SanteLOGie

Eén Coffea arabica nana!

‘Coffea arabica nana’, zo heetten de zaadjes die ik kreeg toegezonden van een in bijzondere zaden gespecialiseerde winkel in Groningen – dat ging ook zonder internet prima – het was in 1965. En nu kan ik zeggen dat koffiestruiken de levende wezens zijn buiten mijn familie waar ik al ruim 45 jaar zonder onderbreking een relatie mee heb.

Ik zaaide de koffieboontjes zorgzaam, het duurde eeuwen voor ze opkwamen. Toen werden ze langzaam opgekweekt, het bleven een hele tijd echte zielenpoten en er gingen er ook een heleboel dood. Daarna had ik toch een klein woud in de vensterbank van een stuk of vijftien dappere plantjes. Een deel ervan gaf ik weg; bij de nieuwe eigenaars hielden ze het nauwelijks een halfjaar uit.

Toen mijn eigen planten wat groter waren, zette ik ze met drieën of vieren bij elkaar, deed vervolgens twee van de drie potten over aan anderen, met opgemeld resultaat en hield er dus één over. Die verhuisde tien jaar later mee naar Den Haag en een jaar later naar het huis waar ik nu woon. Twee jaar later liet de plant, inmiddels twee meter hoog, spontaan alle blad vallen stierf een snelle dood.

Maar intussen was wel het wonder geschied, hij was gaan bloeien met mooie trosjes witte bloemen die naar Gardenia’s roken – geen wonder, koffie en Gardenia zijn leden van dezelfde Walstro-familie – die plaats maakten voor grote, gele, glimmende bessen. Elke bes bevatte twee koffiebonen, vandaar de vorm. Ik deed er twee dingen mee: ik zaaide er een heleboel, en de rest droogde ik, pelde ze en deed de bonen in een droge koekenpan op hoog vuur. Toen ik dacht dat ze voldoende geroosterd waren, deed ik ze in de koffiemolen. Het resultaat was een verrukkelijke kop koffie en één nacht waarin we stijf van de coffeïne met grote ogen in het duister starend in bed zaten: de bonen waren onvoldoende geroosterd.

Intussen had ik nieuwe plantjes die, zoals dat gebeurt met kleine plantjes grote plantjes werden, grotendeels uitgedeeld werden en ook weer tot twee meter hoogte groeiden, bloeiden, bessen droegen die weer gezaaid werden. Nee, koffie maakten we er niet meer van, maar een van deze derde-generatiestruiken – eigenlijk vier stuks in één pot – groeit nog altijd, nu al zeker achttien à twintig jaar. Als hij het plafond dreigt te doorbreken, snoei ik er een meter af, verplanten zou moeten maar waar haal ik een grotere pot vandaan. Hij krijgt af en toe wat mest en het geheim van een hoge leeftijd zit hem in een uitgekiend ritme met water geven: hij krijgt pas de volle twaalf liter als de blaadjes enigszins beginnen te hangen.

Mij bevangt thans een zekere weemoed: ik heb al nakomelingen van dit exemplaar gehad, die waren weliswaar prachtig maar ze bleken gevoelig voor volstrekt onuitroeibare wolluis – de inteelt was kennelijk te ver voortgeschreden.

Het enige exemplaar van de derde en laatste generatie staat er nog glorieus bij, hij heeft prachtige dikke stammen. Maar als hij ooit dood gaat, zal een einde komen aan een relatie die mijn leven in belangrijke mate heeft bepaald.

_______

hhBest

Een hele rare droom

Hele grote fietsen in felle primaire kleuren stonden in het donker op de speelplaats van een basisschool. Overal stonden dozen met van alles en nog wat er in. Daartussendoor schimmige mannen, een van hen droeg een hele grote G, uitgevoerd in wit piepschuim.

Ik droomde dus blijkbaar in het verlengde van de aflevering van De Jakhalzen in DWDD van gisteravond, waarin de kopers van de failliete boedel van The Entertainment Group van Marco Borsato hun spullen kwamen afhalen. Ik realiseerde me dat, terwijl ik rustig doorsliep, door de aanwezigheid van die letter G. Wie had de T en de E gekocht?

Op zich een droom waarvan je geen verslag hoeft te doen, ook al omdat hij inmiddels al zover vervaagd is dat ik nog maar een paar procent ervan voor mijn geestesoog zie. Ik bedoel: de hele affaire rond TEG heeft mij volslagen koud gelaten, het is geen onderwerp, denk je, dat je in je dromen nog eens emotioneel moet verwerken. Daar weet ik wel andere gebeurtenissen voor.

Het ging natuurlijk ook niet over Borsato, maar over een school, die failliet was, zeiden de schimmige figuren die tussen de enorme fietsen rondliepen. Fietsen waarvan ik dacht: dat is leuk voor die kinderen, fietsen die op maat voor hen gemaakt zijn. Het zag er ook een beetje uit als een zaal in het Biennalegebouw in Venetië, waar bezoekers van in dezelfde kleuren als de fietsen uitgevoerde hoepels een eigen wereld konden bouwen. Als u mij nog kunt volgen.

Een failliete school – daar ging het over in het nieuwsbulletin dat ik hoorde tijdens het wegzetten van de auto op het parkeerterrein van het natuurgebied, waar ik gisteren ging wandelen. De As Sadiqq school in Amsterdam.

Later kwam ik nog eens terug op de school, de fietsen waren nu weg – opgehaald door de kopers, neem ik aan – en ik ging het gebouw binnen, dat ook leeg was op enkele half in elkaar getrapte kartonnen dozen na met daarin mappen. Die dozen en die mappen had ik ook gezien, jawel, in het Journaal van 8 uur, de dozen zaten in een ijzeren koffer die de schrijver van de Gerard-revebiografie Nop Maas onder zijn schamele jongensbed vandaan haalde; in die koffer zaten kruisbeelden en Mariaplaatjes, de inhoud was dan ook afkomstig uit het treurige huishouden van Gerard Reve.

Wat moet ik hier allemaal mee?

Kom op, gewoon even de amateurpsycholoog annex droomuitlegger uithangen: op de een of andere manier was ik gisteren in een ontvankelijke stemming, ik zat alleen voor de tv en dacht ten zeerste aan van alles, dat zal het zijn geweest dat later in de nacht tot die gekke droom leidde.

Ik hoop nu dat ik er een beetje van af ben.

______

hhBest

Het ligt eraan wat je ‘een vriend’ vindt

Vrouwen in mijn omgeving hebben me wel eens gevraagd: ‘heb jij eigenlijk wel vrienden?’ Ze trokken daarbij een bezorgd gezicht: iemand zonder vrienden, dat moet wel een freak zijn. Ik heb wel eens kortweg ‘nee’, gezegd, omdat ‘ja’ te ongenuanceerd zou zijn, en ‘ja, maar dan vriendinnen’ ook niet helemaal klopt en bovendien tot ernstige problemen in de relatiesfeer zou kunnen leiden.

Dus ik zeg: ‘ligt er maar aan wat je verstaat onder ‘vrienden’.’ In zoverre ben ik abnormaal, dat ik geen vast clubje mannen heb, vrienden dus, met wie ik ga fietsen, naar het voetballen kijken of die ik een keer in de week in de kroeg tref waar we ons laten vollopen met bier. Nooit gehad ook.

Vrienden zoals vrouwen vriendinnen hebben, die heb ik dus niet, nooit gehad ook. Ik heb dat soms wel eens vervelend gevonden en zelfs abnormaal: dat ik betere gesprekken had met vrouwen met wie ik relaties had die je zou kunnen beschrijven als ‘vriendschappelijk’, zonder verdere bijbedoelingen. Na vele jaren bleek, dat die vrouwen allemaal eenzelfde afwijking hadden als ik: ze waren allemaal hypochonder. Het ging dus weliswaar om gevoelens, maar dan om gevoelens van lichamelijk onwelbevinden.

In de loop van de jaren leerde ik wat voor mij een aantrekkelijk alternatief was: een eenling zijn met bijzondere liefhebberijen waar niemand iets in ziet, maar waardoor je wel een zeker aanzien verwerft als een soort ‘grand old man’, een goeroe. Nadeel is natuurlijk dat je daarvoor oud moet zijn. En nog zou ik vreemd bekeken worden als tot mij liefhebberijen zou behoren: er alleen met de camper op uittrekken. Ik bekijk zelf dat soort mannen die ik op campings tref ook met een zekere smetvrees. Terwijl ik vrouwen die er alleen met tent of camper op uit trekken vooral stoer vind.

De aanleiding voor dit stukje is een column van Paulien Cornelisse in nrc.next van vandaag, waarin ze een interessant probleem aan de orde stelt: in grote steden is voor vrouwen ‘een vriendin’ inderdaad precies wat dat woord zegt, voor mannen is het overal ‘iemand die je naast je wettige partner hebt’. In wat zij noemt ‘de provincie’ is een vrouw die een andere vrouw haar vriendin noemt dus ‘lesbisch’, en een man met een vriend ‘homo’. Allemaal betekenissen die mij persoonlijk dus, zie boven, geen steek verder helpen.

De laatste jaren heb ik er toch nogal wat vrienden bij gekregen – vrienden in de Angelsaksische, dus ultra-oppervlakkige betekenis van het woord. Vrijwel dagelijks krijg ik van LinkedIn en op Webshots – en vroeger ook op Hyves en Facebook – verzoeken om ‘vrienden’ te worden met volslagen vreemden. Op Hyves en Facebook waren daar naar mijn smaak te veel Russische en Bulgaarse hoeren bij, dus daar ben ik weg.

Op LinkedIn, een serieus bedoeld zakelijk netwerk, komen de verzoeken relatief vaak van mensen die collega’s zijn en waren, mensen met wie ik vriendschappelijk omging of omga en zelfs familieleden, en ik heb me ook aangewend om op de vraag: ‘wil je vriend worden van die of die’ ‘ja’ te antwoorden – maar nogal eens alleen omdat ‘nee’ zo bot klinkt. En omdat ik besef dat dit de zure appel is en dat we er verder toch nooit van zullen horen en dat de consequenties me vermoedelijk niet nagedragen zullen worden – maar ik blijf het op de een of andere manier gênant vinden. (Soms zijn er mensen bij die ik ten onrechte lang niet gezien heb; daar heb ik dan een korte mailwisseling mee en dan vallen we weer terug in het pre-internettijdperk.)

Zelfs op chatsites als Messenger heb ik maar een beperkt aantal ‘contacten’, veel mensen in mijn kennissenkring (die heb ik dan weer wèl) vinden Messenger maar niks, en met slechts één van die ‘contacten’ heb ik geregeld ‘contact’.

Maar of ik hem een vriend vindt, of hij mij, dat laten we zorgvuldig in het midden.

Maar om de vraag van het begin te beantwoorden: Ik ben niet dus niet eenzaam, dat niet.

________

hhBest

Tas van een goed merk

In kringen van merksceptici is Louis Vuitton altijd een dankbaar mikpunt. Over het dessin van de tassen, koffers, portefeuilles en dergelijke kunnen we kort zijn: dat is een kwestie van smaak. Sterker uitgedrukt: het ziet er niet uit. Verder zijn de producten vaak onpraktisch, ze worden vooral gekocht door vrouwen van beroepsvoetballers en ander volk van het woonwagenkamp en iemand die door de vertrekhal schrijdt met een complete set tassen en koffers van het merk, onderweg naar de business class voor een non stop vlucht naar Buenos Aires, is minstens rijk geworden in de drugshandel. Al helemaal als het een man is. Je ziet ze trouwens weinig op airline-vluchten, want de meeste Vuittonkoffers reizen natuurlijk per privéjet.

Tot zover de dus niet al te malse kritiek.

Er is ook een positief puntje te vermelden: de producten van het Franse tassenmerk gaan tientallen jaren mee. De eerste vijftien jaar worden ze volgens de echte addicts alleen maar mooier, maar daarna treden er toch in toenemende mate mankementen op, zeker bij intensief gebruik. Eerst begeven de ritssluitingen het, daarna ook de schouderriemen en de bevestiging daarvan aan de tas.

Dat laatste was het geval met de meer dan twintig jaar oude werktas van Djamila. Je kunt hem dan natuurlijk weggooien en verder door het leven gaan met een plastic tas van de Aldi of de Lidl, maar in die ruim twintig jaar is er nóg iets gebeurd, buiten slijtage: je gaat je hechten aan zo’n tas.

En dus aanvaardden wij gisteren de reis naar Düsseldorf, 75 kilometer van hier, naar de dichtstbijzijnde vestiging van LV. (Als je binnen 75 kilometer van een LV-vestiging woont, dan hoor je bij de eerbiedwaardige Europese beschaving.)

We komen er niet zo vaak, de laatste keer werden we door de dames ontvangen met een glas champagne, ditmaal staan we droog, maar daar staat een strak in het pak zittende portier voor in de plaats met een olijk Kuifje-krulletje op het voorhoofd.

Een van de dames pakt de gehavende tas enigszins gegeneerd vast en gaat naar achteren om te vragen of ze dat nog doen, zo’n oud vod repareren. Ze brengt een pinnige mevrouw mee die zegt dat de tas naar Parijs moet worden gestuurd, en dat ze verwacht dat hij daar geweigerd zal worden. En het gaat hoe dan ook 200 euro kosten. Djamila maakt de nuchtere opmerking: voor 200 euro heb ik geen nieuwe, zo’n tas kost immers tegen de 1500 euro, maar dat valt in het luchtledige, in vestigingen van Louis Vuitton hebben ze niet eens een (zichtbare) kassa, over geld spreek je niet, dat hèb je.

‘Je bent gehècht aan die tas, moet je zeggen,’ fluister ik, en zie over haar schouder dat het Japanse stel aan de overkant met lege handen het pand verlaat – naar ik hoop omdat ze de uitgezochte tas toch te duur vonden. Wat een schande. Wat dóe je dan hier.

De opmerking waarin het woord ‘nostalgie’ voorkomt, valt in aanzienlijk betere aarde bij de dames, die ongetwijfeld per maand nauwelijks verdienen wat één zo’n tas kost.

Met opgeheven hoofd verlaten ook wij de winkel aan de Königsallee, in de verwachting dat de tas, keurig gerepareerd, over een week of zes door een ruiter te paard ten onzent zal worden afgeleverd.

_______

hhBest

Het is naar binnen geslagen

Een lichte teleurstelling maakte zich van mij meester toen ik van morgen om vier uur in het NOS Radiojournaal hoorde dat de Consumentenbond wil dat de minister radioreclame voor rusteloze benen en schimmeltenen verbiedt. Het zit zo: farmaceutische bedrijven mogen geen reclame maken voor geneesmiddelen. Nu schijnen er farmaceutische bedrijven te bestaan voor wie de genezing van echte ziekten toch al te hoog gegrepen is, en zich daarom richten op zelfbedachte aandoeningen. Ze maken radiospotjes die melding maken van die aandoening en roepen patiënten die de genoemde symptomen bij zichzelf waarnemen op zich te melden bij de huisarts, die dan weer het tegelijk met de ziekte geschapen geneesmiddel moet voorschrijven.

Volgens mij kun je daar niks op tegen hebben, alleen al omdat het geheel en al past in het concept dat ten grondslag ligt aan de moderne economie: je schept een behoefte en je biedt daarvoor de bevrediging aan. Als modern voorbeeld kun je de muziekindustrie noemen: popconcerten en iPods leiden tot gehoorbeschadiging, en daar heeft de medische wereld en het ´beter horen´complex dan weer een smakelijk belegde boterham aan.

De door de Consumentenbond bestreden reclame is eigenlijk nog mooier, want zij voorziet in een diepgevoelde bestaande behoefte van de mensheid. Je voelt een lichte kriebeling in de benen en in plaats van dat je er een beetje gegeneerd aan krabt als niemand kijkt, blijk je ineens een ziekte met een sjieke Engelse naam te hebben: restless legs! Je bent een oud kereltje of vrouwtje en je hebt rare voeten, blijk je ineens een als ‘schimmelnagel’ erkende aandoening te hebben. Vroeger had je de twee-, drie-, vijf- en zevendaagse koorts, mijnwormen, de brakwaterkoorts, het hartvuur en het astraal lichaam en daar kon je dan lange tijd mee vooruit als beroepspatiënt – en dat mag dus allemaal niet meer van de Consumentenbond.

En toch is het benoemen van vage klachten en symptomen tot één duidelijke ziekte een enorme behoefte van de mensheid. Niet alleen de restless legs maar ook andere nieuwe ziekten danken er hun ontstaan aan. Zo hadden we in de jaren tachtig van de vorige eeuw MBD, een minimale hersenbeschadiging als oorzaak van het rare-kindsymdroom; RSI staat op het punt bijgezet te worden in het archief waar MBD intussen al terecht was gekomen.

Gerard Reve vond ooit de ‘bloedkanker achter het hart’ uit, als ziekte die je iemand kon toewensen, ‘want dan heeft de dokter lang zoeken’, een soort voodoo-vervloeking dus. En nog geregeld kom ik mensen tegen die mij bedrukt meedelen dat opa heden is overleden, terwijl het aanvankelijk zo goed met hem leek te gaan in het ziekenhuis. ‘Maar vannacht is het naar binnen geslagen,’ ja en dan weet je al hoe laat het is.

Het is een uur of vier in de ochtend, en de Consumentenbond wil de restless legs van de radio, voor ze naar binnen slaan.

_____

hhBest

Mensen die je niet wilt ontmoeten

Vanmorgen, toen ik de laatste pagina’s van Thomas Rosenbooms nieuwe roman Zoete Mond begon te lezen, schoot het me opeens te binnen: de romanfiguren moesten ontleend zijn aan de Commedia dell’Arte.

Drie, nee vier figuren spelen de hoofdrollen in het verhaal: Jan de Loper, een vervelende en altijd potsierlijk uitgedoste kerel, die vol zouteloze grappen zit en teert op een verleden waarin hij met een paar indertijd als spectaculair ervaren wandeltochten de aandacht had getrokken; Rebert van Buyten, een zonderlinge en contactgestoorde dierenarts, die als hobby hardlopen heeft, daarbij altijd gehuld in hagelwitte kleding; en Laura Banda, later Macauly, een vrolijke en verleidelijke vrouw van een zeeman die veel van huis is en Jan de Loper en Van Buyten tegen elkaar uitspeelt – Harlekijn, de Witte Clown en Colombina uit de klassieke Commedia dell’Arte.

Maar er is nog een vierde figuur, de (historische) witte walvis die in 1966 de Rijn opzwom en ook terugging naar zee, en die een figuur is uit een ander mythisch verleden, Moby Dick, de witte dolfijn als symbool van eenzaamheid en verlangen. (Jan de Loper is ook een historische figuur, blijkt uit Rosenbooms verantwoording.)

Heb ik wat aan die vondst aangaande de Harlekijn, de Witte Clown en het vrolijke meisje Colombina? Van Buyten wordt door Jan de Loper vreselijk in de maling en vernederd in het bijzijn van Laura, maar voor hem is dat vooral aanleiding om een enorm schuldgevoel op te bouwen tegenover De Loper, dat hij uiteindelijk ook inlost. Ook dat is in de traditie van de Italiaanse Comedie een vrij klassiek verhaal.

Maar nodig heb je het niet om de beklemmende sfeer van het boek te ondergaan, de eenzame figuren van De Loper, de dierenarts, Laura, de Walvis. Op Laura na bij voorbaat verloren, vergeefse figuren, geteisterd door onbegrip en onverschilligheid van de buitenwereld, De Loper en de dierenarts verslaafd aan verdovende middelen en alcohol (en aan het verleden) de Walvis behaaglijk genietend van het giftige water van de Rijn.

Ook de kinderen met hun huisdieren uit het dorp Angelen zijn mythische figuren die het bezoek aan de dierenarts als een soort eredienst voltrekken, waarbij de dierenarts zelfs enkele malen een gestorven dier weer tot leven weet te wekken. De dierenarts is in Angelen komen wonen na het verongelukken van zijn vrouw, de rouw om haar heeft hij nooit van zich af kunnen zetten en als na zijn boetedoening bij Jan de Loper de kinderen met hun huisdieren ineens niet meer bestaan voor Van Buyten trekt hij zijn witte kleding aan, doet de foto van zijn overleden vrouw in zijn rugzak en begint te hard te lopen – het is het einde van het boek en het ziet er niet naar uit dat hij ooit nog tot stilstand zal komen..

De romanfiguren zijn uniek voor Rosenboom, zoals de figuren uit Gewassen Vlees – zijn meest beklemmende boek – en uit Publieke Werken. Zulke mensen bestaan echt, en Rosenboom beschrijft ze genadeloos, je zou ze niet willen ontmoeten, laat staan mededogen met ze krijgen.

Met name de beschrijving van de avonturen van Jan de Loper heeft soms de toon van een kinderachtig jongensboek – maar misschien was dat ook nog wel opzet. Hij is ook een wel heel erg kinderachtig, tevens licht studentikoos mannetje. Echt een mannetje, want hij is ook nog klein van stuk. Ook dat is geen toeval, denk ik.

Thomas Rosenboom, Zoete Mond, Uitg. Querido

________

hhBest

Een gezellig familieonderonsje

De Moreno’tjes wonen weer in de Jordaan, driehoog achter, aan de voet van die ouwe Wester. Daarmee is definitief een punt gezet achter het bij tijden tamelijk grappige stripverhaal ‘Gooische Vrouwen’, maar op een andere zender was iedereen nog springlevend en gelukkig en steenrijk, en konden ze onder luid gejuich de Gouden Televizierring in ontvangst nemen.

Uit handen van Matthijs van Nieuwkerk die er een megaversie van zijn sardonische grijns voor had opgezet, die nogal detoneerde bij zijn communiepakje. Matthijs had even tevoren iets moeten wegslikken omdat niet hij, maar Ruben Nicolai de mannelijke tv-persoonlijkheid (of zoiets) was geworden, maar ja, Matthijs had twee jaar geleden de ring al gekregen voor DWDD. Zo ging dus Linda de Mol mooi strijken met de Grote Prijs, haar neefje van De Mol verweesd achterlatend – voor zover ik kon zien was haar grote broer zelfs helemaal niet aanwezig.

Niettemin was het één grote familie zoals ze daar bij elkaar zaten en elkaar de prijzen toeschoven en overhandigden en elkaar er voor kusten en omhelsden – misschien schopte een enkeling stiekem nog deze of gene tegen het scheenbeen maar voor de rest was het koek en ei, natuurlijk, en heel veel champagne van een goed merk, neem ik ook al aan en wellicht werden de eerste afspraken alweer gemaakt voor wie volgend jaar nu eens aan wie de prijzen mocht uitreiken.

Als een dergelijk bedrijfspartijtje aanstaande is, zie je dat aan de programma’s op tv in de vooravond: Matthijs zit dan DWDD voor in zijn communiepakje, op de andere zender presideert Albert Verlinde RTL Boulevard in een Brabants-ouderwetsche smoking; die twee worden straks verwacht, aan de overkant, als het ware.

Chantal Janzen was niet helemaal bijgepraat, ze had althans een knalrode japon aan met veel ruimte voor haar decolleté, maar bij uitzondering word ik bij Chantal vooral gefascineerd door die ogen als van een Malagasisch nachtaapje, zelfs het uitdagend uit de split gestoken blote been kan me dan maar nauwelijks boeien.

Chantal wist dus niet (of juist wel) dat rouwzwart de standaard outfit van de avond zou zijn – letterlijk en zonder uitzondering de gehele zaal genodigden van de ringenronddeling kon, mits de nazit een beetje laat uitviel, zonder verkleden naar de begrafenis van deze of gene collega die het feest niet gehaald had.

Collega’s die hun collega’s een prijs geven (met een zogenaamde publieksverkiezing ertussen) met de bedoeling het volgend jaar andersom te doen… kwenie. In het Volkskrant Magazine werd vanmorgen Martin Simek, een soort interviewer, ook nog eens door een collega van de krant te kakken gezet. Op zich eigenlijk verfrissend, na het geplak en gekleef van gisteravond.

Kunnen we nu weer naar de wereld van de gewone mensen? Of een mooie natuurfilm, waarom krijgt zo’n productie nooit een ring?

________

hhBest

Soms is de politiek echt van de pot gerukt

Soms heb je de neiging te denken: verdomd, de Nederlandse politiek is absoluut de weg kwijt. De luchtverkeersweg. Let wel: ik vind dat de huidige politieke partijen en de daaruit voortgekomen regering weliswaar niet altijd even geweldig werkt, maar in het algemeen een voldoende verdient. Alleen al omdat er geen alternatief is, of beter: de aanstormende alternatieven zijn véél erger.

Maar vanmorgen hoor ik dan een bericht waarvan ik denk: heeft iemand in de politiek hier ook maar één seconde over nagedacht?

Uit het verslag van de dienst die de luchtverkeersleiding in Nederland verzorgt, blijkt dat niet alleen de bestuurders van die dienst meer verdienen dan de Balkenende-norm – het wordt zo geformuleerd dat je ze hoort denken: tja, het zijn nu eenmaal bestuurders – maar zelfs die verkeersleiders, het lagere personeel dus, heeft salarissen die tot vier ton gaan. Het ziet er naar uit dat een meerderheid van de Tweede Kamer dit niet pikt en dat ze allemaal terug moeten naar het hok onder Balkenende.

En daar sta ik dan verbijsterd van te kijken. Ik wil nog niet eens beginnen over de norm zelf, die zegt dat de minister-president de m/v is die het land regeert en dus de grootste verantwoordelijkheid draagt en dus ook het meeste moet verdienen, hoewel dat natuurlijk ook al een formidabele vorm van kokerzicht is: politici zouden tegen onkostenvergoeding moeten werken.

Maar als er nu één beroepsgroep is die een enorme rechtstreekse verantwoordelijkheid heeft voor het welzijn van misschien wel het leven van miljoenen mensen, dan is het wel die van de luchtverkeersleiders. Ik ken een paar van die mensen die stuk voor stuk van buitengewone kwaliteit zijn en een bijna onmenselijk zwaar beroep uitoefenen, waar bovendien maar weinigen voor geschikt zijn, waardoor de vraag het aanbod overtreft, een ideale situatie om deze minieme groep mensen zeer behoorlijk te betalen.

Maar in de Tweede Kamer schijnen ze te denken dat een luchtverkeersleider net zoiets is als een politieman uit de jaren vijftig, weet je wel, met zo’n klapbord op een kruispunt, en die waren tevreden met een opgeleukt minimumloon, dat toen trouwens niet eens bestond.

Over piloten van luchtvaartmaatschappijen hoor je ze nooit, in de Kamer. Toch is daar geen enkele bij die voor een salaris ter hoogte van 181.000 euro achter het stuur van een vliegtuig kruipt. ‘Ja, maar die hebben de verantwoordelijkheid voor een duur vliegtuig met 200 tot 500 mensen!’ Jaja, en dat vliegtuig komt nog geen meter van de grond zonder ingrijpen van een verkeersleider.

Maar luchtverkeersleiders zijn half en half ambtenaren, en daar heeft de Kamer echt wat over te zeggen, over de piloten niet.

Over kokerzicht gesproken.

_______

hhBest

Figuratieve kunst in Noord-Holland

Uiteindelijk gaat iemand die veel geld heeft of denkt te hebben de boel vervalsen. Neem nu Dirk en Baukje Scheringa-De Vries uit Opperdoes (of Wognum, ja Wognum) die al die rare moderne kunst maar niks vonden, en flinke bedragen ophaalden bij de eigen bank (dat was ‘dus’ eigen geld) om schilderijen te kopen van schilders die dingen maakten waaraan je kon zien wat het voorstelde. Thuis waren ze ooit begonnen met dat zigeunerjongetje met een traan op de wang en een groot schilderij met die twee engeltjes van Rafaël, maar toen hadden ze die bank nog niet en deed Dirk alleen nog maar de belastingaangifte van de buren, die meer hadden met zee- of heidelandschapjes.

Toen het gemakkelijk bleek geld op te nemen bij de eigen bank, kochten ze dingetjes van schilders die ook dingen maakten waaraan je kon zien wat het voorstelde, maar die wel veel duurder waren, zoals Carel Willink en Pyke Koch. De schilders zelf hadden ze nooit meer gezien, die waren al dood. Maar ze wisten wel van anderen die werk van deze kunstenaars, die nog wisten wat schilderen was, hadden gekocht, zoals een beroemde en beruchte Rotterdamse huisjesmelker en de eigenaar van een keten van goedkope textielwinkels.

Het was een originele manier van verzamelen: de Scheringaatjes werden niet geleid door een bepaalde artistieke smaak, want die hadden ze niet, maar ze gingen echt af op ‘kan ik begrijpen wat er te zien is.’

Het bedrog deed zijn intrede toen de Scheringaatjes een conservator aanstelden, die wist dat ze weliswaar de opdracht had figuratieve, of zoals de Dirkjes het zeiden ‘realistische’ kunst moest kopen, maar daar wel ineens artistieke maatstaven bij aanlegden, waardoor de collectie toch een andere wending kreeg. Ik bedoel, het lijkt mij sterk dat ze uit zichzelf het op zich wel felrealistische naakt van Julian Freud zouden hebben aangeschaft – je kijkt het al wat oudere model recht in den doos, als u mij deze formulering vergeeft. En eerlijk gezegd: ik zou het ongetwijfeld kostbare werk óók niet langer dan twee weken in de woonkamer willen hebben hangen. Maar de curator zei dat het mooi was, dus wat wil je dan?

Dan nog even de collectie japonnen van de ontwerpster Fong Leng. Je vraagt je af hoe die eigenlijk in de collectie van de Scheringaatjes past. Ja, een belangrijk deel is ooit betaald door Carel Willink voor zijn toenmalige vrouw Mathilde den Doelder. Maar is dat voldoende?

Nou ja, vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan; ergens op de site van het Scheringa Museum zie je een filmpje waarin de conservator met bijna hysterische blik de collectie aanprijst, Imca Marina ook mag uitpakken over Fong Leng en daarna Fong Leng zelf, die zichzelf bescheiden ‘de beste ontwerper’ noemt ‘die Nederland ooit zal hebben.’

Op het filmpje (ik kan het helaas zelf niet terug vinden) zie je tweemaal enkele seconden de eigenlijke creatieve geest achter de werken van Fong Leng, mijn broer Berry, in 1997 overleden. Maar die was veel te bescheiden om op de voorgrond te treden. En hij had ook geen eigen bank.

________

hhBest

Twee helden op sokken

‘Ik heb maar twee paar handen,’ hoorde ik Dirk Scheringa gisteren zeggen, en ik moet beamen: dat is inderdaad weinig, als je de omvang van zijn graaicultuur te Wognum, Noord-Holland eens even rustig in ogenschouw neemt.

Daarna vreesde ik meteen en vooral voor de stijl en spelling van het boek dat Dirk gaat schrijven.

Vorige week waren de bijzondere kwaliteiten van Dirks handen natuurlijk in het brandpunt van het nieuws, zoals het Nederlands journaille dat gezamenlijk en in vereniging gewoonlijk aan de vaderlandsche beerput weet te onttrekken. Waardoor twee belangrijke andere lichaamsdelen, te weten zijn voeten, enigszins onderbelicht zijn gebleven.

Ik zag die voeten maar heel even, ze staken nauwelijks onder een bureau uit. En ze waren gehuld in de lelijkste sokken die er bestaan: vervaardigd van grijs/wit gemêleerde wol, jawel, de geitenwollen sok. Weliswaar is ‘de geitenwollen sok’ inmiddels een compleet persoon geworden, meestal werkzaam in het sociaal werk, met baard, snor en voddige kledij. Maar deze sokken zaten toch echt als kledingstuk vermomd aan de voeten van Dirk Scheringa. Het ging allemaal zo snel dat ik dus nu niet zeker weet of Dirk ook de bijbehorende geitenwollen sandalen droeg, dus dat blijft bij een vermoeden. Dat zich ook uitstrekt tot zijn schoenmaat: die is óf een zielige maat 38, of een potsierlijke maat 49.

Maar veel goeds voorspellen die sokken dus niet, zo kunnen wij het samenvatten, noch voor de toekomst, noch voor het verleden. ‘Behaalde geitenwollen sokken uit het verleden bieden wel degelijk garantie voor een sombere toekomst.’ Vooral de toekomst van de mensen die er bij hun financieel beleid op af gingen dat Dirk hield van realistische schilderijen van wenende zigeunerjongetjes, en dus wel in orde moest zijn.

Dirks sokken hebben intussen zoveel stof tot nadenken gegeven, dat ik weinig ruimte meer heb voor een paar andere sokken, namelijk die van de Italiaanse rechter Raimundo Mesiano. Deze sokken zijn allerminst van geitenwol, sterker nog: het materiaal wordt in het bericht in de krant niet eens genoemd. Wel de kleur: turkoois. (Dat is, voor degenen die graag een beetje sjiek, ehm, chique spellen: turquoise, een kleur die we ook wel ‘zeegroen’ plegen te noemen.) Raimundo durft zich dus onafhankelijk op te stellen – haal maar eens turquoise sokken voor het alziend geestesoog – en dat is prima voor een rechter.

Raimundo is de rechter die geoordeeld heeft dat het bedrijf Fininvest, eigenaar: premier Silvio Berlusconi, wel degelijk betrokken was bij de omkoping van een rechter en dat het daarom driekwart miljard boete moet betalen. (Dirk stond te likkebaarden bij dat bedrag.) Van de sokken van Berlusconi weet ik niks, al veronderstel ik dat hij conservatieve donkerblauwe, donkergrijze of zwarte zijden sokken draagt met sokophouders, meteen ook leuke gadgets in bed met die lekkere jonge meiden van hem.

Silvio heeft ondanks dat alles toch nog tijd voor pittige uitspraken. Over Raimundo zei hij: ‘Wij zullen eens wat moois naar boven halen van deze rechter.’

Intussen heeft een kopstuk van de oppositie de mannen van Italië opgeroepen turquoise sokken te gaan dragen, als protest tegen Il Cavaliere en als steun voor Mesiano.

Zou ik wel willen, maar één ding weet ik zeker: in mijn enorme sokkenla bevinden zich geen sokken van die kleur.

Wel een paar geitenwollen, trouwens, voor echt koude dagen.

Ik begin maar eens met witte. Dat is een onafhankelijkheidssignaal tegenover de dames die daarvan schijnen te gruwen. En dat is dus nog maar het begin.

__________

hhBest