Ja, mooi, de naam van Birgit Donker kan, nee móet worden bijgebeiteld in het onder een rode beuk zwartglanzende hardstenen monument voor de onafhankelijke pers. Een hoofdredacteur die weliswaar lid was van de directie (foei!) van haar krant, NRC Handelsblad met als jongerenbijlage nrc.next, pardon: van NRC Media. En die weliswaar blijft werken voor dezelfde krant die nu advertenties gaat verkopen bij content, en waar content binnen afzienbare tijd onvermijdelijk zo geschreven gaat worden, dat de adverteerders gretig toehappen. Volledigheidshalve zij even toegevoegd dat men – Derk Sauer, Frits Barend – ook verwacht dat met de content ook meer abonnees op de papieren krant zullen toestromen.Waarna weer meer advertenties en ergo meer winst.
Zwak punt blijft dat Birgit geen opening van zaken geeft in haar lange stuk gisteren in NRC en vanmorgen in next. Ik denk dat we daarvoor zullen moeten wachten tot morgenvroeg, op de column van Jan Blokker in next, en als ik het goed begrepen heb wordt dat dan meteen zijn laatste, of minstens krijgt hij er de laatste waarschuwing voor. Sauer en Barend zijn tenslotte Berlusconi niet, en ze willen allebei best nog geregeld uitgenodigd worden voor P&W en DWDD.
Als Birgit in haar stukje uiteen had gezet waaróm precies zij het hoofdredacteurschap van haar krant heeft neergelegd, dan waren we wijzer geweest en hadden we adequater kunnen reageren. Ze heeft het wel geprobeerd, dappere Birgit, want ze schrijft: ‘Ook bij verkoop geldt dat een krant niet zomaar een bedrijf is – het is cultureel erfgoed waar zorgvuldig mee moet worden omgesprongen. Onze nieuwe eigenaren hebben beloofd dat te respecteren. Dat zo kort na de verzelfstandiging van de krant een verschil in inzicht in de directie mij dwingt mijn functie neer te leggen, stemt mij droef.’
Dus toch een beetje verklaring. De dalende papierverkoop brengt de directie ertoe in te grijpen in het redactioneel beleid. Maar dat is wel een verschijnsel dat in Nederland al meer dan een eeuw oud is. Ik weet dat omdat ik ongeveer halverwege het boek, bevattende de geschiedenis van De Telegraaf ben. Een mooi en vooral leerzaam boek, over een krant waarvan het de redacteuren geen zak kon schelen of ze objectief waren, of ze de adverteerders stroop om de mond moesten smeren, als ze er maar tegenaan konden, op andermans kosten op avontuur, dat was het idee. En door wie die kosten betaald werden, dat kon hen niet schelen, en ook niet of ze nu een directeur, een hoofdredacteur, een chef of een baas hadden. Zelfs al was het een gepatenteerde SS-er.
En dat bracht en brengt geld op, de nieuwste hoofdredacteur van De Tel, Sjuul Paradijs, heeft dat als geen ander begrepen. Zo is onlangs op zijn redactie berekend dat ‘PvdA wegpesten’ het meeste geld opbrengt, dus pesten we de PvdA weg. Met leugens, verdraaiing, verdachtmakerij. Het lijkt de VVD en de PVV wel.
Zo eenvoudig ligt het, Birgit.
En hoe erg is dat allemaal? Het staat iedereen toch vrij een papieren- of een internetkrant te beginnen en daar helemaal los te gaan met vrije en onafhankelijke nieuwsgaring en nieuwsvoorziening? Ja, dat is duur, maar wat is tegenwoordig nou niet duur?
Natuurlijk, NRC Handelsblad is een onvervreemdbaar cultuurgoed. Misschien kunnen we er een museum voor scheppen. Als we een linkse regering krijgen, zal die nog bereid zijn er subsidie in te steken ook: vrije onafhankelijke pers is immers de belangrijkste linkse hobby.
Gelukkig werkt intussen negentig procent van de Nederlandse journalisten intussen heel tevreden voor alle mogelijke andere vormen van His Master’s Voice. Te beginnen bij RTL4 tot en met RTL28, de regionale bladen en de huis-aan-huispers. (Over dat laatste kan ik meepraten.)
Alleen dat correspondentennet, waar Birgit zo aan hecht, ja, dat is misschien een wel erg dure aanhanger van de krant.
Wij houden terzake de adem in.
_________