SanteLOGie

Het egotrippersweekend

Mijn oude moeder placht haar bewondering uit te spreken voor de technici die er toch maar in geslaagd waren de Bolero van Ravel op één schellakplaat te krijgen – en de Bolero duurde acht minuten. Volledige uitvoering duurt trouwens een minuut of elf.

Tegenwoordig slagen zelfs de Wiener Philharmoniker er in het stuk in zeven minuten te spelen, maar gisteren zag ik een prestatie van formaat. Wellicht kwam het doordat het zich in Australië afspeelde waar de mensen een hekel hebben aan muziek die te lang talmt met het komen tot een conclusie, maar André Rieu zag kans zich er in Melbourne in een minuut of vier vanaf te maken. Als het waar is dat Ravel de menselijke liefdesdaad voor ogen had toen hij het  stuk componeerde, dan was dit een vluggerdje op de keukentafel.

De Australiërs vonden het prachtig, het was ook het soort publiek dat je kent van Paul de Leeuw en van Jomanda, het oude-dames-met-blauw-haar-gebeuren, die de keukentafel al lang ontgroeid zijn. Waarna ze nog een dikke saus van doedelzakken, Neighbours en Waltzing Mathilda over zich heen kregen. Met een snikkende André Rieu als kers op de taart.

Handige zakenlui die fortuin maken met het spelen van de allerbest in het gehoor van het grote publiek liggende deunen uit de klassieke muziek – Waldo de los Rios, James Last, André Rieu – die hebben uiteraard mijn zegen, maar ik wil toch de vrijheid hebben te kunnen wijzen op de wansmakelijke grofheid van de desbetreffende uitvoeringen. Hoewel ik diep mijn petje afneem voor de vondst van Rieu, die een enorme uit het zilverlamé overbloezende roomtaart de beginsolo op de hobo liet spelen.

Nog vóór ik overschakelde op de uitzending van Paul de Leeuw zag ik de slotzitting waarbij Ivo Niehe, immer feilloos paraat als hij weet wanneer er hielen gelikt moeten worden, Rieu prees om de schitterende uitvoering van de Bolero. Getverdemme.

Ja, De Leeuw, die liet zich kennen, zeg. Meer dan ooit liet hij geen gelegenheid voorbij gaan om te tonen dat het om hem, om hem, om hem en om helemaal niemand anders gaat. Hij was pisnijdig toen zijn immer rustige en beleefde pianist het niet kon laten eens zijn hart te luchten en te zeggen dat Paul het niet kan hebben als iemand anders grappiger is dan hij. Ai. Als dat maar goed gaat met Cor. Sterker nog: Paul kan het zelfs niet hebben als iemand anders langer dan tien seconden alléén in beeld is.

Vanmorgen was hem de inspanning wel aan te zien, en maar zingen als een schorre kraai, hoe komt deze akelige egotripper toch aan die geweldige beroemdheid?

Het zal wel weer aan mij liggen.

_________________

hhBest

Ik moet toch eens naar Bombay

Op de radio hoorde ik gelukkig een Indiadeskundige gewoon ‘Bombay’ zeggen. De stad zal altijd wel Mumbai hebben geheten, maar wij in Europa wisten en weten nog altijd niet beter dan dat het Bombay is. Ik ben er nog nooit geweest maar ik heb er het een en ander over gelezen en ik denk er een goed beeld van te hebben. Het woord ‘ultiem’ wordt tegenwoordig wel erg vaak te onpas gebruikt, maar voor Bombay gaat het helemaal op.

Ik denk dat Bombay iets is dat wij ons niet kunnen voorstellen. Wij vinden Amsterdam een grote stad, groter hebben we niet in Nederland, maar Amsterdam zou blij mogen zijn om in Bombay als buurt mee te mogen draaien – de hoofdstad van de staat Maharashtra heeft negentien miljoen inwoners en dan weet ik nog niet eens of al die tienduizenden mensen die elke avond weer moeten vechten om een stukje trottoir om op te slapen daarin worden meegeteld.

Ik ben een liefhebber van grote steden en Bombay moet er een uit de AA1-categorie zijn: veel te groot, volslagen onbeheersbaar en met alles dat je maar wilt: eindeloze wijken met half verwaarloosde gebouwen uit de Engelse tijd en daarna; diverse enigszins opgeknapte centra waar buitenlandse toeristen komen, en waar je nog kunt zien wat de Britten zich voorstelden bij ‘De Poort van India’; maar ook slechte voorziening van water, gas, elektriciteit en riolering, duizenden hoeren en travestieten, kinderarbeid en kinderprostitutie, krankzinnig verkeer,  de grootste filmindustrie ter wereld, de callcenters van de halve Engels sprekende wereld, tienduizenden bedelaars, handel in alles dat je je maar kunt voorstellen.

Maar je schijnt er ook verrukkelijk te kunnen eten, heerlijk te kunnen wandelen langs de strandboulevard Marine Drive met uitzicht op de in de Indische Oceaan ondergaande zon. De gezeten middenklasse en hoger baden in weelde, gaan shoppen in Singapore en Dubai – Dubai, waar de belangrijkste maffiabazen een goed heenkomen hebben gezocht en per telefoon en internet hun zaken in Bombay afhandelen.

De stad is het financiële centrum van India, een land met meer dan een miljard inwoners waarvan er talloze per jaar geen andere oplossing zien dan naar Bombay te trekken waar ze ook geen uitzicht hebben. Of misschien wel, want het is een stad met een onwaarschijnlijke hoeveelheid criminaliteit op alle denkbare gebieden, waar een dagelijkse oorlog woedt tussen een volkomen corrupte politiemacht en een enorm aantal maffiabenden die zo ongeveer alle handelsactiviteit maar vooral die op gebied van drugs in handen hebben. Ook zonder terroristische aanslagen is in Bombay voldoende te beleven, zal ik maar zeggen.

Gisteravond kreeg ik van B., die Bombay op zijn duimpje kent en helaas ook heult met het hindoefundamentalistische regiem dat de stad wil omdopen tot Mumbai, een sms-je: ‘kijk naar CNN, my heart breaks’.

Ik kijk. Mooi toch, die knappe meiden die daar met doodsverachting naar de redactie staan te bellen terwijl om hen heen branden woeden, gewonden worden weggedragen en bommen ontploffen.

Ach, lees anders gewoon een paar boeken. Family Affairs van Rohinton Mistry, bijvoorbeeld. Maar vooral Maximum City – Bombay Lost and Found, van de journalist Suketu Mehta en al helemaal de roman Sacred Games van Vikram Chandra.

Ik kijk naar CNN en zie de vlammen slaan uit de ramen van het oosters-klassicistische hotel Taj Mahal. Ja, mooi is anders, maar toch een historisch gebouw dat, net als de boedhhabeelden in Afghanistan, een onmisbaar relict uit een afgesloten verleden is. Was. 

Geef mijn portie maar aan Katja

Mijn vaste voornemen om nooit in een restaurant met een of meer Michelinsterren te gaan eten heb ik tot nu toe moeiteloos gestalte kunnen geven. Zelfs in het restaurant in Heerlen dat een ‘bip gourmand’ kreeg terwijl het al een maand gesloten is, ben ik nooit geweest, zij het dan op het nippertje. Ik was al onderweg en toen kwam er iets tussen, zoiets. Dat het nu al gesloten is (het bestond nog geen jaar) is ongetwijfeld het gevolg van het feit dat iets dergelijks veel potentiële bezoekers overkwam. Het had geloof ik iets te maken met de in La Goccia gehanteerde tarieven.

Nemen wij even het lijstje door van restaurants in Limburg die door de Franse reisgids een of meer sterren waardig zijn bevonden.

Beluga Maastricht zou ik niet eens zo maar weten te vinden, dus laat staan dat ik er binnen ben geweest. Datzelfde geldt voor Da Vinci in Maasbracht – de beschrijving in de regionale krant sterkt mij in mijn voornemen, want Margot Reuten blijkt ‘net zo goed te kunnen commanderen’ als haar moeder. De Limburgse Gordon Ramsay, denk ik.

De Leuf in Ubachsberg, dat was op het nippertje. In 1973 heb ik op het punt gestaan die kapitale boerderij voor 46000 gulden te kopen, maar ik werd daarvan weerhouden door schimmige bepalingen in het koopcontract. Ik ben er dus binnen geweest, maar toen was het nog een half ingestort monument.

De restaurants met één ster, in Well, in Weert, in Steyl en in Venlo – een enkele heb ik wel eens in het voorbij rijden gezien, binnen geweest ben ik nooit.

Au Coin in Maastricht, daar heb ik vrij vaak gegeten, maar toen hadden ze nog geen ster. Dat geldt ook voor Chateau Neercanne – gelukkig had ik daar iedere keer weer iemand bij me die de rekening betaalde. Andere Maastrichtse sterrendragers, van de meeste heb ik zelfs nooit gehoord.

De Dillegaard in Nuth, daar heb ik wel eens náást gegeten, ik weet niet of dat ook telt.

Wat heb je eigenlijk tegen sterrenrestaurants? De aldaar gehanteerde prijzen, natuurlijk. Het idee ook dat in de keuken niet gezellig gekookt wordt, maar slaven worden gedreven.

Natuurlijk is het heel vervelend dat je maanden tevoren moet reserveren, en wie weet of ik dan honger heb – hoewel dat nu minder gaat worden, nu zo langzamerhand iedereen die water kan koken wel een ster of een bip krijgt.

Nee, het ergste van het eten in een door Michelin goedgekeurd restaurant, dat is dat je moet eten tussen mensen die niet zijn gekomen omdat ze honger hebben of omdat het eten er goed is, maar omdat je moet eten tussen mensen die hier alleen maar komen omdat het een sterrenrestaurant is. De helft denkt ook nog dat dat betekent dat straks Katja Schuurman binnenkomt.

Dat het ook wel eens een kwestie van smaak zou kunnen zijn, daar hoor je ook niemand over. Daarom hier mijn eigen sterrenrestaurants: De Swarte Ruijter in Holten, Monterosso in Oss en Jakarta Going in Vaals.

Avonturen in de sneeuw

Elke tien minuten op de radio wordt de toestand van sneeuw en ijs minutieus besproken. Op kranten en websites staan foto’s van sneeuw en ijs, gemaakt door amateurs en profs. Op de radio hoor ik paniekerig roepen dat auto’s in Gelderland massaal in de sloten glijden. Het zou me niet verwonderen als het bericht werd aangevuld met de mededeling dat Rijkswaterstaat voor de gelegenheid extra brede en diepe sloten heeft laten aanrukken.

Alom wordt gniffelend besproken dat de ANWB, die ook wel eens een alarm wilde afgeven (ze hebben tenslotte zelf een alarmcentrale) zich vergist heeft: de rotzooi kwam niet maandag- maar dinsdagmorgen. Rijkswaterstaat en het Korps Landelijke Politiediensten is een beetje bozig op die eigenwijze ANWB. Die muis gaat nog een staartje krijgen, lang nadat de winter verganghen zal zijn.

Medewerkers van de krant zijn óók weggebruikers. En dus is het onvermijdelijk: een verslaggeefster doet in een opgewonden column verslag van haar wederwaardigheden, zondagavond op de A2 in Midden-Limburg. Zo te zien is ze geen erg handige chauffeur, want ze heeft al achterstevoren op de autoweg gestaan en is uiteindelijk tegen de vangrail beland. En wat wil het noodlot? Niet alleen heeft ze geen winterbanden, ze heeft ook haar telefoon niet geladen. (Ik ken dat: vermoedelijk heeft ze ook geen portemonnee bij zich en geen identiteitsbewijs.)

Kortom, uren te laat komt ze op haar bestemming aan, en ze verzucht dat ze verlangt naar ouderwetse natte sneeuw. Want gladde wegen zijn zó jaren tachtig!

Hoezo jaren tachtig? Nog afgezien van het feit dat in de jaren negentig nog eens een Elfstedentocht is verreden, en in de jaren tachtig zelfs twéé, moet je voor echt winterweer nog wel wat verder terug. Ik doel op de winters tussen 1955 en 1963. Natuurlijk stonden er toen ook stukjes in de krant over het barre weer. Maar niemand kwam op het idee mij te vragen een stukje te schrijven over mijn avonturen. Hoe de bus waarin ik naar de Köpkesmert in Ayen, Noord-Limburg reed, onderweg volkomen stuurloos zijdelings langs twee bomen schuurde en tegen een derde tot stilstand kwam. Iedereen in de bus zweeg en staarde blanco voor zich uit.

Of hoe ik op de brommer naar de gemeenteraadsvergadering in Overasselt moest – het dorp was zojuist, na enige dagen geïsoleerd te zijn geweest, weer uitgegraven, de sneeuw lag drie meter hoog aan weerszijden van de weg die zelf bedekt was met een hobbelige ijskorst. Het achterwiel van de brommer wilde steeds als eerste aankomen. Het was aardedonker, nou ja, er was dat stiekeme licht dat sneeuw afgeeft. Een vrouw kwam mij te voet tegemoet. We passeerden elkaar, we groeten vriendelijk en dat haalde mij uit mijn concentratie waardoor ik vijftig meter verder toch onderuit ging.

Ook hier bleef het lang stil. Tot ik de vrouw hoorde roepen: ‘Meneer?’ Mijn hart sprong op mijn borst, want ik was 24 en nog nooit ‘meneer’ genoemd. ‘Alles goed hoor!’ riep ik, kwam overeind en hobbelde verder.

In de gemeenteraad hadden ze niet op me gewacht. De sneeuw en zelfs de tijdelijke isolatie waren geen punt op de agenda. Het ging, geloof ik, om de super onrendabele gebieden, waar ze nog geen waterleiding of riool hadden; veel te duur voor de tijd van het jaar.

____________

Bij de foto: Geroutineerde bezoekers van dit weblog kennen ze al: de kaki's in mijn tuin. Het schijnt dat ze van een graadje vorst en wat sneeuw sneller rijpen.

Sombere vooruitzichten alom

Uitknippen of anders opslaan op je harde schijf, al die verhalen dat het allemaal nog wel mee zal vallen met de economische crisis die ons te wachten staat. Sla eerst maar eens de nrc.next van heden op, waarin een Nederlander die op IJsland woont verslag doet van de gebeurtenissen aldaar van de afgelopen weken. En huiver, wat op IJsland natuurlijk nog minder moeilijk is dan hier.

Wij houden nog even de illusie van de opwarming der aarde. Nadat gisteravond de wereld om ons heen met behulp van urenlange sneeuwval was herschapen in een kerstkaart, compleet met dat eigenaardige licht dat door al die wittigheid teweeg wordt gebracht – vanmorgen liggen er hier en daar nog wat zielige sporen. Gelukkig, de CO2-uitstoot gaat dus nog steeds door en heeft kennelijk geen behoefte aan een kapitaalinjectie van honderd miljard harde pietermannen.

Zo ongeveer als enige.

Als verwende kinderen die ineens geen sjampoepel meer bij het ontbijt krijgen maar karnemelk, drommen de IJslanders bijeen op hun onuitsprekelijke pleinen en belegeren het al even onuitsprekelijke parlement. Nog even en ze varen weer uit met die elegante schepen en slaan het beleg voor Wijk bij Duurstede.

In Wijk bij Duurstede, ja. Maar niet alleen daar. Laat ik me beperken tot mijn eigen dorp. De Sinterklaas- en kerstverkopen komen lusteloos op gang, maar het ‘Zie ginds komt de boomstoot’ wordt vooralsnog overstemd door het toenemend gemor van het landvolk. Weliswaar is het pensioen keurig op tijd gearriveerd en ook de aow, en zelfs nog het gebruikelijke bedrag. Maar de krant lag vandaag weer eens niet in de bus, en dat is nog niks.

In de kranten van vorige week zag je de opmaat naar een nieuw tijdperk. Plannen om tientallen riante appartementen te bouwen op het gat dat in het midden van het dorp was geslagen staan, zoals dat heet, op losse schroeven, en dat is iets geheel anders dan ‘in de lift zitten’. Als het een beetje wil blijft dat gat er nog tot het eind van de crisis in zicht komt, en dan zijn al die ouwe mensen die er hun riante spaarcentjes in hadden moeten steken al lang dood omdat die spaarcentjes in IJsland zijn verdampt. Ja ja, want ook daar wordt het nog steeds warmer.

Ik zie het spookbeeld al: hele woonboulevards die leeg staan en gedeeltelijk afbranden doordat ze bewoond worden door spiritusdrinkers die ook wel eens vuurtje willen stoken, tegen de kou. In het winkelcentrum houdt nog één supermarkt het vol, de voorraad bestaat uit flessen kraanwater en hompen ontdooiend varkensvet. In de bosjes hurken de mensen die uit hun woning zijn gezet omdat ze de rente niet meer kunnen betalen bij elkaar, een kind schreit om zijn laptop die kapot is en niet meer te repareren.

En toen begon het zachtjes te sneeuwen.

(Moet je ook eens proberen. Dat is echt een universele zin waarmee je elke column kunt eindigen.)

Godsdienstwaanzin aan het Hof

Wanneer  ‘Juliana & Bernhard, het verhaal van een huwelijk’ het scenario voor een speelfilm was, zouden filmrecensenten het afdoen als een ‘nogal gezocht, onwaarschijnlijk verhaal.’ Maar nee, het is de beschrijving van de barre werkelijkheid, met name tussen 1936 en 1956, aan het Nederlandse hof dat door een bekwame historicus, Cees Fasseur, is geschreven aan de hand van het Koninklijk Huisarchief, dat daartoe door de huidige koningin welwillend is opengesteld.

Twee verhalen zijn het eigenlijk. Twee verhalen, waarvan de beide in de titel genoemde personen ieder een hoofdstuk voor hun rekening nemen.

Daar is eerst prins Bernhard, die na een lange speurtocht naar een geschikte man voor Juliana op de proppen kwam. Hij was een moederskind, een ijdeltuit, een bon vivant, een rokkenjager, een man gespeend van mensenkennis met een onheilspellende hang naar verkeerde vrienden. Fasseur probeert niet te verhullen dat Bernhard de hem in de schoot geworpen positie met beide handen aangreep en er Juliana voor de lieve vrede bij nam.

Dat wil overigens niet zeggen dat er niet een zekere genegenheid tussen die twee bestond, getuige bijvoorbeeld de brieven die ze elkaar tijdens de oorlog stuurden, hij in Londen, zij in Canada. Maar als je bedenkt dat hij zich intussen in Londen vermaakte met onder andere Ann Orr-Lewis, dan zie je die brieven toch met een zekere ironie.

Dat van die verkeerde vrienden leidde na de oorlog tot de wonderlijkste escapades van de prins, die onder andere met het vliegdekschip Karel Doorman een maandenlange reis naar Midden- en Zuid-Amerika maakte. Alles enigszins vergemakkelijkt door de houding van de Nederlandse pers die massaal haar plicht verzaakte en eerbiedig zweeg.

Dat alles kan nauwelijks in de schaduw staan van de volgens mij moeiteloos als ‘godsdienstwaanzin’ te kwalificeren avonturen van Juliana, die begonnen nadat prinses Marijke was geboren. Zij bleek te lijden aan ernstige problemen met de ogen waardoor ze vrijwel blind was.

Stel u voor: Het Nederlandse staatshoofd, in die tijd betrokken bij de vorming van diverse kabinetten, bij de beslissing een tweede koloniale oorlog in Indonesië te voeren en bij de onderhandelingen die ‘Insulide’ onafhankelijk moesten maken, gaat (uiteindelijk) serieus in op een warrige brief van ene Greet Hofmans, met onder andere deze zin: ‘Doch door de gave van ‘genezen op afstand’(zonder iets anders dan een lokje haar van het Prinsesje) kan ik U volkomen instaan voor de algehele genezing van het oogje… Met de diepste hartelijke gevoelens van Lotsbeschikking en Lotsopheffing door de Genade van God…’

En het bleef niet bij het oogje, want binnen de kortste keren woonde Greet Hofmans half op Soestdijk en stond Juliana volledig onder haar invloed, of beter: onder invloed van een clan van geestverwanten van Hofmans. Juliana was vooraf al gevoelig voor dat soort zaken, met haar godsdienstigheid en met haar idee dat het haar taak was te streven naar wereldvrede.

Met absolute verbijstering lees je het relaas van Fasseur over de bijeenkomsten in het Oude Loo, waar een groot aantal – in de loop der jaren gestaag afnemend – interessante mensen, gelijkgestemden maar ook verbaasde buitenstaanders luisterden naar de religieuze wartaal van een zekere Kaiser en waar ook voortdurend ‘doorgevingen’ van Greet Hofmans ter sprake kwamen.

Ik ben pas halverwege het boek, maar erger dan dit kan het, lijkt me, niet meer worden. Als je een argument zoekt voor de vestiging van een republiek, dan vind je dat in overvloed in dit boek.

Met de openstelling van het Koninklijk Huisarchief heeft Beatrix wellicht bedoeld dat daarmee een ongelukkig hoofdstuk uit de bewogen geschiedenis van het Koninklijk Huis definitief kon worden afgesloten. Het tegendeel lijkt me bereikt: voor zover ik kan overzien bewijst dit boek eens en voor altijd dat het erfelijk koningschap zonder mogelijkheid tot beëindiging wegens onbekwaamheid niet alleen volkomen uit de tijd is, maar ook nog bij tijd en wijle levensgevaarlijk.

Daar hadden we Juliana & Bernhard trouwens niet voor nodig, daarvan zijn talloze voorbeelden in de hele geschiedenis te vinden.

Met ‘het oogje’ is het, zoals bekend, nooit meer goed gekomen. Maar toen was men al helemaal van onderwerp veranderd.

Een nieuw laptopje

  Dit stukje zit ik te tikken op mijn nieuwe laptopje. Een mini-notebook van iets meer dan een kilo. De deksel heeft die prachtige zwarte kleur van een dure piano die ik al ken van diverse externe harde schijven en die helaas binnen een paar maanden vaal en beschadigd zal zijn, zoals ook autolak extreem gevoelig is voor schade. De Samsung NC10, kortom.

Het is eigenlijk een lichte teleurstelling, die me gisteren beving toen ik hem had uitgepakt en had ingeschakeld. Gewoon, een laptop, met Windows XP er op, 1 gb geheugen, 160 gb harde schijf. Drie USB-ingangen, aansluiting voor een beeldscherm, netwerk, stroom, headset. Ingebouwde webcam van goede kwaliteit. Wel apart: geen cd- of dvd-speler, maar daar weten we tegenwoordig wel wat op; Office gaat bijvoorbeeld helemaal op een 2 gb USB-stick, en binnen vijf minuten kan ik werken.

Het netwerk in huis zoekt het apparaatje veel sneller op dan mijn ‘oude’ Vaio, en de draadloze verbinding naar de router en het internet is ook veel sneller. Als vanzelfsprekend accepteert hij de mobiele internet-dongle van Vodafone; iets te gemakkelijk, eigenlijk want de verbinding kost telkens weer een klein vermogen. Maar de snelheid van de verbinding is toch een belangrijk aspect; xdat heb ik een paar weken geleden ondervonden met de Vaio waarbij ik als gevolg van de traagheid van de connectie een tijdlang op boze toon met god moest spreken.

Het wonderlijkste is wellicht het uithoudingsvermogen van de accu. Ik heb er tot nu toe ruim vier uur op gewerkt, en het metertje meldt dat ik nog ruim twee uur door kan zonder de stekker in het stopcontact te steken.

Ondanks het kleine formaat – het 16x9 beeldscherm heeft een diameter van 25 centimeter – heeft de laptop een normaal toetsenbord, zij het dan dat een aantal functies onder één toets (Fn) is samengebracht.

Dan is er natuurlijk het geringe gewicht: 1300 gram. De Vaio, die ook nog een vervaarlijke omvang heeft, weegt een kleine driemaal zo zwaar, een molensteen als je ermee moet sjouwen. Gewicht en formaat maken dat je voor deze laptop geen aparte tas nodig hebt, al past hij natuurlijk ook weer niet in je binnenzak.

Op één puntje moet ik even letten: de ingebouwde touchpad muis is gisteren een aantal keren uitgevallen, maar ik ben toch niet zo gek op dat apparaat. Ik ben nu op zoek naar een muis met een heel kort draadje. Of anders een Bluetoothmuis, want dat zit er ook op.

Eén ding heb ik niet kunnen testen: of je het beeldscherm ook kunt lezen bij felle zonneschijn, zoals je in de reclame die mobiele internetters veelvuldig ziet doen. Maar ja, wat wil je, als je het apparaat eind november koopt.

O ja, over kopen gesproken: de zwarte is een paar tientjes duurder dan de witte, er is ook een blauwe en ik kocht hem via internet bij Modern, voor 426 euro.
Slotbemerking: in 2000 kocht ik een Psion 7 Series; deze Samsung lijkt er sprekend op. De Psion was handig en even licht, maar het was ook een apparaat met veel eigenaardigheden, want het was Brits. De NC10 is een echte vervanging, compleet met alle vooruitgang van de laatste tien jaar. Ik kan nu eindelijk de betreurde Psion vergeten.

Huyskens niet de kwaaiste Pierre

Met wat moeite zou ik dat interview met de gisteren overleden Pierre Huyskens (77)  nog wel ergens vandaan kunnen toveren. Dat interview dat ik begin oktober 1972 met hem had, de dag nadat hij was benoemd tot hoofdredacteur van het Limburgs Dagblad, de dag ook nadat die krant voor een appel en een ei was opgekocht door het Telegraafconcern.

De kop die er boven stond weet ik nog uit het hoofd: ‘En dan is Piet weg’, zijn reactie op mijn vraag wat er zou gebeuren als van de zijde van De Telegraaf aangedrongen zou worden op een ander, zeg maar rustig: Telegraafredactiebeleid. Piet was na drie jaar so wie so weg, want hij bleek maar voor drie jaar door Elsevier te zijn uitgeleend, en hij kreeg het kruis na, want Pierre Huyskens was wel een vrolijke man die uitstekend kon formuleren, maar voor de rest had hij alle eigenschappen die Limburgers in de wereld zo’n slechts naam hebben gegeven; met name zijn absolute gebrek aan punctualiteit is legendarisch.

Dat interview zelf mag ook legendarisch worden genoemd. Het had plaats op donderdagavond en moest zaterdag in de weekendbijlage. Met fotograaf Frans Welters toogik in diens Renault 4 naar Roermond, alwaar Pierre reeds de whiskeyfles had ontkurkt. Na die fles volgde er nog een, want wij lustten hem ook wel. Gelukkig werd het gesprek opgenomen op band, want toen wij vele uren later op de een of andere manier toch op de redactie in Heerlen waren aangeland, kon ik, alvorens bewusteloos neer te vallen, nog net het bandje aanreiken aan de man die met het uittikken ervan de nacht zoet zou zijn.

De volgende morgen maakte ik met een houten kop een min of meer evenwichtige compilatie uit die 35 dichtbetikte vellen, en hoopte er het beste van. Toen ik het ’s zaterdags las, was ik er niet ontevreden over, het besloeg dan ook anderhalve pagina, echte pagina’s, pagina’s uit de guldentijd zal ik maar zeggen. Merkwaardig genoeg was Piet ook tevreden, hoewel dat niet kon kloppen want eens waren we het niet geworden, herinnerde ik me vagelijk. Piet was natuurlijk ook wel een echte, die vond het al goed als zijn naam juist gespeld was. Wat ik me ook herinner is dat hij ons tweeën wel voor zich had ingenomen door zijn bijna naïeve, jongensachtige hang naar ‘lekker een krantje maken’, en dat dacht hij met ons te kunnen doen.

Niks geen kwaad woord over Piet verder; hij zorgde er trouwens, mede wegens dat interview, voor dat mijn zelf genomen ontslag wegens raddraaierij werd geweigerd – anders had ik sindsdien in een leuke kartonnen doos gewoond. Of was ik integendeel hoofdredacteur van de wereld geworden, wie zal het zeggen.

Pierre Huyskens was niets menselijks vreemd, maar ik heb kwaaiere pieren aanschouwd, in veertig jaar dagbladjournalistiek. Veel kwaaiere. Maar dat waren dan ook geen Limburgers.

_____________

De foto stond vandaag op de website van Limburgs Dagblad/Dagblad De Limburger

De eenzame rokende drinker

Ooit had ik een vriendin die ’s morgens een kop koffie met melk en suiker moest en een sigaretje, dan kon ze prompt lekker kakken. Het is geen fraai verhaal, maar wel heel menselijk.

Volgens mij hoefde die sigaret helemaal niet, want bij mij heeft een heel klein ristrettootje hetzelfde effect, als ik dat al nodig heb.

Ik geloof niet dat iemand ooit met roken begint omdat het lekker is. Het lekkere van roken is een ‘acquired taste’, ongeveer zoiets als het lekker vinden van bier, wijn en jenever. Het is niet lekker, maar je denkt dat je het lekker bent gaan vinden omdat je afhankelijk bent geworden van de nicotine.

En waarom begint iemand te roken? Omdat hij dat deed in een periode waarin hij of zij de consequenties niet kon overzien en alleen maar zag dat hij uit het bootje van zijn peer group dreigde te vallen als je dat vieze rolletje met die gore smaak van verbrande bladeren niet ‘lekker’ vond.

Datzelfde verschijnsel doet zich voor bij heroïneverslaafden. Niemand begint op rationele gronden zoals ‘het is lekker, gezond, ik word er creatief van’ aan een drug waar je aan verslaafd raakt, waar je van moet kotsen en die je lichaam langzaam verwoest. De eerste shot neem je omdat je bij een groepje wilt horen en als je ermee kapt, dan stoot het groepje je uit en hoor je nergens meer bij. De een denkt ‘nou, dan niet’, maar voor anderen gaapt die afgrond van eenzaamheid.

In geen ander land ter wereld is de combinatie ‘alcohol drinken’ en ‘sigaretten roken’ zo normaal als in Nederland. Het is een onsmakelijke gewoonte om elke avond een café te betreden en daar een sloot bier te drinken en een pakje sigaretten of een zakkie sjek te roken, maar het is nu eenmaal zo. Het is een ‘acquired taste’ die voor ‘lekker’ is verklaard. Iedereen herinnert zich die eerste smerige sigaret en helemaal die eerste vunzige sigaar, maar doordat ze in die kroeg waar je even verlost was van je eenzaamheid allemáál rookten, kreeg je de smaak te pakken.

Het is volkomen juist dat in Nederland langs democratisch weg een wet is aangenomen die het roken verbiedt op plaatsen waar mensen er last van hebben die ooit hebben besloten te stoppen met roken of er nooit aan beginnen zijn. De laatste maanden is gebleken dat daarmee tevens een van de vunzigste plekken in het land, het bruingerookte café, ter ziele gaat. Dat is een gunstige ontwikkeling. Dat daarmee een koude sanering begonnen is onder het kroegwezen, dat viel te voorzien. Is daar bezwaar tegen? Welnee.

Ik heb een waardevolle tip: de gabbers die vroeger bijeen kwamen in die bruine cafés besluiten hun vieze gewoonte in groepsverband en bij toerbeurt bij elkaar thuis te gaan uitoefenen. Daar kunnen ze dan meteen ook lekker kakken. Want waarom zou dat per se moeten in een openbare ruimte, zoals een café? Of is exhibitionisme ook al een kenmerk van de rokende drinker?
Noem het ‘De gelukkige terugkeer van de speakeasy in het land van Heineken en Marlboro’.

Een zaterdagavond in Landgraaf

Ze zeiden allemaal dat ze geregeld deze stukjes lezen, en dus moet ik het bij uitzondering gewoon even hebben over het afgelopen weekend. Een gedenkwaardig weekend, misschien voor jullie ook, maar in ieder geval voor mij. Een man of tachtig over de vloer – familie van de kouwe en de warme kant, vrienden nog vanuit het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw maar ook mensen die we nog niet zo lang kennen, collega’s en oudcollega’s, ook al van de kouwe en de warme kant. En een groot contingent buren, ook al van lang geleden en van recente datum.

De buren hadden een schitterend lied ingestudeerd waarin ondergetekende een aantal eigenschappen van zichzelf ontdekte die hij nog niet kende – en ik zat het mee te zingen, denkend aan de repetitie-avond(en) waarop het hele stel ongetwijfeld nog veel meer lol heeft gehad dan afgelopen zaterdag.

De collega’s hadden een experimentele lofrede gemaakt door gewoon, onafhankelijk van elkaar, vijf toepasselijke alinea’s te schrijven en er daar dan om beurten een van voor te dragen, hetgeen een surrealistisch effect had, inclusief een aantrekkelijk oneerbaar voorstel.

Het was lang geleden dat we nog eens gewaagd hadden zo’n menigte thuis uit te nodigen. Maar buitenshuis vieren heeft zijn nadelen, zoals we ervaren hebben: het is niet geheel gratis en het is bovenal ongezellig – met name dat je aan het eind in de stromende regen de cadeaus in de kofferbak moet pleuren en met je dronken kop naar huis rijden.

En er waren nog meer verschillen. Dertig jaar geleden trof je geen andere voorbereidingen dan het inslaan van kratten bier en dozen wijn en halverwege de avond een pan pasta met tomatensaus – maar daar kun je tegenwoordig niet meer mee aankomen. Statafels met een eenpersoons laken van de Zeeman en een rood lint van de Blokker, de onvermijdelijke partytent, zorgvuldig uitgezochte wijnen waaronder een nieuwkomer die er dertig jaar geleden niet was: prosecco en uiteraard een professionele biertapinstallatie met een eerste kwaliteit biertje.

Plus natuurlijk de catering. Ditmaal verzorgd door een pas ontdekt Indisch restaurantje.

Er was nog wat anders dat me opviel. Al die mensen zijn  natuurlijk ouder geworden, ik werd niet voor niks zeventig. Dertig jaar geleden liep je ’s morgens na het feest door de scherven van kapot gevallen glazen en flessen te knerpen, op het moment dat de laatste gasten het pand trachtten te verlaten. Nu was om een uur vrijwel iedereen weg en was er geen enkel glas gesneuveld, laat staan een fles. En niet de prosecco was de grote winnaar in het verbruik, maar wel een goede tweede.

Op de eerste plaats eindigde het voortreffelijke mineraalwater met bubbels van San Pellegrino.

Nou ja, er was ook een vat bier leeg.