eens series hebben gezien over moderne land- en tuinbouw en veehouderij. Maar dat moderne heeft de laatste jaren natuurlijk een ietwat typisch bijsmaakje gekregen. De kippen kregen het snot en zaten in veel te kleine hokjes eieren te poepen, de varkens kregen de pest, de koeien werden gek en de kaas was veel te vet. Zelfs de bloementeelt kon je beter vóór je houden, want die kost enorme hoeveelheden energie een aan de gebruikte bestrijdingsmiddelen moet je al helemaal niet denken.

Om een uiterst winstgevende bedrijfstak te blijven zonder je wat van die milieufreaks te hoeven aantrekken heeft de sector nu iets anders: het CDA en het daarbij behoren de ministerie van Landbouw en Voedselveiligheid – dat laatste is zoiets als het Ministerie van Liefde van George Orwell, dat belast was met de oorlogvoering.

En daarom zien wij er tegenwoordig het liefst zo weinig mogelijk over op de televisie. Het hele verhaal is vervangen door Marianne Thieme, eigenlijk.

Op de Italiaanse staatstelevisie zenden ze elke zondag tussen de middag een programma uit, genaamd ‘De Groene Lijn’, Linea Verde dus. ‘Wij kijken er altijd naar tijdens de pranzo,’ de lunch dus, twitterde Rob van Kan me gisteren, tegelijk ten bewijze hoezeer hij al ingeburgerd is in het land van de laars.

Linea Verde laat óók zien wat er zoal wordt geteeld en gekweekt in Italië, waarbij dat land natuurlijk verschillende voordelen heeft boven Nederland. Bijvoorbeeld doordat er een enorme verscheidenheid is aan producten die niet per se in efficiënte massaproductie moeten worden gemaakt, en die vaak niet veel verder komen dan het dorp of het stadje waar het ontstond. Daar kun je echt jaren mee vooruit zonder ooit jezelf te herhalen.

Het bijzondere is dat Linea Verde daardoor een soort nostalgische sfeer ademt, laat zien hoezeer ook de moderne Italiaanse mens hecht aan waardevolle traditie uit het verleden, hetgeen niet verhindert dat het programma wordt gepresenteerd door mooie vrouwen en stoere, nieuwsgierige mannen die zich onveranderlijk tussen onaangetast Middeleeuws dorp en Renaissancestadje verplaatsen per helikopter.

Gisteren was Linea Verde ineens in Nederland. Kaas, fietsen, molens, water, tulpen. Inderdaad. Maar toch: een biologische varkensboer, een kleine ambachtelijke kaasmakerij, de Aalsmeerse bloemenveiling, de Keukenhof, windenergie. De stoere presentator interviewde vooral vanaf een hele ouwe Hollandse fiets, je zag voortdurend zwiepende beelden van molens, tulpen, Amsterdamse en niet-Amsterdamse grachten en sloten. De productie-afdeling had zelfs voldoende Nederlandse gesprekspartners gevonden die niet alleen verstand van zaken hadden, maar ook nog vloeiend Italiaans spraken.

Ja, zo kon je Nederland ook bekijken. Modern, ja, maar vooral nostalgisch, romantisch, ambachtelijk – je bent met Nederland op dat gebied natuurlijk gauw klaar, maar het is, aldus de presentator, dan ook niet groter dan Ligurië, Piemonte en Lombardije samen.

En pas heel lang na afloop dacht ik aan de Q-koorts, de varkenspest, het kippensnot, het rooien van het tropisch oerwoud voor al die koeien van ons en al dat vet in de kaas.

Wat ik vooral voor me bleef zien, dat was de bevalling van een biologische zeug, die zich net voordeed toen de ploeg van Linea Verde erbij was.

En het was niet eens opgenomen breedbeeld, want daar doen ze in Italië nog niet aan. Het leek wel Nostalgienet.

_______

In Italië hebben ze ook ‘Uitzending gemist’. Maar die loopt een volle maand achter. Kijk hier.

_______

hhBest

Ik heb u in de peiling

Twee mailtjes worden door mij altijd reikhalzend afgewacht. Dat is ten eerste op zondag het weekoverzicht van Webshots, een website waar ik mijn foto’s heb staan. Een echt Amerikaans lijstje: totaal 1,1 miljoen views (sinds april 2000), tegenwoordig elke week rond de 2500 views, met overzichten van hoeveel views per album en per onderwerp het rangnummer dat je hebt. Ik sta op 20 voor de Italiaanse albums, dat is mijn hoogste score en ik ben daar trots op, hoewel ik ooit op 14 heb gestaan.

Het tweede mailtje is dat van Synovate, de Politieke Barometer, die keurig op vrijdagochtend verschijnt. In politiek luwe tijden om de twee weken, de laatste tijd elke week. Ik vind Synovate betrouwbaarder dan Maurice de Hond omdat de zetelaantallen minder snel op en neer flitsen; mijn onbewijsbare stelling is dat de mensen niet zo snel van mening veranderen als Maurice ons wil doen geloven.

Als je die Politieke Barometers eens een beetje bekijkt, dan zie je dat een andere stelling er wel degelijk mee te bewijzen valt, namelijk dat je sterke verhalen hebt, en sprookjes, en politieke peilingen.

Maar hoe de peilingen ook luiden, ze maken in mij altijd emoties los. Ik schreef woeste antifascistische stukken als ik zag dat een mevrouw die in vis doet dertig zetels haalde in de peiling en een meneer die met rotte vis gooit ook.

Grote vreugde maakte zich van mij meester als twee partijen die mij na aan het hart liggen – D66 en GroenLinks – gestaag stegen naar onwaarschijnlijke aantallen zetels, waarbij ik in mijn achterhoofd het waarschuwende stemmetje hoorde, dat zei: ‘dat hadden we bij de vorige verkiezingen ook, en kijk eens wat er van terecht kwam.’ Een groot gevoel van medelijden maakte zich daarentegen van mij meester bij de uitslagen voor de belangrijkste linkse partij, de PvdA, die het blijkbaar zo bij de kiezers verbruid had dat ze zelfs een keer op 12 zetels stond. Nee, niet bij Synovate, daar waren het er 15, maar toch. Maar daar stond dan weer grote tevredenheid tegenover dat de domme arbeiders die de neiging hadden te stemmen op de VVD van hun bazen, zich daar massaal vanaf keerden.

En toen verdubbelde Synovate de frequentie van de peilingen en gebeurde er iets raars. GroenLinks is inmiddels weer terug op het huidige aantal zetels (plus of min een of twee) zodat Femke Halsema afstevent op haar derde verkiezingsnederlaag op rij, is D66 bezig te ontnuchteren, zijn het CDA en de partij van de rottevisventer op een zeer tevredenstellend retour, staat de PvdA bovenaan – beter dan niks – maar is de VVD zodanig gegroeid dat die volgende week zonder twijfel bovenaan staat. Dan is Nederland weer even het middenstandersland van weleer, en stemmen de arbeiders als vanouds tégen zichzelf.

Weer even. Want de verkiezingen zijn op 9 juni (tien procent van de Nederlanders weet nog niet eens dat er verkiezingen aankomen, weet ik ook van Synovate) en de verkiezingen, mijn dames en heren lieve lezertjes, zijn iets geheel anders dan peilingen.

Dus eigenlijk zeggen Synovate en De Hond helemaal niks, nada, noppes.

Maar ik verheug me er, ondanks dat droevige besef, elke week weer even hard op.

_________

hhBest